Zasady stosowania
Zasady stosowania
przymusu
przymusu
bezpośredniego
bezpośredniego
Postępowanie z pacjentem
Postępowanie z pacjentem
w stanach nagłych jest
w stanach nagłych jest
szczególnie trudnym
szczególnie trudnym
problemem, gdyż wymaga
problemem, gdyż wymaga
często podejmowania decyzji
często podejmowania decyzji
wbrew woli pacjenta, w tym
wbrew woli pacjenta, w tym
stosowania wobec niego
stosowania wobec niego
środków przymusu
środków przymusu
bezpośredniego, czasowo
bezpośredniego, czasowo
ograniczających wolność
ograniczających wolność
chorego.
chorego.
Do stanów nagłych zalicza się w psychiatrii:
Do stanów nagłych zalicza się w psychiatrii:
- tendencje i próby samobójcze,
- tendencje i próby samobójcze,
-zachowania agresywne i autoagresywne ,
-zachowania agresywne i autoagresywne ,
- silne pobudzenie ze
- silne pobudzenie ze
zdezorganizowanym zachowaniem;
zdezorganizowanym zachowaniem;
- nagłe stany lęku,
- nagłe stany lęku,
- stany, w których objawy
- stany, w których objawy
psychopatologiczne są przejawem
psychopatologiczne są przejawem
zagrażającego pacjentowi schorzenia.
zagrażającego pacjentowi schorzenia.
Ratownicy muszą wówczas
Ratownicy muszą wówczas
podejmować trudne decyzje
podejmować trudne decyzje
dotyczące hospitalizacji, czy
dotyczące hospitalizacji, czy
ewentualnej konieczności
ewentualnej konieczności
siłowego zabezpieczenia pacjenta
siłowego zabezpieczenia pacjenta
przed wyrządzeniem sobie
przed wyrządzeniem sobie
krzywdy, opuszczeniem
krzywdy, opuszczeniem
pomieszczenia, czy przed
pomieszczenia, czy przed
stosowaniem przemocy w
stosowaniem przemocy w
stosunku do badającego lub
stosunku do badającego lub
innych osób.
innych osób.
Zasady stosowania przymusu
reguluje :
Ustawa z dn.19sierpnia 1994r. o
ochronie zdrowia psychicznego
(nowelizacja z dn.29.10.2010r o
stosowaniu przymusu
bezpośredniego)
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i
Opieki Społecznej z dn.23 sierpnia
1995r. sprawie sposobu stosowania
przymusu
bezpośredniego
W zakresie ochrony praw pacjentów
W zakresie ochrony praw pacjentów
poddawanych przymusowemu postępowaniu
poddawanych przymusowemu postępowaniu
ustawa przewiduje odstępstwo od
ustawa przewiduje odstępstwo od
„
„
zasady
zasady
świadomej zgody” tylko wyjątkowo, w razie
świadomej zgody” tylko wyjątkowo, w razie
nieodzownej konieczności.
nieodzownej konieczności.
Przymus
Przymus
bezpośredni, przymusowe badanie
bezpośredni, przymusowe badanie
i przyjęcie do szpitala psychiatrycznego na
i przyjęcie do szpitala psychiatrycznego na
obserwację lub leczenie
obserwację lub leczenie
można zastosować
można zastosować
tylko wtedy, gdy powstaje bezpośrednie zagrożenie
tylko wtedy, gdy powstaje bezpośrednie zagrożenie
szczególnie cennych dóbr i zachodzi
szczególnie cennych dóbr i zachodzi
potrzeba
potrzeba
podporządkowania autonomii pacjenta dobrom
podporządkowania autonomii pacjenta dobrom
wyższego rzędu.
wyższego rzędu.
Zasada „świadomej zgody” pacjenta
Zasada „świadomej zgody” pacjenta
jest pojmowana na użytek Ustawy o
jest pojmowana na użytek Ustawy o
o.z.p. jako swobodny wybór lub
o.z.p. jako swobodny wybór lub
decyzja osoby z zaburzeniami
decyzja osoby z zaburzeniami
psychicznymi, która jest rzeczywiście
psychicznymi, która jest rzeczywiście
zdolna do zrozumienia przekazywanej
zdolna do zrozumienia przekazywanej
w przystępny sposób informacji o celu
w przystępny sposób informacji o celu
przyjęcia do szpitala, stanie zdrowia,
przyjęcia do szpitala, stanie zdrowia,
proponowanych czynnościach
proponowanych czynnościach
diagnostycznych i leczniczych oraz
diagnostycznych i leczniczych oraz
dających się przewidzieć skutkach
dających się przewidzieć skutkach
tych działań lub ich zaniechania.
tych działań lub ich zaniechania.
Na podstawie art.18 ust.7
Na podstawie art.18 ust.7
Ustawy z o ochronie zdrowia
Ustawy z o ochronie zdrowia
psychicznego Rozporządzenie
psychicznego Rozporządzenie
Ministra Zdrowia i Opieki
Ministra Zdrowia i Opieki
Społecznej określa sposób
Społecznej określa sposób
stosowania przymusu
stosowania przymusu
bezpośredniego wobec osoby z
bezpośredniego wobec osoby z
zaburzeniami psychicznymi
zaburzeniami psychicznymi
polegający na przytrzymaniu,
polegający na przytrzymaniu,
przymusowym zastosowaniu
przymusowym zastosowaniu
leków, unieruchomieniu i izolacji.
leków, unieruchomieniu i izolacji.
Zastosowanie przymusu
Zastosowanie przymusu
bezpośredniego może nastąpić z
bezpośredniego może nastąpić z
użyciem więcej niż jednego środka
użyciem więcej niż jednego środka
spośród wymienionych .
spośród wymienionych .
Przytrzymanie jest doraźnym,
Przytrzymanie jest doraźnym,
krótkotrwałym unieruchomieniem
krótkotrwałym unieruchomieniem
osoby z użyciem siły fizycznej.
osoby z użyciem siły fizycznej.
Izolacja polega na umieszczeniu
Izolacja polega na umieszczeniu
osoby, pojedynczo, w zamkniętym
osoby, pojedynczo, w zamkniętym
pomieszczeniu, odpowiednio
pomieszczeniu, odpowiednio
przygotowanym
przygotowanym
Przymusowe zastosowanie leków
Przymusowe zastosowanie leków
jest doraźnym lub przewidzianym w
jest doraźnym lub przewidzianym w
planie postępowania leczniczego
planie postępowania leczniczego
wprowadzeniem leków do organizmu
wprowadzeniem leków do organizmu
osoby –bez jej zgody.
osoby –bez jej zgody.
Unieruchomienie jest dłużej
Unieruchomienie jest dłużej
trwającym obezwładnieniem osoby z
trwającym obezwładnieniem osoby z
użyciem pasów, uchwytów,
użyciem pasów, uchwytów,
prześcieradeł lub kaftana
prześcieradeł lub kaftana
bezpieczeństwa.
bezpieczeństwa.
Inne środki nie mogą być
Inne środki nie mogą być
stosowane.
stosowane.
Pojęcie przymus bezpośredni obejmuje
Pojęcie przymus bezpośredni obejmuje
izolację (seclusion), ponieważ: a) jest ona
izolację (seclusion), ponieważ: a) jest ona
rodzajem przymusu bezpośredniego,
rodzajem przymusu bezpośredniego,
sposobem ograniczenia możliwości
sposobem ograniczenia możliwości
poruszania się pacjenta; b) umieszczenie
poruszania się pacjenta; b) umieszczenie
pacjenta w izolatce odbywa się
pacjenta w izolatce odbywa się
najczęściej z zastosowaniem siły fizycznej;
najczęściej z zastosowaniem siły fizycznej;
c) wobec braku w naszych szpitalach
c) wobec braku w naszych szpitalach
specjalnie wyposażonych, miękko
specjalnie wyposażonych, miękko
wyściełanych pomieszczeń (padded room)
wyściełanych pomieszczeń (padded room)
izolacja łączy się często z zastosowaniem
izolacja łączy się często z zastosowaniem
różnych form unieruchomienia (przymusu
różnych form unieruchomienia (przymusu
mechanicznego).
mechanicznego).
Stosowanie przymusu
Stosowanie przymusu
bezpośredniego – najbardziej
bezpośredniego – najbardziej
drastycznej formy naruszenia
drastycznej formy naruszenia
nietykalności osobistej i
nietykalności osobistej i
cielesnej pacjentów z
cielesnej pacjentów z
zaburzeniami psychicznymi -
zaburzeniami psychicznymi -
reguluje art.18 Ustawy o
reguluje art.18 Ustawy o
ochronie zdrowia psychicznego.
ochronie zdrowia psychicznego.
P
P
rzymus bezpośredni w formie :
rzymus bezpośredni w formie :
przymusowego zastosowania leków,
przymusowego zastosowania leków,
unieruchomienia i izolacji wobec osób
unieruchomienia i izolacji wobec osób
z
z
zaburzeniami psychicznymi
zaburzeniami psychicznymi
można stosować tylko wtedy, gdy
można stosować tylko wtedy, gdy
przepis niniejszej ustawy do tego
przepis niniejszej ustawy do tego
upoważnia albo osoby te :
upoważnia albo osoby te :
1.dopuszczają się zamachu
1.dopuszczają się zamachu
przeciwko:
przeciwko:
a) życiu lub zdrowiu własnemu lub
a) życiu lub zdrowiu własnemu lub
innej osoby,
innej osoby,
b)bezpieczeństwu powszechnemu,
b)bezpieczeństwu powszechnemu,
lub
lub
2
2
) w sposób gwałtowny niszczą lub
) w sposób gwałtowny niszczą lub
uszkadzają przedmioty znajdujące
uszkadzają przedmioty znajdujące
się w ich otoczeniu, lub
się w ich otoczeniu, lub
3) poważnie zakłócają lub
3) poważnie zakłócają lub
uniemożliwiają funkcjonowanie
uniemożliwiają funkcjonowanie
zakładu psychiatrycznej
zakładu psychiatrycznej
opieki zdrowotnej lub jednostki
opieki zdrowotnej lub jednostki
organizacyjnej pomocy
organizacyjnej pomocy
społecznej.
społecznej.
Przymus bezpośredni można
Przymus bezpośredni można
zastosować w określonych
zastosować w określonych
okolicznościach wobec każdej osoby z
okolicznościach wobec każdej osoby z
zaburzeniami psychicznymi,
zaburzeniami psychicznymi,
(wykazującej zaburzenia psychotyczne)
(wykazującej zaburzenia psychotyczne)
i upośledzonej umysłowo, jak i
i upośledzonej umysłowo, jak i
wykazującej inne zakłócenia czynności
wykazującej inne zakłócenia czynności
psychicznych, które zgodnie ze stanem
psychicznych, które zgodnie ze stanem
wiedzy medycznej zaliczane są do
wiedzy medycznej zaliczane są do
zaburzeń psychicznych, a osoba ta
zaburzeń psychicznych, a osoba ta
wymaga świadczeń zdrowotnych lub
wymaga świadczeń zdrowotnych lub
innych form pomocy i opieki
innych form pomocy i opieki
niezbędnych do życia w środowisku
niezbędnych do życia w środowisku
rodzinnym lub społecznym
rodzinnym lub społecznym
Ponadto może być stosowany
Ponadto może być stosowany
zarówno w szpitalu
zarówno w szpitalu
psychiatrycznym i domu pomocy
psychiatrycznym i domu pomocy
społecznej, jak i poza tymi
społecznej, jak i poza tymi
zakładami, m.in. w izbie
zakładami, m.in. w izbie
wytrzeźwień, innym szpitalu.
wytrzeźwień, innym szpitalu.
Art.18 dotyczy także oddziałów
Art.18 dotyczy także oddziałów
psychiatrycznych przy aresztach
psychiatrycznych przy aresztach
śledczych i zakładach karnych.
śledczych i zakładach karnych.
Sama choroba psychiczna nie może
Sama choroba psychiczna nie może
być wystarczającym powodem
być wystarczającym powodem
przymusowej hospitalizacji w trybie
przymusowej hospitalizacji w trybie
nagłym.
nagłym.
Przyjęcie osoby chorej psychicznie
Przyjęcie osoby chorej psychicznie
do szpitala psychiatrycznego w
do szpitala psychiatrycznego w
trybie nagłym bez jej zgody, jest
trybie nagłym bez jej zgody, jest
możliwe wtedy, w ocenianym
możliwe wtedy, w ocenianym
zachowaniu występują przejawy
zachowaniu występują przejawy
rzeczywistego i bezpośredniego
rzeczywistego i bezpośredniego
zagrożenia dla zdrowia i życia
zagrożenia dla zdrowia i życia
własnego albo życia lub zdrowia
własnego albo życia lub zdrowia
innych
innych
W grę wchodzą tu następujące
W grę wchodzą tu następujące
zagrożenia:
zagrożenia:
a) akty dokonanej już agresji wobec
a) akty dokonanej już agresji wobec
siebie lub innych (np. skok przez okno,
siebie lub innych (np. skok przez okno,
wbicie noża w brzuch, w szyję i inne
wbicie noża w brzuch, w szyję i inne
części ciała, połknięcie trującej
części ciała, połknięcie trującej
substancji, wyrzucanie ciężkiego
substancji, wyrzucanie ciężkiego
przedmiotu na ulicę, uderzenie kogoś
przedmiotu na ulicę, uderzenie kogoś
ciężkim przedmiotem w głowę, poważne
ciężkim przedmiotem w głowę, poważne
uszkodzenie ciała i inne,)
uszkodzenie ciała i inne,)
b) akty rzeczywistej agresji
b) akty rzeczywistej agresji
usiłowanej, lecz powstrzymanej
usiłowanej, lecz powstrzymanej
wobec siebie lub innych ,
wobec siebie lub innych ,
c) akty agresji dopiero
c) akty agresji dopiero
przygotowywane w ten sposób, że
przygotowywane w ten sposób, że
same czynności zawierają w sobie
same czynności zawierają w sobie
rzeczywisty i poważny stopień
rzeczywisty i poważny stopień
zagrożenia (zbieranie materiałów
zagrożenia (zbieranie materiałów
wybuchowych, czy łatwopalnych albo
wybuchowych, czy łatwopalnych albo
trucizn, zaopatrywanie się w broń
trucizn, zaopatrywanie się w broń
lub inne przedmioty, które mogą
lub inne przedmioty, które mogą
służyć do zamachu na siebie i
służyć do zamachu na siebie i
innych),
innych),
d) werbalne groźby dokonania
d) werbalne groźby dokonania
zamachu samobójczego lub
zamachu samobójczego lub
zamachu na inne osoby, jeśli groźba
zamachu na inne osoby, jeśli groźba
ta wyrażona jest w sposób i
ta wyrażona jest w sposób i
okolicznościach uzasadniających
okolicznościach uzasadniających
obawę, że zostanie spełniona,
obawę, że zostanie spełniona,
e) ostre zespoły (stany
e) ostre zespoły (stany
psychotyczne), wiążące się z
psychotyczne), wiążące się z
„biernym” ryzykiem
„biernym” ryzykiem
bezpośredniego zagrożenia życia
bezpośredniego zagrożenia życia
pacjenta, rzadziej życia innych osób.
pacjenta, rzadziej życia innych osób.
Do ostrych stanów psychotycznych należą
Do ostrych stanów psychotycznych należą
szybko rozwijające się zespoły zaburzeń
szybko rozwijające się zespoły zaburzeń
świadomości (deliryjny, zamroczeniowy),
świadomości (deliryjny, zamroczeniowy),
głębokie zespoły otępienne z
głębokie zespoły otępienne z
dezorientacją, zespoły katatoniczne z
dezorientacją, zespoły katatoniczne z
gwałtownym pobudzeniem lub znacznym
gwałtownym pobudzeniem lub znacznym
zahamowaniem ruchowym(osłupienie)-dla
zahamowaniem ruchowym(osłupienie)-dla
bezpieczeństwa chorego wskazane jest
bezpieczeństwa chorego wskazane jest
unieruchomienie chorego w łóżku;
unieruchomienie chorego w łóżku;
rzadziej głębokie stany depresyjne lub
rzadziej głębokie stany depresyjne lub
ostre pobudzenia maniakalne .
ostre pobudzenia maniakalne .
Bezpośrednie zagrożenie może wynikać z
Bezpośrednie zagrożenie może wynikać z
natury tych zespołów psychotycznych,
natury tych zespołów psychotycznych,
jeśli przebiegają w warunkach
jeśli przebiegają w warunkach
pozaszpitalnych.
pozaszpitalnych.
.
.
Stopień i rzeczywistość
Stopień i rzeczywistość
bezpośredniego zagrożenia ze strony
bezpośredniego zagrożenia ze strony
osoby chorej psychicznie należy oceniać
osoby chorej psychicznie należy oceniać
także w kontekście poprzednio
także w kontekście poprzednio
występujących zachowań zagrażających.
występujących zachowań zagrażających.
Chodzi tu o takie przejawy
Chodzi tu o takie przejawy
zagrażającego zachowania, które miały
zagrażającego zachowania, które miały
miejsce w ciągu względnie krótkiego
miejsce w ciągu względnie krótkiego
czasu - dziś, wczoraj - najwyżej kilku
czasu - dziś, wczoraj - najwyżej kilku
poprzedzających dni, co wiąże się z
poprzedzających dni, co wiąże się z
celem przyjęcia w trybie nagłym, tj.
celem przyjęcia w trybie nagłym, tj.
szybką interwencją leczniczą i
szybką interwencją leczniczą i
zapobieżeniem powtórzeniu się
zapobieżeniem powtórzeniu się
zagrażającego zachowania
zagrażającego zachowania
.
.
Inną cechą bezpośredniego
Inną cechą bezpośredniego
zagrożenia są jego poważne
zagrożenia są jego poważne
aktualne lub potencjalne skutki
aktualne lub potencjalne skutki
(śmierć, ciężkie uszkodzenia ciała).
(śmierć, ciężkie uszkodzenia ciała).
Skutki te można
Skutki te można
przewidzieć przez ocenę
przewidzieć przez ocenę
sposobów i środków użytych
sposobów i środków użytych
podczas zagrażającego
podczas zagrażającego
zachowania, np. wyrzucenie przez
zachowania, np. wyrzucenie przez
okno na ulicę ciężkiego krzesła,
okno na ulicę ciężkiego krzesła,
czy lekkiej poduszki
czy lekkiej poduszki
.
.
Prawdopodobieństwo powtórzenia
Prawdopodobieństwo powtórzenia
zagrażającego zachowania wobec
zagrażającego zachowania wobec
innych zależy od dotychczasowej
innych zależy od dotychczasowej
częstotliwości takiego zachowania,
częstotliwości takiego zachowania,
im częściej pojawiało się
im częściej pojawiało się
zachowanie zagrażające sobie lub
zachowanie zagrażające sobie lub
innym, tym większe
innym, tym większe
prawdopodobieństwo jego
prawdopodobieństwo jego
wystąpienia w przyszłości
wystąpienia w przyszłości
.
.
Ust.1 Art.18 Ustawy o
Ust.1 Art.18 Ustawy o
ochronie zdrowia psychicznego
ochronie zdrowia psychicznego
przewiduje, że przymus
przewiduje, że przymus
bezpośredni można stosować
bezpośredni można stosować
również wtedy, gdy „przepis
również wtedy, gdy „przepis
niniejszej Ustawy do tego
niniejszej Ustawy do tego
upoważnia”.
upoważnia”.
Chodzi tu o takie sytuacje, jak:
Chodzi tu o takie sytuacje, jak:
1.przeprowadzenie badania bez
1.przeprowadzenie badania bez
zgody, jeśli zachowanie osoby
zgody, jeśli zachowanie osoby
wskazuje na to, że z powodu
wskazuje na to, że z powodu
zaburzeń psychicznych może
zaburzeń psychicznych może
zagrażać własnemu życiu albo
zagrażać własnemu życiu albo
życiu i zdrowiu innych osób bądź
życiu i zdrowiu innych osób bądź
nie jest zdolna do zaspokajania
nie jest zdolna do zaspokajania
podstawowych potrzeb
podstawowych potrzeb
życiowych.
życiowych.
- konieczność „dokonania
- konieczność „dokonania
niezbędnych czynności
niezbędnych czynności
leczniczych” wobec osoby
leczniczych” wobec osoby
przyjętej bez jej zgody do
przyjętej bez jej zgody do
szpitala psychiatrycznego,
szpitala psychiatrycznego,
mających na celu usunięcie
mających na celu usunięcie
przyczyn przyjęcia bez
przyczyn przyjęcia bez
zgody,
zgody,
-zapobieżenia samowolnemu
-zapobieżenia samowolnemu
opuszczeniu” szpitala
opuszczeniu” szpitala
psychiatrycznego i domu
psychiatrycznego i domu
pomocy społecznej (w
pomocy społecznej (w
przypadku mieszkańca
przypadku mieszkańca
umieszczonego tam bez jego
umieszczonego tam bez jego
zgody,
zgody,
- przyjęcie do domu pomocy
- przyjęcie do domu pomocy
społecznej bez
społecznej bez
zgody - wykonywanie orzeczenia
zgody - wykonywanie orzeczenia
sądu opiekuńczego
sądu opiekuńczego
-przyjęcie osoby chorej psychicznie
-przyjęcie osoby chorej psychicznie
do szpitala psychiatrycznego bez
do szpitala psychiatrycznego bez
wymaganej zgody, jeśli jej
wymaganej zgody, jeśli jej
zachowanie wskazuje na to, że z
zachowanie wskazuje na to, że z
powodu tej choroby zagraża
powodu tej choroby zagraża
własnemu życiu lub zdrowiu i życiu
własnemu życiu lub zdrowiu i życiu
innych osób ,
innych osób ,
-
-
przyjęcie do szpitala na
przyjęcie do szpitala na
obserwację bez wymaganej zgody
obserwację bez wymaganej zgody
osoby, której dotychczasowe
osoby, której dotychczasowe
zachowanie wskazuje, że zagraża
zachowanie wskazuje, że zagraża
bezpośrednio swojemu życiu lub
bezpośrednio swojemu życiu lub
zdrowiu i życiu innych osób, a
zdrowiu i życiu innych osób, a
zachodzą wątpliwości, czy jest
zachodzą wątpliwości, czy jest
chora psychicznie.
chora psychicznie.
Obserwacja ma wyjaśnić te
Obserwacja ma wyjaśnić te
wątpliwości ,jej czas trwania nie
wątpliwości ,jej czas trwania nie
może przekraczać 10 dni.
może przekraczać 10 dni.
O zastosowaniu przymusu
O zastosowaniu przymusu
bezpośredniego decyduje lekarz,
bezpośredniego decyduje lekarz,
który określa rodzaj przymusu oraz
który określa rodzaj przymusu oraz
osobiście nadzoruje jego
osobiście nadzoruje jego
wykonanie .
wykonanie .
Każdy przypadek zastosowania
Każdy przypadek zastosowania
przymusu bezpośredniego i
przymusu bezpośredniego i
uprzedzenia, o możliwości jego
uprzedzenia, o możliwości jego
zastosowania, odnotowuje się w
zastosowania, odnotowuje się w
dokumentacji medycznej.
dokumentacji medycznej.
W tych sytuacjach konieczności
W tych sytuacjach konieczności
zastosowania przymusu
zastosowania przymusu
bezpośredniego, zespoły
bezpośredniego, zespoły
ratownictwa medycznego, policja
ratownictwa medycznego, policja
oraz straż pożarna są obowiązane
oraz straż pożarna są obowiązane
do udzielania lekarzowi pomocy na
do udzielania lekarzowi pomocy na
jego żądanie.
jego żądanie.
Według nowelizacji ustawy o ochronie
Według nowelizacji ustawy o ochronie
zdrowia psychicznego z dn.29.10.2010r
zdrowia psychicznego z dn.29.10.2010r
do osób uprawnionych należy
do osób uprawnionych należy
dyspozytor medyczny, kierujący akcją
dyspozytor medyczny, kierujący akcją
prowadzenia medycznych czynności
prowadzenia medycznych czynności
ratunkowych i zespół ratownictwa
ratunkowych i zespół ratownictwa
medycznego, w rozumieniu ustawy z
medycznego, w rozumieniu ustawy z
dnia 8 września 2006 r. o Państwowym
dnia 8 września 2006 r. o Państwowym
Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr
Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr
191, poz. 1410, z późn. zm.2)).
191, poz. 1410, z późn. zm.2)).
Przymus będzie można zastosować do
Przymus będzie można zastosować do
czasu uzyskania pomocy przez lekarza
czasu uzyskania pomocy przez lekarza
lub w trakcie przewożenia pacjenta.
lub w trakcie przewożenia pacjenta.
Jeśli osobie, o której mowa w art.18
Jeśli osobie, o której mowa w art.18
ust.1 pomocy udziela zespół
ust.1 pomocy udziela zespół
ratownictwa medycznego, o
ratownictwa medycznego, o
zastosowaniu przymusu bezpośredniego
zastosowaniu przymusu bezpośredniego
wobec niej, decyduje i nadzoruje
wobec niej, decyduje i nadzoruje
osobiście kierujący akcją prowadzenia
osobiście kierujący akcją prowadzenia
medycznych czynności ratunkowych,
medycznych czynności ratunkowych,
który jest obowiązany niezwłocznie
który jest obowiązany niezwłocznie
zawiadomić o tym dyspozytora
zawiadomić o tym dyspozytora
medycznego.
medycznego.
Każdy przypadek zastosowania
Każdy przypadek zastosowania
przymusu bezpośredniego i uprzedzenia
przymusu bezpośredniego i uprzedzenia
o możliwości jego zastosowania
o możliwości jego zastosowania
odnotowuje się w
odnotowuje się w
dokumentacji medycznej.
dokumentacji medycznej.
Przed zastosowaniem przymusu
Przed zastosowaniem przymusu
bezpośredniego uprzedza się o tym
bezpośredniego uprzedza się o tym
osobę, wobec której środek ten ma
osobę, wobec której środek ten ma
być podjęty.
być podjęty.
Przy wyborze środka przymusu
Przy wyborze środka przymusu
należy wybierać środek możliwie
należy wybierać środek możliwie
dla tej osoby najmniej uciążliwy, a
dla tej osoby najmniej uciążliwy, a
przy stosowaniu przymusu należy
przy stosowaniu przymusu należy
zachować szczególną ostrożność i
zachować szczególną ostrożność i
dbałość o dobro tej osoby
dbałość o dobro tej osoby
Zastosowanie przymusu bezpośredniego
Zastosowanie przymusu bezpośredniego
wobec osób,które:
wobec osób,które:
1.dopuszczają się zamachu przeciwko:
1.dopuszczają się zamachu przeciwko:
a)życiu lub zdrowiu własnemu lub innej
a)życiu lub zdrowiu własnemu lub innej
osoby, lub
osoby, lub
b) bezpieczeństwu powszechnemu, lub
b) bezpieczeństwu powszechnemu, lub
2) w sposób gwałtowny niszczą lub
2) w sposób gwałtowny niszczą lub
uszkadzają przedmioty znajdujące się
uszkadzają przedmioty znajdujące się
w ich otoczeniu polega na :
w ich otoczeniu polega na :
przytrzymywaniu, przymusowym
przytrzymywaniu, przymusowym
podaniu
podaniu
leków, unieruchomieniu lub izolacji,
leków, unieruchomieniu lub izolacji,
Zastosowanie przymusu
Zastosowanie przymusu
bezpośredniego
bezpośredniego
wobec osób , które:
wobec osób , które:
poważnie zakłócają lub
poważnie zakłócają lub
uniemożliwiają
uniemożliwiają
funkcjonowanie zakładu
funkcjonowanie zakładu
psychiatrycznej opieki zdrowotnej
psychiatrycznej opieki zdrowotnej
lub jednostki organizacyjnej pomocy
lub jednostki organizacyjnej pomocy
społecznej, polega na
społecznej, polega na
przytrzymaniu lub przymusowym
przytrzymaniu lub przymusowym
podaniu leku.
podaniu leku.
W szpitalach psychiatrycznych oraz
W szpitalach psychiatrycznych oraz
jednostkach organizacyjnych pomocy
jednostkach organizacyjnych pomocy
społecznej, jeżeli nie jest możliwe
społecznej, jeżeli nie jest możliwe
uzyskanie natychmiastowej decyzji
uzyskanie natychmiastowej decyzji
lekarza, o zastosowaniu przymusu
lekarza, o zastosowaniu przymusu
bezpośredniego decyduje i nadzoruje
bezpośredniego decyduje i nadzoruje
osobiście jego wykonanie pielęgniarka,
osobiście jego wykonanie pielęgniarka,
która jest obowiązana niezwłocznie
która jest obowiązana niezwłocznie
zawiadomić o tym lekarza.
zawiadomić o tym lekarza.
Zastosowani
Zastosowani
e
e
przymusu
przymusu
bezpośredniego w celu
bezpośredniego w celu
przywiezienia osoby skierowanej do
przywiezienia osoby skierowanej do
szpitala psychiatrycznego odbywa
szpitala psychiatrycznego odbywa
się na zlecenie lekarza
się na zlecenie lekarza
w myśl art.11
w myśl art.11
lub art.21 ustawy o ochronie zdrowia
lub art.21 ustawy o ochronie zdrowia
psychicznego- gdy z powodu zaburzeń
psychicznego- gdy z powodu zaburzeń
psychicznych może zagrażać
psychicznych może zagrażać
bezpośrednio własnemu życiu albo
bezpośrednio własnemu życiu albo
zdrowiu innych osób, bądź nie jest zdolna
zdrowiu innych osób, bądź nie jest zdolna
do zaspakajania podstawowych potrzeb
do zaspakajania podstawowych potrzeb
życiowych;
życiowych;
Zasadność zastosowania przymusu
Zasadność zastosowania przymusu
bezpośredniego:
bezpośredniego:
1
1
) przez lekarza zakładu opieki zdrowotnej -
) przez lekarza zakładu opieki zdrowotnej -
ocenia, w terminie 3 dni, kierownik
ocenia, w terminie 3 dni, kierownik
tego zakładu, jeżeli jest lekarzem lub
tego zakładu, jeżeli jest lekarzem lub
lekarz przez niego upoważniony,
lekarz przez niego upoważniony,
2) przez pielęgniarkę jednostki organizacyjnej
2) przez pielęgniarkę jednostki organizacyjnej
pomocy społecznej lub innego lekarza –ocenia,
pomocy społecznej lub innego lekarza –ocenia,
w terminie 3 dni, upoważniony przez
w terminie 3 dni, upoważniony przez
marszałka województwa lekarz specjalista
marszałka województwa lekarz specjalista
w dziedzinie psychiatrii.
w dziedzinie psychiatrii.
Warunki zastosowania przymusu
Warunki zastosowania przymusu
bezpośredniego
bezpośredniego
Zorganizowane
Zorganizowane
i sprawne stosowanie
i sprawne stosowanie
środków przymusu wymagają:
środków przymusu wymagają:
1.właściwego zaplecza technicznego
1.właściwego zaplecza technicznego
2.wystarczającej liczby osób,
2.wystarczającej liczby osób,
3.dostępności leków,
3.dostępności leków,
4.właściwych kwalifikacji.
4.właściwych kwalifikacji.
Zasady unieruchamiania
Zasady unieruchamiania
1.Przed przystąpieniem do
1.Przed przystąpieniem do
unieruchomienia należy odebrać
unieruchomienia należy odebrać
przedmioty, które mogą być
przedmioty, które mogą być
niebezpieczne, a szczególnie
niebezpieczne, a szczególnie
przedmioty ostre, okulary, protezy
przedmioty ostre, okulary, protezy
zębowe, pas, szelki, zapałki.
zębowe, pas, szelki, zapałki.
2.W akcji powinno brać udział
2.W akcji powinno brać udział
optymalnie 5 osób, a przynajmniej
optymalnie 5 osób, a przynajmniej
cztery. Jedna osoba unieruchamia
cztery. Jedna osoba unieruchamia
jedną kończynę, a piąta osoba
jedną kończynę, a piąta osoba
kieruje akcją i chroni głowę pacjenta
kieruje akcją i chroni głowę pacjenta
przed urazem oraz przeciwdziała
przed urazem oraz przeciwdziała
próbom pogryzienia zespołu
próbom pogryzienia zespołu
interweniującego
interweniującego
3.Należy krótko wyjaśnić pacjentowi,
3.Należy krótko wyjaśnić pacjentowi,
dlaczego używa się pasów,
dlaczego używa się pasów,
umożliwiając mu podjęcie
umożliwiając mu podjęcie
współpracy, po czym w razie
współpracy, po czym w razie
odmowy, przystępuje się do
odmowy, przystępuje się do
obezwładnienia bez dalszych
obezwładnienia bez dalszych
negocjacji. Na dany znak każda z
negocjacji. Na dany znak każda z
osób chwyta jedną kończynę,
osób chwyta jedną kończynę,
następnie pacjentowi pozostającemu
następnie pacjentowi pozostającemu
już w pozycji poziomej nakłada się
już w pozycji poziomej nakłada się
pasy na kończyny, przymocowując je
pasy na kończyny, przymocowując je
do sztywnych części noszy lub
do sztywnych części noszy lub
konstrukcji łóżka.
konstrukcji łóżka.
4.Nogi pacjenta powinny być
4.Nogi pacjenta powinny być
rozłożone, jedna ręka unieruchomiona
rozłożone, jedna ręka unieruchomiona
przy boku, a druga nad głową
przy boku, a druga nad głową
pacjenta, ponieważ ułatwi to w razie
pacjenta, ponieważ ułatwi to w razie
potrzeby położenie chorego na boku.
potrzeby położenie chorego na boku.
5.Należy usunąć wszelkie możliwe
5.Należy usunąć wszelkie możliwe
niebezpieczne przedmioty z odzieży i
niebezpieczne przedmioty z odzieży i
otoczenia pacjenta
otoczenia pacjenta
6.Ułożenie pacjenta powinno
6.Ułożenie pacjenta powinno
zezwalać na wykonanie dożylnej
zezwalać na wykonanie dożylnej
iniekcji oraz na podanie kroplówki,
iniekcji oraz na podanie kroplówki,
jeśli będzie to konieczne.
jeśli będzie to konieczne.
7.Głowa powinna być nieco
7.Głowa powinna być nieco
uniesiona, by zmniejszyć ryzyko
uniesiona, by zmniejszyć ryzyko
zachłyśnięcia oraz w celu
zachłyśnięcia oraz w celu
zmniejszenia poczucia dyskomfortu
zmniejszenia poczucia dyskomfortu
pacjenta.
pacjenta.
8.Po zabezpieczeniu chorego należy
8.Po zabezpieczeniu chorego należy
podjąć próby nawiązania kontaktu
podjąć próby nawiązania kontaktu
terapeutycznego oraz szybko
terapeutycznego oraz szybko
rozpocząć leczenie farmakologiczne.
rozpocząć leczenie farmakologiczne.
9.Pasy z kończyn można zdejmować
9.Pasy z kończyn można zdejmować
co 5 minut, dwa ostatnie należy
co 5 minut, dwa ostatnie należy
zdjąć jednocześnie. Nigdy nie wolno
zdjąć jednocześnie. Nigdy nie wolno
zostawić pacjenta z unieruchomioną
zostawić pacjenta z unieruchomioną
jedną kończyną, ponieważ w razie
jedną kończyną, ponieważ w razie
nawrotu pobudzenia istnieje ryzyko
nawrotu pobudzenia istnieje ryzyko
urazów przymocowanej do łóżka
urazów przymocowanej do łóżka
kończyny.
kończyny.
Do poważnych nieprawidłowości w
Do poważnych nieprawidłowości w
stosowaniu przymusu
stosowaniu przymusu
bezpośredniego należy
bezpośredniego należy
pozostawienie unieruchomionego
pozostawienie unieruchomionego
pacjenta przez dłuższy czas bez
pacjenta przez dłuższy czas bez
nadzoru, co może doprowadzić do
nadzoru, co może doprowadzić do
nieodwracalnego kalectwa
nieodwracalnego kalectwa
(niedowład, martwica, porażenie,
(niedowład, martwica, porażenie,
wyłuszczenie gałek ocznych), a
wyłuszczenie gałek ocznych), a
nawet śmierci (martwica nerek,
nawet śmierci (martwica nerek,
samouszkodzenie, agresja innych
samouszkodzenie, agresja innych
pacjentów wobec bezbronnej ofiary).
pacjentów wobec bezbronnej ofiary).
Przymus bezpośredni może trwać
Przymus bezpośredni może trwać
tylko do czasu ustania przyczyn
tylko do czasu ustania przyczyn
jego zastosowania.
jego zastosowania.
Lekarz zaleca zastosowanie
Lekarz zaleca zastosowanie
przymusu bezpośredniego w formie
przymusu bezpośredniego w formie
unieruchomienia lub izolacji na
unieruchomienia lub izolacji na
czas nie dłuższy 4 godziny.
czas nie dłuższy 4 godziny.
W razie potrzeby lekarz , po
W razie potrzeby lekarz , po
osobistym badaniu pacjenta, może
osobistym badaniu pacjenta, może
przedłużyć unieruchomienie na
przedłużyć unieruchomienie na
następne okresy 6-godzinne
następne okresy 6-godzinne
W
W
domu pomocy społecznej,
domu pomocy społecznej,
w przypadku braku możliwości
w przypadku braku możliwości
uzyskania zlecenia przez lekarza
uzyskania zlecenia przez lekarza
unieruchomienia lub izolacji,
unieruchomienia lub izolacji,
przedłużenie tych środków na
przedłużenie tych środków na
następne okresy 6 godzinne może
następne okresy 6 godzinne może
zlecić pielęgniarka.
zlecić pielęgniarka.
Przedłużenie unieruchomienia lub
Przedłużenie unieruchomienia lub
izolacji na okresy dłuższe niż 24
izolacji na okresy dłuższe niż 24
godziny jest dopuszczalne tylko w
godziny jest dopuszczalne tylko w
warunkach szpitalnych.
warunkach szpitalnych.
Zlecenie zastosowania lub
Zlecenie zastosowania lub
przedłużenia przymusu
przedłużenia przymusu
bezpośredniego lekarz
bezpośredniego lekarz
odnotowuje także w
odnotowuje także w
dokumentacji medycznej osoby,
dokumentacji medycznej osoby,
opisując przyczyny i okoliczności
opisując przyczyny i okoliczności
zastosowania przymusu, jego
zastosowania przymusu, jego
rodzaj i czas trwania.
rodzaj i czas trwania.
Pielęgniarka dyżurna(pielęgniarka
Pielęgniarka dyżurna(pielęgniarka
w domu pomocy społecznej)
w domu pomocy społecznej)
kontroluje stan fizyczny osoby
kontroluje stan fizyczny osoby
unieruchomionej lub izolowanej
unieruchomionej lub izolowanej
nie rzadziej niż co 15 minut,
nie rzadziej niż co 15 minut,
również w czasie snu tej osoby.
również w czasie snu tej osoby.
Adnotację o stanie osoby
Adnotację o stanie osoby
zamieszcza bezzwłocznie w karcie.
zamieszcza bezzwłocznie w karcie.
Pielęgniarka w czasie kontroli
Pielęgniarka w czasie kontroli
ocenia prawidłowość
ocenia prawidłowość
unieruchomienia, a w szczególności
unieruchomienia, a w szczególności
sprawdza , czy pasy, uchwyty,
sprawdza , czy pasy, uchwyty,
prześcieradła kaftan bezpieczeństwa
prześcieradła kaftan bezpieczeństwa
nie są założone zbyt luźno lub zbyt
nie są założone zbyt luźno lub zbyt
ciasno,.
ciasno,.
W razie wystąpienia zagrożenia dla
W razie wystąpienia zagrożenia dla
zdrowia lub życia osoby jest
zdrowia lub życia osoby jest
obowiązana natychmiast zawiadomić o
obowiązana natychmiast zawiadomić o
tym lekarza.
tym lekarza.
.
.
.
.