SZEŚĆ MYŚLOWYCH
KAPELUSZY



Sześć myślowych kapeluszy- sposób
pracy kształtujący umiejętności
zdyscyplinowanego myślenia,
pozwalający na spojrzenie na
rozpatrywany problem z różnych
punktów widzenia. Przeznaczony jest dla
uczniów młodszych, ale po modyfikacji
niektórych aspektów organizacyjnych
może być stosowany przez cały okres
edukacji.

Sześć myślowych kapeluszy to metoda, dzięki

której można zwiększyć efektywność i
uporządkować proces myślenia. Zwyczajowy
tok myślenia koncentruje się bowiem często
ona bezładnej dyskusji, sporze i walce na
argumenty, w którym zwycięzca ustanawia
wynik.

Kapelusze myślowe pełnią w procesie myślenia

rolę porządkujących rekwizytorów o
ustalonych cechach.

Użycie każdego z nich polega na rozważeniu

wybranego punktu widzenia, a nie walce na
argumenty. Takie podejście, w połączeniu z
ustalonym trybem przyjmowania kolejnych
ról myślowych, tworzy w rezultacie
mentalną mapę sytuacji, która pokazuje
drogę do celu. Każdy z sześciu kapeluszy to
jeden typ myślenia nanoszony na taką
mapę, dla ułatwienia skojarzony z kolorem.



Dzielimy klasę na 6 grup. Każda z grup
otrzymuje karteczki w jednym z sześciu
kolorów . Z kolorem wiąże się ściśle
określony sposób myślenia
( „kapelusz”). Kolory mają budzić
określone skojarzenia, są czymś w
rodzaju instrukcji. W czasie dyskusji
grupa prezentuje spojrzenie na problem
wyznaczone kolorem kapelusza.



Niebieski kapelusz jest „dyrygentem”,
szefem. Zachowuje dystans, organizuje
proces myślenia, przywołuje inne
kapelusze, kontroluje przebieg dyskusji.
Formułuje pytania, wyznacza zadania,
wskazuje, na czym należy się
skoncentrować . Odpowiada za
wnioski .



Biały kapelusz –przedstawia podejście
neutralne, obiektywne. Przytacza fakty,
liczby, konkretne daty, prezentuje
sprawdzone informacje i opinie
fachowców.



Czerwony kapelusz –kieruje się intuicją,
emocjami, pod ich wpływem ocenia
rozpatrywany problem, wyraża
przypuszczenia.



Czarny kapelusz- prezentuje spojrzenie
pesymistyczne ,nastawiony jest do
wszystkiego krytycznie , zauważa tylko
wady i zagrożenia, pomaga znaleźć
błędy w procesie myślenia.



Żółty kapelusz- wyraża myślenie
optymistyczne, konstruktywne,
koncentruje się na korzyściach i
zyskach, wskazuje zalety i dobre strony
rozpatrywanego problemu.



Zielony kapelusz- uosabia nowe
pomysły, ruch, twórczy stosunek do
zagadnienia . Poszukuje rozwiązań
alternatywnych , oryginalnych.



W czasie dyskusji na forum klasy uczniowie
reprezentują stanowiska przypisane
określonym kolorom kapeluszy.
Podsumowanie dyskusji należy do kapelusza
niebieskiego , któremu wsparcia udziela
nauczyciel. Na zakończenie uczniowie dzielą
się odczuciami(nie zawsze myśli
prezentowane przez nich w trakcie dyskusji
były zgodne z ich osobistymi
zapatrywaniami).



Sporadyczny - gdy używamy jednego -
najwyżej dwóch kapeluszy. W czasie
narady ktoś z uczestników proponuje
użycie jednego z kapeluszy. Kapelusz był
w użyciu przez 2-3 minuty. Skierował
myślenie na konkretne tory albo zmienił
jego kierunek.

Następnie narada toczy się dalej. To prosty

i najczęstszy sposób stosowania metody.



Usystematyzowany. Aby szybko i
skutecznie rozwiązać jakieś
zagadnienie korzystamy z wszystkich
kapeluszy w określonej, ustalonej z
góry kolejności.



Rozpoczynamy od kapelusza
niebieskiego, by zorganizować program
rozwiązania problemu.



To, jaki kapelusz po jakim włożymy na
głowę, zależy od okoliczności. Możemy
swobodnie układać własne zestawy,
musimy jednak przestrzegać pewnych
reguł:



Każdego kapelusza używamy tyle razy, ile chcemy.



Po żółtym kapeluszu stosujemy czarny dla
wykazania słabych punktów pomysłu.



Czarnego kapelusza używamy na 2 sposoby: do
szczegółowego omówienia niedociągnięcia
pomysłu (następnie w zielonym kapeluszu
usuwamy te niedociągnięcia) oraz do całościowej
oceny pomysłu.



Do końcowej oceny pomysłu wykorzystujemy
czarny kapelusz, po którym wkładamy czerwony,
by zobaczyć czy podoba się nam pomysł



W przypadku, gdy zagadnienie wzbudza emocje,

rozpoczynamy zawsze od czerwonego kapelusza.



Jeśli zagadnienie nie wzbudza emocji, zaczynamy

od białego kapelusza, w którym gromadzimy

informacje. Po nim wkładamy zielony kapelusz,

aby wskazać kilka możliwości rozwiązania

problemu. Z kolei oceniamy każdy pomysł w

żółtym, a następnie w czerwonym kapeluszu. W

wyniku tej oceny wybieramy jedną z możliwości,

którą poddajemy ocenie końcowej w czarnym

kapeluszu. Na koniec wkładamy kapelusz

czerwony i sprawdzamy, jak nam się ona podoba.



efektywne współdziałanie w zespole,



podejmowanie grupowych decyzji,



rozwijanie osobistych zainteresowań,



uwzględnianie poglądów innych ludzi,



prezentacja własnego punktu widzenia,



przygotowanie do publicznych wystąpień,



rozwiązywanie problemów w sposób twórczy,



rozwijanie sprawności umysłowych



Niebieski kapelusz

Zwraca się do białego: Proszę o przedstawienie ogólnych

informacji na temat reformacji.

Biały kapelusz- Reformacja to -ruch religijny i społeczny

zapoczątkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku, mający na
celu odnowę chrześcijaństwa. Był reakcją na negatywne
zjawiska, które miały miejsce w katolickiej hierarchii kościelnej.
Efektem sprzeciwu Lutra było zawieszenie 31 października
1517 r., na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze 95
tez. Z Niemiec ruch reformacyjny rozszerzył się na:
Skandynawię, Francję (hugenoci), Czechy, Węgry, Polskę,
Niderlandy, Anglię (anglikanizm), Szwajcarię (w której działali
dwaj wielcy przedstawiciele protestantyzmu: U. Zwingli oraz
przybyły z Francji J. Kalwin).



Niebieski kapelusz zwraca się od czerwonego aby
przedstawił swoje zdanie.



Czerwony kapelusz- Luter - całkowicie nie zgadzał się z ideą
odpustów (odpust-odpuszczenie kar za grzechy świętymi
przedmiotami, na które było stać tylko bogatych), gdyż według
niego zbawienie możliwe było wyłącznie dzięki łasce boskiej, a
nie działaniom instytucji kościelnych. Duchowieństwo żyło
niemoralnie ,nie przestrzegało celibatu. Luter chcąc ukazać
zepsucie kościoła o mały włos nie został spalony nas stosie ,
wygnany na banicje został wyjęty spod prawa i każdy mógł go
zabić.

 



Niebieski kapelusz zwraca się do żółtego o przedstawienie
pozytywnych skutków reformacji.



Żółty kapelusz- W nielicznych krajach (np. Rzeczpospolita
Obojga Narodów) reakcją na reformację był wzrost znaczenia
idei tolerancji. Reformacja przyczyniła się znacznie do rozkwitu
kultur narodowych, a zwłaszcza literatury, która coraz częściej
publikowana była w językach narodowych. Reformacja ożywczo
wpłynęła również na Kościół katolicki, zmuszając go do
przeprowadzenia reform nazywanych kontrreformacją. Zwołany
w tym celu sobór trydencki zwrócił szczególną uwagę na
podniesienie kwalifikacji kleru – w sferze edukacji, ale także
moralności.



Niebieski kapelusz zwraca się do czarnego o przedstawienie
negatywnych skutków reformacji.



Czarny kapelusz- Reformacja była przyczyną licznych wojen
religijnych z wojną trzydziestoletnią na czele. W ich wyniku w
większej części Europy przyjęto zasadę Cuius regio, eius religio
(czyja władza, tego religia), oznaczającą, że władca decydował
o wyznaniu swoich poddanych. Reformacja doprowadziła do
rozbicia Kościoła katolickiego.



Niebieski kapelusz zwraca się do zielonego aby przedstawił swoje
zdanie.



Zielony kapelusz- Upadek autorytetu Kościoła spowodowany przez
reformację przyczynił się w późniejszych wiekach do sukcesów takich
prądów umysłowych jak racjonalizm, czy oświecenie, Co by było
gdyby nie doszło do reformacji ? może Europa rozwijałaby się wolniej

i nie powstałyby nowe prądy umysłowe

.



Niebieski kapelusz – podsumowanie: Wpływ reformacji na
cywilizację europejską jest znaczny. Już na samym początku istnienia
reformacja wpłynęła na kulturę europejską, przyczyniając się do jej
rozwoju. Reformacja zapoczątkowała przełomowe reformy w wielu
dziedzinach – kulturze, oświacie, polityce i gospodarce. Wpłynęła
również na duchowość ludzką, proponując drogę do Boga bez
znaczącego pośrednictwa innych ludzi, czy instytucji