Dominika Kozikowska

Konspekt lekcji języka polskiego w III klasie liceum

Temat: „Jest się takim, jak myślą o nas ludzie, nie takim, jak myślimy o sobie my, jest się takim, jak miejsce w którym się jest” – próba oceny Zenona Ziembiewicza.

1. Cele

1. ogólne

- rozwijanie umiejętności pracy z tekstem

- rozwijanie umiejętności logicznego myślenia

- rozwijanie umiejętności dyskusji

1. szczegółowe

- uczeń zna fakty z życia bohatera i jego historię

- uczeń potrafi ocenić postawę bohatera pod względem różnych aspektów

- uczeń potrafi argumentować swoje założenia i tezy

- uczeń dyskutuje w sposób kulturalny, rzeczowy i sprawny

1. Metody pracy

- myślowe kapelusze

1. Formy pracy

- w grupach

1. Środki dydaktyczne

- kartki z zadaniami dla grup wyjaśniające oznaczenia poszczególnych kolorów kapeluszy

1. Przebieg lekcji

- krótkie wprowadzenie, zapisanie tematu

- podział na 5 grup

- rozdanie zadań z instrukcjami:

I. Włóż KAPELUSZ BIAŁY . Pamiętaj, że interesują cię tylko fakty, które potwierdzisz cytatami. W jakiej rodzinie wychował się bohater? W jaki sposób i dzięki komu zdobywał wykształcenie? Przedstaw kolejne etapy jego kariery. Opisz perypetie i problemy uczuciowe Zenona.
II. Włóż KAPELUSZ CZERWONY. Pamiętaj, że interesują cię tylko emocje. W kilku krótkich zdaniach wyraź swoją emocjonalną opinię na temat postępowania i decyzji Zenona zarówno życiu osobistym, jak i zawodowym. Przedstaw także, jak przeżywa swoje problemy bohater.
III. Włóż KAPELUSZ CZARNY. Pamiętaj, że będziesz podkreślał wady, niedociągnięcia, bohatera i podważał jego decyzje. Zbierz w formie tez wszystkie argumenty podające w wątpliwość racje Zenona. Uczyń to najpierw imieniu Justyny, żony, mieszkańców miasta, potem we własnym.
IV. Włóż KAPELUSZ ŻÓŁTY. Pamiętaj, że będziesz zgadzać się z Zenonem. Wskaż zalety bohatera i pozytywne skutki jego decyzji.
V. Włóż KAPELUSZ ZIELONY. Pamiętaj, że będziesz szukał innych rozwiązań problemu. Jak Ziembiewicz powinien był postąpić na wieść o ciąży Justyny? Przedstaw warianty zachowania Zenona, ewentualnie Justyny i Elżbiety. Każdy z nich opatrz krótkim komentarzem.

- prezentacja pracy grup

- ostateczne podsumowanie, zebranie wszystkich propozycji, wyciągnięcie końcowych wniosków

- rozważania na temat cytatu znajdującego się w temacie, próba odniesienia go do sytuacji Zenona

Oczekiwany zestaw uczniowskich ustaleń:
KAPELUSZ BIAŁY :
- podupadła rodzina ziemiańska, która utraciła majątek wskutek nieudolności ojca Zenona
- lenistwo, niekompetencja, konserwatyzm, zaściankowość Waleriana Ziembiewicza, zarządcy majątku Tczewskich
- jego wybujały erotyzm, ciągłe romanse ze służącymi
- tolerancja dla męża ze strony żony, zachowującej pozory wielkopańskiego stylu życia
- brak wykształcenia rodziców
- nauka w gimnazjum i poznanie przyszłej żony Elżbiety na stancji u pani Kolichowskiej
- studia ekonomiczne w Paryżu ukończone dzięki pomocy finansowej starosty Czechlińskiego
- współpraca z lokalnym pismem "Niwa", a potem stanowisko redaktora naczelnego
- prezydent miasta zamieszkujący wraz z rodziną, bywalec rautów i przyjęć w wysokich sferach
- śmiertelne ofiary i aresztowania wśród manifestujących przeciw polityce władz i bezrobociu
- pierwsze porywy serca gimnazjalisty do Elżbiety Bieckiej, której udziela korepetycji
- nawiązanie romansu z córką kucharki podczas nudnych wakacji w Boleborzy
- zacieśnianie związku uczuciowego dziennikarza "Niwy" z Elżbietą
- przypadkowe spotkanie z Justyną po śmierci jej matki i odnowienie romansu
- nieukrywanie przed narzeczoną informacji o ciąży Bogutówny
- małżeństwo z Biecką i szczęśliwe życie rodzinne, zakłócane od czasu do czasu koniecznością pomocy Justynie popadającej w chorobę psychiczną z powodu aborcji
- zemsta nieszczęśliwej kochanki powodująca trwałe okaleczenie Zenona
-samobójcza śmierć prezydenta
KAPELUSZ CZERWONY
- Sugerując kochance usunięcie ciąży i popełniając samobójstwo, postąpił jak tchórz godny pożałowania.
- To nieodpowiedzialny mężczyzna, niegodny takiej kobiety jak Biecka i stanowiska prezydenta miasta.
- Pogardzam tym karierowiczem i konformistą, który zdradził swoje ideały, udając szlachetnego wrażliwego, a zachowując się jak egoista.
- Oj, biedny Zenonie, straciłeś swoją szansę na szczęśliwe życie, bo nie panowałeś nad instynktami i popędami.
- Jak mogłeś nie zauważyć, że manipulują tobą klasy posiadające?
- Nie protestował przeciw krzywdzeniu robotników, a nie czuł się współodpowiedzialny za ich masakrę. To dopiero obłudnik!
KAPELUSZ CZARNY
- Traktował Justynę instrumentalnie, nie liczył się z jej uczuciami.
- Był uniżony i służalczy wobec sfer arystokratycznych i ludzi władzy, którzy go ubezwłasnowolnili.
- Pisywał kłamliwe artykuły, by zrobić karierę.
- Wyrzekając się ideałów młodości, stał się "prominentem" opływającym w luksusy, gdy inni żyli w nędzy.
- Przestał z czasem dostrzegać niemoralność swego postępowania, szukał usprawiedliwień ("przecież tylu innych mężczyzn nie płaciło takiej ceny za grzechy miłostek").
- Pomagał odrzuconej kochance nie z dobroci serca, ale z obawy przed skandalem. Wstydził się jej pochodzenia.
- Był wobec nieszczęśliwej Justyny obojętny, nie podtrzymywał jej na duchu.
- Ranił żonę opowiadając o swoim romansie i domagając się pomocy w rozwiązywaniu problemów.
- Oskarżał nawet Elżbietę o przyczynianie się do zaognienia jego problemów związanych z kochanką.
- Nie poczuwał się do odpowiedzialności za masakrę robotników mówiąc: "wrobili mnie", a był przecież prezydentem miasta.
- Z tchórzostwa popełnił samobójstwo, gdy stał się sprawcą skandalu.
KAPELUSZ ŻÓŁTY
- jako prezydent zdziałał wiele dla robotników, wykazując się operatywnością ("Przystąpił do budowy domów robotniczych na Chązebiańskim Przedmieściu. Przeprowadził remont budynku dawnej cegielni, gdzie mieli swe legowisko bezdomni").
- To nie jego wina, że nie zrealizował wszystkich planów. Rząd cofnął dotacje.
- Brnął w romans z Justyną "z dobroci serca", aby jej nie sprawić bólu.
- Pomagał częściowo byłej kochance.
- Nie on wydał rozkaz strzelania do manifestantów.
- Popełnił samobójstwo, gdyż odczuwał wyrzuty sumienia i zrozumiał swoje błędy ("Jest się takim, jak myślą ludzie, nie takim, jak myślimy o sobie my, jest się takim jak miejsce, w którym się jest").
KAPELUSZ ZIELONY
- możliwe rozwiązania
1. Zenon odkłada małżeństwo z Elżbietą na przyszłość. Opiekuje się Justyną i potomkiem, nie przyznaje się do nich publicznie. Zraniona Elżbieta odsuwa się od Ziembiewicza, nigdy nie chce go już poślubić. Ten zaś piastuje wysoki urząd , ale czuje się nieszczęśliwy i samotny. Męczy go ukrywanie związku ze służącą i własnym dzieckiem, którego nie pokochał
2. Żeni się z Justyną. Uszczęśliwia wszystkich sobie, Justynę i Elżbietę. Zenonie, dlaczego decydujesz się na małżeństwo bez miłości? Będziesz tego żałował. Justyna zorientuje się, że nie jest kochana. Oskarżysz ja o złamanie ci kariery zawodowej. Wasze życie zmieni się w piekło. Elżbieta odsunie się, nie chcąc przeszkadzać i być może ułoży sobie życie
3. Rezygnuje z kariery, odkłada małżeństwo z Biecką, wspiera duchowo i materialnie Justynę. Dobrze, że wreszcie odważne ponosisz konsekwencje swego postępowania. Może jeszcze będziesz szczęśliwy. Justyna po urodzeniu dziecka nie będzie się czuła samotna i pogodzi się kiedyś z twoim małżeństwem z Biecką. Nie zrobisz, co prawda, błyskotliwej kariery, ale jako człowiek wykształcony znajdziesz pracę, by utrzymać rodzinę. Tylko, czy Elżbieta będzie w stanie ci znowu zaufać i zapomnieć o zdradzie.