Wirus Syncytium

Wirus Syncytium

nabłonka

nabłonka

oddechowego (RSV)

oddechowego (RSV)

Profilaktyka

Profilaktyka

zachorowań

zachorowań

Justyna Chomko

Pielęgniarstwo II rok, licencjat

Akademia Medyczna w Białymstoku

Dziecko – cud

Dziecko – cud

życia

życia

Zakażenia układu oddechowego są

najczęstszymi chorobami wieku
dziecięcego. Mogą być wywołane
przez wszystkie grupy
drobnoustrojów, jednak większość
ma etiologię wirusową. W grupie
dzieci do 2-go r.ż. Istotna rolę
odgrywa zakażenie wirusem RS

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

Wirus RS występuje we wszystkich strefach

Wirus RS występuje we wszystkich strefach

klimatycznych. Większość zakażeń dotyczy

klimatycznych. Większość zakażeń dotyczy

środowisk zamkniętych (szpitale, żłobki, domy

środowisk zamkniętych (szpitale, żłobki, domy

dziecka) i przebiega pod postacią zakażeń

dziecka) i przebiega pod postacią zakażeń

górnych dróg oddechowych.

górnych dróg oddechowych.

Choroba może mieć

Choroba może mieć

postać łagodnej infekcji dróg oddechowych, może

postać łagodnej infekcji dróg oddechowych, może

jednak przebiegać w postaci zapalenia

jednak przebiegać w postaci zapalenia

oskrzelików

oskrzelików

(u 18%)

(u 18%)

i płuc

i płuc

(u 89%)

(u 89%)

bezpośrednio

bezpośrednio

zagrażającego życ

zagrażającego życ

iu.

iu.

Zakażenia charakteryzują się sezonowością.

Zakażenia charakteryzują się sezonowością.

Szczyt zachorowań przypada na miesiące

Szczyt zachorowań przypada na miesiące

jesienne

jesienne

zimowe i wczesnowiosenne

zimowe i wczesnowiosenne

(listopad-kwiecień)

(listopad-kwiecień)

Uważa się że 80% zakażeń w 1 r.ż. Ma

Uważa się że 80% zakażeń w 1 r.ż. Ma

etiologię RSV oraz, że do 12 m-ca ż. 50%

etiologię RSV oraz, że do 12 m-ca ż. 50%

wszystkich dzieci przechodzi zakażenie tym

wszystkich dzieci przechodzi zakażenie tym

wirusem.

wirusem.

Do ukończenia 2 roku życia prawie

Do ukończenia 2 roku życia prawie

u wszystkich dzieci stwierdza się serologiczne

u wszystkich dzieci stwierdza się serologiczne

dowody przebytego zakażenia. Jednak tylko u

dowody przebytego zakażenia. Jednak tylko u

około 1% przebieg jest bezobjawowy.

około 1% przebieg jest bezobjawowy.

Przechorowanie infekcji RSV nie daje trwałej

Przechorowanie infekcji RSV nie daje trwałej

odporności. U 3- letnich dzieci w ponad 70%

odporności. U 3- letnich dzieci w ponad 70%

może dochodzić do powtórnego zakażenia, ale

może dochodzić do powtórnego zakażenia, ale

w tym wieku przebieg choroby jest

w tym wieku przebieg choroby jest

zdecydowanie łagodniejszy.

zdecydowanie łagodniejszy.

PRZEBIEG ZAKAŻENIA

PRZEBIEG ZAKAŻENIA

RSV

RSV

Do zaka

Do zaka

ż

ż

enia dochodzi przez kontakt

enia dochodzi przez kontakt

bezpo

bezpo

ś

ś

redni z zaka

redni z zaka

ż

ż

on

on

ą

ą

wydzielin

wydzielin

ą

ą

dróg oddechowych

dróg oddechowych

drogą kropelkową

drogą kropelkową

lub po

lub po

ś

ś

rednio, poprzez

rednio, poprzez

zanieczyszczony sprz

zanieczyszczony sprz

ę

ę

t, r

t, r

ę

ę

ce, na

ce, na

których wirus mo

których wirus mo

ż

ż

e przetrwa

e przetrwa

ć

ć

0,5–6

0,5–6

godzin

godzin

. Wrotami zakażenia są zwykle

. Wrotami zakażenia są zwykle

błony śluzowe czasami zraniona skóra.

błony śluzowe czasami zraniona skóra.

Okres wylęgania wynosi od 2 do 8 dni.

Okres wylęgania wynosi od 2 do 8 dni.

OBJAWY

OBJAWY

ZAKAŻENIA

ZAKAŻENIA

-

początkowo wirus umiejscawiając się w

początkowo wirus umiejscawiając się w

nabłonku górnych dróg oddechowych powoduje:

nabłonku górnych dróg oddechowych powoduje:

kaszel, nieżyt nosa i gorączkę do 39

kaszel, nieżyt nosa i gorączkę do 39

°

°

C ( czemu

C ( czemu

może towarzyszyć zapalenie ucha środkowego)

może towarzyszyć zapalenie ucha środkowego)

-

Po kilku dniach zakażenie rozprzestrzenia się

Po kilku dniach zakażenie rozprzestrzenia się

na dolne drogi oddechowe pojawia się:

na dolne drogi oddechowe pojawia się:

duszność, przyspieszony oddech, trudności w

duszność, przyspieszony oddech, trudności w

karmieniu, łatwe męczenie się, świszczący

karmieniu, łatwe męczenie się, świszczący

oddech

oddech

W obrazie RTG obserwujemy rozdęcie płuc a także

W obrazie RTG obserwujemy rozdęcie płuc a także

stwierdza się minimalną hipoksemię,

stwierdza się minimalną hipoksemię,

W przebiegu choroby zwłaszcza u

W przebiegu choroby zwłaszcza u

najmłodszych dzieci obserwuje się

najmłodszych dzieci obserwuje się

niewydolność oddechową,

niewydolność oddechową,

bezdechy, wtórne zakażenia

bezdechy, wtórne zakażenia

bakteryjne. Odległym następstwem

bakteryjne. Odległym następstwem

może być wzrost ryzyka rozwoju

może być wzrost ryzyka rozwoju

astmy oskrzelowej.

astmy oskrzelowej.

U dzieci w okresie dojrzewania może

U dzieci w okresie dojrzewania może

spowodować zaostrzenie zapalenia

spowodować zaostrzenie zapalenia

zatok a u dwulatka być przyczyną

zatok a u dwulatka być przyczyną

podgłośniowego zapalenia krtani.

podgłośniowego zapalenia krtani.

GRUPY WYSOKIEGO

GRUPY WYSOKIEGO

RYZYKA

RYZYKA

1.

1.

W pierwszym roku życia

W pierwszym roku życia

a)

a)

Niemowlęta bez dysplazji oskrzelowo- płucnej

Niemowlęta bez dysplazji oskrzelowo- płucnej

urodzone przed 28tyg ciąży, jeśli na początku

urodzone przed 28tyg ciąży, jeśli na początku

sezonu RSV mają poniżej 12 m-ca życia

sezonu RSV mają poniżej 12 m-ca życia

b)

b)

Niemowlęta urodzone między 28-32 tyg. ciąży,

Niemowlęta urodzone między 28-32 tyg. ciąży,

jeśli na początku sezonu RSV mają poniżej 6

jeśli na początku sezonu RSV mają poniżej 6

m-ca życia

m-ca życia

c)

c)

Niemowlęta urodzone między 33 a 35 tyg.

Niemowlęta urodzone między 33 a 35 tyg.

ciąży jeśli na początku sezonu RSV mają

ciąży jeśli na początku sezonu RSV mają

poniżej 6 m-ca życia i występują u nich

poniżej 6 m-ca życia i występują u nich

dodatkowe środowiskowe czynniki ryzyka jak

dodatkowe środowiskowe czynniki ryzyka jak

narażenie na bierne palenie, przebywanie w

narażenie na bierne palenie, przebywanie w

dużych skupiskach dzieci (żłobek) itp.

dużych skupiskach dzieci (żłobek) itp.

GRUPY WYSOKIEGO

GRUPY WYSOKIEGO

RYZYKA CD.

RYZYKA CD.

2. W drugim roku życia:

2. W drugim roku życia:

a) Dzieci z dysplazją oskrzelowo-

a) Dzieci z dysplazją oskrzelowo-

płucną wymagające stosowania co

płucną wymagające stosowania co

najmniej jednego z następujących

najmniej jednego z następujących

leków: tlenu, kortykosteroidów,

leków: tlenu, kortykosteroidów,

diuretyków które na początku

diuretyków które na początku

sezonu zakażeń RSV nie ukończyły

sezonu zakażeń RSV nie ukończyły

24 m-ca ż.

24 m-ca ż.

LECZENIE

LECZENIE

Nie dysponujemy jak dotąd skuteczną

Nie dysponujemy jak dotąd skuteczną

metodą leczenia przyczynowego w

metodą leczenia przyczynowego w

związku z czym l

związku z czym l

eczenie zakażeń

eczenie zakażeń

wirusem R

wirusem R

S

S

przede wszystkim

przede wszystkim

ogranicza się do zmniejszenia objawów

ogranicza się do zmniejszenia objawów

choroby i ma

choroby i ma

charakter wspomagający.

charakter wspomagający.

Opieka polega na odpowiednim

Opieka polega na odpowiednim

nawilżeniu otoczenia, ułożeniu dziecka

nawilżeniu otoczenia, ułożeniu dziecka

w pozycji półsiedzącej i zapewnienia

w pozycji półsiedzącej i zapewnienia

odpowiedniej tlenoterapii dla

odpowiedniej tlenoterapii dla

wyrównania ewentualnej hipoksemii

wyrównania ewentualnej hipoksemii

oraz zapewnienia jak najlepszej

oraz zapewnienia jak najlepszej

drożności dróg odechowych

drożności dróg odechowych

.

.

Leczenie c.d.

Leczenie c.d.

Także antybiotyki nie wykazują korzystnego

Także antybiotyki nie wykazują korzystnego

wpływu zarówno na przebieg zakażenia, jak

wpływu zarówno na przebieg zakażenia, jak

i wystąpienie powikłań.

i wystąpienie powikłań.

Odchodzi się także

Odchodzi się także

od stosowania kortykosteroidów.

od stosowania kortykosteroidów.

Jedynym lekiem antywirusowym

Jedynym lekiem antywirusowym

dopuszczonym do leczenia jest Rybaviryna.

dopuszczonym do leczenia jest Rybaviryna.

Odpowiednio wczesne

Odpowiednio wczesne

podanie

podanie

łagodzi

łagodzi

przebieg choroby i skraca okres

przebieg choroby i skraca okres

intensywnej tlenoterapii (w tym leczenie

intensywnej tlenoterapii (w tym leczenie

respiratorem).

respiratorem).

Podaje się ją drogą wziewną

Podaje się ją drogą wziewną

w nebulizacji, a czas trwania wysnoi 3-

w nebulizacji, a czas trwania wysnoi 3-

7dni.

7dni.

Podawanie leku w ciągłej nebulizacji

Podawanie leku w ciągłej nebulizacji

trwającej 18-20 godzin zarezerwowane jest

trwającej 18-20 godzin zarezerwowane jest

dla dzieci z ciężką postacią choroby.

dla dzieci z ciężką postacią choroby.

PROFILAKTYKA

PROFILAKTYKA

Cały czas trwają prace nad wynalezieniem

Cały czas trwają prace nad wynalezieniem

skutecznej szczepionki przeciw RSV.

skutecznej szczepionki przeciw RSV.

Pierwszym lekiem zatwierdzonym do

Pierwszym lekiem zatwierdzonym do

użycia była dożylna immunoglobulina

użycia była dożylna immunoglobulina

przeciwko RSV (RSV-IGIV) w dawce 750

przeciwko RSV (RSV-IGIV) w dawce 750

mg/kg m.c. Co miesiąc w sezonie

mg/kg m.c. Co miesiąc w sezonie

zwiększonej zachorowalności.

zwiększonej zachorowalności.

W tej chwili profilaktycznie są stosowane

W tej chwili profilaktycznie są stosowane

humanizowane monoklonalne

humanizowane monoklonalne

przeciwciała IgG

przeciwciała IgG

Immunoglobulina

Immunoglobulina

przeciwko RSV -

przeciwko RSV -

Synagis™ (Palivizumab)

Synagis™ (Palivizumab)

Jest to hybrydyzowana, humanizowana

Jest to hybrydyzowana, humanizowana

immunoglobulina monoklonalna (IgG1)

immunoglobulina monoklonalna (IgG1)

z silnym powinowactwem do

z silnym powinowactwem do

powierzchniowego białka F wirusa

powierzchniowego białka F wirusa

syncytium

syncytium

nabłonka oddechowego

nabłonka oddechowego

(RSV).

(RSV).

Immunoglobulinę powinno się podawać w

Immunoglobulinę powinno się podawać w

dawce 15mg/kg masy ciała.

dawce 15mg/kg masy ciała.

Pacjenci z grupy ryzyka powinni

Pacjenci z grupy ryzyka powinni

otrzymywać jedną dawkę miesięcznie

otrzymywać jedną dawkę miesięcznie

przez okres całego sezonu zwiększonej

przez okres całego sezonu zwiększonej

wiremii wirusa RS (od listopada do

wiremii wirusa RS (od listopada do

kwietnia). Immunoglobulinę podaje się

kwietnia). Immunoglobulinę podaje się

w formie zastrzyku domięśniowego w

w formie zastrzyku domięśniowego w

mięsień czworogłowy uda.

mięsień czworogłowy uda.

Immunoglobuliny

Immunoglobuliny

stosowane w Polsce

stosowane w Polsce

Synagis (Palivizumab) zawiera

Synagis (Palivizumab) zawiera

humanizowaną immunoglobulinę w

humanizowaną immunoglobulinę w

postaci liofilizatu i rozpuszczalnika

postaci liofilizatu i rozpuszczalnika

(

(

aqua pro injectione

aqua pro injectione

). Jedynym

). Jedynym

producentem jest Abbott Laboratories

producentem jest Abbott Laboratories

- immunoglobulina jest dostępna w

- immunoglobulina jest dostępna w

sprzedaży w postaci ampułek

sprzedaży w postaci ampułek

zawierających 50 mg i 100 mg

zawierających 50 mg i 100 mg

liofilizatu.

liofilizatu.

Wskazania do podania

Wskazania do podania

immunoglobuliny

immunoglobuliny

Synagis należy stosować w celu zapobiegania

Synagis należy stosować w celu zapobiegania

zakażeniom wirusem RS dolnych dróg

zakażeniom wirusem RS dolnych dróg

o

o

ddechowych

ddechowych

u dzieci z grup zwiększonego

u dzieci z grup zwiększonego

ryzyka:

ryzyka:



wcześniaki poniżej 32. tygodnia ciąży,

wcześniaki poniżej 32. tygodnia ciąży,

oraz

oraz

poniżej 6 miesiąca życia na początku sezonu

poniżej 6 miesiąca życia na początku sezonu

zachorowań

zachorowań



niemowlęta z przewlekłą chorobą płuc,

niemowlęta z przewlekłą chorobą płuc,

mukowiscydozą, astmą oskrzelową,

mukowiscydozą, astmą oskrzelową,

wywoływanych wirusem RSV

wywoływanych wirusem RSV



Niemowlęta poniżej 2 roku życia, które

Niemowlęta poniżej 2 roku życia, które

wymagały leczenia na dysplazję oskrzelowo

wymagały leczenia na dysplazję oskrzelowo

płucną w przeciągu ostatnich 6 miesięcy.

płucną w przeciągu ostatnich 6 miesięcy.



Niemowlęta poniżej 2 roku życia z poważną

Niemowlęta poniżej 2 roku życia z poważną

hemodynamiczną wrodzoną wadą serca.

hemodynamiczną wrodzoną wadą serca.

Przeciwwskazania do podania

Przeciwwskazania do podania

immunoglobuliny

immunoglobuliny



Nie powinno się stosować tylko u dzieci z

Nie powinno się stosować tylko u dzieci z

uczuleniem na Synagis lub jakiś jego składnik.

uczuleniem na Synagis lub jakiś jego składnik.

Najistotniejszymi niepożądanymi działaniami

Najistotniejszymi niepożądanymi działaniami

zaobserwowanymi w trakcie stosowania

zaobserwowanymi w trakcie stosowania

preparatu były

preparatu były

gorączka, reakcje w miejscach zastrzyków oraz

gorączka, reakcje w miejscach zastrzyków oraz

nerwowość

nerwowość

.

.

Dane dotyczące bezpieczeństwa wykazują, że

Dane dotyczące bezpieczeństwa wykazują, że

palivizumab jest bezpieczny i ogólnie dobrze

palivizumab jest bezpieczny i ogólnie dobrze

tolerowany. Większość przypadków

tolerowany. Większość przypadków

niepożądanych działań miało charakter

niepożądanych działań miało charakter

przejściowy i łagodny do umiarkowanej

przejściowy i łagodny do umiarkowanej

ciężkości

ciężkości

Pozostałe działania

Pozostałe działania

profilaktyczne

profilaktyczne

Najważniejszym i najtańszym sposobem

Najważniejszym i najtańszym sposobem

zapobiegania zakażeniom RSV jest odpowiednia

zapobiegania zakażeniom RSV jest odpowiednia

edukacja rodziców uwrażliwiająca na fakt, że

edukacja rodziców uwrażliwiająca na fakt, że

nawet z pozoru błaha infekcja u starszego

nawet z pozoru błaha infekcja u starszego

dziecka może stać się przyczyną ciężkiej

dziecka może stać się przyczyną ciężkiej

zagrażającej życiu choroby niemowlęcia.

zagrażającej życiu choroby niemowlęcia.

Ważna jest również edukacja personelu

Ważna jest również edukacja personelu

medycznego polegająca na izolacji pacjentów z

medycznego polegająca na izolacji pacjentów z

podejrzeniem infekcji

podejrzeniem infekcji

grup

grup

owaniu

owaniu

zakażonych

zakażonych

pacjentów w osobnych salach bezpośrednio po

pacjentów w osobnych salach bezpośrednio po

przyjęciu i zmniejsza

przyjęciu i zmniejsza

niu

niu

wizyt członków rodzin

wizyt członków rodzin

z objawami zakażeń górnych dróg oddechowych

z objawami zakażeń górnych dróg oddechowych

Ważne oraz skuteczne jest

Ważne oraz skuteczne jest

wprowadzenie reżimu sanitarnego.

wprowadzenie reżimu sanitarnego.

Najskuteczniejszym środkiem

Najskuteczniejszym środkiem

zapobiegania zakażeniom jest mycie

zapobiegania zakażeniom jest mycie

i dezynfekcja

i dezynfekcja

rąk

rąk

.

.

Zaleca się zakładanie fartuchów,

Zaleca się zakładanie fartuchów,

masek i okularów ochronnych

masek i okularów ochronnych

podczas wykonywania procedur,

podczas wykonywania procedur,

przy których może dojść do

przy których może dojść do

zabrudzenia krwią, płynami

zabrudzenia krwią, płynami

ustrojowymi, wydzielinami i

ustrojowymi, wydzielinami i

wydalinami (intubacja dotchawicza,

wydalinami (intubacja dotchawicza,

odsysanie wydzieliny oskrzelowej,

odsysanie wydzieliny oskrzelowej,

zakładanie sondy żołądkowej)

zakładanie sondy żołądkowej)

Mimo dostępnej aktualnie dosyć

Mimo dostępnej aktualnie dosyć

drogiej profilaktyki najlepszą metodą

drogiej profilaktyki najlepszą metodą

zapobiegania infekcjom wirusem RS

zapobiegania infekcjom wirusem RS

pozostaje edukacja rodziców,

pozostaje edukacja rodziców,

właściwa opieka nad kobietą w ciąży,

właściwa opieka nad kobietą w ciąży,

a co za tym idzie zmniejszenie

a co za tym idzie zmniejszenie

częstości urodzeń przedwczesnych

częstości urodzeń przedwczesnych

oraz izolowanie pacjentów z

oraz izolowanie pacjentów z

podejrzeniem infekcji RSV.

podejrzeniem infekcji RSV.

Piśmiennictwo:

1.

1.

Klinika Pediatryczna, Choroby infekcyjne i szczepienia

Klinika Pediatryczna, Choroby infekcyjne i szczepienia

Vol.12 nr 4, 2005r s. 445-448

Vol.12 nr 4, 2005r s. 445-448

2.

2.

Kliniczna Perinatologia i Ginekologia,

Kliniczna Perinatologia i Ginekologia,

„Immunoprofilaktyka czynna i bierna noworodków,

„Immunoprofilaktyka czynna i bierna noworodków,

wcześniaków, niemowląt i dzieci z małą masą

wcześniaków, niemowląt i dzieci z małą masą

urodzeniową” J.Wysocki, J.Mazela, J.Gadzinowski, T/74

urodzeniową” J.Wysocki, J.Mazela, J.Gadzinowski, T/74

nr 10 s. 1154-1159

nr 10 s. 1154-1159

Ineternet:

Ineternet:

1.

1.

http://

http://

www

www

.

.

emea

emea

.

.

europa

europa

.

.

eu

eu

/

/

humandocs

humandocs

/

/

PDFs

PDFs

/EPAR/

/EPAR/

Synagis

Synagis

/190499pl1.

/190499pl1.

pdf

pdf

2.

2.

http://

http://

www

www

.

.

mp

mp

.

.

pl

pl

/

/

artykuly

artykuly

/?

/?

aid

aid

=10367&spec=70

=10367&spec=70

3.

3.

http://

http://

www

www

.

.

zakazenia

zakazenia

.org.

.org.

pl

pl

/

/

index

index

.

.

php

php

?okno=7&id=45&

?okno=7&id=45&

art

art

_

_

type

type

=14

=14