Jak badać rozwój ?

-organizacja badań umożliwiająca uchwycenie
zmian rozwojowych
[spostrzeżenie problemu, ustalenie programu badań,
dobór metod i technik badania] – ustalenie podejścia
badawczego

-ustalenie formuły badania
Zwykle przyjmuje się, że: R= f(W) - ta formuła nie przynosi
wyjaśnień; prowadzi do ustalenia tego, co jest wspólne;
podejście poprzeczne; grupy zasadnicze
Jest stosowana, bowiem: wyraża znaczną część wiedzy
o rozwoju; ujmuje stałe związki R – W; pozwala przewidywać

-formuła R=F(W, P, Ś) – pozwala uchwycić różnice
Indywidualne; podejście podłużne; grupy E i K

Tematy do badań:

- samorzutne występowanie zjawiska (klasyfikacja
i diagnoza)

- regularność, prawidłowości występowania zjawiska

- dostępność narzędzi badania

- określone hipotezy

- przyjęcie istniejącej teorii

Specyfika badań nad rozwojem:

- konieczność takiej organizacji badań, by można było
uchwycić zmiany rozwojowe

- pewne zjawiska występują jedynie w określonych
momentach rozwoju (cechy utracone)

- należy uwzględniać specyfikę zachowania dziecka
w danym okresie rozwojowym

- stosowanie technik niewerbalnych we wczesnych okresach

- panowanie nad całym zachowaniem dziecka

- pamiętać o możliwym wpływie badacza na dziecko

- uwzględniać wymogi instytucji, w której prowadzone
są badania

Podejście = organizacja sposobu rozwiązywania
problemu polegająca na spostrzeżeniu problemu,
ustaleniu programu badań, doborze grup badanych,
metod i technik badania

Rodzaje podejść badawczych:

- longitudinalne/podłużne

- transwersalne/poprzeczne

- ukośne

Podejście longitudinalne:

-badanie tej samej grupy osób na przestrzeni wielu lat

-zbieranie wielu, możliwie jak największej liczby danych

-każda osoba badana jest wielokrotnie, w różnym wieku

-zachowanie tych samych zmiennych

Walory podejścia longitudinalnego:

- pozwala uchwycić dynamiczny charakter zmienności
zachowań

-pozwala na badanie tempa zmian

- pozwala na badanie zmienności/stałości cech

- pozwala określić model zmian wewnątrzosobniczych

- daje pewność, że klasa badanych zachowań jest ta
sama w każdym momencie badania

-daje pewność, że zmiany zależą od wieku a nie innych
zmiennych

- pozwala na stwierdzenie wpływu wcześniejszych cech
na późniejsze

- pozwala przewidywać dalszy rozwój

- pozwala na badanie utraconych właściwości

Ujemne cechy podejścia longitudinalnego:

- trudności z doborem/utrzymaniem grupy

- trudności z doborem metod

- angażowanie wielu badaczy

- kosztowność badania

Podejście transwersalne:

- badanie kilku grup osób w różnym wieku w tym samym
czasie

- każda grupa badana jednorazowo

- zakłada się, że różnice wieku są równoważne ze zmianami
rozwojowymi

Walory podejścia transwersalnego:

-pozwala na badanie tendencji rozwojowych

- badania mało kosztowne

- krótki czas zbierania danych

- badania może prowadzić jedna osoba

- łatwość statystycznego opracowania danych

Ujemne cechy podejścia transwersalnego:

- traci się z oczu zmiany indywidualne

- uzyskuje się dane uśrednione

- trudno określić wpływ innych zmiennych

Podejście ukośne:

- badane są osoby z różnych pokoleń w tym samym wieku

- badania w różnym czasie

- pomiar jednorazowy

- pozwala na ujawnienie wpływu kohorty

- pozwala na zestawienie podejścia longitudinalnego
i transwersalnego

Alternatywa badań podłużnych – wywiad
(należy rozważyć dokładność informacji
otrzymywanych
od rodziców i wychowawców dziecka)

W badaniach nad rozwojem należy uwzględnić
wewnątrzosobniczą zmienność oraz wieloprzyczynowość
(co daje zmienność międzyosobniczą)

podejści

e

Podłużne

poprzeczne

ukośne

Grupa

jedna

Kilka

kilka

Wiek

różny

różny

ten sam

Czas
badania

różny

ten sam

różny

Liczba

pomiaró
w

wiele

jednorazowy

jednorazo

wy

Rodzaje podejść w badaniach nad rozwojem

Metoda – racjonalny sposób rozwiązania problemu

Metody psychologii rozwojowej:

-obserwacja (uważne i celowe obserwowanie zjawiska;
rodzaje obserwacji; cele badania obserwacyjnego)

-eksperyment naturalny, quasi eksperyment,
eksperyment laboratoryjny)

- testy

- skale

- kwestionariusze

- metoda kliniczna Piageta

- metoda mikrogenetyczna

Dobór osób do badania:

- reprezentatywność próby (dobór losowo-celowy)

- osoby, które odpadają w badaniach (wybierane są te,
które zgadzają się)
- optymalna liczba badanych

Etyczny aspekt badań nad rozwojem:

-chronić od ewentualnych negatywnych następstw

- do trzeciego roku życia badać w obecności opiekuna

- zgoda rodziców na badanie dziecka

- przekazywanie wyników badań

Wyjaśnianie wyników badań:

- interpretacja przez analogię (uzyskane wyniki pozostają
w zgodzie z..)

- interpretacja wyjaśniająca (w kontekście przyjętej teorii...)