CECHY NOWORODKA

DONOSZONEGO I

URODZONEGO

PRZEDWCZEŚNIE

CECHY NOWORODKA

DONOSZONEGO I

URODZONEGO

PRZEDWCZEŚNIE

Ontogeneza

Ontogeneza

Okres

prenatalny

Okres

prenatalny

Okres

postnatalny

Okres

postnatalny

Okres
noworodkowy

Okres
noworodkowy

Okres małego
dziecka

Okres małego
dziecka

Okres niemowlęcy

Okres niemowlęcy

Okres przedszkolny

Okres przedszkolny

Okres
wczesnoszkolny

Okres
wczesnoszkolny

Okres
późnoszkolny −
pokwitania

Okres
późnoszkolny −
pokwitania

Okres
młodzieńczy

Okres
młodzieńczy

Dorosłość i to co

potem

Dorosłość i to co

potem

OKRES

NOWORODKOWY



OKRES ADAPTACYJNY

OKRES

NOWORODKOWY



OKRES ADAPTACYJNY

Przystosowanie się =

adaptacja

do życia w środowisku

pozamacicznym

Przystosowanie się =

adaptacja

do życia w środowisku

pozamacicznym

Początek samodzielnego

utrzymywania

najważniejszych funkcji

życiowych:

Początek samodzielnego

utrzymywania

najważniejszych funkcji

życiowych:

stabilizacja i utrzymanie prawidłowej

wymiany gazowej

regulacja temperatury ciała

pobieranie, trawienie i przyswajanie

pokarmów

eliminacja produktów przemiany

materii



stabilizacja i utrzymanie prawidłowej

wymiany gazowej



regulacja temperatury ciała



pobieranie, trawienie i przyswajanie

pokarmów



eliminacja produktów przemiany

materii

Okres noworodkowy

trwa

od urodzenia

do 28 dnia życia

pozamacicznego

Okres noworodkowy

trwa

od urodzenia

do 28 dnia życia

pozamacicznego

Na przebieg i czas trwania

procesów adaptacji

noworodka mają wpływ:

Na przebieg i czas trwania

procesów adaptacji

noworodka mają wpływ:

dojrzałość noworodka

choroby matki w czasie ciąży

przebieg porodu

leki stosowane w ciąży i podczas

porodu

obecność wad wrodzonych i/lub

chorób noworodka

dojrzałość noworodka

choroby matki w czasie ciąży

przebieg porodu

leki stosowane w ciąży i podczas

porodu

obecność wad wrodzonych i/lub

chorób noworodka

Bezpośrednio po

urodzeniu noworodek

powinien być oceniony

pod kątem ryzyka

wystąpienia zaburzeń

okresu adaptacji

Bezpośrednio po

urodzeniu noworodek

powinien być oceniony

pod kątem ryzyka

wystąpienia zaburzeń

okresu adaptacji

Ocena ta polega na:

Ocena ta polega na:

analizie danych z wywiadu

(wywiad położniczy, przebieg

obecnej ciąży, choroby matki,

wywiad genetyczny itp.)

analizie przebiegu porodu

ocenie noworodka (ocena stanu po

porodzie, ocena stopnia dojrzałości

noworodka)

w uzasadnionych przypadkach

przeprowadzenie badań

dodatkowych

analizie danych z wywiadu

(wywiad położniczy, przebieg

obecnej ciąży, choroby matki,

wywiad genetyczny itp.)

analizie przebiegu porodu

ocenie noworodka (ocena stanu po

porodzie, ocena stopnia dojrzałości

noworodka)

w uzasadnionych przypadkach

przeprowadzenie badań

dodatkowych

Na podstawie tych danych

możemy podzielić

noworodki na trzy grupy:

Na podstawie tych danych

możemy podzielić

noworodki na trzy grupy:

Noworodek zdrowy,

bez podwyższonego ryzyka

wystąpienia zaburzeń okresu

adaptacji

Noworodek zdrowy,

bez podwyższonego ryzyka

wystąpienia zaburzeń okresu

adaptacji





Noworodek zdrowy, zagrożony

wystąpieniem zaburzeń okresu

adaptacji

Noworodek zdrowy, zagrożony

wystąpieniem zaburzeń okresu

adaptacji





Noworodek

chory

Noworodek

chory





Ocena stanu noworodka

po porodzie = skala Apgar

Ocena stanu noworodka

po porodzie = skala Apgar

ddech

ddech

O

O

zęstość akcji serca

zęstość akcji serca

C

C

E

E

fekt wprowadzenie cewnika do

nosa

fekt wprowadzenie cewnika do

nosa

apięcie

mięśniowe

apięcie

mięśniowe

ktualny wygląd -
obecność i zakres sinicy

ktualny wygląd -
obecność i zakres sinicy

N

N

A

A

Skala Apgar

Skala Apgar

Oddech brak wolny

głośny krzyk
/nieregularny

Oddech

brak wolny

głośny krzyk
/nieregularny

Częstość akcji <60/min 60 – 100/min

>100/min
serca

Częstość akcji

<60/min 60 – 100/min

>100/min

serca

Efekt wprowadzenie brak grymas

kichanie,
cewnika do nosa twarzy

kaszel, płacz

Efekt wprowadzenie

brak grymas

kichanie,

cewnika do nosa

twarzy

kaszel, płacz

Napięcie mięśniowe brak obniżone

prawidłowe

Napięcie mięśniowe

brak obniżone

prawidłowe

Aktualny wygląd uogólniona sinica

skóra
sinica obwodowa

różowa
lub bladość

Aktualny wygląd

uogólniona sinica

skóra
sinica obwodowa

różowa
lub bladość

0

1

2

Skala Apgar

Skala Apgar

stan ciężki

stan ciężki

0 – 3
pkt.

0 – 3
pkt.

stan średnio-

ciężki

stan średnio-

ciężki

4

–

7

pkt.

4

–

7

pkt.

stan dobry

stan dobry

8

–

10 pkt.

8

–

10 pkt.

Oceny dokonuje się :

w 1. minucie
w 5. minucie

w 10. minucie

w 15. minucie

po

porodzie

Oceny dokonuje się :

w 1. minucie
w 5. minucie

w 10. minucie

w 15. minucie

po

porodzie

Ocena dojrzałości

noworodka:

Ocena dojrzałości

noworodka:

Im krótszy jest okres rozwoju

wewnątrzmacicznego płodu

Im krótszy jest okres rozwoju

wewnątrzmacicznego płodu

większa niedojrzałość

poszczególnych układów /

narządów

większa niedojrzałość

poszczególnych układów /

narządów

tym większe ryzyko

wystąpienia zaburzeń okresu

adaptacji

tym większe ryzyko

wystąpienia zaburzeń okresu

adaptacji

Noworodek niedojrzały



Noworodek urodzony

przedwcześnie



Noworodek urodzony

przed ukończeniem

37 tygodnia ciąży

(<38Hbd)

Noworodek niedojrzały



Noworodek urodzony

przedwcześnie



Noworodek urodzony

przed ukończeniem

37 tygodnia ciąży

(<38Hbd)

KRYTERIUM

WCZEŚNIACTWA

NIE JEST

MASA CIAŁA

NOWORODKA

KRYTERIUM

WCZEŚNIACTWA

NIE JEST

MASA CIAŁA

NOWORODKA

Określanie wieku płodowego na

podstawie pierwszego dnia ostatniej

miesiączki

(+ np. pierwszych ruchów płodu)

Określanie wieku płodowego na

podstawie pierwszego dnia ostatniej

miesiączki

(+ np. pierwszych ruchów płodu)

Może być niewiarygodne

nieprawidłowo podana data ostatniej

miesiączki

znaczne zróżnicowanie rozpiętości

cykli menstruacyjnych u kobiet

osobnicze różnice w wyczuwaniu

pierwszych ruchów płodu (między 17 a

20 tygodniem)



nieprawidłowo podana data ostatniej

miesiączki



znaczne zróżnicowanie rozpiętości

cykli menstruacyjnych u kobiet



osobnicze różnice w wyczuwaniu

pierwszych ruchów płodu (między 17 a

20 tygodniem)

Ocena dojrzałości

noworodka

Ocena dojrzałości

noworodka

Skala Dubowitza (21

parametrów)

Skala Ballarda (11

parametrów)

Skala Cappuro (7

parametrów)

Skala Pertussa (5

parametrów)

Skala Parkina (4 parametry)

Skala Dubowitza (21

parametrów)

Skala Ballarda (11

parametrów)

Skala Cappuro (7

parametrów)

Skala Pertussa (5

parametrów)

Skala Parkina (4 parametry)

Skala Maliny (3

parametry)

Skala Maliny (3

parametry)

Skala Dubowitza

Skala Dubowitza

11 parametrów

morfologicznych

11 parametrów

morfologicznych

10 parametrów

neurologicznych

10 parametrów

neurologicznych

+

+

Ustalenie wieku płodowego

z dokładnością do 0,7

tygodnia

Ustalenie wieku płodowego

z dokładnością do 0,7

tygodnia

Skala Dubowitza

Skala Dubowitza

11 parametrów

morfologicznych

11 parametrów

morfologicznych

obrzęki



obrzęki

grubość i

wygląd skóry



grubość i

wygląd skóry

kolor skóry



kolor skóry

przeświecanie

skóry



przeświecanie

skóry

meszek

płodowy



meszek

płodowy

bruzdy na

stopach



bruzdy na

stopach

szer. brodawki

piersiowej



szer. brodawki

piersiowej

kształt małżowiny

usznej



kształt małżowiny

usznej

obwódka

brodawki

piersiowej



obwódka

brodawki

piersiowej

sprężystość

małżowiny



sprężystość

małżowiny

narządy płciowe



narządy płciowe

Skala Dubowitza

Skala Dubowitza

10 parametrów

neurologicznych

10 parametrów

neurologicznych

pozycja

ułożenia



pozycja

ułożenia

zgięcie dłoni



zgięcie dłoni

zgięcie

stopy



zgięcie

stopy

sprężystość

kończyn górnych



sprężystość

kończyn górnych

sprężystość

kończyn dolnych



sprężystość

kończyn dolnych

kąt podkolanowy



kąt podkolanowy

pięta do ucha



pięta do ucha

zdolność utrzymania

głowy



zdolność utrzymania

głowy

objaw szarfy



objaw szarfy

objaw zwisania



objaw zwisania

Ułożenie ciała

Ułożenie ciała

noworodek

donoszony

noworodek

donoszony

wcześniak

wcześniak

Objaw zwisania

Objaw zwisania

noworodek

donoszony

noworodek

donoszony

wcześniak

wcześniak

Objaw szarfy

Objaw szarfy

noworodek

donoszony

noworodek

donoszony

wcześniak

wcześniak

Porównanie noworodka donoszonego

i wcześniaka

Porównanie noworodka donoszonego

i wcześniaka

Maź płodowa

Maź płodowa

Gruczoł

piersiowy

Gruczoł

piersiowy

skąpa w fałdach

skąpa w fałdach

brodawka

5 – 10 mm

uniesiona otoczka

brodawka

5 – 10 mm

uniesiona otoczka

40 Hbd

40 Hbd

28 Hbd

28 Hbd

obfita,

pokrywa

całe ciało

obfita,

pokrywa

całe ciało

brodawka

i otoczka

ledwo widoczna

brodawka

i otoczka

ledwo widoczna

Małżowina

uszna

Małżowina

uszna

widoczny rąbek

chrząstka mocna

odchyla się od

czaszki

widoczny rąbek

chrząstka mocna

odchyla się od

czaszki

płaska,

chrząstka

miękka,

utrzymujący się

fałd

płaska,

chrząstka

miękka,

utrzymujący się

fałd

Porównanie noworodka donoszonego

i wcześniaka

Porównanie noworodka donoszonego

i wcześniaka

Fałdy

podeszwowe

Fałdy

podeszwowe

Skóra

Skóra

przechodzące na

piętę

przechodzące na

piętę

różowa, mało

widocznych

naczyń, dobrze

rozwinięta tkanka

podskórna, bez

obrzęków

różowa, mało

widocznych

naczyń, dobrze

rozwinięta tkanka

podskórna, bez

obrzęków

40 Hbd

40 Hbd

28 Hbd

28 Hbd

podeszwy

gładkie, bez

fałdów

podeszwy

gładkie, bez

fałdów

cienka,

czerwona,

liczne

przeświecające

naczynia,

obrzęki

cienka,

czerwona,

liczne

przeświecające

naczynia,

obrzęki

Meszek

Meszek

na barkach

na barkach

pokrywa całe

ciało

pokrywa całe

ciało

Porównanie noworodka donoszonego

i wcześniaka

Porównanie noworodka donoszonego

i wcześniaka

Narządy

płciowe

męskie

Narządy

płciowe

męskie

Narządy

płciowe

żeńskie

Narządy

płciowe

żeńskie

Jądra w mosznie,

wyraźne

fałdowanie

moszny

Jądra w mosznie,

wyraźne

fałdowanie

moszny

wargi sromowe

większe

pokrywają

mniejsze

wargi sromowe

większe

pokrywają

mniejsze

40 Hbd

40 Hbd

28 Hbd

28 Hbd

Brak jąder w

mosznie,

moszna gładka
lub pojedyncze

fałdy

Brak jąder w

mosznie,

moszna gładka
lub pojedyncze

fałdy

wystająca

łechtaczka, wargi
sromowe większe

nie pokrywają

mniejszych

wystająca

łechtaczka, wargi
sromowe większe

nie pokrywają

mniejszych

Kości

czaszki

Kości

czaszki

twarde

twarde

miękkie wokół

ciemiączka

przedniego

miękkie wokół

ciemiączka

przedniego

Porównanie noworodka donoszonego

i wcześniaka

Porównanie noworodka donoszonego

i wcześniaka

Ułożenie

ciała

Ułożenie

ciała

Napięcie

mięsni

Napięcie

mięsni

przewaga

prostowników

tułowia i zginaczy

kończyn

przewaga

prostowników

tułowia i zginaczy

kończyn

40 Hbd

40 Hbd

28 Hbd

28 Hbd

słabe

(objaw szarfy,

objaw zwisania)

słabe

(objaw szarfy,

objaw zwisania)

Ruchy

kończyn

Ruchy

kończyn

energiczne

energiczne

sporadyczne, słabe

sporadyczne, słabe

Porównanie noworodka donoszonego

i wcześniaka

Porównanie noworodka donoszonego

i wcześniaka

Odruch

ssania

Odruch

ssania

Odruch

szukania

Odruch

szukania

pełny

pełny

40 Hbd

40 Hbd

28 Hbd

28 Hbd

długi okres

utajenia, słaby,

powolny

długi okres

utajenia, słaby,

powolny

Odruch

chwytny

Odruch

chwytny

mocny, można

unieść dziecko

mocny, można

unieść dziecko

chwyt dobry,

siła słaba

chwyt dobry,

siła słaba

dobrze

wykształcony

dobrze

wykształcony

słaby, nie

skoordynowan

y z

połykaniem

słaby, nie

skoordynowan

y z

połykaniem

Odruch

Moro

Odruch

Moro

pełny +

przywiedzenie

ramion

pełny +

przywiedzenie

ramion

słaby, nie

zawsze daje
się wywołać

słaby, nie

zawsze daje
się wywołać

Odruch Moro u noworodka

donoszonego

Odruch Moro u noworodka

donoszonego

pierwsza faza:

•odwiedzenie

kończyn

górnych,

•wyprostowanie

palców dłoni

pierwsza faza:

•odwiedzenie

kończyn

górnych,

•wyprostowanie

palców dłoni

druga faza:

•przywiedzen

ie ramion

druga faza:

•przywiedzen

ie ramion

Porównanie noworodka donoszonego

i wcześniaka

Porównanie noworodka donoszonego

i wcześniaka

Automatyz

m chodu

Automatyz

m chodu

Trzymanie

głowy

Trzymanie

głowy

głowa na

poziomie tułowia

głowa na

poziomie tułowia

40 Hbd

40 Hbd

28 Hbd

28 Hbd

brak

brak

Płacz

Płacz

głośny krzyk

wywołany

najczęściej głodem

głośny krzyk

wywołany

najczęściej głodem

słaby,

„kwilenie”,

brak

wyraźnego

manifestowani

a głodu

słaby,

„kwilenie”,

brak

wyraźnego

manifestowani

a głodu

progresja pięta-

palce, opiera się

na całej stopie,

szybkie ruchy

progresja pięta-

palce, opiera się

na całej stopie,

szybkie ruchy

brak

brak

Porównanie noworodka

donoszonego wcześniaka

Porównanie noworodka

donoszonego wcześniaka

U

k

ła

d

o

d

d

e

c

h

o

w

y

U

k

ła

d

o

d

d

e

c

h

o

w

y

U

k

ła

d

k

rą

że

n

ia

U

k

ła

d

k

rą

że

n

ia

przy braku

niekorzystnych

czynników w

pełni wydolny

przy braku

niekorzystnych

czynników w

pełni wydolny

względnie wydolny i

dojrzały

względnie wydolny i

dojrzały

gotowy do

podjęcia funkcji,

wystarczająca

ilość

surfaktantu

gotowy do

podjęcia funkcji,

wystarczająca

ilość

surfaktantu

niedojrzały

głównie z powodu

niedoboru

surfaktantu

niedojrzały

głównie z powodu

niedoboru

surfaktantu

często:

często:

przetrwały

przetrwały

przewód

przewód

tętniczy

tętniczy

często:

często:

przetrwały

przetrwały

przewód

przewód

tętniczy

tętniczy

RDS

RDS

RDS

RDS

Porównanie noworodka

donoszonego

wcześniaka

Porównanie noworodka

donoszonego

wcześniaka

O

U

N

O

U

N

w przypadku

znacznego

niedotlenienia

zmiany w istocie

szarej i białej –

obrzęk mózgu

w przypadku

znacznego

niedotlenienia

zmiany w istocie

szarej i białej –

obrzęk mózgu

Duża skłonność

do zaburzeń w

krążeniu

Duża skłonność

do zaburzeń w

krążeniu

krwawienia

dokomorowe,

podpajęczynówkow

e, do tkanki

mózgowej

krwawienia

dokomorowe,

podpajęczynówkow

e, do tkanki

mózgowej

Porównanie noworodka

donoszonego

wcześniaka

Porównanie noworodka

donoszonego

wcześniaka

P

rz

e

w

ó

d

p

o

k

a

rm

o

w

y

P

rz

e

w

ó

d

p

o

k

a

rm

o

w

y

w pełni

przystosowany do

samodzielnego

pobierania

pokarmów

(pokarm kobiecy!)

w pełni

przystosowany do

samodzielnego

pobierania

pokarmów

(pokarm kobiecy!)

problemy z

karmieniem: słabo

wykształcone odruchy,

niedojrzałość układu

pokarmowego

czynnościowa i

morfologiczna

problemy z

karmieniem: słabo

wykształcone odruchy,

niedojrzałość układu

pokarmowego

czynnościowa i

morfologiczna

skłonność do

martwiczego

zapalenia jelit

skłonność do

martwiczego

zapalenia jelit

Porównanie noworodka

donoszonego

wcześniaka

Porównanie noworodka

donoszonego

wcześniaka

H

ib

e

rb

il

ir

u

b

in

e

m

ia

H

ib

e

rb

il

ir

u

b

in

e

m

ia

żółtaczka

fizjologiczna

żółtaczka

fizjologiczna

żółtaczka

wcześniaków

żółtaczka

wcześniaków

wyższe poziomy

bilirubiny,

niebezpieczeństw

o uszkodzenia

OUN

wyższe poziomy

bilirubiny,

niebezpieczeństw

o uszkodzenia

OUN

Porównanie noworodka

donoszonego

wcześniaka

Porównanie noworodka

donoszonego

wcześniaka

Te

rm

o

re

g

u

la

c

ja

Te

rm

o

re

g

u

la

c

ja

względnie dobrze

wykształcone

mechanizmy

termoregulacji

(

brunatna tkanka

tłuszczowa)

względnie dobrze

wykształcone

mechanizmy

termoregulacji

(

brunatna tkanka

tłuszczowa)

Niedojrzałość

ośrodków

termoregulacji,

zmniejszona

ruchliwość, słabo

rozwinięta tk.

tłuszczowa, małe

zapasy glikogenu

Niedojrzałość

ośrodków

termoregulacji,

zmniejszona

ruchliwość, słabo

rozwinięta tk.

tłuszczowa, małe

zapasy glikogenu

b. duża podatność

na oziębienie

b. duża podatność

na oziębienie

Porównanie noworodka

donoszonego

wcześniaka

Porównanie noworodka

donoszonego

wcześniaka

duża skłonność do

występowania

duża skłonność do

występowania

hipoglikemii

wczesnej

hipokalcemii

hiponatremii

hipoglikemii

wczesnej

hipokalcemii

hiponatremii