Czynniki szkodliwe dla

zdrowia, uciążliwe i

niebezpieczne występujące w

procesach pracy

Czynniki szkodliwe dla zdrowia,

uciążliwe i niebezpieczne występujące

w procesach pracy

• Urazy ciała lub nawet śmierć pracownika, choroba

zawodowa czy obniżenie sprawności organizmu

powstają pod wpływem czynników

niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych w

środowisku pracy. Decydujący jest tutaj kontakt

pracownika z tymi czynnikami, przekroczenia

dopuszczalnych stężeń i natężeń tych czynników,

a także czas narażenia. Nazywamy to narażeniem

zawodowym. Podjęcie przez pracodawcę działań

mających na celu ograniczenie narażenia

zawodowego obniży prawdopodobieństwo lub

częstość występowania niekorzystnych zmian,

czyli obniży powstawanie ryzyka zawodowego.

Podziału czynników

niebezpiecznych, szkodliwych i

uciążliwych:

• A. Czynniki niebezpieczne (urazowe), które

działając na człowieka w sposób najczęściej nagły

mogą spowodować u niego uraz (wypadek przy

pracy). Do grupy tej zaliczamy kilka

podstawowych typów zagrożeń:

• - zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi,
• - zagrożenia elementami ostrymi i wystającymi,
• - zagrożenia związane z przemieszczaniem się

ludzi,

• - zagrożenia porażeniem prądem elektrycznym,
• - zagrożenia poparzeniem,
• - zagrożenia pożarem lub/i wybuchem.

Podziału czynników

niebezpiecznych, szkodliwych i

uciążliwych cd.

• B. Czynniki szkodliwe i uciążliwe

działające na pracownika przez
dłuższy okres mogą spowodować
obniżenie sprawności fizycznej i
psychicznej pracownika lub zmiany w
stanie jego zdrowia a w konsekwencji
doprowadzić do choroby zawodowej.
Czynniki te dzielimy na cztery
podstawowe typy:

Czynniki szkodliwe i uciążliwe

cd.

1

Czynniki fizyczne

•

hałas (ustalony i nieustalony, hałas infradźwiękowy,

hałas, ultradźwiękowy),

•

mikroklimat,

•

promieniowanie optyczne (widzialne, podczerwone i

ultrafioletowe),

•

promieniowanie jonizujące,

•

promieniowanie laserowe,

•

pole elektromagnetyczne (niskiej i wysokiej

częstotliwości),

•

pole elektrostatyczne,

•

pyły przemysłowe,

•

wibracja (ogólna i oddziałująca na organizm człowieka

przez kończyny górne).

Hałas

• Tabela przedstawia natężenie dźwięku w różnych sytuacjach

140 dB Próg bólu

130 dB Startujący odrzutowiec

120 dB Niskie obroty silnika odrzutowego

110 dB Grupa rockowa

100 dB Młot pneumatyczny

90 dB Ruch uliczny

80 dB Pociąg

70 dB Odkurzacz

50/60 dB Ruchliwe biuro, tłum

40 dB Rozmowa

20 dB Biblioteka

10 dB Dźwięk okolic wiejskich

0 dB Próg słyszalności

Hałas

• Okresy najdłuższej dopuszczalnej ekspozycji

na hałas Poziom natężenia hałasu
8 godz. 85 dB
4 godz. 90 dB
2 godz. 95 dB
1 godz. 100 dB
30 min 105 dB
15 min 110 dB
7,5 min 115 dB

Promieniowanie jonizujące

• Promieniowanie jonizujące to promieniowanie

elektromagnetyczne (np.: rentgenowskie lub
gamma) oraz promieniowanie korpuskularne
(np.: promieniowanie a i ) zdolne do
wywołania jonizacji w substancji, przez którą
przechodzi. Promieniowanie jonizujące
występuje tylko i wyłącznie w obecności
źródła promieniowania, którym może być
izotop promieniotwórczego pierwiastka lub
działająca lampa rentgenowska.

Promieniowanie jonizujące

Promieniowanie optyczne

• źródła promieniowania optycznego, takie jak

np.: lampy ksenonowe, lampy

fluorescencyjne, żarówki halogenowe o

dużej mocy, łuk elektryczny otwarty

wykorzystywany przy spawaniu,

promieniowanie laserowe itp. mogą być

przyczyną wielu poważnych zagrożeń.

Niebezpieczny jest również nadmiar

naturalnego promieniowania słonecznego.

Fizyczne, chemiczne lub biologiczne zmiany

wywołane oddziaływaniem promieniowania

optycznego na materię określa się jako

skutek promieniowania optycznego

Promieniowanie laserowe

• Zagrożenie promieniowaniem

laserowym dla zdrowia człowieka
odnosi się do oczu i skóry. Uszkodzenie
tych tkanek zachodzi zazwyczaj na
skutek reakcji termicznych w wyniku
absorpcji dużej ilości energii
przenoszonej przez promieniowanie
laserowe. Najbardziej zagrożone
promieniowaniem laserowym są oczy

Pole elektromagnetyczne

• Do sztucznych źródeł PEM tego zakresu zaliczyć

można:

- generatory promieniowania rentgenowskiego

- sztucznie wytwarzane izotopy

- urządzenia medyczne wykorzystujące „bomby

kobaltowe”

- lampy sterylizacyjne pracujące w paśmie

nadfioletu

- reaktory atomowe - same są pomijającym źródłem

promieniowania ale produkują odpady

promieniotwórcze

- urządzenia do wykrywania mikrouszkodzeń w

strukturach metalowych wykorzystujące izotopy

- próby nuklearne

Pyły przemysłowe

• Pył przemysłowy jest to aerozol,

którego fazę rozproszoną stanowią
cząstki stałe (ziarna) i którego
źródłem powstawania są procesy
produkcyjne. Wytwarzanie pyłu w
przemyśle może odbywać się na
drodze dezintegracji lub kondensacji.

•  

Klasyfikacja biologiczna pyłów

ze względu na ich średnicę.

Średnica cząstek [ľm.] Zdolność cząstek pyłu do przenikania i retencji w płucach człowieka

do 0,2 (ultrapyły)

Zdolne do przenikania i zatrzymywania w płucach

0,2 - 5,0

Z łatwością przenikają do płuc i często w nich występują.

5,0 - 10,0

Mogą przenikać do płuc, ale występują w nich rzadko.

10,0 - 50,0

Zazwyczaj nie przenikają do płuc, zatrzymują się w górnych drogach

oddechowych i oskrzelach, skąd stopniowo są wydalane.

ponad 50,0

Nie przenikają do płuc, zatrzymują się w górnych drogach oddechowych i z

łatwością są wydalane na zewnątrz.

Wibracje

• Wibracjami nazywa się przenoszenie

drgań mechanicznych ze stałego
ciała na tkanki organizmu człowieka
lub na całe ciało. Wibracje i wstrząsy
to bodźce fizyczne, które
przekazywane są w sposób
bezpośredni z materiału drgającego,
pomijając środowisko powietrzne.

Wibracje

• Wibracje bardzo niekorzystnie wpływają na wzrok,

przyczyniają się do pogorszenia jego ostrości,

zwężenia pola widzenia oraz osłabienie

rozróżniania barw. Dzieje się tak przy

częstotliwościach z zakresu 20-40 Hz i 60-90 Hz.

Wibracje narządów w obrębie jamy brzusznej

mogą powodować przykre następstwa, ponieważ

organy te (np. żołądek, trzustka, wątroba,

śledziona) są swobodnie zawieszone i przez to

może dojść do znacznych przemieszczeń. Z kolei

podrażnienie delikatnego narządu równowagi

wywołuje objawy choroby morskiej, takie jak

zawroty i bóle głowy, duszności, szum w uszach,

ból żołądka i nudności.

Czynniki szkodliwe i uciążliwe

cd

2 Czynniki chemiczne

–

podział w zależności od działania na organizm
ludzki

• substancje toksyczne,
• substancje drażniące,
• substancje uczulające,
• substancje rakotwórcze,
• substancje mutagenne,
• substancje upośledzające układ rozrodczy,

Czynniki szkodliwe i uciążliwe

cd

– oddziaływujące w zależności od

rodzajów działania na organizm
człowieka:

• przez drogi oddechowe,
• przez skórę i błony śluzowe,
• przez przewód pokarmowy.

Czynniki szkodliwe i uciążliwe

cd

3 Czynniki biologiczne
• mikroorganizmy roślinne i zwierzęce

(bakterie, wirusy, grzyby,
pierwotniaki) i wytwarzane przez
nie toksyny i alergeny,

• makroorganizmy roślinne i

zwierzęce.

Czynniki szkodliwe i uciążliwe

cd

4 Czynniki psychofizyczne
• obciążenie fizyczne (statyczne i

dynamiczne),

• obciążenie psychonerwowe.

Normatywne wydatkowanie

energii

• Dla kobiet 1200kcl,dla mężczyzn -2000 kcal

• Masa przedmiotów podnoszonych przy pracy

stałej -30 kg mężczyźni ,12 kg kobiety

• Przy pracy dorywczej (4 razy na godz nie

dłużej niż 4 godz na dobę 50 kg męż, 20 kg

kobiety.

• Obciążenie statyczne; podstawa statyczna,

niewygodna nienaturalna pozycja.

• Negatywne skutki; wady postawy,

upośledzenie systemu nerwowego, zapalenie

stawów, epilepsja, dolegliwości bólowe.

• Elementy obciążenia

psychicznego;

• (odbiór informacji, podejmowanie

decyzji, realizacja podjętej decyzji) =
wysiłek fizyczny

• Monotonia → obciążenie psychiczne.