IV. ORGANIZACJA JAKO

SYSTEM

Organizacja jako system

(1/3)

• System to układ elementów i ich wzajemnych powiązań,

realizujących wspólne cele za pomocą procesów (elementy
na rzecz systemu, system na rzecz elementów).

• Miarą organizacji systemu są różnice między

prawdopodobieństwem każdego elementarnego zdarzenia,
a prawdopodobieństwem jego alternatywy.

• System wymaga dopływu informacji. Informacja to to co

zmienia prawdopodobieństwo elementarnego zdarzenia.

• Informacje są hierarchiczne i dotyczą:

– celów długookresowych (np. zaufanie u odbiorców,

poszerzanie rynku, redukcja kosztów nie tworzących
jakości, zaufanie pracowników do firmy, ...)

– planów średnio-okresowych (plany cykli procesowych)
– zobowiązań bieżących

Organizacja jako system

(2/3)

– procedur procesowych
– instrukcji roboczych

Wiadomość jest informacją jeśli tworzy Feed Back.

• Istotą systemu są relacje. Firmy o podobnych

standardowych czynnikach wytwórczych (elementach)
działają z różną skutecznością.

• Współzawodnictwo miedzy elementami systemu jest

destrukcyjne. Budującym narzędziem jest kooperacja.
Kooperacja wymaga kanałów komunikowania się.

• OPTIMUM  MAXIMUM rezultatów elementów

OPTIMUM = MAXIMUM dostosowania wzajemnego
elementów

Organizacja jako system

(3/3)

• Zarządzanie procesowe (Up stream) stwarzają silniejszą

dźwignię niź zarządzanie funkcjonalne (Down stream)

• Można kierować systemem zgodnie z teorią. Najlepszym

potwierdzeniem teorii jest potwierdzenie w praktyce faktów
przyjmowanych jako prognoza przy budowaniu procesu.

Techniczny podsystem

organizacji

(1/2)

Podsystem techniczny to nie tylko urządzenia,
technologia i organizacja produkcji. Podsystem
techniczny jest to zbiór ogólnych i szczegółowych
sposobów, technik oraz narzędzi służących realizacji
organizacyjnych zadań. Sposoby określają działania,
jakie powinny być podjęte dla wykonania zadań.
Techniki działania stosowane w organizacjach podzielić
można na: ogólne algorytmy, technologie, procedury.

Algorytmy wyznaczają w postaci kolejnych faz sposób
postępowania w określonych sytuacjach. Organizacje
wykorzystują je dla racjonalizacji swojego
funkcjonowania.

Techniczny podsystem

organizacji

(2/2)

Pojęcie technologii stosuje się przede wszystkim do
zadań w sferze wytwarzania dóbr i usług materialnych.
Rozumie się je wówczas węziej, jako metodę lub sposób
uporządkowania procesów technicznych, chemicznych,
fizycznych.

Procedury działania natomiast regulują tryb
podejmowania niektórych organizacyjnych decyzji.

Organizacja

1. Cechy wspólne organizacji.
2. Podsystemy organizacji

2.1. Cele organizacji
2.2. Struktura organizacji
2.3. Społeczny podsystem organizacji
2.4. Techniczny podsystem organizacji

3. Otoczenie organizacji
4. Formy własności majątku
5. Geneza, rozwój, cykl życia organizacji

Cechy wspólne organizacji

(1/3)

Słowo organizacja wywodzi się z greckiego „organizo”,
co oznacza tworzenie uporządkowanych, harmonijnych
całości. Są nimi instytucje, jako wyodrębnione z
otoczenia, wewnętrznie uporządkowane i powiązane
pomiędzy sobą zbiory elementów.

Cele, struktura, ludzie i technika to główne składniki
każdej organizacji; wszystkie są ze sobą powiązane i
wzajemnie na siebie wpływają. Tworzą tzw. podsystemy
organizacji.

Cechy wspólne organizacji

(2/3)

Cele organizacji to z reguły „wiązki” wartości
(produkcyjnych, ekonomicznych, społecznych) przez nią
realizowanych i odnoszących się do jej trwania, rozwoju
w kontekście wzajemnych związków z otoczeniem.
Cele organizacji stanowią zbiór wzajemnych
powiązanych dążeń, aspiracji i zamierzonych efektów o
różnym stopniu konkretności. Jest to układ hierarchiczny
- cele bardziej ogólne są kryterium oceny przy doborze i
określaniu celów bardziej szczegółowych, cele
szczegółowe są środkami w procesie realizacji celów
wyższego rzędu.

Cechy wspólne organizacji

(3/3)

Każda organizacja ma swoją wewnętrzną strukturę,
składa się z różnych elementów oraz powiązań i
zależności je łączących. Najczęściej spotykanymi
rodzajami więzi organizacyjnych są:
•więź służbowa
•więź technologiczna
•więź funkcjonalna
•więź informacyjna

przetrwanie i

rozwój

zrównoważone funkcjonowanie

(dostęp do zasobów koniecznych dla istnienia i rozwoju)

maksymalizacja zysku

(w przyp. organiz.

rynkowych)

maksymalizacja budżetu

(w przyp. organiz.

niedochodowych)

wytwarzanie społecznie użytecznych dóbr i usług

(realizacja funkcji na rzecz otoczenia)

realizacja konkretnych zamierzeń, działań, zadań i

przedsięwzięć

cele
najniższego
rzędu,
konkretne
efekty
działania

cele
najwyższego
rzędu wartości

Formy własności majątku organizacji

(1/2)

Każda organizacja, aby móc funkcjonować, musi
dysponować określonymi środkami rzeczowymi oraz
środkami finansowymi. Możliwość dysponowania nimi
nie jest jednak tożsama z ich własnością czy
posiadaniem. Owe środki mogą być własnością:

a) jednostek lub spółek osób fizycznych (udziałowców)

b) grup (np. w przypadku spółdzielni lub towarzystw
akcyjnych)

c) społeczności (państwowej, samorządowej)

Formy własności majątku organizacji

(2/2)

Forma własności określa, kto inwestuje w działalność
organizacji, kto czerpie z niej zyski, kto ponosi
finansowe ryzyko. Forma własności w sposób istotny
wpływa na sposób zarządzania organizacją i bardzo
często na sprawność jej funkcjonowania.

Formy własności mogą być następujące:
•własność prywatna,
•spółka z o.o.,
•spółka akcyjna,
•spółdzielnia,
•jednoosobowa spółka skarbu państwa.

ORGANIZACJA

Segment „natura”

• globalne trendy rynkowe
• przyroda
• procesy demograficzne
• przemiany kulturowe i

świadomościowe w skali masowej

Segment

„gra”

• klienci
• dostawcy
• banki
• firmy usługowe
• firmy doradcze
• giełdy
• firmy

ubezpieczeniow

e

• pośrednicy
• akcjonariusze

Segment

„władza”

• instytucje

państwowe

• właściciel (e)
• „Centrale”

Segment „walka”

• konkurenci i przeciwnicy

Otoczenie organizacji

(1/3)

Każda organizacja jest podmiotem działania
wyodrębnionym z otoczenia w sensie prawnym,
ekonomicznym oraz w sensie organizacyjnym. otoczenie
nie tylko stwarza organizacji możliwości przetwarzania i
szansę na rozwój; w nim tkwią również główne zagrożenia
dla tych podstawowych organizacyjnych wartości.

Otoczenie, w którym znajduje się organizacja można
podzielić na klika segmentów: segment „władza”,
segment „gra”, segment „natura” oraz segment „walka”.

Władza dla współczesnych organizacji to przede
wszystkim państwo stanowiące prawa i egzekwujące ich
stosowanie.

Otoczenie organizacji

(2/3)

Segment „gra” tworzą najróżniejsi partnerzy organizacji,
głównie jej rynkowi kontrahenci. Realizują oni własne
interesy i cele. Wymieniają dobra, usługi, informacje.

Na segment „natura” składają się globalne trendy
rynkowe, procesy demograficzne, przyroda i związana z
nią ochrona środowiska, przemiany kulturowe i
świadomościowe w skali masowej.

Segment „walka” też jest pewnego rodzaju grą, z tym że
chodzi w niej tym razem o zniszczenie przeciwnika lub
znaczne jego osłabienie. Wygrana jednej ze stron
oznacza przegrana drugiej.

Otoczenie organizacji

(3/3)

Otoczenie organizacji staje się coraz bardziej:

1. rozległe (globalizuje się rynek, wymiana informacji,

skutki lokalnych kataklizmów i konfliktów);

2. zróżnicowane (nowe wyspecjalizowane organizacje;

wąskie i specyficzne „nisze rynkowe”; grupy klientów
o specjalnych, wyrafinowanych potrzebach);

3. niestabilne (coraz krótszy „okres życia” produktów,

coraz silniejsza konkurencja, „rewolucje”
technologiczne, przełomy polityczne, aktywna i
zmienna ingerencja państwa);

4. kompleksowe (coraz większa współzależność

procesów oraz zjawisk).

Społeczny podsystem organizacji

(1/2)

Ludzie są podstawowym i bardzo różnym od innych
składnikiem każdej organizacji. Cele, struktury i
technika to podsystemy sztuczne, przez nich określane i
tworzone; to tylko instrumenty działania. Jednostki i
grupy społeczne są systemami naturalnymi. Wnoszą do
organizacji swoje biologiczne i kulturowe potrzeby,
świadomość, inteligencje, wartości, interesy, cele,
umiejętności, postawy wobec rzeczywistości.
Jednocześnie właśnie ludzie są najbardziej zawodnym
składnikiem organizacji, ale tylko dzięki nim one trwają
rozwijają się.

Społeczny podsystem organizacji

(2/2)

W społecznym podsystemie organizacji można wyróżnić
trzy podstawowe poziomy:

•jednostkowy, uznając zróżnicowane osobowości za
jego najbardziej charakterystyczną cechę;

•grupowy, akceptując mechanizmy powstawania i
funkcjonowania grup społecznych;

•kulturowy, przesądzający o klimacie społecznym
organizacji.

Cykl życia organizacji

Wyróżnia się następujące fazy „cyklu życia” organizacji:

•narodziny organizacji i walka o przetrwanie
•młodość i dynamiczny wzrost
•dojrzałość i niekiedy upadek

W fazie pierwszej głównym celem organizacji jest
utrzymanie się na rynku, w drugiej uwaga
skoncentrowana jest na stabilizowaniu organizacji i
wyrabianiu dobrej marki, fazę trzecią charakteryzuje
dążenie do osiągnięcia „wyjątkowości”.

Rozwój organizacji

Jako główne wskaźniki rozwoju organizacji przyjmuje się:
• wzrost ilościowy mierzony wielkością zatrudnienia;
• udział produktów firmy w rynku lokalnym,

regionalnym czy globalnym

• wzrost kapitału, zysków i rentowności;
• zaawansowane technologie i nowoczesność wyrobów;
• zróżnicowanie produkcji;
• złożoność struktury organizacyjnej;
• złożoność problemów rozwiązywanych w organizacji.