UTRATA ZDOLNOŚCI DO PRACY
UTRATA ZDOLNOŚCI DO PRACY
ZAROBKOWEJ
ZAROBKOWEJ
tj. niezdolność do pracy może
tj. niezdolność do pracy może
być:
być:
całkowita lub częściowa
całkowita lub częściowa
trwała lub czasowa
trwała lub czasowa
Definicja
Definicja
zdolność do pracy zarobkowej jest to
zdolność do pracy zarobkowej jest to
stan fizyczny człowieka umożliwiający mu
stan fizyczny człowieka umożliwiający mu
wykorzystywanie pracy
wykorzystywanie pracy
nie wymagającej
nie wymagającej
szczególnych umiejętności i przygotowania
szczególnych umiejętności i przygotowania
- jest
- jest
to przeciętna zdolność do pracy zarobkowej
to przeciętna zdolność do pracy zarobkowej
każdego zdrowego człowieka, bez względu na
każdego zdrowego człowieka, bez względu na
jego zawód („surowa” zdolność do pracy).
jego zawód („surowa” zdolność do pracy).
Utrata zdolności
Utrata zdolności
do pracy zarobkowej tj.
do pracy zarobkowej tj.
niezdolności może być:
niezdolności może być:
całkowita lub częściowa,
całkowita lub częściowa,
trwała lub czasowa (przejściowa).
trwała lub czasowa (przejściowa).
UTRATA ZDOLNOŚCI DO PRACY
UTRATA ZDOLNOŚCI DO PRACY
ZAROBKOWEJ
ZAROBKOWEJ
Cel oględzin - ustalenie:
Cel oględzin - ustalenie:
zdolności do pracy zarobkowej w określonym
zdolności do pracy zarobkowej w określonym
przez prokuraturę lub sąd czasie (w
przez prokuraturę lub sąd czasie (w
przeszłości) braku realizacji alimentacji,
przeszłości) braku realizacji alimentacji,
aktualnej zdolności do pracy zarobkowej,
aktualnej zdolności do pracy zarobkowej,
charakteru ewentualnej niezdolności do pracy
charakteru ewentualnej niezdolności do pracy
zarobkowej (trwała - czasowa, całkowita -
zarobkowej (trwała - czasowa, całkowita -
częściowa),
częściowa),
w pewnych przypadkach zdolności do pracy
w pewnych przypadkach zdolności do pracy
zawodowej (pojęcie węższe od zdolności do
zawodowej (pojęcie węższe od zdolności do
pracy zarobkowej).
pracy zarobkowej).
UTRATA ZDOLNOŚCI DO PRACY
UTRATA ZDOLNOŚCI DO PRACY
ZAROBKOWEJ
ZAROBKOWEJ
Przyczyny niepowodzeń opiniodawczych:
Przyczyny niepowodzeń opiniodawczych:
zgłaszanie stanów chorobowych nie dających się w
zgłaszanie stanów chorobowych nie dających się w
sposób jednoznaczny potwierdzić (lub wykluczyć) w
sposób jednoznaczny potwierdzić (lub wykluczyć) w
badaniu fizykalnym,
badaniu fizykalnym,
zaniechanie przez podejrzanego wszelkich badań
zaniechanie przez podejrzanego wszelkich badań
diagnostycznych i leczniczych w określonym czasie,
diagnostycznych i leczniczych w określonym czasie,
brak jakiejkolwiek dokumentacji lekarskiej mimo
brak jakiejkolwiek dokumentacji lekarskiej mimo
zgłaszania w wywiadzie leczenia w określonych
zgłaszania w wywiadzie leczenia w określonych
ośrodkach (konieczność ewentualnego uzupełnienia akt
ośrodkach (konieczność ewentualnego uzupełnienia akt
sprawy),
sprawy),
brak możliwości ustalenia w określonych przypadkach
brak możliwości ustalenia w określonych przypadkach
stanu zdrowia na podstawie jednorazowego badania i
stanu zdrowia na podstawie jednorazowego badania i
dokumentacji lekarskiej (konieczność obserwacji
dokumentacji lekarskiej (konieczność obserwacji
szpitalnej).
szpitalnej).
UTRATA ZDOLNOŚCI DO PRACY
UTRATA ZDOLNOŚCI DO PRACY
ZAROBKOWEJ
ZAROBKOWEJ
Art. 209 kk.
Art. 209 kk.
§ 1
§ 1
Kto uporczywie uchyla się od wykonania
Kto uporczywie uchyla się od wykonania
ciążącego na nim z mocy ustawy lub
ciążącego na nim z mocy ustawy lub
orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez
orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez
niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub
niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub
innej osoby i przez to naraża ją na niemożność
innej osoby i przez to naraża ją na niemożność
zaspokojenia podstawowych potrzeb
zaspokojenia podstawowych potrzeb
życiowych, podlega karze ograniczenia
życiowych, podlega karze ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
UTRATA ZDOLNOŚCI DO PRACY
UTRATA ZDOLNOŚCI DO PRACY
ZAROBKOWEJ
ZAROBKOWEJ
Uwagi praktyczne:
Uwagi praktyczne:
powyższe badania przeprowadza się przy podejrzeniu
powyższe badania przeprowadza się przy podejrzeniu
o przestępstwo określone w art. 209 kk (brak
o przestępstwo określone w art. 209 kk (brak
alimentacji w stosunku do członków rodziny lub
alimentacji w stosunku do członków rodziny lub
wynikającego z orzeczenia Sądu podobnego
wynikającego z orzeczenia Sądu podobnego
obowiązku względem innej osoby),
obowiązku względem innej osoby),
w obecnych realiach na rynku pracy osoba z
w obecnych realiach na rynku pracy osoba z
ograniczoną zdolnością do pracy zarobkowej,
ograniczoną zdolnością do pracy zarobkowej,
zwłaszcza w starszym wieku nie ma praktycznie
zwłaszcza w starszym wieku nie ma praktycznie
szansy na znalezienie pracy,
szansy na znalezienie pracy,
dotyczy to także osób posiadających określony zawód
dotyczy to także osób posiadających określony zawód
ale cierpiących na np. zmiany gruźlicze, zmiany w
ale cierpiących na np. zmiany gruźlicze, zmiany w
układzie krążenia (przebyty zawał serca lub udar
układzie krążenia (przebyty zawał serca lub udar
mózgu) lub będący np. alkoholikami.
mózgu) lub będący np. alkoholikami.
UTRATA ZDOLNOŚCI DO PRACY
UTRATA ZDOLNOŚCI DO PRACY
ZAROBKOWEJ
ZAROBKOWEJ
OCENA ZDOLNOŚCI DO PRACY ZAROBKOWEJ
OCENA ZDOLNOŚCI DO PRACY ZAROBKOWEJ
CEL OGLĘDZIN – USTALENIE:
CEL OGLĘDZIN – USTALENIE:
zdolności do pracy zarobkowej w określonym
zdolności do pracy zarobkowej w określonym
przez prokuraturę czasie (w przeszłości) przy
przez prokuraturę czasie (w przeszłości) przy
braku realizacji alimentacji,
braku realizacji alimentacji,
aktualnej zdolności do pracy zarobkowej,
aktualnej zdolności do pracy zarobkowej,
charakteru ewentualnej niezdolności do pracy
charakteru ewentualnej niezdolności do pracy
zarobkowej (trwała, czasowa,
zarobkowej (trwała, czasowa,
całkowita -
całkowita -
częściowa
częściowa
,
,
w pewnych przypadkach
w pewnych przypadkach
),
),
zdolności do pracy zawodowej (pojęcie
zdolności do pracy zawodowej (pojęcie
węższe od zdolności do pracy zarobkowej)
węższe od zdolności do pracy zarobkowej)
,
,
w pewnych przypadkach zdolności do pracy
w pewnych przypadkach zdolności do pracy
zawodowej (pojęcie węższe od zdolności do
zawodowej (pojęcie węższe od zdolności do
pracy zarobkowej).
pracy zarobkowej).
PODSTAWY PRAWNE
PODSTAWY PRAWNE
KODEKS POSTĘPOWANIA
KODEKS POSTĘPOWANIA
CYWILNEGO
CYWILNEGO
art. 278.
art. 278.
§ 1. W
sprawach
wymagających
§ 1. W
sprawach
wymagających
wiadomości
specjalnych
sąd
po
wiadomości
specjalnych
sąd
po
wysłuchaniu wniosków strony co do liczby
wysłuchaniu wniosków strony co do liczby
biegłych i ich wyboru może wezwać
biegłych i ich wyboru może wezwać
jednego lub kilku biegłych w celu
jednego lub kilku biegłych w celu
zasięgnięcia ich opinii.
zasięgnięcia ich opinii.
§ 2. Sąd orzekający może pozostawić prawo
§ 2. Sąd orzekający może pozostawić prawo
wyboru biegłego sędziemu wyznaczonemu
wyboru biegłego sędziemu wyznaczonemu
lub sądowi wezwanemu.
lub sądowi wezwanemu.
§ 3. Sąd oznaczy, czy opinia ma być
§ 3. Sąd oznaczy, czy opinia ma być
przedstawiona ustnie, czy na piśmie
przedstawiona ustnie, czy na piśmie
.
.
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
CYWILNYCH
CYWILNYCH
ZAKRES ROSZCZEŃ POSZKODOWANYCH
ZAKRES ROSZCZEŃ POSZKODOWANYCH
KODEKS CYWILNY
KODEKS CYWILNY
art. 415.
art. 415.
Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę,
Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę,
obowiązany jest do jej naprawienia.
obowiązany jest do jej naprawienia.
Art. 363.
Art. 363.
§ 1. Naprawienie szkody powinno nastąpić, według
§ 1. Naprawienie szkody powinno nastąpić, według
wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu
wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu
poprzedniego, bądź przez
poprzedniego, bądź przez
zapłatę odpowiedniej sumy
zapłatę odpowiedniej sumy
pieniężnej
pieniężnej
.
Jednakże
gdyby
przywrócenie
stanu
.
Jednakże
gdyby
przywrócenie
stanu
poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą
poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą
dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty,
dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty,
roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w
roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w
pieniądzu.
pieniądzu.
§ 2. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu,
§ 2. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu,
wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen
wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen
z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne
z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne
okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen
okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen
istniejących w innej chwili.
istniejących w innej chwili.
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
CYWILNYCH
CYWILNYCH
ZAKRES ROSZCZEŃ POSZKODOWANYCH
ZAKRES ROSZCZEŃ POSZKODOWANYCH
KODEKS CYWILNY
KODEKS CYWILNY
Art. 361.
Art. 361.
§ 1. Zobowiązany
do
odszkodowania
ponosi
§ 1. Zobowiązany
do
odszkodowania
ponosi
odpowiedzialność tylko za normalne następstwa
odpowiedzialność tylko za normalne następstwa
działania lub zaniechania, z którego szkoda
działania lub zaniechania, z którego szkoda
wynikła.
wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego
przepisu ustawy lub postanowienia umowy,
przepisu ustawy lub postanowienia umowy,
naprawienie szkody obejmuje straty
naprawienie szkody obejmuje straty
, które
, które
poszkodowany poniósł,
poszkodowany poniósł,
oraz korzyści, które
oraz korzyści, które
mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie
mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie
wyrządzono.
wyrządzono.
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
CYWILNYCH
CYWILNYCH
ZAKRES ROSZCZEŃ POSZKODOWANYCH
ZAKRES ROSZCZEŃ POSZKODOWANYCH
KODEKS CYWILNY
KODEKS CYWILNY
art. 444.
art. 444.
§ 1. W razie
§ 1. W razie
uszkodzenia ciała lub wywołania
uszkodzenia ciała lub wywołania
rozstroju zdrowia
rozstroju zdrowia
naprawienie szkody obejmuje
naprawienie szkody obejmuje
wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie
wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie
poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody
poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody
powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na
powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na
koszty
koszty
leczenia
leczenia
, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą,
, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą,
także sumę potrzebną na
także sumę potrzebną na
koszty przygotowania do
koszty przygotowania do
innego zawodu
innego zawodu
.
.
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
CYWILNYCH
CYWILNYCH
§ 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub
§ 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub
częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo
częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo
jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub
jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub
zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość,
zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość,
może on
może on
żądać
żądać
od zobowiązanego do
od zobowiązanego do
naprawienia szkody
naprawienia szkody
odpowiedniej renty
odpowiedniej renty
.
.
§ 3. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie
§ 3. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie
da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu
da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu
może być przyznana renta tymczasowa
może być przyznana renta tymczasowa
.
.
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
CYWILNYCH
CYWILNYCH
ZAKRES ROSZCZEŃ POSZKODOWANYCH
ZAKRES ROSZCZEŃ POSZKODOWANYCH
KODEKS CYWILNY
KODEKS CYWILNY
art. 445.
art. 445.
§ 1. W wypadkach przewidzianych w
§ 1. W wypadkach przewidzianych w
artykule
poprzedzającym
sąd
może
artykule
poprzedzającym
sąd
może
przyznać poszkodowanemu odpowiednią
przyznać poszkodowanemu odpowiednią
sumę
tytułem
sumę
tytułem
zadośćuczynienia
zadośćuczynienia
pieniężnego
pieniężnego
za doznaną krzywdę.
za doznaną krzywdę.
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
CYWILNYCH
CYWILNYCH
ZAKRES ROSZCZEŃ POSZKODOWANYCH
ZAKRES ROSZCZEŃ POSZKODOWANYCH
KODEKS CYWILNY
KODEKS CYWILNY
art. 447.
art. 447.
Z ważnych powodów sąd może na
Z ważnych powodów sąd może na
żądanie poszkodowanego przyznać mu
żądanie poszkodowanego przyznać mu
zamiast renty lub jej części odszkodowanie
zamiast renty lub jej części odszkodowanie
jednorazowe. Dotyczy to w szczególności
jednorazowe. Dotyczy to w szczególności
wypadku, gdy poszkodowany stał się
wypadku, gdy poszkodowany stał się
inwalidą, a przyznanie jednorazowego
inwalidą, a przyznanie jednorazowego
odszkodowania ułatwi mu wykonywanie
odszkodowania ułatwi mu wykonywanie
nowego zawodu.
nowego zawodu.
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
CYWILNYCH
CYWILNYCH
CEL BADANIA – USTALENIE :
CEL BADANIA – USTALENIE :
stałego lub długotrwałego uszczerbku na
stałego lub długotrwałego uszczerbku na
zdrowiu,
zdrowiu,
rokowań na przyszłość,
rokowań na przyszłość,
konieczności dodatkowego odżywiania się,
konieczności dodatkowego odżywiania się,
konieczności specjalistycznego leczenia
konieczności specjalistycznego leczenia
poza ubezpieczeniem,
poza ubezpieczeniem,
stopnia i długotrwałości odczuwania bólu,
stopnia i długotrwałości odczuwania bólu,
zmniejszenia szans życiowych,
zmniejszenia szans życiowych,
odpowiedzi na wszelkie pytania sądu.
odpowiedzi na wszelkie pytania sądu.
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
CYWILNYCH
CYWILNYCH
USZCZERBEK NA ZDROWIU
USZCZERBEK NA ZDROWIU
Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się
Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się
takie naruszenie sprawności organizmu,
takie naruszenie sprawności organizmu,
lub narządu, które powoduje upośledzenie
lub narządu, które powoduje upośledzenie
ich czynności nie rokujące poprawy.
ich czynności nie rokujące poprawy.
Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu
Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu
uważa
się
upośledzenie
czynności
uważa
się
upośledzenie
czynności
organizmu lub narządu, trwające powyżej
organizmu lub narządu, trwające powyżej
6 miesięcy, ale mogące ulec poprawie.
6 miesięcy, ale mogące ulec poprawie.
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
CYWILNYCH
CYWILNYCH
USTALANIE USZCZERBKU NA ZDROWIU
USTALANIE USZCZERBKU NA ZDROWIU
PODSTAWY PRAWNE:
PODSTAWY PRAWNE:
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY, PŁAC I SPRAW
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY, PŁAC I SPRAW
SOCJALNYCH ORAZ MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI
SOCJALNYCH ORAZ MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI
SPOŁECZNEJ
SPOŁECZNEJ
z dnia 17 października 1975 r.
z dnia 17 października 1975 r.
w sprawie zasad i trybu orzekania o
w sprawie zasad i trybu orzekania o
uszczerbku
na
zdrowiu
oraz
uszczerbku
na
zdrowiu
oraz
wypłacania
świadczeń
z
tytułu
wypłacania
świadczeń
z
tytułu
wypadków przy pracy, w drodze do
wypadków przy pracy, w drodze do
pracy i z pracy oraz z tytułu chorób
pracy i z pracy oraz z tytułu chorób
zawodowych.
zawodowych.
(Dz. U. NR 36, poz. 199, z dnia 10 listopada
(Dz. U. NR 36, poz. 199, z dnia 10 listopada
1975 r.)
1975 r.)
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
CYWILNYCH
CYWILNYCH
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia
18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad
18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad
orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na
orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na
zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego
zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego
uszczerbku oraz postępowania o wypłacie jednorazowego
uszczerbku oraz postępowania o wypłacie jednorazowego
odszkodowania. Dziennik Ustaw Nr 234, poz. 1974.
odszkodowania. Dziennik Ustaw Nr 234, poz. 1974.
Rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 stycznia 2003 r. i
Rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 stycznia 2003 r. i
poprzedzone było rozporządzeniem Ministra Pracy, Płac i
poprzedzone było rozporządzeniem Ministra Pracy, Płac i
Spraw Socjalnych oraz Ministra Zdrowia i Opieki
Spraw Socjalnych oraz Ministra Zdrowia i Opieki
Społecznej z dnia 17 października 1975 r. w sprawie
Społecznej z dnia 17 października 1975 r. w sprawie
zasad i trybu orzekania o uszczerbku na zdrowiu oraz
zasad i trybu orzekania o uszczerbku na zdrowiu oraz
wypłacania świadczeń z tytułu wypadku przy pracy, w
wypłacania świadczeń z tytułu wypadku przy pracy, w
drodze do pracy i z pracy oraz z tytułu chorób
drodze do pracy i z pracy oraz z tytułu chorób
zawodowych (Dz. U. Nr 36, poz. 199), zachowanym w
zawodowych (Dz. U. Nr 36, poz. 199), zachowanym w
mocy na podstawie art. 59 ustawy z dnia 30 października
mocy na podstawie art. 59 ustawy z dnia 30 października
2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków
2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków
przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz.
przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz.
1673)
1673)
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
ORZECZNICTWO W SPRAWACH
CYWILNYCH
CYWILNYCH
Niepełnosprawność
Niepełnosprawność
Niepełnosprawność - długotrwały stan,
Niepełnosprawność - długotrwały stan,
ograniczenia prawidłowego
ograniczenia prawidłowego
funkcjonowania człowieka.
funkcjonowania człowieka.
-
obniżenie sprawności fizycznej
obniżenie sprawności fizycznej
-
obniżenie sprawności psychicznej
obniżenie sprawności psychicznej
Ale także:
Ale także:
- uszkodzenie, utrata lub wada:
- uszkodzenie, utrata lub wada:
psychiczna, fizjologiczna, anatomiczna
psychiczna, fizjologiczna, anatomiczna
organizmu.
organizmu.
Zgodnie z definicją sformułowaną przez
Zgodnie z definicją sformułowaną przez
Światową Organizację Zdrowia (WHO):
Światową Organizację Zdrowia (WHO):
Osoba niepełnosprawna to osoba, u której
Osoba niepełnosprawna to osoba, u której
istotne uszkodzenia i obniżenie sprawności
istotne uszkodzenia i obniżenie sprawności
funkcjonowania organizmu powodują
funkcjonowania organizmu powodują
uniemożliwienie, utrudnienie lub ograniczenie
uniemożliwienie, utrudnienie lub ograniczenie
sprawnego funkcjonowania w społeczeństwie,
sprawnego funkcjonowania w społeczeństwie,
biorąc pod uwagę takie czynniki jak płeć,
biorąc pod uwagę takie czynniki jak płeć,
wiek oraz czynniki zewnętrzne.
wiek oraz czynniki zewnętrzne.
Niepełnosprawność
Niepełnosprawność
•
całkowita – częściowa
całkowita – częściowa
•
trwała – okresowa
trwała – okresowa
•
wrodzona – nabyta
wrodzona – nabyta
•
stabilna - postępująca
stabilna - postępująca
Niepełnosprawność
Niepełnosprawność
Najczęstsze przyczyny
Najczęstsze przyczyny
niepełnosprawności
niepełnosprawności
Choroby przewlekłe (80%)
Choroby przewlekłe (80%)
Przyczyny wrodzone
Przyczyny wrodzone
Nagłe - wypadki, urazy, zatrucia
Nagłe - wypadki, urazy, zatrucia
Niepełnosprawność
Niepełnosprawność
choroby układu krążenia (45%)
choroby układu krążenia (45%)
dysfunkcje narządów ruchu (40%)
dysfunkcje narządów ruchu (40%)
schorzenia neurologiczne (22%)
schorzenia neurologiczne (22%)
uszkodzenia narządu wzroku (12%)
uszkodzenia narządu wzroku (12%)
uszkodzenia narządu słuchu (7%)
uszkodzenia narządu słuchu (7%)
schorzenia psychiczne lub
schorzenia psychiczne lub
upośledzenie umysłowe (7%)
upośledzenie umysłowe (7%)
Niepełnosprawność
Niepełnosprawność