

Kortyzon



Hydrokortyzon



Glikokortykosteroidy odgrywają istotną rolę
w przemianie węglowodanowej i białkowej,
należą do hormonów hiperglikemicznych -
zwiększają stężenie glukozy we krwi,
głównie przez wzmożenie wytwarzania
glukozy z białek.



Na przemianę białek hormony te wpływają
katabolicznie - zwiększają rozpad białek, z
których wytwarzają glukozę, oraz hamują
ich syntezę.



Rozpad dotyczy szczególnie tkanki
chłonnej.



Zmianom ulega też skład białek krwi -
zmniejsza się wtórnie stężenie globulin i
fibrynogenu.



Ponieważ globuliny stanowią przeciwciała
odpornościowe, występuje znamienne
zmniejszenie odporności.



Przez swoje działanie na przemianę
węglowodanową i białkową,
kortykosteroidy wywierają
charakterystyczny wpływ na przemianę
tłuszczową - hamują one i oszczędzają
spalanie tłuszczów.



W nadczynności kory nadnerczy dochodzi
do otyłości.



Bardzo istotne dla lecznictwa jest działanie
przeciwzapalne i przeciwalergiczne
glikokortykosteroidów



Hormony te hamują przede wszystkim
powstawanie substancji histaminowych w
ognisku zapalnym i w miejscu odczynu
alergicznego, których obecność w tkankach
zapoczątkowuje łańcuch zjawisk, składający
się na odczyn zapalny lub alergiczny.



Poza tym glikokortykosteroidy hamują
działanie hialuronidazy, enzymu
zmniejszającego spoistość tkanki łącznej.



Unieczynnienie hialuronidazy zmniejsza
przepuszczalność substancji klejodajnej
tkanki łącznej i powoduje niejako
zamurowanie i odizolowanie ogniska
zapalnego od organizmu.



Wpływa to na wchłanianie się z ogniska
zapalnego toksyn bakteryjnych stąd brak
objawów ogólnych zapalenia, np. gorączki.



Same bakterie mogą się bezkarnie
rozmnażać, zwłaszcza, że
glikokortykosteroidy, hamując syntezę
białek, upośledzają procesy wytwórcze.



Wokół ogniska nie powstaje „ochronny wał"
z fagocytów, są również zniesione procesy
naprawcze - gojenie się ran, wypełnianie
ubytków, bliznowacenie i in.



Glikokortykosteroidy hamują także reakcje
alergenu z przeciwciałem, zapobiegając w
ten sposób wystąpieniu odczynu
alergicznego.



Glikokortykosteroidy stosuje się jako leki
substytucyjne (zastępcze) - uzupełniające
niedobór hormonów ustrojowych (głównie
naturalne glikokortykosteroidy), oraz jako
leki objawowe - ze względu na ich
właściwości przeciwzapalne,
przeciwalergiczne, przeciwnowotworowe i
in. (głównie pochodne syntetyczne, które
wpływają w mniejszym stopniu na
gospodarkę mineralną).

• Substytucyjnie stosuje się w chorobie

Addisona.



Objawowo stosuje się:

a) w chorobach alergicznych (dychawica oskrzelowa,

choroba posurowicza, polekowe odczyny alergiczne i in.);

b) w kolagenozach (RZS, sklerodermia, zapalenie guzkowe

tętnic, rumień guzowaty i in.);

c) w chorobach zakaźnych (w niektórych chorobach

zakaźnych wywołanych przez drobnoustroje, w stosunku

do których istnieją skuteczne chemioterapeutyki, stosuje

się glikokortykosteroidy w celu ułatwienia dostępu tych

chemioterapeutyków do ogniska zapalnego);

d) w chorobach nowotworowych (ostra białaczka

limfatyczna);

e) w chorobach nerek (nerczyce);
f) w alergo- i toksydermatozach.



Glikokortykosteroidy należą do leków
ratujących życie. Z tego powodu wszystkie
przeciwwskazania są przeciwwskazaniami
względnymi



Choroby zakaźne nie poddające się leczeniu

chemioterapeutykami



Choroba wrzodowa



Zapalenie kłębków nerkowych.



Choroba Cushinga.



Psychonerwice.



Osteoporoza.



Jaskra.



Nadciśnienie, niewydolność naczyń wieńcowych,

niewydolność mięśnia sercowego.



Cukrzyca.



Zakrzepica.



Ciąża (niebezpieczeństwo wad rozwojowych).



Stany przedrakowe (stosowanie miejscowe).



Zanik przysadki i nadnerczy.



Nawroty choroby wrzodowej, perforacje, krwotoki,
nadkwaśność.



Osteoporoza (zrzeszotnienie kości) i samoistne złamania
kości.



Zatrzymywanie sodu - obrzęki, nadciśnienie.



Niedobór potasu - osłabienie mięśniowe.



Zaburzenia procesów regeneracji i zmniejszenie odporności.



Zaburzenia psychiczne.



Zaburzenia płciowe (niemoc, hirsutyzm).



Działanie diabetogenne (cukrzyca sterydowa).



Zaburzenia gospodarki tłuszczowej (jatrogenny zespół
Cushinga).

1. Hydrocortisonum (Hydrocortisonum aceticum,

Hydrocortisonum hemisuccinatum) - hydrokortyzon, tabl. 0,02

g, ampułki 0,025 g/5 ml, 0,025 g/l ml, 0,1 g/2 ml i 0,5 g/2 ml;

stosuje się doustnie w 2-3 dawkach podzielonych 0,02-0,03 g/dobę

oraz i.m. lub i.v. 0,1-0,5 g jednorazowo oraz do - lub okołostawowo

0,025-0,1 g.

2. Cortison (Adreson) - kortyzon, fiolki 0,025 g/l ml; stosuje się

głęboko im. 0,05-0,1 g/dobę jednorazowo lub w 4 dawkach

podzielonych.

3. Encorton - prednizon, tabletki 0,001 i 0,005 g; stosuje się doustnie

w 2-3 dawkach podzielonych 0,02-0,06 g/dobę.

4. Encortolon ((Fenicort, Decortin HI, -H5, -H20, -H50, Solu

Decortin H25, -H50, -H250) - prednizolon, tabletki 0,001, 0,002 i

0,005 g, ampułki 0,025, 0,05 i 0,25 g oraz fiolki 0,025 g; stosuje się

doustnie w dawkach jw. oraz i.m. lub i.v. 0,01-0,025 g jednorazowo.

5. Bedifos prolongatom (Betnesol, Celestone, Diprophos) -

betametazon, ampułki 0,004 g/l ml oraz fiolki 0,004 g/l ml i 0,007

g/l ml; stosuje się i.m. lub i.v. oraz dostawowo w dawkach zależnych

od schorzenia 0,002-0,06 g/dobę.

6 Dexamethason (Decadron, Dexaven, Dexamethasone,

Fortecortin Mono 40, -100) -deksametazon, tabletki 0,0005 i

0,001 g, fiolki 0,004 g/l ml i 0,008 g/l ml oraz ampułki 0,04 g/5 ml

i 0,1 g/10 ml; stosuje się doustnie 0,0005-0,015 g/dobę oraz i.m.

lub i.v. 0,004-0,02 g jednorazowo (w obrzęku mózgu 0,024-0,032

g).

7. Cortineff - fludrokortyzon, tabletki 0,1 mg; stosuje się doustnie

0,1-0,2 mg/dobę.

8. Polcortolon (Polcortolon 10, -40, Kenalog) - triamcynolon,

tabletki 0,001 i 0,004 g oraz - fiolki 0,01 g/l ml i 0,04 g/l ml;

stosuje się doustnie 0,004-0,08 g/dobę w dawkach podzielonych

oraz i.m., do- lub okołostawowo 0,04-0,08 g jednorazowo.

9. Depo-Medrol (Depo-Medrol z lidokaina, Methylprednisolon

Cristall suspensio, Solu-Medrol, Metypred, Medrol) -

metylprednizolon, tabletki 0,04, 0,016, 0,032 i 0,1 g, fiolki 0,004

g/l ml, 0,125 g/l ml, 0,25 g/4 ml, 0,5 g/8 ml i 1,0 g/16 ml oraz

ampułki 0,08 g/2 ml; stosuje się doustnie 0,004-0,012 g/dobę, i.m.

lub i.v. w dawce 0,01-0,5 g oraz do-lub okołostawowo 0,01-0,06 g.