Dysfunkcje
i dewiacje seksualne
Antoni Florkowski
II Katedra Chorób Układu Nerwowego
Klinika Psychiatrii Dorosłych
Zdrowie seksualne i
zagadnienia funkcji
psychoseksualnych
Przyjęte normy zachowań seksualnych i postaw wobec
seksu w dużym stopniu uwarunkowane są kulturowo
Masturbacja
– kiedyś uważana za perwersję i przyczynę
chorób psychicznych, obecnie traktowana jest jako norma.
Częstość masturbacji wynosi ok. 97% u mężczyzn i 80% u
kobiet.
Homoseksulaizm
– to odmienna preferencja seksualna, a
nie choroba. Występuje u 8-10% populacji i trwa przez całe
życie.
Nadmierna aktywność seksualna
– to utrzymywanie
stosunków seksualnych z wieloma partnerami („na jeden
raz”). Może wskazywać na mniejszą zdolność danej osoby
do tworzenia więzi partnerskiej.
Stosunki pozamałżeńskie
– większość kultur nie
pochwala ich, podczas gdy stosunki przedmałżeńskie są
traktowane jako coś normalnego
Zdrowie seksualne i
zagadnienia funkcji
psychoseksualnych
Badania poświęcone zdrowiu seksualnemu populacji ogólnej
ujawniają bardzo zróżnicowane dane. Może wynikać to z faktu,
że na stan Z.S. wpływa wiele czynników, np.:
uwarunkowania rodzinne
uwarunkowania społeczne
uwarunkowania religijne
uwarunkowania kulturowe
preferowany styl życia
średni czas trwania życia
Z uwagi na taką różnorodność uwarunkowań trudno
porównywać wyniki badań z różnych krajów. Poza tym
poważną przeszkodą w ocenie zdrowia seksualnego jest mała
liczba badań reprezentatywnych dla populacji ogólnej. W
Polsce pierwsze takie badania poświęcone zdrowiu
seksualnemu na dużej populacji przeprowadzone w 2002 r.
wykazało w porównaniu do 1992 r., że można przypuszczać o
zajściu zmian w seksualności Polaków (wzrost akceptacji seksu
zwłaszcza wśród kobiet, prozdrowotne traktowanie seksu,
wzrost uświadomienia seksualnego).
Obraz aktywności
seksualnej
Polek i Polaków – badania
2002 r.
dla 52% badanej populacji seks odgrywa
zdecydowanie istotną lub raczej istotną rolę (63%
mężczyzn i 42% kobiet);
stosunki tylko z jednym partnerem 35% badanych;
aktywne życie seksualne prowadzi 68% badanych;
najbardziej aktywną grupą są osoby w wieku 25-
44 lat;
częstotliwość współżycia seksualnego jest zbyt
mała dla 9% kobiet i 22% mężczyzn;
wystarczająca dla potrzeb dla 75% kobiet i 67%
mężczyzn;
zbyt duża dla 5% kobiet i 1% mężczyzn.
Zaburzenia seksualne –
badania 2002 r.
co 4-ta badania kobieta odczuwała zmniejszenie lub
zanik potrzeb seksualnych;
zaburzenia orgazmu podawało 27% badanych kobiet;
brak orgazmu deklarowało 10% badanych kobiet;
trudności w osiągnięciu orgazmu miało miejsce u 17%
badanych kobiet;
przedwczesny wytrysk nasienia podawało 42%
badanych mężczyzn;
zaburzenia erekcji zgłaszało 10% badanych mężczyzn;
zahamowanie wytrysku dotyczyło 3% badanych
mężczyzn;
zmniejszenie potrzeb seksualnych miało miejsce u 11%
badanych mężczyzn i 26% kobiet.
Zaburzenia seksualne
to termin mało precyzyjny, najogólniej oznacza jakąś
patologię, dysfunkcję seksualną;
Najłagodniejszą postacią
zaburzeń seksualnych są UTRWALONE KOMPLEKSY;
Ciężkimi zaburzeniami
są TRWAŁE ZACHOWANIA DEWIACYJNE;
Pojęcie normy i patologii w seksuologii
- jest bardzo kontrowersyjnie oceniane, to można uznać, że
zaburzeniem seksualnym są – takie potrzeby, postawy i
zachowania seksualne, które utrudniają współżycie seksualne,
stworzenie więzi seksualnej z partnerem, przystosowanie się
do norm akceptowanych w danym środowisku społecznym i
obowiązującym systemem prawnym.
Klasyfikacja zaburzeń
seksualnych
Jest wiele klasyfikacji zaburzeń seksualnych. Występujące
zaburzenia seksualne można podzielić na następujące grupy:
zaburzenia jakościowe potrzeby seksualnej, zaburzenia zespołu
gotowości płciowej, zaburzenia orgazmu, zaburzenia satysfakcji
seksualnej.
Podstawowym problemem w klasyfikacji Z.S. są poza
kryteriami normy, atypowości i patologii zagadnienia
nazewnictwa czyniącego istotę sprawy. Np. zab. erekcji
(erekcja niepełna). Może to być epizodyczna reakcja, może to
być jeden z objawów w przebiegu przewlekłej ch. somatycznej,
np. cukrzycy, a może to być utrwalona postać zaburzenia o
charakterze przewlekłym, której towarzyszą inne objawy (lęk,
depresja).
Starowicz proponuje aby konkretne dysfunkcje seksualne
określić wg schematu:
objaw – reakcja nerwicowa – zespół
.
Dlatego każda dysfunkcja seksualna może być zakwalifikowana
jako: objaw, reakcja nerwicowa, zespół.
Klasyfikacja zaburzeń
seksualnych
wg ICD-10
Dysfunkcja seksualna nie spowodowana zaburzeniem
organicznym ani chorobą somatyczną F.52
Brak lub utrata potrzeb seksualnych
Awersja seksualna i brak przyjemności seksualnej
Brak reakcji genitalnej (zab. erekcji u mężczyzn, suchość pochwy u kobiet)
Zaburzenia orgazmu (anorgazmia psychogenna)
Wytrysk przedwczesny
Pochwica nieorganiczna
Dysparuenia nieorganiczna (ból w trakcie stosunku)
Nadmierny popęd seksualny
Inne dysfunkcje seksualne
Niespecyficzne dysfunkcje seksualne
Zaburzenia identyfikacji płciowej F.64
Transseksualizm
Transwestytyzm o typie podwójnej roli
Zaburzenia identyfikacji płciowej w dzieciństwie
Zaburzenia identyfikacji płciowej
Zaburzenia identyfikacji płciowej nieokreślone
Klasyfikacja zaburzeń
seksualnych
wg ICD-10
(c.d.)
Zaburzenia preferencji seksualnych F.65
Fetyszyzm
Transwestytyzm fetyszystyczny
Ekshibicjonizm
Oglądactwo (voyeuryzm)
Pedofilia
Sadomasochizm
Złożone zaburzenia preferencji seksualnej
(u jednej osoby występuje więcej niż jedno zaburzenie w zakresie preferencji
seksualnej i żadna nie dominuje)
Inne zaburzenia preferencji seksualnej
(ocieractwo, obsceniczne rozmowy telefoniczne, kontakty seksualne ze
zwierzętami
podduszanie, nekrofilia)
Zaburzenia psychologiczne i zaburzenia zw. z rozwojem i
orientacją seksualną F.66
Zaburzenia dojrzewania seksualnego
Orientacja seksualna niezgodna z ego
Zaburzenia związków seksualnych
Inne zaburzenia rozwoju psychoseksualnego
Zaburzenia rozwoju psychoseksualnego nieokreślone
Klasyfikacja zaburzeń seksualnych
zaproponowana przez Starowicza
1. Zaburzenia potrzeb seksualnych
A.
Zaburzenia libido:
- hipolibidemia
- hyperlibidemia
B.
Przeszkody w realizacji potrzeb seksualnych
- kompleksy seksualne
- diadyczne problemy seksualne
> zazdrość patologiczna
> zespół prowokowanej zdrady
- seksualne stany lękowe
> fobie seksualne
> ostre seksualne stany lękowe
> kulturowe stany lękowe
- zespół okołosennych iluzji seksualnych
- zespół Kehrera (zab. psychosomatyczne u niezaspokojonych
seksualnie kobiet)
C.
Zespół przeddysfunkcyjny
(osoba bez doświadczenia seksualnego,
mimo braku negatywnych doświadczeń, nie wierzy, że sprosta
wymogom)
2. Zaburzenia w przebiegu współżycia seksualnego
A. u mężczyzn
B. U kobiet
- zaburzenia erekcji
- zaburzenia zespołu gotowości płciowej
. erekcja niepełna
- pochwica
. brak erekcji
- oziębłość płciowa
- zaburzenia wytrysku
. zbyt przedwczesny wytrysk
. przedwczesny wytrysk
. zbyt wczesny wytrysk
. wytrysk opóźniony
. brak wytrysku
. nasieniotok
. wytrysk bolesny
. wytrysk anestetyczny
. wytrysk zwrotny
C. U mężczyzn i u kobiet
- zespół nieprzystosowania seksualnego
- małżeństwo nieskonsumowane
- awersja seksualna
- dyspareunia
- anestezja seksualna
Klasyfikacja zaburzeń seksualnych
zaproponowana przez Starowicza
Klasyfikacja zaburzeń seksualnych
zaproponowana przez Starowicza
3. Zaburzenia orgazmu
A.
Zespół anorgazmii
B.
Anorgazmia
C.
Dysocjacja orgazmu
D.
Orgazm bez erekcji
4. nietypowe zachowania seksualne
A.
Autoerotyzm patologiczny (pobudzanie seks. bez udziału drugiej osoby)
B.
Oralizm
C.
Analizm
D.
Homoseksualizm
E.
Biseksualizm
F.
Kazirodztwo
G.
Gwałt
H.
Prostytucja
5. Zaburzenia identyfikacji płciowej
A.
Transseksualizm
B.
Zespół niezróżnicowania obiektu seksualnego (potrzeby seksualne są
zaspakajane z różnymi obiektami seksualnymi, które są w danej chwili
dostępne np. kontakty pedofilne, zoofilne, homo i heteroseksualizm).
Klasyfikacja zaburzeń seksualnych
zaproponowana przez Starowicza
6. Dewiacyjne tendencje seksualne
7. Dewiacje seksualne
W zakresie obiektu:
- fetyszyzm (kontakt z cz. ubioru, rzeczą, przedmiotem)
- pigmalionizm (reak. seks. na widok rzeźny, obrazu, zdjęcia)
- narcyzm (odm. fetyszysmu)
- automonoseksualizm (oglądanie w lustrze własnej osoby)
- heterochromofilia (fetyszem – kolor skóry partnera)
- homeowestytyzm (nakładanie na siebie ubrania należącego do
innej osoby tej samej płci)
- retifizm (odm. fetyszyzmu – fetyszem są skórzane przedmioty)
- ekskrementofilia (kontakt z wydalinami ciała np. kałem)
- nekrofilia (kontakt seks. ze zwłokami)
- transwestytyzm (przebieranie się w odzież płci przeciwnej)
- ciswestytyzm (przebieranie się w odzież wł. płci, ale dla innego
wieku biologicznego)
- pedofilia
- gerontofilia
- zoofilia
Klasyfikacja zaburzeń seksualnych
zaproponowana przez Starowicza
B.
W zakresie sposobu realizacji:
- sadyzm
. wampiryzm
. flagellantyzm (biczowanie partnera odm. sadyzmu)
. saliromania (satysfakcja seks. w następstwie zabrudzenia innej
osoby)
- ekshibicjonizm
. kandalezizm (pokazywanie wł. partnerki nagiej innym
mężczyznom)
. ocieractwo
- oglądactwo (podgląd czynności seksualnych innych osób)
- apotemorfilia (stos. seks. z osobą po amputacji kończyn)
- klismafilia (satysfakcja seks., orgazm prowok. hegarem).
C.
Dewiacje złożone
Etiologia zaburzeń
seksualnych
Przyczyny zaburzeń seksualnych są złożone i bardzo
różne u poszczególnych osób.
Za najważniejsze przyczyny psychogenne prowadzące do
trudności i zaburzeń seksualnych uważa się:
1.
Czynniki rodzinne:
- niewłaściwa atmosfera wychowawcza
- nieudane małżeństwo rodziców
- utrata rodziców przed 6 r.ż.
- dominacja i autorytaryzm oraz despotyzm ojców
- wczesnodziecięce konflikty i frustracje uczuciowe
2.
Czynniki osobowościowe
- niska samoocena, zahamowania i stłumienia seksualne
- osobowość neurotyczna, nieprawidłowa
- kompleksy
- zaburzenia identyfikacji w roli seksualnej
- frustracje zawodowe mężczyzn
- psychopatologia (np. choroby psychiczne)
Etiologia zaburzeń
seksualnych
3.
Czynniki wiążące się z rozwojem psychoseksualnym:
- rygoryzm w sprawach seksu
- urazy psychiczne, zgwałcenia, doświadczenia kazirodcze
- kompleks onanistyczny
- zbyt wczesna lub zbyt późna inicjacja seksualna
- doświadczenia homoseksualne lub dewiacyjne
- odrzucenie przez środowisko rówieśnicze, ośmieszenie
- ukryte uczucia kazirodcze
- prymitywne i zwulgaryzowane uświadomienie seksualne
- patologiczna inicjacja seksualna, np. w formie seksu
grupowego
4.
Lęk
- lęk jest częstą przyczyną różnych zab. seksualnych
- lęk może prowadzić często do nietypowych zachowań
seksualnych
- lęk przed sukcesem może spowodować zaburzenia w
dotychczas udanym życiu seksualnym.
Etiologia zaburzeń
seksualnych
5.
Prawdopodobnie pewne znaczenie w
powstawaniu zaburzeń seksualnych mają też:
- czynniki wrodzone (genetyczne)
- dyskretne zaburzenia budowy ciała
- ważną rolę w przygotowaniu mózgu do późniejszej
aktywności seksualnej odgrywają androgeny
płodowe
(zakłócenie tego procesu może powodować, że dziecko
staje się wrażliwe na niekorzystne wpływy środowiskowe
zachodzące w trakcie rozwoju psychoseksualnego)
Obraz kliniczny nietypowych
zachowań seksualnych
Autoerotyzm patologiczny
– dominuje nawykowe i
przymusowe samopobudzanie. Odmiana A.P. jest zespół
Havelock-Ellisa polegający na osiąganiu orgazmu przez kobiety
w wyniku działania strumienia wody z prysznica.
Występuje też A.P. zagrażający życiu, który polega na osiąganiu
satysfakcji seksualnej przez podwieszanie się.
Oralizm
– zaburzenie to polega na osiąganiu orgazmu, w
następstwie drażnienia narządów płciowych wargami lub
językiem przez partnera. Należy go różnicować z pieszczotami
oralno – genitalnymi („miłość francuska”).
Analizm
– polega na osiąganiu orgazmu przez stosunek
doodbytniczy. Należy różnicować go z pobudzeniem analnym,
np. w przypadku kobiet z bardzo luźną, szeroką pochwą partner
palcem drażni pochwę od strony odbytu w trakcie stosunku
seksualnego. Analizm najczęściej polega na doodbytniczych
kontaktach seksualnych w związkach hetero i homoseksualnych.
Homoseksualizm
– to jedna z największych i najtrudniejszych do
rozwiązania tajemnic ewolucji – budzi wiele kontrowersji nie tylko
obyczajowych. W populacji ogólnej mamy ok.. 2-4% gejów i 1-2@
lesbijek. Wg Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego ok.. 8-
10% mężczyzn ma wyłącznie homoseksualne preferencje przez całe
życie. Uważa się, że 2/3 homoseksualnych mężczyzn i podobny
odsetek lesbijek jest zdolnych do stosunku heteroseksualnego i
nawet może mieć z tego przyjemność, wolą jednak kontakty
homoseksualne. Ok.. 20% homoseksualnych mężczyzn i 33%
lesbijek zawiera zw. małżeńskie, jednak związki te są nietrwałe.
Homoseksualizm polega na osiąganiu satysfakcji seksualnej przez
kontakt z partnerem tej samej płci.
Wyróżnia się różne postacie homoseksualizmu:
pederastia (stosunek doodbytniczy)
efebofilia (starszy mężczyzna i chłopiec)
korofilia (starsza kobieta i dziewczyna)
miłość lesbijska (kobieta z kobietą)
Obraz kliniczny nietypowych
zachowań seksualnych
uwarunkowania prenatalne:
(hormony działające w ok..
płodowym, gdy kształtuje się ośrodek orientacji seksualnej w
mózgu. Pierwsze 8 tyg. życia zarodkowego np. pod wpływem
zwiększonych dawek żeńskich hormonów męskie płody mogą
stać się homoseksualne. I na odwrót męskie hormony prowadzić
mogą do pojawienia się skłonności lesbijskich u kobiet)
uwarunkowania rodzinne:
(nadopiekuńcze i uwodzicielskie
matki, lub nadmiernie rygorystyczni, wzbudzający lęk ojcowie,
negatywne doświadczenia w kontaktach z braćmi, a pozytywne
w kontaktach z siostrami)
uwarunkowania osobowościowe:
(lęk przed własną rolą
seksualną, narcyzm, zaburzenia identyfikacji seksualnej).
uwarunkowania sytuacyjne: (uwiedzenie, wzajemna
masturbacja w gronie rówieśników, czułości okazywane sobie
przez koleżanki, przypadkowy kontakt seksualny pod wpływem
alkoholu).
Hipotezy dotyczące rozwoju orientacji
homoseksualnej
Hipotezy dotyczące rozwoju
orientacji homoseksualnej
uwarunkowania fantazyjne:
(wynikające z oglądania
pornografii, fantazji towarzyszących masturbacji)
uwarunkowania środowiskowe:
(wychowanie w kręgu
artystów o tendencjach homoseksualnych)
uwarunkowania zastępcze:
(kontakty homoseksualne
traktowane jako forma zastępcza zaspakajania potrzeb
seksualnych w więzieniach, internatach, klasztorach)
mechanizm ucieczki:
(np. po niepowodzeniach w kontaktach
seksualnych z drugą płcią)
Homoseksualizm na pewno ma wiele przyczyn, bo
gdyby istniała tylko jedna, to już dawno byłaby
odkryta.
Transseksualizm
– to konflikt między
budową anatomiczną człowieka a jego płcią.
Polega to na rozbieżności między poczuciem psychicznym płci a budową ciała
morfologiczno – biologiczną oraz płcią metrykalną, które odczuwane są jako obce i
należące do płci przeciwnej.
Transseksualiści odczuwają niechęć do własnego ciała, a oczekują od otoczenia
wzmocnień potwierdzających ich poczucie drugiej płci. Oczekiwania te prowokują
m.in. przez ubieranie się w odzież drugiej płci, prowokują też zachowania dla niej
typowe itp.
Główne cechy transseksualizmu
•
przekonanie o przynależności do płci odmiennej
•
nienawiść do cech własnej płci biologicznej
•
niepohamowana potrzeba zmiany płci
Zdiagnozowany przez lekarzy transseksualizm jest podstawą do zmiany metryki
urodzenia i przeprowadzenia operacji zmiany płci.
1 transseksualny chłopiec rodzi się w Polsce na 57 tys. porodów.
1 transseksualna dziewczynka rodzi się na 17 tys. porodów.
Koszty zmiany płci (m.in. ekspertyza usuwanie przydatków, wytwarzanie genitaliów,
epilacja, kuracja hormonalna, koszty sądowe) wahają się w gr. 12-20 tys. zł.
Transseksualizm to nie dewiacja seksualna, to wybryk natury polegający na tym, że
człowiek, który otrzymał dana płeć w mózgu, na skutek zaburzeń hormonalnych w
życiu płodowym zostaje wyposażony w atrybuty anatomiczne płci odmiennej.
Wygląd zewnętrzny człowieka można zmienić, płci zakodowanej w mózgu nie.
Zaburzenia identyfikacji płciowej
Zaburzenia identyfikacji płciowej
D.t.s. – polegają na tym, że:
w treści marzeń sennych
w marzeniach na jawie
w wyobraźni towarzyszącej masturbacji
w trakcie oglądania wydawnictw pornograficznych
Mogą występować niekiedy wyobrażenia siebie samego w zachowaniach
typu dewiacyjnego, odczuwanie potrzeby takiego zachowania połączone z
podnieceniem seksualnym, a nawet osiągnięcie orgazmu.
Inną formą d.t.s. są epizodyczne, sporadyczne doświadczenia praktyczne
tego typu, zaistniałe najczęściej przypadkowo, z ciekawości. Dla oceny, czy
mamy do czynienia z d.t.s., konieczne jest zastosowanie zarówno
kryterium ilościowego jak i jakościowego.
D.t.s. są zjawiskiem powszechnym, wiele osób tłumi je w sobie
natychmiast lub odczuwa z tego powodu lęk. Jest to zatem prawidłowość
psychoseksualna wynikająca z samej natury seksualności, z uwarunkowań
świata psychicznego, wyobrażeń, zakodowanych obrazów. Może się jednak
zdarzyć, iż d.t.s. są rzeczywistym objawem zwiastunowym rozwijającej się
dewiacji lub zaburzenia psychicznego.
Większość jednak d.t.s. oceniana jest jako typowe i prawidłowe. Nie
wymagają one leczenia.
Dewiacje seksualne
Dewiacyjne typy zachowań seksualnych liczą 213 postaci, ale tylko kilka jest bardziej
rozpowszechnionych. Wszelkie dewiacje częściej występują u mężczyzn. Wynika to m.in. z
siły popędu seksualnego.
Pedofilia
– zachowania pedofilne należą do najbardziej rozpowszechnionych dewiacji
seksualnych. W wielu przypadkach potrzeby pedofilne kierowane są wobec własnych dzieci
(kazirodztwo), dzieci znajomych, krewnych, sąsiadów, ale także wobec obcych.
Skutki pedofilii są gorsze niż gwałtu, bo jest to gwałt permanentny. Ofiary są krzywdzone
przez dłuższy czas, a pedofile usiłują odgrywać rolę osób opiekuńczych (często wręczają
prezenty), co zaciera różnicę między dobrem i złem. Pedofilia jest najbardziej okrutnym
doświadczeniem człowieka. Zdradza samą istotę dzieciństwa, niewinność. W Polsce każdego
roku Policja odnotowuje ok. 2 tys. przestępstw seksualnych, których ofiarami są dzieci. Wg
Starowicza 14% dzieci do 15 r.ż. jest wykorzystywanych seksualnie (kilkaset tysięcy).
Typy pedofilów:
Infantylny
Infantylny
– to osobowość niedojrzała: jest łagodny, preferuje nie tyle ostry seks, ile zabawy
seksualne z dziećmi (dotykanie, głaskanie, całowanie, przytulanie) – ok. 73%
Dewiant
Dewiant
– jest zaprogramowany biologicznie, jedynie na seks z dziećmi. Kontaktów
pedofilnych poszukuje już w ok. dojrzewania. preferuje kontakty oralno – genitalne – ok. 13%
Regresywny
Regresywny
– traktuje dziecko jako osobę dorosłą. Dziewczynka jest dla niego kobietą.
Doprowadza do pełnych stosunków seksualnych – ok. 13%
Sadysta
Sadysta -
osiąga pełna satysfakcję seksualną jedynie poprzez brutalny gwałt na dziecku –
ok. 1%
Dewiacje seksualne
Ekshibicjonizm
Osiąganie satysfakcji seksualnej w następstwie obnażania się wobec obcych osób. Uważa
się, że 30% dewiantów seksualnych to ekshibicjoniści. Czają się w parkach w ok. domów
studenckich, ciemnych bramach i niespodziewanie wyskakują, rozchylając płaszcz by pokazać
swoje genitalia. Co ważne, to dla niego jedyny sposób na osiągnięcie satysfakcji seksualnej, a
normalne współżycie nie może mu tego zapewnić. Satysfakcję czerpie z obserwowania
zaszokowanej jego zachowaniem kobiety. Im więcej w tych reakcjach przerażenia i strachu czy
zdziwienia, tym większe podniecenie obnażonego. Najlepiej zachować daleko idącą obojętność
wobec ekshibicjonisty. Większość ekshibicjonistów to osoby nieśmiałe, infantylne, lękliwe
wobec kobiet i kontaktów seksualnych z nimi. Źródłem ekshibicjonizmu może być sadyzm
(pragnienie wywołania przerażenia oraz moralizm – chęć bycia wyśmianym). Nieprawidłowa
reakcja może wywołać agresję. Kliniczne przykłady kobiecego ekshibicjonizmu wiążą się
niemal wyłącznie z chorobami psychicznymi. Kobieta rozbierając się publicznie może
spodziewać się raczej zainteresowania niż niechęci. Jednak czy nie jest odmiana
ekshibicjonizmu noszenie nader skąpych strojów czy publiczne występy (striptiz?).
Voyeryzm
Czerpanie satysfakcji seksualnej z podglądania nieznajomych osób, kiedy są nagie lub
wykonują czynności intymne.
Kandaulezizm
Osiąganie podniecenia przy pokazywaniu innym mężczyznom obnażonej własnej
partnerki seksualnej bez jej wiedzy lub wymuszając na niej zgodę (ekshibicjonizm z
moralizmem)
Frotteuryzm
Osiąganie satysfakcji seksualnej dzięki dotykaniu członkiem ciała obcej kobiety w tłoku
np. w autobusie, tramwaju.
Dewiacje seksualne
Triolizm
Jednoczesne współżycie 3 osób (ekshibicjonizm z oglądactwem). Układ 2
kobiety z 1 mężczyzną lub 2 mężczyzn z 1 kobietą.
Skatologia telefoniczna
Osiąganie satysfakcji seksualnej z prowadzenia obscenicznych rozmów
telefonicznych.
Sadyzm
Są 2 definicje sadyzmu w piśmiennictwie seksuologicznym – węższa i szersza.
Węższa określa sadyzm jako osiąganie satysfakcji seksualnej w wyniku zadawania
bólu, ran i poniżania innych, a szersza – jako odczuwanie satysfakcji seksualnej w
sytuacji związanej z dominacją i bezwzględnym zdominowaniem,
podporządkowaniem partnera.
Mówiąc o sadyzmie w szerokim znaczeniu należy go łączyć z agresywnością
wobec partnera. W większości przypadków sadyzm seksualny jest realizowany w
związku z partnerem o osobowości masochistycznej. Osobowości partnerów zatem
dopełniają się, a ich związek może być bardzo trwały i wysoce satysfakcjonujący.
Jedynie w nielicznych przypadkach sadyzm seksualny znajduje wyraz w
działalności przestępczej, ale dotyczy to najczęściej osób, u których sadyzm
seksualny nakłada się na psychopatologię (chory psychicznie o osobowość
dyssocjalna). Najcięższą formą sadyzmu są zabójstwa z lubieżności. Oglądanie
konającej ofiary daje sprawcy satysfakcję seksualną.
Dewiacje seksualne
Masochizm
Dewiacja ta stwarza małe zagrożenie społeczne lub nie
stwarza go wcale. Masochizm jest definiowany na zasadzie
odwrotności sadyzmu. Masochizm wyraża się w odczuwaniu
przyjemności seksualnej przy doznawaniu udręczenia
fizycznego (np. bólu albo cierpień psychicznych)
zadawanych przez partnera seksualnego.
Zdarzają się też przypadki szczególnej postaci
masochizmu – osiąganie satysfakcji seksualnej poprzez
zapętlanie szyi i podduszanie lub podrażnianie siebie
prądem elektrycznym.
Należy też wspomnieć na często spotykane przypadki,
gdy cechy sadamasochistyczne występują u tej samej płci.
Metody leczenia zaburzeń
seksualnych
Wszystkie istniejące metody leczenia zaburzeń saksualnych
(dysfunkcji seksualnych) można sprowadzić do następujących:
Farmakoterapia
leki psychotropowe (neuroleptyki, tymoleptyki z gr. SSRI,
anksjolityki)
leki miejscowo znieczulające
leki wzmacniające
leki hormonalne
Metody treningowe
trening relaksacyjny
desensybilizacja (służąca do redukcji napięcia i lęku)
naśladowanie (zachowań modelowych z filmów)
program Mastersa i Johnson
metody masturbacyjne
inne metody treningowe (np. pozycji ginekologicznej, stosunek
międzyudowy, współżycie w wodzie, stymulacja analna)
Metody leczenia zaburzeń
seksualnych
Psychoterapia
Kilkadziesiąt metod leczenia mających na celu rozpoznanie
przyczyn powstania dysfunkcji seksualnych, usunięcie objawów
oraz zmianę postaw i zachowań pacjenta.
Do najczęściej stosowanych należą: terapia Gestalt, metody
medytacyjne, psychoterapia racjonalna, psychoterapia
racjonalna, psychoanaliza, muzykoterapia, hipnoza,
psychodrama, pantomima.
Psychoterapia partnerska
Na problemy seksualne patrzy się z perspektywy interakcji
między partnerami. Leczy się związek, a nie jednostki.
W przypadku dewiacji seksualnych stosuje się antyandrogeny
powodujące zanik libido (kastracja hormonalna). Prowadzone są
programy terapeutyczne dewiantów seksualnych w trakcie
odbywania kary pozbawienia wolności.