DEWIACJE SEKSUALNE (PARAFILIE)
PARAFILIA (gr. para παρά = obok, ponadto, oprócz i - philia φιλία = miłość), zaburzenie preferencji seksualnych (dawniej: "dewiacja seksualna", "zboczenie seksualne", "perwersja seksualna”) - jest to rodzaj zaburzenia na tle seksualnym, w którym wystąpienie podniecenia seksualnego i pełnej satysfakcji seksualnej uzależnione jest od pojawienia się specyficznych obiektów (w tym osób), rytuałów czy sytuacji, niebędących częścią normatywnej stymulacji. Perwersja czy dewiacja są to pojęcia, które używane są na równi z tymi wprowadzonymi w klasyfikacjach ICD-10 - zaburzenia preferencji seksualnych czy DSM-IV - parafilie.
Mówiąc o tym zjawisku w ujęciu SZKOŁY FRANCUSKIEJ w seksuologii, mamy do czynienia z perwersją oraz odpowiadającą jej strukturą. Słowem „perwersja” określa zachowania i symptomy, które mogą występować u różnych osób epizodycznie lub trwale. Perwersja oznacza stałą i charakterystyczną strukturę psychiczną. Pojedyncze zachowania perwersyjne mogą tez występować u osób, które zasadniczo nie są perwersyjne, natomiast u tych o perwersyjnej strukturze zachowania występują zawsze, choć mogą być głęboko ukryte.
Według MIĘDZYNARODOWEJ KLASYFIKACJI CHORÓB I PROBLEMÓW ZDROWOTNYCH ICD-10 możemy mówić o zaburzeniach preferencji seksualnych jako o powtarzającym się, nasilonym popędzie do bodźca i wyobrażeń seksualnych dotyczących niezwykłych przedmiotów lub działań. Preferencja występuje, co najmniej 6miesięcy i są to zachowania dominujące.
Zaburzenie w AMERYKAŃSKIEJ KLASYFIKACJI DSM-IV jest ujęte pod pojęciem parafilie na oznaczenie powtarzających się intensywnych fantazji, pragnień seksualnych lub zachowań, w których muszą występować jedne z poniższych:
1. Są zaangażowane obiekty niebędące ludźmi;
2. Dochodzi do cierpienia którejś ze stron
3. Biorą udział dzieci/osoby niewyrażające zgody na kontakt seksualny
4. Minimalny okres trwania zaburzenia to sześć miesięcy.
STANOWISKO POLSKICH SOCJOLOGÓW
1. Zbigniew Lew-Starowicz zboczeniem płciowym określa „ zaspokojenie popędu płciowego w sposób nietypowy dla danej kultury pod względem przedmiotu popędu, formy jego realizowania lub używania środków, bądź niezbędnych warunków dodatkowych”.
2. Kazimierz Imieliński wskazuje na „uporczywe oddawanie się aktywności seksualnej, w której całkowita satysfakcja osiągana jest bez konieczności spółkowania heteroseksualnego w układzie kobieta - mężczyzna”.
Dla porównania jeszcze w 1906 roku pod pojęciem dewiacji rozumiano „ każde wyrażenie się instynktu płciowego, które nie odpowiada celowi natury, tj. rozmnażaniu.”
PRZYCZYNY POWSTANIA PERWERSJI SEKSUALNYCH
Biologiczne - obejmują głównie zaburzenia neurologiczne ze strony płata skroniowego oraz okolic przed czołowych mózgu. Najczęściej spotykany jest wpływ alkoholu na zachowanie człowieka, np. ujawnienie się tego, co tkwiło w nim dotąd ukryte ( np. zachowania masochistyczne). Rzadko spotykaną przyczyną są choroby afektywne związane z niepoczytalnością.
Behawioralne - są spotykane dość często i dotyczą w większości uwarunkowań w dzieciństwie; są to między innymi uwarunkowania instrumentalne, gdzie dewiacyjnemu zachowaniu towarzyszyło podniecenie seksualne i taki model podniecenia człowiek będzie realizował w dorosłym życiu.
Poznawcze - naśladowanie zachowań modelowych tj. podejrzanych u innych dorosłych czy w filmach pornograficznych.
Psychodynamiczne - dewiacja może być traktowana, jako przemieszczona forma prymitywnej podświadomej seksualności; psychoanalitycy wysuwają również, jako przyczynę dewiacji kompleks niższości związany z potrzeba dominacji.
ZACHOWANIE DEWIACYJNE W PRAKTYCE
Kiedy mamy rzeczywiście do czynienia ze strukturą perwersyjną i częstą obecnością określonych zachowań w życiu codziennym, ich realizacja przedstawia się następująco:
1. SCENARIUSZ I OKOLICZNOŚCI
Dewiant niemal zawsze wybiera szczególne okoliczności, które są niezbędne do
realizacji jego zamierzeń. Masochista staranie opisuje jak, gdzie i przez kogo chce być
torturowany. Sadysta osobiście wybiera ofiary według ściśle określonych kryteriów.
Jednostka perwersyjna jest często wręcz przekonana, że jej zachowanie to reakcja na
zespół określonych czynników, do której dochodzi w momencie konfrontacji.
2. PRESJA, CZYLI NIEODPARTE PRAGNIENIE
Dewiant działa pod wpływem impulsu wewnętrznego, który kontroluje słabo lub nad
którym w ogóle nie panuje, po czym usiłuje usprawiedliwić swoje zachowanie, mówiąc o konieczności, wszechogarniającym strachu, stanie pomroczności itp. „To silniejsze od niego”. Trudno w to uwierzyć, gdyż zwykle sprawia wrażenie, że doskonale wie, co robi, a jego działania zostały szczegółowo przemyślane. Wszystko to nie wyklucza jednak istnienia przemożnej presji.
3. Z DEPRESJĄ W TLE
Większość autorów twierdzi, że za zachowaniami perwersyjnymi, zwłaszcza
najbardziej agresywnymi, prawie zawsze kryje się depresja. Niektórzy upatrują w nich
nawet formę obrony przed psychozą. (E. Kestemberg)
OBJAWY ZJAWISKA
zjawisko pornografii w tym pornografii dziecięcej i homoseksualnej,
wzrost ilości Sex Shopów,
zjawisko prostytucji luksusowej, lokalowej, ulicznej, okazjonalnej, tirowej i jumackiej, w tym homoseksualnej wśród dorosłych i nieletnich,
wzrost liczby agencji towarzyskich i salonów masażu jako zakamuflowanych form usług prostytucyjnych,
wzrost ilości lokali gastronomicznych z tańcami erotycznymi,
wzrost ilości różnorodnych dewiacji seksualnych oraz propagowanie ich w środkach masowego przekazu,
wzrost ilości zarażanych wirusem HIV i chorych na AIDS.
PRZYKŁADOWE DEWIACJE SEKSUALNE
Autonekrofilia- dewiacja, w której bodźcem seksualnym jest wyobrażanie sobie siebie, jako osoby martwej
Autonepiofilia- dewiacja, w której bodźcem seksualnym są pieluszki.
Autopedofilia- dewiacja, w której bodźcem seksualnym jest bycie traktowanym, jako dziecko.
Ekshibicjonizm- jedna z najczęściej spotykanych dewiacji polegająca na osiąganiu satysfakcji seksualnej przez publiczne obnażanie własnych narządów rozrodczych. Podstawową motywacją ekshibicjonistów jest przestraszenie obserwatora
Tanatofilia- satysfakcja seksualna osiągana w trakcie marzeń o własnej śmierci, przebiegu pogrzebu.
Urofilia- zachowanie polegające na osiąganiu przyjemności poprzez kontakt z moczem partnera. Formy tej dewiacji są różne: wąchanie moczu, oblewanie się nim, dotykanie, wydalanie do narządów płciowych bądź odbytnicy.
Do roku 1990 za dewiację uznawano homoseksualizm. W 1973 roku Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne jako pierwsze uznało, że homoseksualizm nie należy do parafilii seksualnych. Światowa Organizacja Zdrowia 17 maja 1990 r. wykreśliła homoseksualizm z listy chorób i zaburzeń.
Punktem wyjścia do przedstawionych poniżej klasyfikacji są trzy formy seksualności opisane w pracach Freuda - pierwsza spontaniczna i utajona przejawia się w języku i ma odniesienie czysto kulturowe: została wyodrębniona głównie w odniesieniu do seksualności idealnej, ndruga, którą odkryto w wyniku badań prowadzonych w XIX wieku i która została przejęta przez Freuda, jest dziś uważana za klasyczną: łączy ona perwersję z seksualnością genitalną, w trzeciej, której źródłem są prace współczesne punktem odniesienia każdej perwersji jest popęd płciowy, a więc system który ja w pełnym znaczeniu tego słowa charakteryzuje.
W klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM-IV wyróżniono osiem parafilii specyficznych
W 10 wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-10), stosowanej przez Światową Organizację Zdrowia, parafilie oznaczone są kodami o początku F65