Oszczędności i rynek

papierów

wartościowych

L 13 Podstawy przedsiębiorczości

Oszczędzanie

Motywy oszczędzania:

w celu polepszenia życia,

dla zapewnienia bezpieczeństwa,

dla najbliższych,

na starość,

dla przyszłych dochodów.

Rynek kapitałowy

Istotnym składnikiem gospodarki rynkowej jest rynek

kapitałowy. Na rynku tym zawiera się transakcje

instrumentami finansowymi, których termin realizacji

jest dłuższy niż jeden rok i jednocześnie

charakteryzującymi się wysoką płynnością oraz

dużym stopniem bezpieczeństwa ulokowanych w nich

kapitałów.

Instrumenty finansowe rynku kapitałowego nie są

jednolite pod względem uosabianych przez siebie

praw majątkowych. Wyróżnić wśród nich można

papiery wartościowe mające charakter

wierzytelności, które reprezentują obligacje, oraz

walory przenoszące prawa własności, tak jak w

wypadku aukcji.

Funkcje

Rynek kapitałowy pełni następujące funkcje:

transfer wolnych środków finansowych od

osób i instytucji, które mini dysponują, do

podmiotów gospodarczych potrzebujących

zasilenia kapitałowego;

wartościowanie majątku przedsiębiorstwa,

emitenta danego waloru, przez rynkową

wycenę jego papierów wartościowych;

możliwość zwiększenia majątku, a przez to

możliwość dalszego rozwoju podmiotu

emitujący papiery wartościowe.

Rynek kapitałowy w Polsce jest

zinstytucjonalizowany. Oznacza to,

że handel papierami wartościowymi

występuje w zorganizowanej i

kontrolowanej przez państwo formie.

Transakcje, których przedmiotem są papiery

wartościowe, realizowane są głównie za

pośrednictwem giełdy i w tym zakresie

stosuje się przepisy dotyczące publicznego

obrotu papierami wartościowymi. Obrót ten

jest pod ścisłą kontrolą organów

administracji państwowej. Do

podstawowych podmiotów powołanych do

organizowania i sprawowania nadzoru nad

jego prawidłowym przebiegiem zaliczamy:

Komisję Papierów Wartościowych, Giełdę

Papierów Wartościowych w Warszawie oraz

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.

Rynek kapitałowy tworzą także

przedsiębiorstwa maklerskie, tj.

wydzielone prawnie podmioty

gospodarcze obsługujące transakcje

papierami wartościowymi. Dla

bezpieczeństwa obrotu utworzono

Fundusz Gwarancyjny w ramach

Warszawskiej Giełdy.

Jest pierwotny i wtórny rynek papierów

wartościowych.

Pierwotny rynek papierów

wartościowych

Pierwotny rynek papierów

wartościowych dotyczy sprzedaży

tylko nowych emisji papierów

wartościowych przez emitenta lub jego

pośrednika pierwszym właścicielom,

który ocenili, że papiery te są

korzystną lokatą oszczędności. Celem

firmy emitującej papiery wartościowe

jest powiększenie swojego kapitału.

Wtórny rynek papierów

wartościowych

Na rynku wtórnym uprzednio wyemitowane papiery

wartościowe są nabywane i sprzedawane za pośrednictwem

maklerów. Papiery wartościowe dopuszczone na rynek

muszę spełniać wymogi ustalone przez Komisję Papierów

Wartościowych. Obrót akcjami na wtórnym rynku papierów

wartościowych nie powiększa kapitału emitenta. Zakup i

sprzedaż papierów wartościowych dokonuje się tylko

między inwestorami, którzy powiększaj lub zmniejszają stan

posiadanych akcji.

Mimo że na rynku wtórnym spółki akcyjne nie powiększają

swoich kapitałów, to ma on dla nich znaczenie w rozeznaniu

perspektyw rozwoju. Sytuacja na giełdzie jest podstawą do

podejmowania decyzji dotyczących nowych serii akcji, które

bezpośrednio zwiększają kapitał firmy i pozwalają na jej

rozwój. Firma uprawniona do emisji akcji może je emitować

wielokrotnie.

Rynek kapitałowy jest częścią rynku finansowego. Można go

podzielić na rynek giełdowy i pozagiełdowy. Różnice pomiędzy

jednym a drugim rynkiem to sposób dokonywania transakcji.

Rynek pozagiełdowy nie ma ustalonego miejsca transakcji,

najczęściej transakcje odbywają się za pośrednictwem

środków telekomunikacyjnych między biurami maklerskimi,

które są pośrednikami inwestorów. Regulowany rynek

pozagiełdowy akcji i obligacji w Polsce stanowi Centralna

Tabela Ofert (CTO). Rynek ten organizowany jest przez spółkę

CeTO S.A. założoną w 1996 roku przez kilkadziesiąt domów

maklerskich i innych instytucji. Jej zadaniem jest

organizowanie regulowanego pozagiełdowego publicznego

obrotu papierami wartościowymi oraz przedstawianie i

udostępnianie informacji o ofertach i transakcjach zawartych

na tym rynku. Transakcje na rynku giełdowym odbywają się na

giełdzie. Giełda to miejsce gdzie kupuje się papiery

wartościowe po cenach odpowiadających sytuacji rynkowej.

Jako instytucja finansowa giełda podlega szczególnym

regulacjom. Jej działanie jest starannie określone i podlega

ścisłej kontroli. Zarówno rynek giełdowy jak i pozagiełdowy są

segmentami rynku wtórnego, czyli takiego na którym

instrumenty finansowe po emisji i sprzedaży pierwszemu

właścicielowi są następnie sprzedawane na rynku.

Papiery wartościowe

Papierami wartościowymi nazywamy

dokumenty stwierdzające przysługujące

ich właścicielom prawa majątkowe,

których realizacja jest możliwa tylko po

ich okazaniu lub zwrocie. Pojęciem tym

najczęściej obejmuje się dokumenty o

charakterze finansowym, potwierdzające:

należności pieniężne (

czeki

weksle

obligacje

uprawnienia do współwłasności

majątkowej (

akcje

Z punktu widzenia zadań, jakie mają spełniać

papiery wartościowe, dzielimy je na:

spełniające funkcje rozliczeniowe :

czek -

będący instrumentem uruchamiającym

pieniądz bezgotówkowy,

weksel -

będący

środkiem udzielenia kredytu;

przynoszące dochód od kapitału:

obligacja -

gwarantująca uzyskanie

odsetek,

akcja -

dająca prawo do

dywidendy;

pełniące funkcje zastawnicze:

weksle

obligacje

akcje

przekazywane

wierzycielom, mogą stanowić

zabezpieczenie zaciągniętego długu.

Podział papierów

wartościowych

Ze względu na warunki przenoszenia

własności:

na okaziciela – przeniesienie prawa

własności następuje po przekazaniu

papieru

imienne – przeniesienie prawa

własności wymaga cesji na rzecz

kupującego

na zlecenie – wskazują określoną osobę

jako właściciela, przeniesienie praw

własności następuje w drodze indosu.

Podział papierów

wartościowych

Ze względu na stosunek do własności

emitującego papiery:

poświadczające wierzytelność –emitent

zobowiązany jest do zwrotu długu wraz

z odsetkami, ale posiadacz papieru nie

ma prawa udziału w danej firmie np.

obligacje

poświadczające udział – posiadacz jest

współwłaścicielem firmy, ma prawo do

uczestnictwa w zyskach oraz

zarządzaniu firmą na zasadach

określonych prawem np. akcje

Podział papierów

wartościowych

Ze względu na przynoszony dochód:

stały – określony jest w nich stały

procent dochodu lub kwota

dochodu np. niektóre obligacje

zmienny – dochód nie jest

określony w papierze

wartościowym, a może zależeć od

zysków emitenta np. większość

akcji

Podział papierów

wartościowych

Ze względu na przedmiot transakcji:

pieniężne papiery wartościowe –

np. banknoty, weksle, czeki bony

skarbowe.

kapitałowe papiery wartościowe

– np. akcje, obligacje.

towarowe papiery wartościowe –

np. warranty, listy zastawne.

Wybrane instrumenty

Rynku Papierów

Wartościowych

Akcje

Akcja jest dokumentem stwierdzającym udział w majątku spółki

akcyjnej, z tytułu czego jej właściciel ma prawo do uczestnictwa w

podziale zysków spółki oraz, w zależności od rodzaju akcji, prawo

do uczestnictwa w kierowaniu spółką i podziale jej majątku w razie

likwidacji.

Z definicji wynika, że akcja stanowi odpowiednik części kapitału

spółki, który jest podstawą działalności spółki akcyjnej. Dlatego

dochody, które przynoszą te walory, są powiązane z rentownością

spółki, która je wyemitowała. W wypadku osiągnięcia przez spółkę

złych wyników finansowych kursy akcji mogą spadać, a także

może zostać wstrzymana wypłata dywidendy.

Wyróżniamy różne akcje. Biorąc za podstawę uprawnienia właścicieli

wyróżnia się akcje zwyczajne i uprzywilejowane.

Akcje uprzywilejowane

zawierają szersze prawa niż zwyczajne, a

dotyczy to m.in.: rozszerzonego prawa głosu na walnym zebraniu,

podziału dywidendy lub majątku w razie likwidacji spółki. Akcje

uprzywilejowane są najczęściej akcjami imiennymi.

Różnice między akcją imienną a akcją na

okaziciela

polega na tym, że akcje imienne

powinny zawierać nazwisko akcjonariusza,

prawnego właściciela papieru wartościowego.

Odmienny może być też sposób pokrywania

wartości akcji przez obejmującego walory. Akcje

imienne mogą być wydawane przed pełną wpłatą

pieniędzy za nie, czyli kupujący uzyskuje formę

kredytu przy ich zakupie, akcje na okaziciela muszą

być opłacone w całości przed ich wydaniem. Różny

jest sposób zbywania papierów wartościowych.

Przy zbywaniu akcji imiennych obowiązuje przelew

połączony z wręczeniem dokumentu. Akcje imienne

i na okaziciela różnią się jeszcze tym, że tylko

posiadaczy akcji imiennych wpisuje się do księgi

akcjonariuszy spółki.

Wybrane instrumenty

Rynku Papierów

Wartościowych

Obligacje

Obligacja jest to instrument finansowy (papier wartościowy), w którym

jedna strona, zwana emitentem obligacji, stwierdza, że jest

dłużnikiem drugiej strony, zwanej obligatariuszem (jest to właściciel

obligacji) i zobowiązuje się wobec niego do wykupu obligacji. Emisja

obligacji jest formą zaciągnięcia kredytu. Kredytodawcą jest

obligatariusz, czyli właściciel obligacji. Kredytobiorcą jest emitent

obligacji.

Najważniejsze cechy charakterystyczne obligacji

· termin wykupu - jest to termin, po upływie którego emitent

zobowiązany jest dokonać wykupu, tzn. zwrócić zaciągnięty kredyt

właścicielowi obligacji;

· wartość (cena) nominalna - jest to wartość, którą emitent zwraca w

dniu wykupu;

· cena emisyjna - jest to cena, po której obligacja jest sprzedawana w

momencie emisji pierwszemu właścicielowi;

· oprocentowanie - określa wielkość odsetek od zaciągniętego kredytu;

wyrażone jest w procentach wartości nominalnej; zwykle odsetki

płacone są regularnie, np. co rok, co pół roku, co kwartał.

Ze względu na kryterium emitenta wyróżnia się:

· obligacje skarbowe, emitowane przez Skarb Państwa;

· obligacje przedsiębiorstw;

· obligacje komunalne (emitowane przez gminy, związki gmin).

Ze względu na kryterium oprocentowania wyróżnia

się:

· obligacje o stałym oprocentowaniu - oprocentowanie jest

znane i nie zmienia się przez cały czas do terminu wykupu;

· obligacje o zmiennym oprocentowaniu - oprocentowanie

zmienia się w okresach odpowiadających płatnościom

odsetek. Oprocentowanie to zależy od ustalonego

wskaźnika, którym może być np. stopa rentowności bonów

skarbowych (w okresie poprzedzającym płatność odsetek);

· obligacje zerokuponowe - obligacje, od których nie są

płacone odsetki, ale cena obligacji jest zawsze niższa niż

wartość nominalna.

Giełda Papierów Wartościowych

i Maklerzy

Giełda papierów wartościowych to „miejsce

w którym” odbywają się transakcje

papierami wartościowymi zorganizowane

w taki sposób, że przy kojarzeniu ofert

sprzedaży i kupna wszyscy jej uczestnicy

są równi i mają jednakowy dostęp do

informacji. Giełda jest, więc formą rynku,

a powszechnie stosowane stwierdzenie

„instytucjonalna forma rynku

kapitałowego” najlepiej odzwierciedla jej

naturę.

Zadania giełdy:

Giełda jest jedną z najważniejszych instytucji w

współczesnej gospodarce. Dobrze funkcjonującą

giełda powinna spełniać następujące kryteria :

wypełniać ustawowe wymagania stawiane giełdom,

posiadać wewnętrzny, precyzyjny regulamin

określający sposób jej funkcjonowania i kryteria

doboru instytucji pośredniczących w handlu, np.

biura maklerskie, zapewniać powszechny i równy

dostęp do informacji,

dbać o przejrzystość rynku,

zapewniać bezpieczne rozliczenia,

organizować regularne sesje,

posiadać szybki i bezawaryjny system

informatyczny zapewniający szybkość transakcji,

dbać o to, żeby spółki nie opuszczały w sposób

nagły giełdy wycofując swoje akcje z obrotu.

Funkcje giełdy:

W kapitalizmie giełda odgrywa bardzo ważną rolę, gdyż sama w sobie

jest spełnia rolę rynku podlegającego prawom popytu i podaży.

Dlatego też giełdę „nie interesuje” czy występuje na niej tendencja

spadkowa czy wzrostowa, lecz zapewnienie uczestnikom

możliwości sprawnego zawarcia transakcji. Giełda pełni

następujące funkcje w gospodarce :

alokacyjna

– umożliwia przepływ kapitału w kierunku ich

najefektywniejszego wykorzystania – np. środki finansowe otrzyma

ta spółka, która ma najlepsze perspektywy ich wykorzystania i

przyniesie największe potencjalne zyski jej akcjonariuszom,

wartościująca

– ta funkcja giełdy umożliwia dokonanie rynkowej

wyceny przewidywanych decyzji ekonomicznych przez podmioty

gospodarcze, możemy więc ocenić jak dana spółka gospodaruje w

porównaniu z innymi,

kontrolna

– tworzy pośredni mechanizm kontroli przez

akcjonariuszy efektów działań spółki i pracy zatrudnionych

managerów.

Giełda ponadto daje możliwość :

pomnożenia kapitału zarówno podmiotom gospodarczym jak i

gospodarstwom domowym,

wywoływania we wszystkich podmiotach skłonności do

oszczędzania.

Giełda Papierów Wartościowych w

Warszawie

działa w oparciu o ustawy z

dnia 29 lipca 2005 r.:

o ofercie publicznej i warunkach

wprowadzania instrumentów

finansowych do zorganizowanego

systemu obrotu oraz o spółkach

publicznych (z pózn. zm);

o obrocie instrumentami finansowymi (z

pózn. zm);

o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (z

pózn. zm).

Tradycje rynku kapitałowego w Polsce sięgają

roku 1817, kiedy to powołano do działania

pierwszą w Warszawie Giełdę Kupiecką.

Swoją działalność w obecnej formie Giełda

rozpoczęła w dniu 16 kwietnia 1991 r., od

początku organizując obrót papierami

wartościowymi w formie elektronicznej.

Giełda Papierów Wartościowych jest spółką

akcyjną powołaną przez Skarb Państwa. Na

koniec 2008 jej akcjonariuszami było 35

podmiotów, w tym: banki, domy maklerskie,

spółka giełdowa oraz Skarb Państwa. Akcje

będące w posiadaniu Skarbu Państwa

stanowiły 98,82% kapitału zakładowego.

Zadaniem GPW jest organizacja obrotu instrumentami

finansowymi. Giełda zapewnia koncentrację w jednym

miejscu i czasie ofert kupujących i sprzedających w celu

wyznaczenia kursu i realizacji transakcji.

Obowiązujący na Giełdzie Warszawskiej system obrotu

charakteryzuje się tym, że kursy poszczególnych

instrumentów finansowych ustalane są w oparciu o zlecenia

kupujących i sprzedających, stąd też zwany jest on rynkiem

kierowanym zleceniami. Oznacza to, że w celu ustalenia

ceny instrumentu sporządza się zestawienie zleceń

zawierających dyspozycje kupna i sprzedaży. Kojarzenia tych

zleceń dokonuje się według ściśle określonych zasad, zaś

realizacja transakcji odbywa się w trakcie sesji giełdowych.

Dla poprawienia płynności notowanych instrumentów,

członkowie giełdy lub inne instytucje finansowe mogą pełnić

funkcję animatora rynku, składając (na podstawie

odpowiedniej umowy z Giełdą) zlecenia kupna lub sprzedaży

danego instrumentu na własny rachunek.

Przedmiotem handlu na Giełdzie są papiery wartościowe:

akcje, obligacje, prawa poboru, prawa do akcji, certyfikaty

inwestycyjne oraz instrumenty pochodne: kontrakty

terminowe, opcje, jednostki indeksowe.

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie prowadzi

obrót instrumentami finansowymi na dwóch rynkach:

Główny Rynek GPW działa od dnia uruchomienia

Giełdy w dniu 16 kwietnia 1991 roku. Jest to rynek

podlegający nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego

i wskazany Komisji Europejskiej jako rynek

regulowany.

NewConnect to zorganizowany i prowadzony przez

Giełdę rynek działający w formule alternatywnego

systemu obrotu. Stworzony został z myślą o młodych

i rozwijających się firmach, działających zwłaszcza w

obszarze nowych technologii. NewConnect ruszył 30

sierpnia 2007 r. Przedmiotem obrotu w

alternatywnym systemie mogą być akcje, prawa do

akcji (PDA), prawa poboru, kwity depozytowe oraz

inne udziałowe papiery wartościowe.

Władze Giełdy

Najwyższym organem Giełdy jest Walne Zgromadzenie

Akcjonariuszy Giełdy. Prawo do udziału w walnym

zgromadzeniu mają wszyscy akcjonariusze Giełdy. Do

kompetencji walnego zgromadzenia należy m.in. dokonywanie

zmian w Statucie oraz wybór członków Rady Giełdy.

Rada Giełdy składa się z 5 do 7 członków. Rada Giełdy nadzoruje

działalność Giełdy, decyduje o nadaniu lub cofnięciu statusu

członka giełdy. Rada Giełdy składa się z przedstawicieli

banków, domów maklerskich, instytucji finansowych, izb

gospodarczych i emitentów.

Zarząd Giełdy kieruje bieżącą działalnością Giełdy, dopuszcza do

obrotu giełdowego papiery wartościowe, określa zasady

wprowadzania papierów wartościowych do obrotu, nadzoruje

działalność maklerów giełdowych i członków giełdy w zakresie

obrotu giełdowego.

Zarząd Giełdy składa się z 3 do 5 członków. Pracami Zarządu

kieruje Prezes Zarządu powoływany przez Radę Giełdy.

W skład indeksów giełdowych mogą wchodzić wszystkie spółki

spełniające tzw. kryteria podstawowe:

wartość akcji w wolnym obrocie wyższa od 1 mln EURO

liczba akcji w wolnym obrocie wyższa niż 10 %)

Pakiety wszystkich uczestników poszczególnych indeksów są

wyznaczane w oparciu o liczbę akcji w wolnym obrocie.

Giełda publikuje trzy główne

indeksy cenowe,

czyli takie,

przy obliczaniu których nie bierze się pod uwagę dochodu z

tytułu dywidend i praw poboru:

indeks największych spółek

WIG20

(20 spółek)

indeks średnich spółek

mWIG40

(40 spółek)

indeks najmniejszych spółek

sWIG80

(80 spółek).

Grupę

indeksów dochodowych

tworzą indeksy

WIG, WIG-

oraz

subindeksy sektorowe. WIG

swoim portfelem

obejmuje wszystkie spółki giełdowe spełniające kryteria

podstawowe, a WIG-PL wszystkie krajowe spółki giełdowe.

Formuła obliczania indeksów giełdowych polega na

porównywaniu wartości rynkowej wszystkich spółek

notowanych na giełdzie z ich wartością na sesji poprzedniej

lub w dniu bazowym.

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
13 PP Rekurencjaid 14488 (2)
[lekcja 13] Instrukcja warunkowa if else Kurs C++ » Poziom 1
jezyk ukrainski lekcja 13
Lekcja 13 Scene 13
Fizyka 13 PP klucz(2)
Lekcja 13 Miesnie konczyny dol Nieznany
Lekcja 13, Studia, Projektowanie 3d
Lekcja 13, szkolnictwo, studia
Lekcja 13, ArchiCAD, praktyczny kurs on-line
lekcja 13
lekcja 13, suplementy, Materiały na prace licencjacką, szkoła, farmakologia
Kurs Excel`a, Lekcja 13, Lekcja 13 - Sortowanie i filtrowanie
Lekcja 13 Liczebnik rodzaje, lekcje
13 PP Rekurencjaid 14488 (2)
[lekcja 13] Instrukcja warunkowa if else Kurs C++ » Poziom 1

więcej podobnych podstron

Lekcja 13 pp

Document Outline