Bezpieczeństwo i higiena pracy na

stanowisku pracy z komputerem

Organizacja stanowiska

pracy

O czym należy wiedzieć i

pamiętać

Praca przy komputerze, wykonywana
codziennie dłużej niż 4 godziny, może być
uciążliwa, gdyż:

• intensywna praca wzrokowa może

powodować dolegliwości wzroku,

bóle głowy, zmęczenie i znużenie,

• długotrwałe unieruchomienie

może być przyczyną dolegliwości

pleców, barków, kręgosłupa,

spłycenia oddechu, spowolnienia

krążenia, zwłaszcza w obrębie

nóg,

• zła organizacja pracy, szybkie

tempo, presja terminów,

odosobnienie podczas pracy, złe

oprogramowanie, brak wsparcia w

trudnych sytuacjach,

mogą powodować stres

prowadzący do zmęczenia,

znużenia, frustracji, wypalenia

zawodowego.      

O czym należy wiedzieć i pamiętać

Praca przy komputerze, wykonywana codziennie
dłużej niż 4 godziny, może być uciążliwa, gdyż:

• intensywna praca wzrokowa może powodować

dolegliwości wzroku, bóle głowy, zmęczenie i znużenie,

• długotrwałe unieruchomienie może być przyczyną

dolegliwości pleców, barków, kręgosłupa, spłycenia

oddechu, spowolnienia krążenia, zwłaszcza w obrębie

nóg,

• zła organizacja pracy, szybkie tempo, presja terminów,

odosobnienie podczas pracy, złe oprogramowanie, brak

wsparcia w trudnych sytuacjach, mogą powodować

stres prowadzący do zmęczenia, znużenia, frustracji,

wypalenia zawodowego.

Jeżeli:

• odczuwasz po pracy bóle głowy, dolegliwości oczu

(pieczenie, łzawienie itp.) - zwróć szczególną

uwagę na oświetlenie pomieszczenia i

dokumentów, kontrasty i odbicia na ekranie,

odległość i kąt, pod jakim obserwujesz ekran

komputera,

• odczuwasz bóle pleców, kręgosłupa, drętwienie

nóg - zwróć uwagę na swoje stanowisko, zwłaszcza

na wysokość siedziska, odchylenie oparcia oraz

podnóżek,

• odczuwasz napięcie psychiczne, zmęczenie - zwróć

uwagę na organizację swojej pracy, tempo, presję

czasu, stosunki w zespole.

Aby zmniejszyć uciążliwość pracy,
należy:

krok 1

• przejrzeć trójkolorową listę kontrolną; służy ona do

określenia problemu, jego analizy i oceny według

załączonego klucza, przejrzeć rysunki, które

pokazują prawidłowe rozwiązania (nieprawidłowe -

przekreślone),

krok 2

• sprawdzić swoje stanowisko i organizację pracy,

porównać z proponowanymi rozwiązaniami,

krok 3

• poprawić wszystkie elementy stanowiska i

organizacji możliwe do zmiany we własnym

zakresie,

• zgłosić przełożonemu problemy, których nie można

rozwiązać samemu.

Klucz do oceny ergonomicznej

Warunki pracy

są do

zaakceptowania

Warunki pracy

nie są do

optymalne

Warunki pracy

są

nieodpowiednie

Obciążenie w zakresie

analizowanego czynnika

nie powinno powodować

dyskomfortu,

nadmiernego

zmęczenia, stresu.

Nie ma potrzeby zmian.

Obciążenie w zakresie

uciążliwego czynnika

może powodować

nadmierne zmęczenie i

stres.

Potrzebna jest analiza,

ocena problemu i

poprawa, zwłaszcza w

zakresie regulacji

wysokości siedziska,

oświetlenia, tempa

pracy, częstości i czasu

trwania czynności oraz

przerw w pracy.

Czynniki uciążliwe

powodują dyskomfort,

bóle mięśniowo-

szkieletowe, w tym

kręgosłupa oraz

nadmierne zmęczenie i

stres.

Konieczna jest

szczegółowa analiza

czynników uciążliwych

oraz wprowadzenie

zmian. Problemy należy

zgłosić przełożonemu.

Parametry siedziska

Dostateczna przestrzeń dla nóg

Możliwość regulacji siedziska
to jeden z ważniejszych
elementów dobrego stanowiska
pracy z komputerem

Parametry siedziska

Parametry siedziska

Czy jest

możliwa

regulacja

wysokości

siedziska ?

Regulacja jest

możliwa,

dostępna z

pozycji

siedzącej

Regulacja

wymaga

wstania z

siedziska

Brak regulacji

Czy można

regulować

oparcie ?

Możliwa jest

regulacja

odchylenia i

wysokości

Regulowane

jest tylko

odchylenie lub

wysokość

Brak regulacji

Czy jest

możliwe

podparcie

przedramion ?

Jest możliwe na

podłokietniku z

regulacją

wysokości

Jest możliwe

na

podłokietniku

bez regulacji

wysokości

Brak

podłokietników

Czy siedzisko

jest stabilne ?

Jest stabilne,

ma 5 podpór

Niezbyt

stabilne, np.

występują

luzy

montażowe i

zacięcia

Niestabilne, ma

luzy, ma tytko

4 podpory

Parametry siedziska

Czy

jest możliwe

korzystanie z

podnóżka ?

Jest możliwe

korzystanie w

razie potrzeby

Rolę podnóżka

spełniają

przypadkowe

przedmioty

Brak podnóżka

lub nawet brak

możliwości

jego

umieszczenia

Czy

odczuwasz

ucisk na uda

przez krawędź

krzesła ?

Nie odczuwam

Nie odczuwam,
jeśli korzystam

z podnóżka

Stale

odczuwam

Czy masz pod

biurkiem

dostatecznie

dużo miejsca

na nogi ?

Wystarczająco

dużo

Brakuje

miejsca na

swobodną

zmianę pozycji

nóg

Jest zbyt mato

miejsca, np.

biurko za

niskie

Ustawienie monitora

Ustawienie monitora

Ustawienie monitora

Ustawienie monitora

Czy tło dla

monitora i

dokumentu

jest właściwe?

Nie

przeszkadza

Zbyt ciemno w

pomieszczeniu

Za ciemne lub

za jasne, np.

na tle okna

Czy na

ekranie

widoczne są

odbicia źródeł

światła?

Są niewidoczne Są widoczne, np.

przy nie

zasłoniętych

oknach

Są widoczne i

męczące dla

wzroku

Czy poziom

hałasu

umożliwia

koncentrację?

Nie

przeszkadza

Czasem

przeszkadza, np.

rozmowy

telefoniczne

Przeszkadza

stale, np.

hałas sprzętu

lub/i rozmów

Czy

temperatura i

wilgotność

powietrza są

odpowiednie?

Jest możliwość

regulacji

temperatury i

wilgotności

Można regulować

otwierając okna,

są problemy z

nasłonecznieniem

Brak

możliwości

regulacji

powoduje

dyskomfort

Ustawienie monitora

Czy

oprogramowanie

jest przyjazne?

Nie ma

problemów

Czasem są

kłopoty, ale do

samodzielnego

rozwiązania

Trudno sobie

poradzić bez

pomocy

Czy jest

dostępna pomoc

w razie kłopotów

ze sprzętem i

oprogramowanie

m?

Zawsze kiedy

trzeba

Wymaga

czekania

Jest

niedostępna

Czy masz czas

na dokształcanie

się?

Wystarczając

o dużo

Jeśli jest to

konieczne

Nie mam

Stres i ćwiczenia relaksacyjne

Praca w napięciu to więcej błędów i stresów !!!

Przykładowe ćwiczenia relaksacyjne

Stres i ćwiczenia relaksacyjne

Czy zadania,

jakie masz do

wykonania, są

zróżnicowane?

Brak

problemów

Czasem

zmieniają się

Są rutynowe

Czy masz wpływ

na organizację

swojej pracy?

Mam wpływ

Czasem mogę

mieć wpływ

Nigdy nie

mam wpływu

Czy często

pracujesz pod

presją

narzuconych

terminów

wykonania

zadań?

Bardzo rzadko

Czasem

Zwykle

Czy stosujesz

chwilowe

przerwy na

odpoczynek

wzroku i zmianę

pozycji?

W miarę

potrzeby

Nie zawsze jest

czas

na przerwy

Tempo pracy

nie pozwala

na chwilowe

przerwy

Stres i ćwiczenia relaksacyjne

Czy są

problemy w

kontaktach

między

pracownikami?

Nie ma

problemów

Występują

w okresach

wytężonej

pracy

Są konflikty

Czy masz

poczucie

uznania dla

swojej pracy?

Mam poczucie

uznania i

możliwości

rozwoju

Mam poczucie

uznania, ale

niepewność

zatrudnienia

Odczuwam

brak uznania,

zagrożenie

utratą pracy

Czy stosujesz

ćwiczenia

relaksacyjne?

Często, np. po

każdej

godzinie

pracy

Czasem, gdy

odczuwam ból,

np.

nadgarstków

lub kręgosłupa

Nie stosuję

Przykłady organizacji przestrzennej i

układów stanowisk komputerowych

Przykłady organizacji przestrzennej i

układów stanowisk komputerowych

Przykłady organizacji przestrzennej i

układów stanowisk komputerowych

Przykłady organizacji przestrzennej i

układów stanowisk komputerowych

Przykłady organizacji

przestrzennej i układów

stanowisk komputerowych

Przykłady organizacji przestrzennej i

układów stanowisk komputerowych

PRACA Z MONITOREM EKRANOWYM

O czym należy wiedzieć i pamiętać

Monitor ekranowy powinien spełniać następujące
wymagania:

• znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne

• jaskrawość i kontrast znaków na ekranie powinny być

łatwe do regulowania w zależności od warunków

oświetlenia stanowiska pracy

• obraz na ekranie powinien być stabilny, bez tętnienia lub

innych form niestabilności

• regulacja ustawienia monitora powinna umożliwiać

pochylenie ekranu co najmniej 20° do tyłu i 5° do przodu

oraz obrót co najmniej o 120° (po 60° w obu kierunkach

)

• ekran monitora powinien być pokryty warstwą

antyodbiciową lub wyposażony w odpowiedni filtr.

Bardzo ważne jest, by ustawienie monitora względem
źródeł światła ograniczało olśnienie i odbicie światła.

Wyposażenie stanowiska pracy

• Stanowiska pracy powinny być urządzane odpowiednio do rodzaju

wykonywanych na nich czynności oraz do cech

antropometrycznych pracowników.

• Stanowisko z monitorem ekranowym powinno być tak

zaprojektowane, aby pracownik miał zapewnioną dostateczną

przestrzeń pracy, umożliwiającą umieszczenie wszystkich

elementów obsługiwanych ręcznie w zasięgu kończyn górnych.

Stanowisko  powinno być tak usytuowane w pomieszczeniu, aby

dostęp do niego był swobodny. Odległości między sąsiednimi

monitorami powinny wynosić co najmniej 0,6 m, a między

pracownikiem a tyłem sąsiedniego monitora - co najmniej 0,8 m.

• Stanowisko z komputerem nie powinno być ustawione pod

oprawami oświetleniowymi, a linia obserwacji ekranu powinna być

równoległa do linii okien.

• Wyposażenie stanowiska pracy oraz sposób rozmieszczenia

elementów tego wyposażenia nie może powodować nadmiernego

obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego i (lub) wzroku podczas

pracy oraz być źródłem innych uciążliwości dla pracownika.

• Dlatego wymagana odległość oczu pracownika od ekranu monitora

powinna mieścić się w zakresie 400-750 mm, a konstrukcja stołu

powinna umożliwiać dogodne ustawienie elementów wyposażenia

stanowiska pracy, w tym regulację wysokości ustawienia monitora

i klawiatury.

Wyposażenie stanowiska pracy

• Wymiary blatu stołu powinny być tak dobrane, aby

zapewnić:

• wystarczającą powierzchnię do łatwego posługiwania się

elementami wyposażenia stanowiska i wykonywania
czynności związanych z rodzajem pracy

• możliwość ustawienia klawiatury w odległości nie

mniejszej niż 100 mm od przedniej krawędzi stołu

• możliwość ustawienia elementów wyposażenia w

odpowiedniej odległości od pracownika, to jest w zasięgu
jego kończyn górnych, bez konieczności przyjmowania
wymuszonych pozycji.

• Przednie krawędzie blatu stołu powinny być zaokrąglone.

Wyposażenie stanowiska pracy

Wysokość stołu oraz siedziska krzesła powinna być

taka, aby zapewniała:
• naturalne położenie kończyn górnych przy obsłudze

klawiatury, z zachowaniem co najmniej kąta prostego

między ramieniem i przedramieniem

• odpowiedni kąt obserwacji ekranu monitora w zakresie

20°-50° w dół (licząc od linii poziomej na wysokości

oczu pracownika do linii poprowadzonej od jego oczu

do środka ekranu), przy czym górna krawędź ekranu

monitora nie powinna znajdować się powyżej oczu

pracownika

• odpowiednią przestrzeń do umieszczenia nóg pod

blatem stołu.

• Powierzchnia blatu stołu powinna być matowa, najlepiej

jasnej barwy.

Wyposażenie stanowiska pracy

• Krzesło stanowiące wyposażenie stanowiska pracy

powinno mieć:

• dostateczną stabilność, przez wyposażenie go w

podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami

jezdnymi

• wymiary oparcia i siedziska zapewniające wygodną

pozycję ciała  i swobodę  ruchów

• regulację wysokości płyty siedziska w zakresie co

najmniej 40-50 cm od podłoża

• regulację wysokości oparcia oraz regulację pochylenia

oparcia w zakresie 5° do przodu i 30° do tyłu

• wyprofilowania płyty siedziska i oparcia odpowiednie

do naturalnego wygięcia kręgosłupa i odcinka udowego

kończyn dolnych

• możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360°

• podłokietniki.

Wyposażenie stanowiska pracy

Mechanizmy regulacji wysokości płyty siedziska i

pochylenia płyty oparcia powinny być łatwo dostępne i
proste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby regulację
można było wykonywać w pozycji siedzącej.

Gdy w czasie pracy konieczne jest korzystanie z

dokumentów, stanowisko pracy należy wyposażyć w uchwyt
na dokument, z regulacją ustawienia wysokości, pochylenia
oraz odległości od pracownika. Uchwyt powinien się
znajdować przed pracownikiem – między ekranem monitora
i klawiaturą – lub w innym miejscu,  w pozycji
minimalizującej ruchy głowy i oczu.

Wyposażenie stanowiska pracy

Na życzenie pracownika, a także gdy wysokość krzesła

uniemożliwia pracownikowi płaskie, spoczynkowe
ustawienie stóp na podłodze, stanowisko pracy należy
wyposażyć w podnóżek o kącie pochylenia w zakresie
0°-15° i wysokości dostosowanej do potrzeb
wynikających z cech antropometrycznych pracownika.
Trzeba pamiętać również o tym, by powierzchnia
podnóżka nie była śliska, a sam podnóżek nie przesuwał
się po podłodze w czasie używania.

Promieniowanie i pole elektromagnetyczne

W przypadku komputerów, a zwłaszcza monitorów

kineskopowych, czynnikami fizycznymi wprowadzanymi
do środowiska pracy są czynniki mikroklimatyczne oraz
emisja energii elekromagnetycznej: pola elektryczne i
magnetyczne, promieniowanie miękkie X,
Promieniowanie ultrafioletowe i podczerwone.

Komputery zasilane energią elektryczną wytwarzają

pewne ilości ciepła. Jest ono wydzielane na zewnątrz
głównie z gorącym powietrzem  wywiewanym przez
wentylatory komputera.

Promieniowanie i pole elektromagnetyczne

W przypadku pojedynczych komputerów klasy PC,

pobierających do 200 W mocy, ilość ciepła nie wpływa
istotnie na mikroklimat pomieszczenia. Jednak przy
wzroście liczby komputerów lub stosowaniu większych
komputerów (np. serwerów sieciowych) może dojść do
znacznego wzrostu temperatury w pomieszczeniu oraz
wysuszenia powietrza, a w konsekwencji do nadmiernego

wysuszania błony śluzowej oczu i skóry u  pracowników.

Promieniowanie i pole elektromagnetyczne

Emisja czynników elektromagnetycznych jest bardzo

mała i natężenia w otoczeniu monitorów są znacznie
mniejsze od maksymalnych poziomów uznawanych za
bezpieczne. Ponadto  czynniki te nie stanowią zagrożenia
dla życia ani zdrowia pracowników.

Szczególnie promieniowanie X, ultrafioletowe i

podczerwone są tak słabe, że zazwyczaj nie można ich
zmierzyć aparaturą stosowaną na potrzeby
bezpieczeństwa i higieny pracy.

Promieniowanie i pole

elektromagnetyczne

Jedynym problemem mogą być pola elektrostatyczne
wytwarzane przez monitory starszej produkcji, które nie
były wyposażone w antyelektrostatyczne powłoki ekranu.
Mogą one wytwarzać nadmierne pola elektrostatyczne
zwiększające osadzanie się zanieczyszczeń aerozolowych

z

powietrza na twarzy operatora.

Promieniowanie i pole elektromagnetyczne

Podstawowym problemem, z jakim spotykają się tu

pracodawcy, jest niewiedza pracowników o nieistotnej dla
zdrowia emisji elektromagnetycznej monitorów
komputerowych. Pracownicy domagają się wykonywania
pomiarów kontrolnych, jednak pomiary takie zawsze
wykazują brak zagrożenia, a ze względu na brak wpływu
warunków eksploatacji komputerów na natężenie ww.
czynników, są w zasadzie zbędne i narażają pracodawcę
na niepotrzebne koszty. Problem ten jest trudny do
rozwiązania, gdyż tzw.

„histeria elektromagnetyczna”

Jest ogólnoświatowym zjawiskiem psychologicznym, nie
poddającym się racjonalnej argumentacji. Dla rozwiania
obaw wskazane jest stosowanie komputerów możliwie
najmniej ingerujących w środowisko pomieszczeń.

Promieniowanie i pole elektromagnetyczne

Potwierdzeniem takiej cechy monitora jest

certyfikat TCO’95 lub nowszy TCO’99,
gwarantujący bardzo małą emisję
elektromagnetyczną i hałasu, energooszczędność
w wyniku zmniejszenia ilości wydzielanego ciepła,
zabezpieczenia antyelektrostatyczne.