Czechy-Wstęp
Czechy , Republika Czeska – państwo
w Europie Środkowej ,o powierzchni
78 866 km, zamieszkiwane przez
nieco ponad 10,5 miliona obywateli.
Łączna długość granic Republiki
Czeskiej to 2290 kilometrów, z czego
810 km przypada na granicę z
Niemcami, 762 km na granicę z
Polską, 466 km z Austrią i 252 ze
Słowacją .
Czechy-Wstęp c.d.
Republika Czeska dzieli się na trzy
historyczne krainy, Czechy, Morawy i
Śląsk czeski. Do największych miast
Czech należą stolica państwa – Praga (ok.
1 300 000 mieszkańców), oraz Pilzno,
Liberec, Uście nad Łabą, Czeskie
Budziejowice, Hradec Kralove czy
Pardubice.
Czechy mimo braku dostępu do morza ma
dość dogodne połączenie
rzeczne z Bałtykiem poprzez Odrę i Morz
em Północnym poprzez Łabę.
Czechy-Mapa
Czechy-podział
administracyjny
Jeśli chodzi o podział administracyjny, to Czechy
składają się z 13 krajów i miasta wydzielonego
Praga. Składające się na Republikę Czeską kraje
to:
Kraj środkowo-czeski (którego stolicą jest Praga),
południowo-czeski (Czeskie Budziejowice),
pilzneński (Pilzno), karlowarski (Karlowe Wary),
ustecki (Uście nad Łabą), liberecki (Liberec),
hradecki, pardubicki (Pardubice), Wysoczyzna
(Igława), południowo-morawski (Brno),
ołomuniecki (Ołomuniec), zliński (Zlin) oraz
morawsko-śląski (Ostrawa). Obecny podział
administracyjny obowiązuje od 2000 roku.
PRAGA-
Stolica
Czechy-Ustrój
Polityczny
Republika Czeska jest
demokracją parlamentarną.
Organem ustawodawczym jest
dwuizbowy parlament. Niższa
izba parlamentu - Izba
Deputowanych składa się z 200
parlamentarzystów wybieranych
na czteroletnią kadencję. W
skład izby wyższej - Senatu
wchodzi 81 senatorów
wybieranych na okres 6 lat.
Jedna trzecia senatorów jest
wybierana co 2 lata.
Na czele państwa stoi
prezydent, który jest wybierany
przez parlament na pięcioletnią
kadencję . Obecnie prezydentem
jest Vaclaw Klaus.
Czechy-Gospodarka
Gospodarka Czech jest uważana za jedną
z najstabilniejszych spośród wszystkich
państw postsocjalistycznych. Od chwili
podziału Czechosłowacji, w kraju
wdrożono szereg reform gospodarczych i
strukturalnych, wprowadzono program
naprawy finansów państwa oraz
przeprowadzono prywatyzację i restruktur
yzację przedsiębiorstw państwowych
.
Czechy-Gospodarka
c.d.
W połowie 1999 roku doszło do recesji w
gospodarce, która w następnych latach powoli
ustępowała ożywieniu gospodarczemu,
związanemu głównie ze wzrostem eksportu do
Niemiec i innych krajów Unii Europejskiej. W tym
okresie znacząco wzrosła również ilość inwestycji
krajowych i zagranicznych. Wprowadzone reformy
doprowadziły do rozwoju gospodarki, stabilizacji
cen oraz spadku bezrobocia. Podobnie jak
pozostałe państwa ubiegające się o członkostwo w
Unii Europejskiej, Czechy musiały przystosować
swoje prawo do jej zaleceń, co dodatkowo
ustabilizowało rozwój gospodarczy.
Czechy-Gospodarka
c.d.
Głównymi ośrodkami
przemysłu są:
-Praga
-Brno
-Ostrawa
-Pilzno
-Młoda Bolesław
Główne produkty
Przemysłowe:
maszynowe
elektrotechniczne i elektroniczne
motoryzacyjne
zbrojeniowe
materiały budowlane
szkło
przemysł chemiczny (m.in. nawozy sztuczne)
przemysł odzieżowy
żywnościowe
Produkcja w rolnictwie i hodowli:
pszenica
żyto
buraki cukrowe
ziemniaki
chmiel
jęczmień
tytoń
kukurydza
rzepak
owoce (np. winogrono)
warzywa
Przemysł wydobywczy:
węgiel brunatny i kamienny
rudy żelaza
gaz ziemny
ropa naftowa
rudy metali kolorowych
rudy uranu
rudy srebra
rudy rtęci
grafit
Czechy-Ukształtowanie Terenu
Większość terytorium Republiki
Czeskiej zajmują tereny wyżynno-
górskie Masywu Czeskiego gdzie
obszary nizinne, głównie w postaci
dolin rzecznych i obniżeń zajmują
jedynie 24%. Obszary wyżynne
natomiast zajmują 72% powierzchni
kraju, zaś góry tylko 4%. Masyw Czeski
jako całość ma postać rozległej kotliny,
którą otaczają masywy górskie.
Czechy-Ukształtowanie Terenu
c.d.
Masyw Czeski od Karpat oddziela kotlina
rzeki Morawy, która na południ przechodzi w
ciąg obniżeń, które łączą ją z Niziną
Naddunajską. Na wschód od tego obniżenia
leżące na wschodzie Karpaty dzielą się na
Białe Karpaty, Jaworniki i Beskidy Morawskie,
gdzie najwyższym szczytem tej części
jest Łysa Góra o wysokości 1324 m n.p.m.
Środkowa część Masywu Czeskiego jest
zapadliskiem z doliną Łaby, zaś na południu
znajdują się kotliny Trzebońska i
Budziejowicka.
Masyw Czeski-najwyższy szczyt
Średniogórza Czeskiego
Budowa geologiczna
Masyw Czeski zbudowany jest głównie
z proteozoicznych skał krystalicznych, w
skład których wchodzą gnejsy i granity,
oraz z paleozoicznych skał osadowych,
które zalegają w centralnej części
masywu. W północnej części masywu
występują osady pochodzące z kredy, a
także neogedeńskie wylewy
wulkaniczne.
Budowa geologiczna
c.d
Masyw Czeski ukształtowany
został w orogenezie hercyńskiej,
a następnie uległ
procesowi erozji idenudacji.
W trzeciorzędzie nastąpiły w
masywie ruchy górotwórcze i
obszar ten uległ spękaniu i
wydźwignięciu.
Budowa geologiczna
c.d.
Południowo-wschodnią część Masywu
Czeskiego zajmuje Wyżyna Czesko-Morawska,
która jest najstarszym geologicznie obszarem
w Europie Środkowej. Środkową część
masywu wypełnia Kotlina Czeska. Kotlina
Czeska będąca centralną częścią masywu,
otoczona jest zrębowymi obszarami górskimi.
W czasie wypiętrzania się czeskich gór
występowała działalność wulkaniczna, czego
dzisiejszym dowodem są liczne
pozostałości kominów i wylewów
wulkanicznych, popiołów, a także źródła wód
mineralnych i gorących.
Budowa geologiczna
c.d
Na południowym zachodzie od Kotliny
Czeskiej rozciągają się
pasma Szumawy i Lasu Czeskiego, a
na północnym zachodzie Rudawy. Na
linii uskoków występują źródła
cieplicowe. Od północnego wschodu
kotlinę otaczają Sudety, gdzie wznosi
się najwyższy szczyt graniczny z
Polską – Śnieżka o wysokości 1602 m
n.p.m.
Czechy-klimat
Czechy leżą w strefie klimatu
umiarkowanego ciepłego, z pominięciem
gór. kształtowanego głównie przez
wilgotne masy powietrza, napływające
znad Atlantyku. Średnie temperatury w
styczniu wahają się między 0ºC a -6ºC,
natomiast w lipcu od 16ºC do 20ºC.
Temperatury na wschodzie są zazwyczaj
niższe niż na zachodzie ze względu na
wpływ oceanu(Prąd Zatokowy
Golfsztrom).
Czechy-Opada
Opady przeciętnie wynoszą
od 500 do 700 mm rocznie.
Znacznie więcej jednak
pada w górach. Mimo
średnich wysokości, stoki
wyłapują wilgoć z
napływających od zachodu
mas morskiego powietrza.
Stąd gruba pokrywa
śnieżna zalega w nich od
grudnia do początku maja.
Wody
Czechy należą do zlewisk
trzech mórz. Morze Północne,
którego zlewisko obejmuje
51 399 km², zajmuje
największą powierzchnię
kraju. Drugie co do wielkości
jest zlewisko Morza Czarnego,
które na wschodzie kraju
obejmuje obszar 22 744 km².
Najmniejszym obszarem jest
zlewisko Morza Bałtyckiego
zajmują jedynie 4721 km² w
obszarach graniczących z
Polską.
Wody c.d.
Największa rzeką
jest Łaba, należąca do
zlewiska Morza Północnego,
która w granicach państwa
liczy 370 km długości. Jej
największym dopływem jest
Wełtawa, która przepływa
przez stolicę kraju. W
celach handlowych głównie
wykorzystuje się Wełtawę i
Łabę, a najważniejszym dla
czeskiego eksportu portem
jest Hamburg.
Wody c.d.
Do pozostały rzek,
wchodzących w skład
zlewiska Morza Północnego,
należą: Lužnice, Sázava, Otav
a, Berounka i Ochrza.
Tymczasem płynąca przez
południowo-wschodnie
Czechy Morawa, stanowiąca
na odcinku 40 km granicę
czesko-słowacką, jest jednym
z ważniejszych dopływów
Dunaju, który wpada do
Morza Czarnego.
Wody c.d.
Do pozostałych rzek należących
do zlewiska Morza Czarnego
należą Beczwa i Dyja. Główną
rzeką należącą do zlewiska
Bałtyku jest Odra, która ma tutaj
swe źródła, a w granicach kraju
mierzy 135 km, a do pozostałych
rzek
należą Opawa, Osobłoga, Olza i N
ysa Łużycka, które uchodzą do
Odry.
Sieć rzeczna w kraju jest bardzo
gęsta i intensywnie zasilana
opadami górskimi
(śnieg i deszcz).
Wody c.d.
Czechy mają niewiele
naturalnych jezior. Największym
jest Jezioro Czarne o powierzchni
zaledwie 18,4 ha. Liczne są stawy.
Dużo jest zbiorników
retencyjnych mających na celu ochroną
kraju przed powodziami, które ze
względu na rzeźbą terenu i wysokie
opady w górach są częstym
zjawiskiem. Głównymi zbiornikami są:
Orlicki, Lipieński i Slapski.
Czechy znane są z miejscowości
uzdrowiskowych z wodami
mineralnymi, także z gorącymi
źródłami (cieplicami) m.in. Karlowe
Wary (73 °C), Mariańskie Łaźnie
(29,6 °C).
Wody c.d.
Czechy znane są z
miejscowości
uzdrowiskowych z
wodami mineralnymi,
także z gorącymi
źródłami (cieplicami)
m.in. Karlowe Wary
(73 °C), Mariańskie
Łaźnie (29,6 °C).
Czechy-Gleby
Powszechnymi glebami Czech
są gleby bielicowe i brunatne. Z
mniejszym stopniu
występują rędziny, czarnoziemy i
mady. Tereny górskie są pokryte
kamienistymi glebami
szkieletowymi, zaś w obniżeniach
śródgórskich występują gleby
torfowe.
Gleba bielicowa
Gleba Brunatna
Czechy-Flora
Szata roślinna charakterystyczna
dla roślinności Europy Środkowej,
klimatu umiarkowanego.
Występuje piętrowość roślinna z
uwagi na rzeźbę terenu.
Dominują lasy mieszane z
przewagą drzew
iglastych rosnących na obszarach
górskich.
Czechy-Flora c.d.
Głównymi gatunkami liściastymi
są dęby, lipy, graby i klony, zaś do
iglastych
należą świerk, sosna i jodła. Lasy z
ajmują około 30% powierzchni
Czech. W południowo-wschodniej
części kraju miejscami występuje
roślinność stepowa i trawiasta.
Wiele obszarów Czech zostało
przekształconych przez człowieka
na potrzeby rolnictwa.
Czechy-Fauna
Świat zwierząt typowy dla europejskich
lasów. W lasach Czech
żyją jelenie, sarny i dziki, a do mniejszych
gatunków należą krety, wiewiórki,
oraz chomiki podgórskie.
Z gadów występują
m.in. jaszczurki i żmije. W górach
żyją susły. Do innych gatunków zaliczyć
należy wydry, kuny, zające i norki. Do
ptaków należą bażanty wyżynne
i kuropatwy oraz różne gatunki kaczek.
Ochrona przyrody
W celu ochrony
pierwotnej szaty
roślinnej i rzadkich
gatunków zwierząt
utworzono 4 parki
narodowe, obszary
chronionego
krajobrazu, rezerwaty,
których jest
891, pomniki przyrody,
których jest 1297.
Ochrona przyrody c.d.
Parki te podlegają ścisłej ochronie, co
oznacza, że na ich terenie zabrania się
łowiectwa, jazdy samochodem,
wprowadzania psów oraz biwakowania.
Obszary chronione w Czechach są dość
małe, dlatego też większość
ekosystemów, które powinny podlegać
ochronie znalazło się w tak zwanych
otulinach, czyli obszarach zamieszkanych,
gdzie dozwolona jest turystyka i inne
dochodowe rodzaje działalności.
Ochrona przyrody
c.d.
W rezerwatach pod ochroną
znalazły się zbiorowiska
faunistyczne i florystyczne,
geologiczne, torfowiska oraz
lasy, które w północnej części
kraju były bardzo zagrożone i
znacznie już zniszczone przez
działający tam przemysł.
Ochrona przyrody
c.d.
Pięć obiektów ma status
światowych rezerwatów
biosfery. W Czechach są
realizowane
międzynarodowe
projekty dotyczące
poprawy stanu
środowiska; od 2002
Czechy otrzymują
znaczną pomoc
międzynarodową, m.in.
na budowę oczyszczalni
ścieków.
Turystyka
Turystyka jest bardzo
ważną dziedziną
czeskiej gospodarki
przynoszącą pokaźne
dochody. . Branża
turystyczna daje
zatrudnienie dla
ponad 110 000 osób –
czyli ponad 1%
wszystkich
mieszkańców Czech.
Turystyka c.d.
Czechy są krajem
atrakcyjnym turystycznie.
Corocznie Republika Czeska
jest odwiedzana przez 25-30
milionów osób, większość z
tej liczby przejeżdża przez
kraj tranzytem. Według
oficjalnych danych w 2005
roku Republikę Czeską
odwiedziło ponad 6,3 mln
turystów, w 2006 ponad 6,5
mln, natomiast w 2008 ok.
6,65 mln.
Turystyka c.d.
Najwięcej
przyjezdnych
pochodzi z Niemiec,
Austrii, Polski,
Słowacji, Węgier,
Włoch i Francji.
Magnesem
przyciągającym
miliony
zagranicznych
turystów jest
przede wszystkim
Praga, miasto
pełne zabytków
najwyższej
światowej klasy.
Turystyka c.d.
Praga, jako ośrodek
turystyki
międzynarodowej,
zdystansowała już
pobliskie metropolie –
Budapeszt i Wiedeń.
Wśród pozostałych miast
najczęściej odwiedzane
przez turystów są: Brno,
Ołomuniec, Pilzno,
Liberec, Czeskie
Budziejowice i Ostrawa.
Turystyka c.d.
Do dziś międzynarodową
renomą cieszą się czeskie
uzdrowiska – Karlowe Wary
(Karlsbad) i Mariańskie
Łaźnie (Marienbad). Wielu
turystów odpoczywa w
czeskich górach -
Karkonoszach na granicy z
Polską oraz w graniczących
z Niemcami Rudawach
(m.in. Czeska Szwajcaria) i
w Szumawie.
Demografia
Skład etniczny ludności
Republiki Czeskiej
to: Czesi (63,7%)
i Morawianie (4,9%), Słowacy (1
,4%), Polacy, Niemcy, Ukraińcy,
Ślązacy, Węgrzy ,Romowie.
Podczas ostatniego spisu w
2011 roku aż 26% obywateli nie
umiało albo nie chciało podać
swojej narodowości.
Przyrost naturalny wynosi
+0,41% (szacunkowo w 2009).
Średnia długość życia ulega
wydłużeniu i wynosi 77 lat.
Demografia
Większość ludności (68%) deklaruje bezwyznaniowość,
przynależność do danej denominacji religijnej deklaruje
odpowiednio: katolicyzm (ok.
26,8%),protestantyzm (ok. 4,29%) –
głównie husyci, prawosławie (0,34%), islam (0,2%), Świ
adkowie
Jehowy (0,15%), bahaizm (0,03%), judaizm (0,02%) i
inne. Deklaracje wyznaniowe Czechów nie pokrywają
się jednak z praktykami religijnymi. Wg kościelnych
statystyk w nabożeństwach regularnie uczestniczy
około 5% obywateli. W pozostałych wyznaniach bywa
podobnie. Jedynym krajem Czech, gdzie ludzie wierzący
stanowią większość jest Kraj zliński. Największy
odsetek ludności wierzącej mają wśród miast Trzyniec i
Uherský Brod.
Szkolnictwo
Dzieci rozpoczynają naukę w wieku sześciu lat
w szkole podstawowej. Zanim jednak do niej
trafią, powinny odbyć roczną naukę w
przedszkolu, gdzie uczą się pisania i czytania.
Kolejnym etapem nauki jest gimnazjum,
technikum lub szkoła zawodowa. Szkolnictwo
wyższe jest w zasadzie bardzo podobne do
systemu, jaki mamy w Polsce. Po maturze i
pomyślnym zdaniu egzaminów wstępnych
uczeń może zacząć studia na jednej z uczelni:
uniwersytecie , akademii, politechnice lub
wyższej szkole zawodowej, inaczej kolegium .