CZAS WOLNY WG JOFFRE

DUMAZEDIERA

Czas przeznaczony na zajęcia
którym

ludzie

oddają

się

dobrowolnie poza obowiązkami
zawodowymi,

rodzinnymi

i

społecznymi.

Może

być

on

przeznaczony na wypoczynek,
rozrywkę lub rozwijanie wiedzy
lub zainteresowań.

Czas wolny można ze względu na poświęcony zasób

czasu można rozróżnić na trzy kategorie

(Daniel Puciato):

1)

Czas wolny w ciągu doby- tzw.
„mały czas wolny”

2)

Czas wolny w ciągu
tygodnia(weekendy) –tzw.
„średni czas wolny”

3)

Czas wolny w ciągu
roku( urlopy, wakacje, ferie)-
tzw. „duży czas wolny”

Czas wolny można podzielić ze względu na

współczesne podejścia do pojęcia

( Tomasz Szlendak):

1)

Czas jako zasób- czas jako „coś” co można zainwestować,

oddać innym ludziom, przeznaczyć dla siebie, aby zająć

się sobą lub przeznaczyć na spotkanie z przyjaciółmi.

2)

Czas jako specyficzne środowisko zewnętrzne do którego

ludzkie działania muszą się zaadaptować. Może być ono

statyczne bądź dynamiczne, powtarzalne lub innowacyjne,

uporządkowane albo chaotyczne.

3)

Czas jako horyzont intencjonalności działania, ludzie na

podstawie analizy swoich dokonań w przeszłości i tych w

teraźniejszości konstytuują scenariusze przyszłości,

swojego życia, tego, kim będą albo co w tym czasie zrobią.

Kategorie rodzajów rozróżniania czasu

( Barbara Fatyga)

1)

Czas dla siebie- szczególna wartość dla jednostki, może być

ograniczona przez zajęcia przymusowe bądź nawykowe w

postaci : zachowań kulturalnych, snobistycznych itp., lub

brak finansów czy też odpowiedniej bazy kulturalnej. Czas

przeżywany biernie lub czynnie do wyłącznej dyspozycji

jednostki, może mieć różną długość.

2)

Czas niezorganizowany i niekontrolowany – w przypadku

dzieci i młodzieży pozostającej bez nadzoru dorosłych

spędzany głównie z rówieśnikami na zajęciach

spontanicznych i bezcelowych.

3)

Czas przymusowo wolny- posiadany w

nadmiarze i wbrew woli np. bezrobotni,
dzieci młodzież ze środowisk społecznie
zaniedbanych,

niepracujący,

niepełnosprawni.

Czas

wypełniony

znudzeniem z obecnym doświadczeniem
frustracji.

4)

Czas pozornie wolny- obecny głownie w

sytuacji czasowej lub trwałej przerwy w
pracy, która jest przywilejem, prawem
jednostki, jednak ma znamiona działań
wyczerpujących ( np. matki na urlopach
wychowawczych, emeryci i renciści,
ludzie z przymusem uczestnictwa w
kulturze, narzucający sobie reżim dbania
o ciało, dzieci i młodzież biorąca udział
w zajęciach dodatkowych, które w
zasadzie różnią się od czasu pracy czy
nauki.

Formy spędzania czasu wolnego przez

młodzież akademicką (K. Przecławski)

1)

Zajęcia związane z wybranymi lub narzuconymi obowiązkami np.

dokształcanie, pomoc rodzinie, działalność organizacyjno-

społeczną.

2)

Aktywność artystyczna, sportową, rekreacyjną oraz turystyczną i

techniczna.

3)

Uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych np. kino, sztuki

teatralne, koncerty, imprezy artystyczne oraz czytelnictwo książek

i prasy.

4)

Samorealizacja.

5)

Aktywność w życiu społecznym- spotkania z sympatią i

przyjaciółmi, oglądanie imprez sportowych.

6)

Zachowania o charakterze patologicznym.

KONCEPCJA „ZADOWOLONEGO NIEWOLNIKA”

( C. Hakim

)

postawa kobiet wobec kurczącego się czasu ich

„czystego” odpoczynku polegająca na niedostrzeganiu

przez nie opresyjnych mechanizmów w społeczeństwie

androcentrycznym- podejmując prace na często

niekorzystnych dla nich warunkach , wykazują z tego

zadowolenie ponieważ przynależność do rynku pracy

jest dla nich przepustką do świata pożądanych dóbr

społecznych. Kobiety starają się zachować równowagę

miedzy życiem osobistym a zarobkowym, w każdym z

nich reprezentować najwyższy pułap efektywności, co

może prowadzić do ich przeciążenia psychofizycznego,

kontynuują jednak te wysiłki w zamian za nadzieję na

symboliczną gratyfikacje, jeśli jednak jej nie otrzymują

starają

się

same

utwierdzać

w

przekonaniu

sensowności swoich działań. Racjonalizują to na

poziomie „zadowolenia” niż „bycia niewolnikiem” .

Styl życia

 

Andrzej Siciński stwierdza, że „(…) styl życia

znamienny dla pewnej zbiorowości ludzkiej jest
charakterystycznym dla tej zbiorowości -
sposobem bycia - w społeczeństwie. Ten -
sposób

bycia

-

to

specyficzny

zespół

codziennych zachowań członków zbiorowości, a
dzięki

temu

umożliwiający

ich

społeczną

identyfikację”. Styl życia jest przejawem „(…)
jakiejś zasady (zasad) wyboru codziennego
postępowania spośród repertuaru zachowań
możliwych w danej kulturze, (...) przyczyny
zróżnicowania wyborów dokonywanych z tego
repertuaru, (...) styl znamienny dla życia
codziennego danej zbiorowości, grupy lub
jednostki”.

 

Teoria osobowości ponowoczesnej

Kenneth J. Gergen:

środki masowego przekazu odgrywają szczególną

rolę w procesie kształtowania naszej tożsamości.

Poprzez

massmedia

ulegamy

„społecznemu

nasączeniu”

,

ponieważ

przekazywane

treści

sprzyjają ujednoliceniu, przez co

„jednostkowa jaźń”

przekształca się w

„zaludnioną jaźń”

.

„Społecznemu

nasączeniu” towarzyszy także drugi proces tzw.

stan zwielokrotnienia zwany „multifrenią”- mnogość

różnorodności , „zatłoczenie jaźni” powodują

powstanie świadomości ponowoczesnej.

Bibliografia



Puciato Daniel, „Ekonomiczne aspekty czasu wolnego”./ tekst
dostępny online



Siciński Andrzej., Styl życia a kultura, (w)  Siciński A., Styl życia.
Kultura. Wybór. Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN, 2002.



Szlendak Tomasz „Co się dzieje z czasem wolnym? Od codziennego
znoju i odpoczynku do codzienności, w której czas eksplodował”.
(w) „Barwy codzienności. Analiza socjologiczna”, (red) Borawska-
Bogunia M., wyd. Scholar, Warszawa 2009



Ciesielska M.O., „Aktywność w czasie bezczynności osób żyjących
w kulturze ubóstwa”. (w) Czas wolny. Refleksje, dylematy,
perspektywy, (red.) Mroczkowska D., wyd. Difin, Warszawa 2011



Stenek L., Aktywność rekreacyjno-sportowa młodzieży
akademickiej w czasie wolnym”. (w) Czas wolny. Refleksje,
dylematy, perspektywy, (red.) Mroczkowska D., wyd. Difin,
Warszawa 2011.