PLANOWANIE
OCHRONY
INFRASTRUKTURY
KRYTYCZNEJ

Czym jest Infrastruktura
krytyczna?

Infrastruktura krytyczna to systemy oraz wchodzące w ich
skład powiązane ze sobą funkcjonalnie obiekty, bez
których państwo nie może sprawnie funkcjonować.
Można do nich zaliczyć systemy: zaopatrzenia w wodę
i odprowadzania ścieków, produkcji żywności, dostarczania
różnego rodzaju energii, łączności, finansów
czy teleinformatyki.

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007
r.

W Polsce aktem prawnym dotyczącym bezpośrednio ochrony infrastruktury
krytycznej jest Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r.
o zarządzaniu kryzysowym oraz Narodowy Program Ochrony Infrastruktury
Krytycznej.
W Polsce podstawę prawną do zajmowania się infrastrukturą krytyczna tworzy
Ustawa o zarządzaniu kryzysowym, zawierająca definicję, w myśl której przez
infrastrukturę krytyczną „należy przez to rozumieć systemy oraz wchodzące w
ich skład powiązane ze sobą funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane,
urządzenia, instalacje, usługi kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego
obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów
administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców”.

Ustawa swym zakresem
obejmuje działania obejmujące:



Przygotowanie wykazu obiektów i systemów rozumianych,
jako infrastruktura krytyczna



Analizę ryzyka



Przygotowanie wykazu zasobów do ochrony infrastruktury



Zdefiniowanie działań realizowanych w sytuacji zagrożenia



Zdefiniowanie działań odtwarzających infrastrukturę



Określenie kanałów komunikacji ze stronami trzecimi

Narodowy Program Ochrony
Infrastruktury Krytycznej

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa jest odpowiedzialne za przygotowanie Narodowego Programu
Ochrony Infrastruktury Krytycznej. Przy przygotowaniu programu RCB współpracuje z ministrami
i kierownikami urzędów centralnych właściwych w sprawach bezpieczeństwa narodowego,
a także odpowiedzialnymi za systemy:

a) zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa,
b) łączności,
c) sieci teleinformatycznych,
d) finansowe,
e) zaopatrzenia w żywność,
f) zaopatrzenia w wodę,
g) ochrony zdrowia,
h) transportowe,
i) ratownicze,
j) zapewniające ciągłość działania administracji publicznej,
k) produkcji, składowania, przechowywania i stosowania substancji chemicznych i
promieniotwórczych, w tym rurociągi substancji niebezpiecznych.

Narodowy Program Ochrony
Infrastruktury Krytycznej

Celem Programu jest stworzenie warunków do poprawy
bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej, w
szczególności
w zakresie:

►

zapobiegania zakłóceniom funkcjonowania infrastruktury krytycznej;

►

przygotowania na sytuacje kryzysowe mogące niekorzystnie wpłynąć
na infrastrukturę krytyczną;

►

reagowania w sytuacjach zniszczenia lub zakłócenia funkcjonowania
infrastruktury krytycznej;

►

odtwarzania infrastruktury krytycznej.

Narodowy Program Ochrony
Infrastruktury Krytycznej

Program określa:

►

narodowe priorytety, cele, wymagania oraz standardy, służące
zapewnieniu sprawnego funkcjonowania infrastruktury krytycznej;

►

ministrów kierujących działami administracji rządowej i kierowników
urzędów centralnych odpowiedzialnych za systemy wymienione
powyżej;

►

szczegółowe kryteria pozwalające wyodrębnić obiekty, instalacje,
urządzenia i usługi wchodzące w skład systemów infrastruktury
krytycznej, biorąc pod uwagę ich znaczenie dla funkcjonowania
państwa i zaspokojenia potrzeb obywateli.

KRYTYCZNA INFRASTRUKTURA
PAŃSTWA OBEJMUJE



Telekomunikacje



Systemy energetyczne



Systemy bankowe i finansowe



System zaopatrywania w wodę



System opieki zdrowotnej



Rolnictwo

Kto i jak ma chronić krytyczna
infrastrukturę w Polsce?



System musi zakładać partnerska współpracę
zainteresowanych podmiotów.

Krytyczna infrastruktura
a zarzadzanie kryzysowe



ZARÓWNO PUBLICZNE JAK I PRYWATNE

Plan ochrony infrastruktury
krytycznej obejmuje



Wykaz obiektów i systemów infrastruktury krytycznej



Charakterystykę zagrożeń dla infrastruktury krytycznej oraz ocenę ryzyka ich
wystąpienia



Charakterystykę zasobów możliwych do wykorzystania w celu ochrony
infrastruktury krytycznej



Warianty działania w sytuacji zagrożeń lub zakłócenia funkcjonowania
infrastruktury krytycznej



Warianty odtwarzania infrastruktury krytycznej



Zasady współpracy administracji publicznej z właścicielami oraz posiadaczami
samoistnymi i zależnymi obiektów, instalacji lub urządzeń infrastruktury
krytycznej w zakresie jej ochrony, w tym zasady przekazywania informacji



Wskazanie terminów i trybu aktualizacji planu

Zadania z zakresu ochrony
infrastruktury krytycznej
obejmują



Gromadzenie i przetwarzanie informacji dotyczących infrastruktury
krytycznej



Przygotowywanie i aktualizację planów ochrony infrastruktury krytycznej



Opracowywanie i wdrażanie procedur na wypadek wystąpienia zagrożeń
infrastruktury krytycznej



Zapewnienie możliwości odtworzenia infrastruktury krytycznej



Współpracę między administracją publiczną a właścicielami oraz
posiadaczami samoistnymi i zależnymi obiektów, instalacji lub urządzeń
infrastruktury krytycznej w zakresie jej ochrony

Zakres usług



opracowanie wykazu obiektów i systemów infrastruktury krytycznej



określenie charakterystyki zagrożeń dla infrastruktury krytycznej oraz ocenę ryzyka ich
wystąpienia



określenie charakterystyki zasobów możliwych do wykorzystania w celu ochrony
infrastruktury krytycznej



opracowania wariantów odtwarzania infrastruktury krytycznej



opracowanie zasad współpracy administracji publicznej z właścicielami oraz
posiadaczami samoistnymi i zależnymi infrastruktury krytycznej



opracowanie trybu aktualizacji planu



przygotowywanie i aktualizację planów ochrony infrastruktury krytycznej



opracowywanie i wdrażanie procedur na wypadek wystąpienia zagrożeń infrastruktury
krytycznej

Na szczeblu krajowym ochrona
infrastruktury krytycznej jest
koordynowana przez Rządowe Centrum
Bezpieczeństwa

Powyższe działania mają na celu ochronę infrastruktury
krytycznej. Przez ochronę infrastruktury krytycznej należy
rozumieć wszelkie działania zmierzające do zapewnienia
funkcjonalności, ciągłości działań i integralności infrastruktury
krytycznej. Chroni się ją w celu zapobiegania zagrożeniom,
ryzykom lub słabym punktom oraz ograniczenia i neutralizacji
ich skutków oraz szybkiego odtworzenia tej infrastruktury na
wypadek awarii, ataków oraz innych zdarzeń zakłócających jej
prawidłowe funkcjonowanie.

Ochrona powinna więc swoim
zakresem obejmować



gromadzenie i przetwarzanie informacji dotyczącej infrastruktury krytycznej;



przygotowanie i aktualizację planów ochrony infrastruktury krytycznej



opracowanie i wdrażanie procedur na wypadek wystąpienia zagrożenia dla tej
infrastruktury oraz współpracę z administracją publiczną właścicieli, posiadaczy
samoistnych i zależnych obiektów, instalacji lub urządzeń infrastruktury krytycznej w
zakresie jej ochrony;



Plany ochrony infrastruktury krytycznej tworzone są na poziomie państwa i województwa,
a później są zatwierdzane przez Radę Ministrów po zaopiniowaniu przez Rządowy Zespół
Zarządzania Kryzysowego. Pewne zaniepokojenie może budzić brak w ustawie zapisów
dotyczących ochrony informacji zawartych w planach ochrony infrastruktury krytycznej
sporządzanych przez jej właścicieli, a które zgodnie z zapisami ustawy mają być
udostępniane na pisemny wniosek organu, do zadań którego należy ochrona infrastruktury
krytycznej.

Do metod ochrony infrastruktury
krytycznej zaliczamy przedsięwzięcia
takie jak:

►

ochrona fizyczna i techniczna

►

ochrona osobowa

►

ochrona teleinformatyczna

►

ochrona prawna

►

wsparcie etapu odbudowy

Ochrona infrastruktury krytycznej. Źródło: Prezentacja RCB na temat infrastruktury
krytycznej.

Narodowy Plan Ochrony
Infrastruktury Krytycznej

Działaniom mającym na celu ochronę IK
w Polsce służy Narodowy Plan Ochrony Infrastruktury
Krytycznej, Uchwalany przez Radę Ministrów,
podlegający aktualizacji nie rzadziej niż dwa lata.

Plan ten precyzuję



priorytety i standardy w zakresie
funkcjonowania IK



organy odpowiedzialne za jej ochronę



kryteria uznania danej infrastruktury za
krytyczną

Narodowy Plan Ochrony
Infrastruktury Krytycznej



Za jego przygotowanie odpowiada dyrektor Rządowego Centrum
Bezpieczeństwa.



Do jego obowiązków w tym zakresie należy:

- sporządzenie jednolitego wykazu obiektów, instalacji, urządzeń i usług
wchodzących w skład infrastruktury krytycznej z podziałem na systemy;
- opracowanie wyciągów z wykazu infrastruktury krytycznej znajdującej

się

w danym oraz

przekazanie ich ministrom i kierownikom urzędów

centralnych  odpowiedzialnym za dany system;
- opracowanie wyciągów z wykazu infrastruktury krytycznej znajdującej

się

na terenie województw oraz przekazaniu ich właściwym wojewodom.

Narodowy Plan Ochrony
Infrastruktury Krytycznej

4 stopnie alarmowe

Istnieją 4 stopnie alarmowe: ALFA, BRAVO,
CHARLIE oraz najwyższy stopień DELTA. Każdy z
nich wprowadza szereg zadań do realizacji
przez podmioty wykonawcze na rzecz ochrony
infrastruktury oraz ludności.

Do zadań realizowanych przy
wprowadzeniu pierwszego stopnia
alarmowego ALFA należą

Na rzecz ochrony zagrożonej infrastruktury:

►

informowanie i dostępność personelu

►

kontrola pojazdów i osób na terenie obiektów

►

sprawdzenie obiektów i pomieszczeń

►

sprawdzenie środków łączności i systemu alarmowego

►

przegląd procedur i zadań

Na rzecz ochrony ludności:

►

kontrola miejsc skupisk ludzi i obiektów użyteczności
publicznej

►

informowanie służb o zauważonych nietypowych
oznakach zachowania lub działalności

Do zadań realizowanych przy
wprowadzeniu pierwszego stopnia
alarmowego ALFA należą

Do zadań realizowanych przy wprowadzeniu
drugiego stopnia alarmowego BRAVO należą
wszystkie przedsięwzięcia pierwszego
stopnia

Na rzecz ochrony zagrożonej infrastruktury:



ostrzeżenie personelu



odsunięcie pojazdów od obiektów i kontrola parkowania



wzmocnienie ochrony obiektów



kontrola osób, bagażu i przesyłek pocztowych do urzędów



ochrona środków transportu służbowego



przegląd zapasów i sprzętu

Na rzecz ochrony ludności:



kontrola pojazdów, ludzi i obiektów w rejonach
zagrożonych



akcja informacyjno-instruktażowa dla społeczeństwa

Do zadań realizowanych przy wprowadzeniu
drugiego stopnia alarmowego BRAVO należą
wszystkie przedsięwzięcia pierwszego
stopnia

Do zadań realizowanych przy wprowadzeniu
trzeciego stopnia alarmowego CHARLIE należą
wszystkie przedsięwzięcia pierwszego i
drugiego stopnia

Na rzecz ochrony zagrożonej infrastruktury:



dyżury dla osób funkcyjnych;



ścisła kontrola osób i pojazdów, ograniczenie ogólnego dostępu;



wzmocnienie służby ochronnej, uzbrojenie uprawnionych osób
ochrony;



dodatkowe procedury ochrony i osłony kontrwywiadowczej;



dodatkowe procedury ochrony w placówkach dyplomatycznych.

Na rzecz ochrony ludności:



wzmocnienie ochrony imprez masowych (odwołanie imprez);



przegląd bazy i środków medycznych;



zaktualizowanie danych o zaopatrzeniu w wodę i miejscach
tymczasowego pobytu ludności.

Do zadań realizowanych przy wprowadzeniu
trzeciego stopnia alarmowego CHARLIE należą
wszystkie przedsięwzięcia pierwszego i
drugiego stopnia

Do zadań realizowanych przy wprowadzeniu
czwartego stopnia alarmowego DELTA należą
wszystkie przedsięwzięcia pierwszego, drugiego i
trzeciego stopnia

Na rzecz ochrony zagrożonej infrastruktury:



zapewnienie ciągłości pracy sztabów kryzysowych;



zidentyfikowanie wszystkich pojazdów na terenie obiektu;



wprowadzenie pełnej kontroli dostępu do obiektu;



prowadzenie częstych kontroli na zewnątrz obiektu i na parkingach;



ograniczenie liczby podróży służbowych i wizyt.

Na rzecz ochrony ludności:



wprowadzenie ograniczeń komunikacyjnych w rejonach
zagrożonych;



wprowadzenie zakazu organizacji imprez masowych;



przygotowanie zaplecza logistycznego i medyczno-sanitarnego.

Do zadań realizowanych przy wprowadzeniu
czwartego stopnia alarmowego DELTA należą
wszystkie przedsięwzięcia pierwszego, drugiego i
trzeciego stopnia

Obowiązek ochrony infrastruktury
krytycznej

Obowiązek ochrony infrastruktury krytycznej

wynika również z członkostwa Polski w Unii

europejskiej oraz w Sojuszu Północnoatlantyckim.

W skutek powiązań systemów a aspekcie

transnarodowym, uszkodzenie lub zniszczenie

infrastruktury krytycznej w jednym państwie ma

wpływ na państwa sąsiednie.