Badania

wizerunku

polityków i partii

politycznych

Anna Zuch

gr. V

Streszczenie

W poniższym tekście postaram się zgłębić
temat badań marketingowych stosowanych do
przedstawienia wizerunków polityków i partii
politycznych.

Przytoczę

definicje

badania

politycznego, rodzaje wizerunków politycznych
oraz jak one są postrzegane przez wyborców.
Zaprezentuję

metodykę

badań

wizerunku

politycznego, narzędzia oraz zamierzenia owych
badań. Jako przykładem posłużę się osobą
Jarosława Kaczyńskiego, oraz jak lider wpływa
na wizerunek swojej partii.

Wprowadzenie

Badania wizerunku dość często utożsamiane są z
badaniami marki. Jednak badania wizerunku to
kategoria szersza, obejmująca zakres daleko
wykraczający poza samą markę. Badania wizerunku
dotyczą polityków oraz partii politycznych jako
całości, ich odbioru wśród wyborców, innych
polityków, jak i konkurencyjnych partii.

Współczesne badania polityczne uwzględniają sposoby
opisu i wyjaśniania zjawisk z dziedziny politologii,
socjologii i psychologii. Dla zrozumienia mechanizmów
funkcjonowania

sfery

polityki

niezbędne

jest

uwzględnienie trzech powyższych modeli wyjaśniania i
opisu oraz umiejętne połączenie wiedzy o charakterze
naukowym z doświadczeniami praktyków polityki i
marketingu politycznego.
Wizerunek polityka może być rozpatrywany pod
względem kilku aspektów: po pierwsze – cech
zawodowych i osobowościowych danego kandydata, po
drugie – instrumentarium (ogół metod służących realizacji
określonego celu) służącego do kreacji określonego
wizerunku oraz kompetencji komunikacyjnych danego
polityka.

Metodyka badań

Przedmiot

Wizerunek polityków to tak naprawdę sposób ich
postrzegania przez inne podmioty – wyborców,
polityków,

partie

polityczne

itp.

W kształtowaniu wizerunku politycznego dużą rolę
odgrywa efekt pierwszego wrażenia, dlatego tak
niezwykle ważny jest wygląd zewnętrzny, jakość i
staranność ubioru, dobór odpowiednich kolorów. Jednak
w długim okresie reputację buduje się rzetelną, ciężką
pracą. Nie należy również zapominać o tym, że nawet
najlepsza reputacja nie jest nam dana na zawsze –
jeden błąd może spowodować znaczną utratę zaufania
wyborców i zmianę wizerunku na gorszy.

Wizerunek partii politycznej budowany jest
na podstawie działań podejmowanych przez nią,
ale również na podstawie działań pracowników.
Dużą rolę w budowaniu wizerunku partii mają
przede wszystkim liderzy, ale także ci
z pracowników, którzy wypowiadają się i działają
aktywnie w partii. Czynnik ten ma czasem
decydujące znaczenie, bowiem od pierwszej
wypowiedzi

członka

danego

ugrupowania

politycznego bądź podjętych decyzji, może
zależeć decyzja o braku dalszego poparcia.

Dlatego tak istotne jest, by wszyscy
politycy byli świadomi swojej roli, a także
znali bardzo dobrze wizję i misję partii.
Tylko wtedy bowiem będą mogli tak
korygować

swoje

zachowania,

wzmacniały one wszystkie inne działania
podejmowane przez ugrupowanie.

Wizerunek partii politycznych jest również budowany
na podstawie podejmowanych przez nie celowych
działań,

czyli

przedsięwzięć

nakierowanych

na wypromowanie wizerunku partii lub polityków, np.
jako dbających o środowisko naturalne, wspierających
społeczności lokalne czy określone grupy społeczne.
Wizerunek polityczny może przybierać różnorodny
charakter. Serge Albouy wyróżnił kilka typów
wizerunku polityków, który znajduje odzwierciedlenie
w polskiej polityce.

Heros

- charyzma,

zdecydowanie,

pasja

działaniu, autorytarne metody
działania,

działania

konfliktowe, profetyczna wizja
ładu, poczucie misji, np. Lech
Wałęsa

Zwykły człowiek - działania
koncyliacyjne,

umiar,

podkreśla swoje społeczne
korzenie i brak dystansu na
linii

polityk-wyborca,

np.

Władysław Frasyniuk

Ojciec

protekcjonalnie

traktuje

społeczeństwo,

roztaczając opiekuńcze wizje,
np. Aleksander Kwaśniewski,
Lech Kaczyński.

Amant

przyciągać

atrakcyjną
powierzchownością

dynamizmem
charakterystycznym

dla

młodych ludzi, świeżość,
romantyzm, np. Marian
Krzaklewski

Ekspert chłodny analityk,
którego

celem

jest

racjonalne rozwiązywanie
problemów,

często

akcentuje

bezpartyjność, czy nawet
apolityczność, rzeczowość,
kompetencje,

szeroka

wiedza,

skuteczność,

rzetelność,

np.

Leszek

Balcerowicz, Marek Belka.

Założyć należy, iż image osoby publicznej jest
zazwyczaj pochodną stylu uprawiania przez nią
polityki. W przypadku polskiej sceny politycznej
podstawowe typy wizerunków można określić jako
pochodne dwóch odmiennych stylów uprawiania
polityki:

konfliktowy: nastawiony na spór i walkę przy użyciu
mniej lub bardziej wyrafinowanych form zdobywania
poparcia,

koncyliacyjny: polityk dąży do współpracy, potrafi
budować, działa na rzecz powszechnie akceptowanej
zgody

INNE TYPY:

Szarak - człowiek niczym się niewyróżniający i
niepodkreślający swej wyjątkowości. Kreacja ta nie jest
tożsama z kreacja zwykłego człowieka- szarak to np.
poseł, o którym nikt nie słyszał, nie bierze czynnego
udziału w kreowaniu polityki ugrupowania np. większość
parlamentarzystów LPR; oparty na antykreacji: jestem
jednym z was, ale najlepiej będzie dla mnie jak nie
będziecie na mnie zwracać uwagi; nie wymaga się od
niego samodzielnego myślenia, ma swoją obecnością w
masie

innych

szaraków

uwierzytelniać

decyzje

podejmowane przez partyjnych liderów, pozycja szaraka
jest niekiedy odskocznią do dalszej kariery dzięki
umiejętnemu zaistnieniu w kręgach elit partyjnych lub
na arenie medialnej, np. Renata Beger czy Anita
Błochowiak

Idol - podobny do herosa, tylko, że idol pojawia
się wczasach stabilizacji i stagnacji; jest
kompetentny, rzeczowy, ale ma też wizje
polityki i stara się ją realizować za pomocą
dostępnych mu środków, jest wyalienowany ze
społeczeństwa, nieco odległy, niedostępny,
stosuje autokratyczne metody uprawiania
polityki, charyzmatyczny, np. Andrzej Lepper,
Zyta Gilowska, Aleksander Kwaśniewski,

Ekscentryk - skupia na sobie uwagę mediów i opinii
publicznej dzięki niekonwencjonalnym zachowaniom,
przemyślanej polityce prowokacji, ma poruszyć
wyborców, zmusić do działania, przysparzając swemu
ugrupowaniu nowych zwolenników, wizerunek ten nie
pojawia się zwykle na politycznej arenie w czystej
postaci- jest on zazwyczaj podporządkowany jakiejś
innej dominancie politycznego image danej osoby, np.
Grzegorz Kołodko- to główna rola eksperta, ale styl, w
jakim uprawia politykę, bywa niekiedy ekscentryczny,
inny przykład to Janusz Korwin-Mikke- odbierany jako
ekscentryk przez to co mówi i jak wygląda.

Błazen

zbyt

daleko

posunięta

swoboda

brak

odpowiedzialności, polityk taki trafia się w życiu partyjnym na
ogół rzadko, choć pełniona przez niego funkcja jest istotna dla
podtrzymania istniejącego systemu-rozładowuje napięcie i
umożliwia uprawianie poważnej polityki w sposób relatywnie
bezkompromisowy, działa jako wentyl bezpieczeństwa: poprzez
swoją śmieszność daje wytchnienie od prawdziwych problemów.
Np. Jerzy Urban – jego konferencje były swoistym show
politycznym; obecnie partie uciekają zazwyczaj od umieszczania
właśnie polityka-błazna w szaragach swych elit partyjnych,
błazen może w nieodpowiedzialny sposób zniszczyć poważny
wizerunek danego ugrupowania lub jedynie część wizerunku, np.
Anita Błochowiak i „pedały”, w tym samym czasie partia SLD
przedstawiała Sejmowi projekt ustawy proponującej uznanie
związków homoseksualnych .

Luzak - stoi w centrum politycznej rywalizacji,
jednak podchodzi do rzeczywistości w sposób
zdystansowany, nieco ironiczny i dozwalający na
niestandardowe rozwiązania, przyjęcie takiej
postawy pozwala na wygłaszanie złośliwych
uwag, żartowanie, komentowanie dokonań innych
polityków z dystansem i w nieco przewrotny
sposób, jednak uwagi te powinny mieścić się w
granicach

politycznej

poprawności,

jest

odpowiedzialny Np. Zyta Gilowska, Ryszard Kalisz
- w ich wizerunku powaga jest podszyta często
ironia,

jednak

sytuacjach

założenia

poważnych potrafią oni przybrać odpowiedni ton.

W współczesnym świecie umiejętność
autoprezentacji ma istotne znaczenie. To od
właściwego przedstawienia swojej osoby,
swojego typu wizerunku w dużej mierze
zależy

znalezienie

dobrej

pracy,

prowadzenie owocnych negocjacji czy
przekonanie kogoś do swoich racji. Jedno
wystąpienie

może

mieć

decydujące

znaczenie, stąd coraz większą wagę
przywiązują do budowania odpowiedniego
wizerunku politycznego, celem którego jest
pomoc w osiągnięciu przez danego
kandydata zamierzonego planu.

Metodyka badań

Metody, techniki, narzędzia badawcze

sondaże w miejscach publicznych – przebadanie opinii publicznej
- wyborców, rodzaj badań statystycznych mający na celu określenie
preferencji danej grupy ludności na temat polityków

ankiety prasowe lub ankiety wysyłane pocztą/ przez Internet
– to najbardziej rozpowszechniona metoda badań ankietowych, która
polega

wysyłaniu

osobom

ankietowanym

specjalnie

opracowanego kwestionariusza wraz z jego objaśnieniem.

wywiady telefoniczne – polega na dzwonieniu pod losowo wybrane
numery telefonów i zadawaniu pytań ankietowych przypadkowemu
respondentowi. Pytania powinny być krótkie i rzeczowe, aby ocenić
preferencje wyborców.

wywiady bezpośrednie – może mieć dwie formy: jako wywiad
standaryzowany, w którym ankieter prowadzi wywiad w oparciu o
przygotowany uprzednio kwestionariusz lub jako wywiad jakościowy,
w którym ankieter na swobodę w zadawaniu pytań.

Badanie wizerunku polityków i partii politycznych na

przykładzie Jarosława Kaczyńskiego

Streszczenie

Słowa kluczowe

Studium przypadku dotyczy wizerunku
Jarosława Kaczyńskiego, polityka – lidera
partii politycznej PiS, jaką rolę odgrywa on w
swoim ugrupowaniu oraz jakie wzbudza
zaufanie wśród wyborców.

Polityk, partia polityczna, badanie,
wyborcy

Badanie wizerunku polityków i partii

politycznych na przykładzie Jarosława

Kaczyńskiego

Opis przypadku

Wybory parlamentarne są sprawdzianem dla partii
politycznych i, przede wszystkim, dla ich liderów.
Postrzeganie przywódców partyjnych, którzy w
pewnym sensie stanowią wizytówkę partii, może mieć
wpływ na wizerunek ugrupowania, a zatem w jakimś
stopniu

również

preferencje

wyborcze

społeczeństwa. Przy czym dla poziomu poparcia dla
partii ważniejsze wydaje się to, ile osób jest w stanie
przekonać do siebie i swojego ugrupowania partyjny
przywódca – własną wizją państwa i polityki,
osobowością i charyzmą, niż to, ile osób jest wobec
niego krytycznych.

Wizerunek Jarosława Kaczyńskiego jest
zdecydowanie bardziej wyrazisty niż portrety
pozostałych liderów partyjnych, jednocześnie
jednak Jarosław Kaczyński odbierany jest
bardziej

krytycznie

niż

przywódcy

pozostałych ugrupowań. Jak wynika m.in. z
badania zaufania do polityków, Jarosław
Kaczyński wzbudza ogromne kontrowersje,
często spotyka się ze społeczną dezaprobatą.
W ocenie społecznej wątpliwości nie budzi
jedynie patriotyzm lidera PiS, rozumiany jako
przywiązanie

tradycji

wartości

narodowych. Mimo przypisywanego mu
tradycyjnie rozumianego patriotyzmu jest on
jednak postrzegany jako polityk, który w
większym stopniu kieruje się interesem
własnego ugrupowania niż dobrem Polski.
Prezes PiS wśród wyborców uważany jest za
osobę inteligentną, umiejącą przekonać
innych do swoich racji. Jednak nie wszystkich
wyborców prezes Kaczyński przekonał w
ostatnich wyborach, gdzie przegrał z
Donaldem Tuskiem, który według wyborców
okazał się godniejszy zaufania.