Układ oddechowy:

OPŁUCNA I

ŚRÓDPIERSIE

Opłucna (pleura)-cienka, gładka,
lśniąca błona pokrywająca płuca oraz
wewnętrzną powierzchnię klatki
piersiowej.
Należy ona do błon surowiczych, tzn.
składa się z cienkiej warstwy komórek
wydzielających płyn surowiczy.

Co nazywamy

opłucną?



Opłucną można wyobrazić sobie jako balon.
Ścianka balonu to właśnie opłucna. W
środku balonu zamiast powietrza mamy
płyn surowiczy, nazywany płynem
opłucnowym.

Zbudowana jest z cienkiej warstwy
tkanki łącznej i pokrywającego ją
nabłonka śródjamowego. Komórki
nabłonka mają kształt wielokątny, są
płaskie i ułożone w jednej warstwie.

Z czego zbudowana jest
opłucna i jaki ma kształt?



Opłucną ścienną,



Opłucną płucną(trzewną).

Obydwie blaszki opłucnej oddziela
szczelinowata przestrzeń, zwana jamą
opłucnej. W jamie tej znajduje się
niewielka ilość płynu surowiczego,
który zmniejsza tarcie w czasie
ruchów oddechowych płuc.

Opłucna dzieli się na:



Opłucna ścienna przechodzi w
opłucną płucną na korzeniu płuca
oraz w linii biegnącej od niego, ku
tyłowi i dołowi. Dwie blaszki
opłucnej, biegnące wzdłuż
wspomnianej linii, tworzy więzadło
płucne.

c.d



Opłucna żebrowa - wyściełająca ścianę klatki
piersiowej. Ściślej mówiąc ta część opłucnej
ściennej styka się z powięzią wewnątrzpiersiową,
a nie bezpośrednio z żebrami,



Opłucna przeponowa - pokrywa górną część
przepony,



Opłucna śródpiersiowa - tworzy boczne
ograniczenie śródpiersia,



Osklepek opłucnej - wystaje ponad otwór górny
klatki piersiowej, więc znajduje się już w obrębie
szyi.

W zależności sąsiedztwa opłucną
ścienną można podzielić na kilka
części:

Przylega do przedniej ściany klatki piersiowej dzięki
powięzi wewnątrzpiersiowej. Pokrywa ona (w
kolejności od przodu do tyłu):



Powierzchnię wewnętrzną mostka,



Mięsień poprzeczny klatki piersiowej,



Naczynia piersiowe wewnętrzne,



Żebra (części kostne i chrzęstne),



Mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne,



Naczynia i nerwy międzyżebrowe,



Pień współczulny,



Więzadła i kręgi piersiowe.

Opłucna żebrowa



Pokrywa ona obustronnie wypukłe części
przepony sięgając aż do jej przyczepów.
Czasami tą część opłucnej nazywa się
powięzią przeponowo-opłucnową.

Opłucna przeponowa

Zawiera się między mostkiem, a kręgami
piersiowymi i stanowi boczną ścianę śródpiersia.
Pokrywa osierdzie (jako opłucna osierdziowa)

Prawa opłucna śródpiersiowa pokrywa:



Prawą część przełyku,



Tchawicę,



Ż. nieparzystą, obie żż. główne, żyłę oraz pień
ramienno-głowowy,



Nerw błędny prawy,



Początkową część nerwu krtaniowego wstecznego.

Opłucna śródpiersiowa

Lewa opłucna śródpiersiowa pokrywa:



Lewą powierzchnię przełyku,



Aortę piersiową, łuk aorty,



Tętnicę podobojczykową lewą, szyjną wspólną lewą,



Żyłę ramienno-głowową lewą,



Nerw błędny lewy,



Początkową część nerwu krtaniowego wstecznego,



Osierdzie.

Obie opłucne śródpiersiowe pokrywają:



Nerwy przeponowe,



Naczynia osierdziowo-przeponowe.

C.D

To część opłucnej ściennej ograniczająca od góry jamę
opłucnową, która wystaje ponad przedni brzeg otworu
górnego klatki piersiowej. Znajduje się w miejscu
przejścia opłucnej żebrowej w opłucną śródpiersiową.

Mocowanie osklepka:



błona nadopłucnowa,



więzadło kręgowo-opłucnowe,



więzadło żebrowo-opłucnowe,



mięsień pochyły mniejszy.

Osklepek opłucnej rzutuje się 3–4 cm powyżej obojczyka.

Osklepek opłucnej

Miejsca, gdzie jedna część opłucnej ściennej
przechodzi w inną część nazywa się
zachyłkami. Zazwyczaj są to głębokie
potencjalne przestrzenie, stanowiące rezerwę
dla płuca powiększającego swoją objętość.
Mogą one zostać częściowo (niektóre w
całości) wypełnione przez płuco w czasie
głębokiego wdechu.

Zachyłki opłucnej

Opłucna przeponowa i opłucna żebrowa
częściowo stykają się ze sobą w miejscu gdzie
przepona przylega do żeber. Opłucna żebrowa
styka się z opłucną śródpiersiową w miejscu
gdzie zawartość śródpiersia przylega do ściany
przedniej klatki piersiowej. Opłucna piersiowa
przechodzi w opłucną śródpiersiową.
Dlatego odpowiednio wyróżniamy:



zachyłek żebrowo – przeponowy,



zachyłek żebrowo – śródpiersiowy,



przedni (za mostkiem),



tylny (do przodu od kręgosłupa),



zachyłek przeponowo-śródpiersiowy.



Najgłębszy jest zachyłek żebrowo-
przeponowy i w nim najczęściej zbiera się
płyn ,np. podczas wysiękowego zapalenia
opłucnej. Zachyłek jest na tyle głęboki, że
płuco nie wypełnia go nawet w czasie
najgłębszego wdechu.

W jamie opłucnej panuje ciśnienie ujemne
(niższe od atmosferycznego), a ponieważ w
płucach znajduje się powietrze pod
ciśnieniem atmosferycznym, płuca są rozdęte
i przylegają do ścian klatki piersiowej.
Dostanie się powietrza do jamy opłucnej i
wyrównanie ciśnień prowadzi do zapadnięcia
się płuc z powodu obecności w tkance płucnej
dużej ilości włókien sprężystych. Taki stan
nazywamy odmą.

Jama opłucnej

Unaczynienie

i

unerwienie

opłucnej

Opłucna ścienna:



Aorta piersiowa (łac. aortha thoracica):



tętnice międzyżebrowe tylne,



gałęzie śródpiersiowe,



gałęzie przełykowe,



tętnice przeponowe górne (łac. arteriae phrenicae superiores).



Tętnice piersiowe wewnętrzne (łac. arteriae thoracicae internae):



gałęzie międzyżebrowe przednie,



Tętnice osierdziowo-przeponowe (łac. Arteriae
pericardiacophrenicae),



Tętnice mięśniowo-przeponowe (łac. arteriae musculophrenicae).

Opłucna płucna:



Gałęzie oskrzelowe

Unaczynienie

Opłucna ścienna:



Włókna czuciowe II-X nerwów,
międzyżebrowych - opłucna ścienna
żebrowa,



Nerw przeponowy - opłucna ścienna
śródpiersiowa i przeponowa oraz osklepek
opłucnej.

Opłucna płucna:



Układ współczulny

Unerwienie

Śródpiersie

Jest to przestrzeń leżąca między
obiema blaszkami opłucnej
śródpiersiowej. Od przodu jest ono
ograniczone przez mostek, od tyłu
przez kręgosłup, od dołu przez
przeponę. Od góry jako granicę
śródpiersia przyjmujemy płaszczyznę
górnego otworu klatki piersiowej.

Co nazywam

śródpiersiem?



W śródpiersiu mieści się wiele narządów, a
przestrzeń między nimi wypełnia tkanka
łączna. W dolnym odcinku śródpiersia
znajduję się serce w worku osierdziowym. W
odcinku górnym leży część występująca
aorty wraz z głównymi naczyniami (żyłą
główną górną, tętnicami i żyłami płucnymi)
oraz piersiowa część tchawicy z oskrzelami
głównymi.

Między osierdziem a opłucną ścienną
przebiegają nerwy przeponowe. W części
tylnej śródpiersia znajduje się przełyk, na
którego przedniej i tylnej powierzchni
przebiegają nerwy błędne. Na lewo od
przełyku znajduje się część zastępująca aorty.
Między przełykiem a kręgosłupem leży
przewód piersiowy. Nie co w prawo od niego
biegnie żyła ramienno-głowowa, zdążająca do
żyły głównej górnej.
W śródpiersiu znajdują się węzły chłonne.



Śródpiersie możemy podzielić na górne i
dolne. Górne z kolei na warstwy, a dolne na
śródpiersie przednie, środkowe i tylne.

Śródpiersie
przednie

Śródpiersie
środkowe

Śródpiersie tyle

Ograniczone od góry otworem górnym klatki
piersiowej. Przyjmuje się, że śródpiersie
górne kończy się (a zaczyna się śródpiersie
dolne) na wysokości rozdwojenia tchawicy.

Dzielimy je na następujące warstwy, które
zawierają wymienione struktury:

Śródpiersie górne



warstwa gruczołowa:



grasica (po okresie dojrzewania ciało resztkowe
pograsiczne).



warstwa żylna:



żyła główna górna,



żyła ramienno-głowowa prawa i lewa,



żyły płucne,



żyła nieparzysta.



warstwa

nerwowa:



nerw błędny prawy i lewy,



nerw przeponowy prawy i lewy,



warstwa tętnicza:



tętnica piersiowa,



pień ramienno-głowowy,



tętnica szyjna wspólna lewa,



tętnica podobojczykowa lewa,



tętnica tarczowa najniższa,



kłębki aortowe,



gałęzie oskrzelowe,



łuk aorty,



pień płucny – rozdwojenie.



warstwa narządowa:



przełyk,



tchawica.



warstwa

chłonno-nerwowa:



pień współczulny,



przewód piersiowy.

Śródpiersie dolne dzielimy na:



przednie od wewnętrznej powierzchni
mostka do worka osierdziowego. Zawiera:



dolną część grasicy,



węzły chłonne przedosierdziowe,



węzły chłonne śródpiersiowe przednie,



gałęzie śródpiersiowe, grasiczne i
oskrzelowe od tętnicy piersiowej
wewnętrznej,



więzadła mostkowo-osierdziowe.

Śródpiersie dolne

Śródpiersie środkowe

od przedniej ściany

worka osierdziowego do tylnej. Zawiera:



serce wraz z osierdziem,



naczynia wchodzące i wychodzące z serca,



korzenie płucne,



nerwy przeponowe,



naczynia osierdziowo-przeponowe,



węzły chłonne oskrzelowo-płucne,



węzły chłonne tchawiczo-oskrzelowo górne,



węzeł łuku żyły nieparzystej.

Śródpiersie tylne

od tylnej ściany worka osierdziowego

do tylnej ściany klatki piersiowej, a ściśle do powięzi
piersiowej. Zawiera:



przełyk,



nerw błędny lewy i prawy,



aortę piersiowa,



gałęzie śródpiersiowe,



żyłę nieparzysta,



żyłę nieparzysta krótka,



żyłę nieparzysta krótka dodatkowa,



pnie współczulne,



węzły chłonne przedkręgowe,



węzły chłonne śródpiersiowe tylne,



przewód piersiowy.

Dziękuję za uwagę! 