Obowiązki podmiotów

korzystających ze

środowiska

GOSPODARKA

WODNO-ŚCIEKOWA

Każdy podmiot (w tym również osoby fizyczne w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska
wymaga pozwoleń) powinien zapoznać się z przepisami zawartymi w następujących aktach
prawnych:

USTAWY
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. - Prawo ochrony środowiska (j.t.:Dz.U.z 2008.25.150)
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (t.j.:Dz.U z 2007r.,Nr 39,poz.251)
Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. - Prawo wodne (j.t.:Dz.U.z 2005r.Nr 239,poz.2019)
Ustawa z dnia 11 maja 2001r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U.2001.63.638)
Ustawa z dnia 11 maja 2001r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania

niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (j.t.:Dz.U.2007.90.607)

ROZPORZĄDZENIA OGÓLNE
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów

(2001.112.1206)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001r. w sprawie rodzajów odpadów, lub

ich ilości, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, oraz kategorii małych i
średnich przedsiębiorstw, które mogą prowadzić uproszczoną ewidencję odpadów
(2001.152.1735)

ROZPORZĄDZENIA DOTYCZĄCE OPŁAT
Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 18 sierpnia 2009 r. w sprawie stawek opłat za

korzystanie ze środowiska na rok 2010 (M.P.2009.57.780)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie szczegółowych stawek

opłat produktowych (Dz.U.2007.247.1840)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 maja 2005 r. w sprawie rocznych poziomów

odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U.2005.103.872)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów

odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U.2007.109.752)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 stycznia 2006 r. w sprawie szczegółowych stawek

opłat produktowych dla sprzętu (Dz.U.2006.19.152)

ROZPORZĄDZENIA DOTYCZĄCE FORMULARZY
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2007r. w sprawie zakresu

informacji oraz wzorów formularzy służących do sporządzania i
przekazywania zbiorczych zestawień danych (Dz.U.2007.101.686)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 czerwca 2009r. w sprawie

wzorów wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze
środowiska oraz o wysokości należnych opłat (Dz.U.2009.97.816)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 listopada 2006 r. w sprawie

wzoru rocznego sprawozdania o wysokości należnej opłaty produktowej
(Dz.U.2006.226.1654)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 31 grudnia 2004r. w sprawie

wzorów formularzy służących do składania rocznych sprawozdań o masie
wytworzonych, przywiezionych z zagranicy oraz wywiezionych za granicę
opakowań (Dz.U.2005.04.30)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 lutego 2006r. w sprawie wzorów

dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów
(Dz.U.2006.30.213)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 sierpnia 2004r. w sprawie wzoru

formularza przyjęcia odpadów metali (Dz.U.2004.197.2033)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 31 marca 2005 r. w sprawie

dokumentów potwierdzających odrębnie odzysk i odrębnie recykling
(Dz.U.2005.58.510)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2006 r. w sprawie

dokumentów potwierdzających odrębnie odzysk i odrębnie recykling
(Dz.U.2006.247.1816)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 stycznia 2006 r. w sprawie

wzoru zaświadczenia o zużytym sprzęcie oraz sposobu jego przekazywania
(Dz.U.2006.21.160)

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 stycznia 2006 r. w sprawie

wzoru zaświadczenia potwierdzającego recykling oraz wzoru zaświadczenia
potwierdzającego inne niż recykling procesy odzysku (Dz.U.2006.27.203)

Zgodnie z art. 3 pkt 20 Prawa ochrony środowiska,
podmiotem korzystającym ze środowiska jest:

• przedsiębiorca w rozumieniu ustawy Prawo

działalności gospodarczej

• osoba prowadząca działalność wytwórczą w

rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub
hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa,
leśnictwa i rybactwa śródlądowego

• osoby wykonujące zawód medyczny w ramach

indywidualnej

praktyki

lub

indywidualnej

specjalistycznej praktyki

• jednostka organizacyjna niebędąca przedsiębiorcą
• osoba fizyczna korzystająca ze środowiska w

zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska
wymaga pozwolenia

Za co należy wnosić opłaty?
Od 2002r. wnosimy opłaty za:
• wprowadzanie gazów lub pyłów do

powietrza

• pobór wód
• wprowadzanie ścieków do wód lub do

ziemi (w tym również wód opadowych lub
roztopowych,

ujętych

w

systemy

kanalizacyjne)

• składowanie odpadów (w tym również

magazynowanie (gromadzenie) odpadów,
jeżeli podmiot nie posiada zezwoleń na
wytwarzanie odpadów)

Opłaty wnosimy do końca miesiąca następującego po upływie
każdego półrocza:

• za korzystanie ze środowiska ("powietrze", "wodę", "ścieki",

"odpady") na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego
ze względu na miejsce korzystania ze środowiska (np.
lokalizację filii zakładu)

• za wprowadzanie gazów lub pyłów wynikające z eksploatacji

urządzeń (np. środków transportu, instalacji mobilnych) na
rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na
miejsce rejestracji podmiotu korzystającego ze środowiska (np.
siedziby zarządu zakładu)
Nie wnosi się opłat z tytułu tych rodzajów korzystania ze
środowiska ("powietrze", "woda", "ścieki", odpady", których
półroczna wysokość wnoszona na rachunek urzędu
marszałkowskiego nie przekracza 400 złotych (sejmik
województwa może uchwalić podwyższenie tej kwoty do 50 %) -
art. 289 Prawa ochrony środowiska.

KWOTA WOLNA OD OPŁATY w 2010 roku WYNOSI 400.- zł

Wykazy do urzędu wojewódzkiego 

Wykazy, na podstawie których ustalono opłaty
przedkładamy w terminie wniesienia opłat:

• za

korzystanie

ze

środowiska

właściwemu

marszałkowi województwa

• za składowanie odpadów także wójtowi, burmistrzowi

lub prezydentowi miasta właściwemu ze względu na
miejsce składowania odpadów

• wszystkie wykazy (co prawda z wyjątkiem informacji

o wodach opadowych i hodowli ryb innych niż
łososiowate) wojewódzkiemu inspektorowi ochrony
środowiska

Podmioty, które mają uregulowany stan prawny w
zakresie gospodarki odpadami i nie prowadzą
składowania odpadów na składowiskach, nie wnoszą
opłat za składowanie odpadów.

Pozwolenia 

Każdy podmiot (za wyjątkiem zwolnień zawartych

w Prawie ochrony środowiska, ustawie o odpadach i
Prawie wodnym) jest zobowiązany posiadać:

• pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do

powietrza lub zgłoszenie instalacji emitującej
substancje do powietrza

• pozwolenie

wodnoprawne

na

pobór

wód

powierzchniowych lub podziemnych

• pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie ścieków

do wód lub do ziemi

• pozwolenie na wytwarzanie odpadów lub decyzję

zatwierdzającą

program

gospodarki

odpadami

niebezpiecznymi oraz/lub potwierdzenie przedłożenia
informacji o wytwarzanych odpadach oraz sposobach
gospodarowania wytworzonymi odpadami(przepisów
tego akapitu nie stosuje się do odpadów
komunalnych)

• lub pozwolenie zintegrowane (obejmujące powyższe

zezwolenia)

Zwyżka za brak pozwolenia

BRAK POZWOLEŃ OZNACZA ZWYŻKĘ
OPŁAT ZA "POWIETRZE", "WODĘ" I
"ŚCIEKI"
W

WYSOKOŚCI

500%

ORAZ

PODWYŻSZONE

OPŁATY

ZA

"ODPADY"

Dokumentacja 
Każdy podmiot jest zobowiązany prowadzić aktualizowaną co

kwartał:

• ewidencję zawierającą (art. 287 Prawa ochrony środowiska):

– informacje o ilości i rodzajach gazów lub pyłów

wprowadzanych do powietrza oraz dane, na podstawie
których określono te ilości (wyniki pomiarów, atesty i karty
wyrobów, materiałów, stosowanych paliw, surowców itp.)

– informacje o ilości i jakości pobranej wody powierzchniowej i

podziemnej

(odczyty

wodomierzy,

protokoły

badań

laboratoryjnych)

– informacje o ilości, stanie i składzie ścieków wprowadzanych

do wód lub do ziemi (protokoły badań laboratoryjnych,
protokoły z kontroli)

– informacje o wielkości, sposobie i rodzaju zagospodarowania

terenu, z którego odprowadzane są ścieki, o których mowa w
art.3 pkt 38 lit.c) (wody opadowe lub roztopowe, ujęte w
systemy

kanalizacyjne,

pochodzące

z

terenów

zanieczyszczonych)

• ewidencję odpadów (art. 36 ustawy o odpadach), z

wyjątkiem odpadów komunalnych (nie dotyczy podmiotów o
których mowa w art. 7 ustawy z dnia 13 września 1996r. o
utrzymaniu czystości i porządku w gminach (1996.132.622)),
z wyjątkiem rodzaju i ilości odpadów wyszczególnionych w
zał. do rozp. MŚ z 11.12.2001r. w sprawie... (2001.152.1735)
zawierającą:

– karty ewidencji odpadu (kart ewidencji odpadów nie

prowadzą przedsiębiorstwa wytwarzające rocznie do 100
kg odpadów niebezpiecznych i do 5 ton innych niż
niebezpieczne, niebędących odpadami komunalnymi -
rozp. MŚ z 11.12.2001r. w sprawie ... (2001.152.1735);
wzory formularzy w rozp. MŚ z 14.02.2006 (2006.30.213))

– karty przekazania odpadu (prowadzą wszystkie podmioty

wytwarzające odpady; wzory formularzy w rozp. MŚ z
14.02.2006 (2006.30.213)

– zbiorcze zestawienie danych o rodzajach i ilości odpadów

(art.37 ustawy o odpadach; wzory formularzy w rozp. MŚ z
11.12.2001r. w sprawie ... (2001.152.1737)), które
prowadzący ewidencję odpadów przekazuje marszałkowi
województwa właściwemu ze względu na miejsce
wytwarzania, odzysku lub unieszkodliwienia odpadów w
terminie do końca pierwszego kwartału za poprzedni rok
kalendarzowy

EWIDENCJE PROWADZI PODMIOT I PRZECHOWUJE PRZEZ

OKRES 5 LAT

Firmy korzystające ze środowiska muszą prowadzić

ewidencję. Znajdują się w niej (w zależności od sposobu
korzystania ze środowiska) informacje o:

- ilości i rodzajach gazów lub pyłów wprowadzanych do

powietrza oraz dane, na podstawie których określono te
ilości,

- ilości i jakości pobranej wody powierzchniowej i podziemnej,
- ilości, stanie i składzie ścieków wprowadzanych do wód lub

do ziemi,

- wielkości, rodzaju i sposobie zagospodarowania terenu, z

którego odprowadzane są tzw. ścieki deszczowe,

- wielkości produkcji ryb innych niż łososiowate lub innych

organizmów wodnych oraz powierzchni użytkowej stawów
eksploatowanych w danym cyklu produkcyjnym (dane
dotyczą okresu od 1 maja roku rozpoczynającego cykl do 30
kwietnia roku następnego po zakończeniu cyklu),

- ilości i rodzajach odpadów umieszczonych na składowisku

odpadów, szczegółowo określonych w ustawie o odpadach.

Przykład 1
Firma zarejestrowana w Opolu ma zakłady w Ozimku, Rybniku i Jaśle. Musi rozliczać

się za pyły wprowadzane do powietrza z instalacji znajdujących się w tych miastach
oraz za spaliny z samochodów obsługujących te zakłady. Rozliczać będzie się
następująco:

- za spaliny ze wszystkich aut i za piec w Ozimku złoży wykaz i ewentualnie uiści

opłatę w opolskim urzędzie marszałkowskim,

- za rybnicki piec złoży wykaz i ewentualnie uiści opłatę w śląskim urzędzie

marszałkowskim,

- za piec w Jaśle złoży wykaz i ewentualnie uiści opłatę w podkarpackim urzędzie

marszałkowskim. Ponadto prześle drugie egzemplarze druków sprawozdań
odpowiednim wojewódzkim inspektorom ochrony środowiska.

 
Przykład 2
Firma rozlicza się wyłącznie ze spalin wprowadzanych przez jej pojazdy, wszystkie

samochody są przy tym objęte stawkami zryczałtowanymi. Wypełni więc tylko:

- pierwszą tabelę z załącznika nr 2 zawierającego dane przedsiębiorcy,
- tabelę D z załącznika nr 2 – wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza

z procesów spalania paliw w silnikach spalinowych,

- zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska z załącznika

nr 1. Wpisuje się w nie tylko dane firmy i kwotę opłaty zaokrągloną do 1 zł. W
miejsce sumy opłat ogółem wpisuje się kwotę, gdy przekracza 400 zł. Zestawienie
podpisuje zarówno osoba, która je wypełniła, jak i osoba upoważniona do
reprezentowania firmy.

Rozlicz się za spaliny z firmowego samochodu

Za środowisko powinien rozliczyć się każdy przedsiębiorca, który korzysta z
samochodu w celach firmowych
Nie ma przy tym znaczenia, czy pojazd jest własnością firmy czy jest
leasingowany, czy należy do pracownika. Jeśli paliwo kupowane jest na firmę,
to trzeba się rozliczyć. I to nawet wtedy, gdy samochód był jedynie
okazjonalnie używany dla celów firmy, a opłata nie przekroczyła 400 zł za pół
roku.

Z litrów na tony

Przy obliczaniu opłaty za spaliny samochodowe trzeba pamiętać, że

rozporządzenie w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska

określa

stawki

zryczałtowane w złotych za megagram (czyli za tonę), tymczasem
przedsiębiorcy tankują benzynę czy olej w litrach i to zazwyczaj liczba litrów
widnieje na fakturach.
Do przeliczenia litrów na tony trzeba znać gęstość paliwa. W rozporządzeniu o
wzorach wykazów są zamieszczone oficjalne przeliczniki. Zgodnie z nimi
zużycie paliwa podane w jednostce objętości przelicza się na jednostkę masy,
przyjmując, że gęstość:

- benzyny silnikowej wynosi 0,755 kg/l,
- gazu płynnego propan-butan 0,5 kg/l,
- oleju napędowego 0,84 kg/l.
Stawki ryczałtowe za spaliny z pojazdów na 2008 r. określa tabela J z załącznika

nr 2 obwieszczenia ministra środowiska z 20 września 2007 r.

Zróżnicowane stawki

Stawki opłat dla poszczególnych pojazdów zależą od rodzaju
paliwa (benzyna, gaz płynny, olej napędowy), a także od
rodzaju i wieku pojazdu. Więcej płaci się za spaliny z aut
osobowych zarejestrowanych po raz pierwszy przed 30
czerwca 1995 r. niż po tej dacie. To samo dotyczy pojazdów
innych niż osobowe, o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5
tony (np. aut dostawczych). Właściciele dużych pojazdów
(ciężarowych i autobusów) mogą płacić niższe stawki (patrz
tabela), jeżeli ich auta spełniają wymagania Euro 1, 2 lub 3.
Muszą to jednak udokumentować.
Dokumentem to potwierdzającym jest wyciąg ze świadectwa
homologacji lub odpowiadający mu dokument wystawiony
przez producenta albo upoważnionego przedstawiciela. Nie
ma

natomiast

znaczenia,

kiedy

auto

zostało

wyprodukowane.
Odrębne stawki ustalane są dla ciągników rolniczych,
maszyn roboczych i pojazdów szynowych.

Ukarani za Euro 4

Natomiast powodów do zadowolenia nie mają posiadacze
najbardziej

ekologicznych

pojazdów,

spełniających

wymagania Euro 4. Dla tych pojazdów nie ma stawek
ryczałtowych. Nie ma też zwolnień. To znaczy, że
posiadacze takich samochodów będą musieli obliczyć
opłatę na zasadach ogólnych, czyli zamówić u specjalisty
badania, jakie związki są emitowane do powietrza i w
jakich

ilościach.

Dopiero

na

podstawie

tego

przedsiębiorca będzie mógł obliczyć opłatę. Tak wynika z
odpowiedzi na interpelację poselską dotyczącą pojazdów
spełniających normę Euro 4, której udzielił sekretarz
stanu w Ministerstwie Środowiska Stanisław Gawłowski.
Projekt rozporządzenia w sprawie stawek za korzystanie
ze środowiska, które mają obowiązywać od przyszłego
roku,

tej

sytuacji

nie

zmienia.

Tak

więc

z

przeprowadzeniem badań będzie się musiała liczyć coraz
większa grupa przewoźników.

Kłopot z wózkami widłowymi

W analogicznej sytuacji jak posiadacze pojazdów Euro
4 są już od wielu lat przedsiębiorcy korzystający z
maszyn roboczych (najczęściej są to wózki widłowe)
napędzanych propanem-butanem. Nie mogą doprosić
się o podanie stawki ryczałtowej dla maszyn roboczych
napędzanych tym paliwem. Zgodnie z wyjaśnieniami
resortu środowiska nie powinni oni posługiwać się
stawkami dla samochodów, ale przeprowadzić badania,
jakie związki są emitowane do powietrza, i na
podstawie tego obliczyć opłatę. Takie badania są
kosztowne, a obliczenia żmudne. Dlatego właściciele
wózków widłowych na ten gaz często przemilczają ich
posiadanie. Podobne problemy mają też firmy
korzystające ze sprężonego gazu ziemnego spalanego
w silnikach autobusów lub innych pojazdów.

Przykład

Właściciel zakładu w Ciechanowie ma samochód osobowy
zarejestrowany pierwszy raz w 2005 r. Spalił on w pierwszym
półroczu 2008 r. 2600 l benzyny. Ma też auto dostawcze z 1994 r.,
które zużyło 3600 l oleju napędowego. Na terenie firmy używa
także wózka widłowego, który zużył w tym czasie 370 l oleju
napędowego. Jednostkowe stawki opłat za gazy lub pyły
wprowadzane do powietrza z procesów spalania paliw w silnikach
spalinowych są określane w obwieszczeniu w zł/Mg (czyli w zł za
tonę). Natomiast na fakturach, jakimi dysponuje przedsiębiorca,
wielkość zużytego paliwa jest podawana w litrach. Przy obliczaniu
należnej opłaty skorzystamy więc z przeliczników podanych w
rozporządzeniu o wzorach wykazów.

1. Obliczamy opłatę za spalenie benzyny przez samochód

osobowy:

gęstość benzyny silnikowej = 0,755 kg/l
2600 l x 0,755 kg/l = 1963 kg
1963 kg = 1,963 Mg
1,963 Mg x 13,34 zł/Mg = 26,19 zł
Opłata za spaloną benzynę wynosi 26,19 zł.

2. Obliczamy opłatę za spalenie

oleju

napędowego

do

wózka

widłowego:

gęstość oleju = 0,84 kg/l
370 l x 0,84 kg/l = 310,8 kg
310,8 kg = 0,3108 Mg
0,3108 Mg x 36,01 zł/Mg = 11,19 zł

Opłata za olej spalony w wózku

widłowym wynosi 11,19 zł.

3. Obliczamy opłatę za olej

napędowy spalony w
samochodzie dostawczym:

gęstość oleju = 0,84 kg/l
3600 l x 0,84 kg/l = 3024 kg
3024 kg = 3,024 Mg
3,024 Mg x 18,95 zł/Mg = 57,30 zł

4. Obliczamy łączną opłatę za półrocze:
26,19 zł + 11,19 zł + 57,30 zł = 94,68 zł

Łączna opłata za wprowadzenie gazów i pyłów
do środowiska za I półrocze 2008 r. wynosi 94,68
zł.
Jeżeli

zakład

nie

ma

innych

źródeł

zanieczyszczeń do powietrza, to jest zwolniony z
opłaty, ponieważ kwota za gazy i pyły
wprowadzone do powietrza nie przekroczyła 400
zł za półrocze. Przedsiębiorca musi jednak złożyć
stosowny wykaz w Urzędzie Marszałkowskim
Województwa Mazowieckiego i przesłać je
wojewódzkiemu

inspektorowi

ochrony

środowiska.
Na wykazie kwotę łączną trzeba zaokrąglić do
złotego, a więc do 95 zł.