ZABURZENIA GOSPODARKI

WODNO – ELEKTROLITOWEJ

U DZIECI

CZŁOWIEK W 50-60 % SKŁDA SIĘ Z WODY

Homeostaza wodno – elektrolitowa jest niezbędna do prawidłowego
przebiegu wszystkich procesów fizjologicznych

Dzieci są szczególnie podatne na zaburzenia
gospodarki wodno – elektrolitowej

W organiźmie człowieka woda jest rozmieszczona w dwóch
ściśle powiązanych ze sobą przestrzeniach

W prawidłowych warunkach stężenie i objętość płynów
ustrojowych utrzymywane są na stałym poziomie.

JEST TO HOMEOSTAZA WODNO –ELEKTROLITOWA

Ta homeostaza jest regulowana dzięki istnieniu niezwykle
precyzyjnych mechanizmów fizjologicznych:
-mechanizm pragnienia
-mechanizm osmoreceptory-wazopresyna
-układ renina-angiotensyna-aldosteron
-peptyd natriuretyczny

Jakość wody pitnej a stan zdrowia ludności
przedmiot wielu badań epidemiologicznych

azotany: methemoglobinemia u dzieci (głównie na wsi)

nitrozaminy - są kancerogenne

metale ciężkie: Cd,Hg,Pb,Mn – szkodzą układowi krążenia, nerkom,

układowi nerwowemu, krwi i szpikowi kostnemu,
Pb- białaczki i nowotwory przewodu pokarmowego
Ni- rak jamy ustnej i przewodu pokarmowego
Be- nowotwory kości, piersi i macicy

związki organiczne: nowotwory

brak w wodzie Cr- cukrzyca szczególnie typu I
brak Jodu - wole

PRZESTRZEŃ WEWNĄTRZKOMÓRKOWA

WODA ZAWARTA WE WNĘTRZU KOMÓREK

Głównym składnikiem mineralnym jest potas i fosforany

PRZESTRZEŃ POZAKOMÓRKOWA:

-OSOCZE
-PŁYN ŚRÓDTKANKOWY
-PŁYN MÓZGOWO-RDZENIOWY
-WYDZIELINY GRUCZOŁÓW EGZOKRYNNYCH
-PŁYN JELITOWY
-ŻÓŁĆ

Głównym składnikiem mineralnym jest Sód i Chlorki

Płyny ciała - schemat składu

jonowego

Osocze płyn tkankowy płyn
wewnątrzkomórkowy

Na

Na

Na

K

Cl

Cl

Cl

Ca

Mg

inne

Ca

Mg

inne

Ca

Mg

inn
e

Inne -głównie aniony; HCO

3

-

, SO

4

-

, PO

4

–

i

białczany

Najważniejszym narządem biorącym udział
w regulacji gospodarki wodno – elektrolitowej
są NERKI

Im młodszy człowiek – tym zawartość wody w organiźmie
jest większa

Noworodek

=około 70% masy ciała

10-letnie dziecko

=około 60% masy ciała

NAJBARDZIEJ ZMIENIA SIĘ Z CZASEM ILOŚĆ
WODY ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ ( a więc tej, którą
najłatwiej można stracić)

Noworodek

=około 40% masy ciała to woda zewnątrzkom.

10-letnie dziecko =około 20% masy ciała „

„

ODWODNIENIE – DEHYDRATATIO

zbyt mała podaż płynów
zbyt duża utrata płynów

-biegunka
-wymioty
-nadmierne poty
-gorączka
-cukrzyca
-moczówka prosta
-choroby nerek
-choroby nadnerczy

ROZPOZNANIE

-wywiad (czas trwania choroby, objętość i częstość wymiotów,
częstość oddawania stolca, temperatura ciała, częstość oddawania moczu,
czas jaki upłynął od statniego oddania moczu

-ocena stanu klinicznego (badanie fizykalne)
- stan ogólny

- zapadnięte ciemiączko, zapadnięte gałki oczne, zmniejszenie elastyczności
skóry, powolne wygładzanie uniesionego fałdu skórnego, suchość
śluzówki jamy ustnej
- tachykardia, obniżenie RR, marmurkowatość skóry, bladość,
ochłodzenie kończyn
- przyspieszenie i pogłębienie oddechu
- niepokój, krzyk mózgowy, apatia, śpiączka, drgawki

Odwodnienie łagodne – deficyt wody wynosi ok. 5% masy ciała

=50 ml/kg m.c.

Odwodnienie średnio – ciężkie

10% masy ciała

=100 ml/kg m.c.

Odwodnienie ciężkie

15% masy ciała

=150 ml/kg m.c.

W zależności od zachowania się stężenia Sodu dzielimy
odwodnienie na:

IZOTONICZNE

-prawidłowe stężenie Sodu

HIPOTONICZNE -obniżone stężenie Sodu

HIPERTONICZNE

-podwyższone stężenie Sodu

TEN PODZIAŁ MA ISTOTNE ZNACZENIE W LECZENIU
ODWODNIENIA

W LECZENIU ODWODNIENIA STOSUJEMY
MIESZANINY 5% GLUKOZY I 0,9% ROZTWÓR NaCl

w zależności od typu odwodnienia proporcje tych dwóch
podstawowych roztworów są różne

Stosunek r-ru

glukozy do r-ru NaCl wynosi:

w odwodnieniu izotonicznym 2:1
w odwodnieniu hipertonicznym 3:1; 4:1 (w zależn. od stężenia Na)
w odwodnieniu hipotonicznym 1:1

STANOM ODWODNIENIA Z REGUŁY TOWARZYSZĄ
ZABURZENIA GOSPODARKI ELEKTROLITOWEJ

Sodu (typ odwodnienia)
Potasu
Wapnia

ORAZ KWASOWO – ZASADOWEJ

Kwasica (często)
Zasadowica (rzadko)

ZABURZENIA GOSPODARKI POTASOWEJ

98% całkowitej zawartości potasu jest zlokalizowane w przestrzeni
WEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ

a tylko 2% rozmieszczone jest w przestrzeni pozakomórkowej

Taka duża różnica stężeń potasu w przestrzeni wewnątrz-
i zewnątrzkomórkowej powoduje powstanie powstanie tzw. potencjału
błonowego komórek, dzięki czemu mogą powstawać impulsy
elektryczne w komórkach nerwowych i mięśniowych. Zaburzenia stężeń
potasu mogą prowadzić do zaburzenia wytwarzania i przewodzenia
tych impulsów.

HIPOKALEMIA (stężenie potasu w surowicy <3,5 mmol/l

-niedostateczna podaż
-zwiększone straty (wymioty, biegunka)
-niekontrolowane leczenie diuretykami
-niekontrolowane leczenie glikokortykoidami
-kwasica cukrzycowa

OBJAWY:
-osłabienie mięśni (adynamia)
-osłabienie odruchów (hiporefleksja)
-niedowłady wiotkie
-porażenna niedrożność jelit
-wielomocz (zaburzona czynność kanalików nerkowych)
-osłabienie mięśnia sercowego
-częstoskurcz i inne zaburzenia rytmu, zmiany w zapisie EKG

LECZENIE
-podaż potasu doustnie lub dożylnie

POD WARUNKIEM, ŻE JEST ZACHOWANA DIUREZA !!!

HIPERKALIEMIA ( stężenie potasu > 5,5 mmol/l

-niewydolność nerek
-nadmierna podaż ( najczęściej w kroplówkach)
-choroby nadnerczy (hipoaldosteronizm)
-zespół lizy guza
-rozlegle urazy połączone ze zmiażdżeniem tkanek
-masywna hemoliza krwinek

OBJAWY:
-osłabienie i niedowłady mięśni szkieletowych
-osłabienie mięśnia serca
-zabyrzenia rytmu serca, migotanie komór, zmiany w EKG

LECZENIE:
-diuretyki
-roztwór glukozy + insulina
-podawanie wapnia
-żywice jonowymienne
-dializa, hemodializa