WPŁYW TEMPERATURY I

ODCZYNU ŚRODOWISKA NA

AKTYWNOŚĆ RUCHOWĄ

PLEMNIKÓW

Tomasz Senderowski 1a D

Plemniki



Plemniki to męskie komórki rozrodcze

służące do rozmnażania płciowego.



Są produkowane w jądrach, w czasie procesu

zwanego spermatogenezą, później dojrzewają w
najądrzach.



Długość cyklu spermatogenezy jest zależna

od gatunku i trwa:

•

U buhaja 13,5 dnia

•

U ogiera 12,2 dnia

•

U tryka 10,4 dnia

•

U knura 8,6 dnia

Budowa plemnika

Gatune

k

Główka

Szyjka

Wstaw

ka

Całkow

ita

długoś

ć

Długość

Szerokoś

ć

Gruboś

ć

Buhaj

8,5-9

4

0,3-0,4

0,5

9,5-10

65-80

Kozioł

8

4,5-5

-

-

-

60-80

Knur

8

4-5

1

1

10

50-58

Ogier

6-7

3-4

2

0,5

8-10

55-60

Pies

6,5-7

3,5-4

1

0,5

9-10

60

Tryk

9

5

-

-

14

75-80

Skład ejakulatu



W skład ejakulatu oprócz plemników wchodzą
również wydzieliny gruczołów płciowych
dodatkowych: gr. pęcherzykowatego, krokowego,
opuszkowo-cewkowego.



Skład chemiczny spermy jest zależny w pewnym
stopniu od odżywiania.



W skład spermy wchodzą takie związki jak:
putrescyna, spermina, spermidyna i kadaweryna
witamina C, prostaglandyny, lipidy, aminokwasy,
enzymy, hormony steroidowe, witamina B

12

,

fruktoza, cholesterol, mocznik, cynk, wapń,
magnez, selen.



Prawidłowe plemniki mają zdolność do
ruchu, którą uzyskują w czasie procesu
zwanego dojrzewaniem plemników.



Proces ten zachodzi w najądrzu i trwa:

•

U buhaja i ogiera 8-10 dni

•

U knura 9-14 dni

•

U tryka 15 dni



Zmiany strukturalne zachodzące w czasie
dojrzewania dotyczą zarówno główki jak i
witki.



W czasie dojrzewania plemniki dostają
otoczkę glikoproteinową, która zostaje
usunięta dopiero w procesie kapacytacji.

Skład ejakulatu

Gatunek

Objętość

ejakulatu

(ml)

Liczba

plemników

(ml x 10

6

)

Ruchliwość

plemników

Wahania

wartości

pH

Buhaj

5-8

800-2000

40-75

6,4-7,8

Tryk

0,8-1,2

2000-3000

60-80

5,9-7,3

Knur

150-250

200-300

50-80

7,3-7,8

Ogier

60-100

150-300

40-75

7,2-7,8

Osłonka glikoproteinowa chroni plemniki przed

szkodliwym działaniem enzymów zawartych w
plaznie nasienia.

Sprzyja temu beztlenowe środowisko i lekko

kwaśne środowisko.



W każdym ejakulacie znajduje się jakaś
ilość plemników nieprawidłowych bądź
nieruchliwych. O niepłodności świadczy
dopiero wysoki odsetek nieprawidłowych
plemników.



Nieprawidłowy rozwój plemników może
być spowodowany niewłaściwą
temperaturą jąder w czasie
spermatogenezy, nieprawidłowym
dojrzewaniem lub brakiem
mikroelementów.

Nieprawidłowe plemniki

Wpływ temperatury na

spermatogenezę



Do uszkodzenia spermatogenezy a także już
wyprodukowanych plemników może doprowadzić
nawet krótkotrwały wzrost temperatury.



Podwyższenie ciepłoty jąder z 34* do 40 w ciągu 150
min. Powoduje zaburzenia spermatogenezy
zaczynające się po 24 - 48 godzinach.



Następowała zmiana cyklu mitotycznego i zanik
spermatocytów pierwszego rzędu w stadium
pachytenu.



Po 30-40 dniach odnotowujemy znaczny spadek
liczby prawidłowych plemników. Martwe bądź
uszkodzone mogą być także plemniki wydalane już
przed opływem tegookresu.



Utrzymywanie podwyższonej temperatury przez
dłuższy czas prowadzi do ciężkich zmian w
obrazie nasienia, zaczynających się po 18 dniach
od podniesienia temp. moszny.



W 3 tyg. Dochodziło do nekrospermii a następnie
do azonospermii



Powrót do normy rozpoczynał się po 7
tygodniach od ustąpienia podwyższonej
temperatury.



Uszkadzająco może też działać wysoka temp.
otoczenia, prowadząc do tzw. sezonowej
niepłodności.

Przechowywanie nasienia



Nasienie po odpowiedniej wcześniejszej
obróbce może być przechowywane przez
dłuższy czas.



Aby przedłużyć czas życia plemników
stosuje się różnego rodzaju
rozrzedzalniki, zawierające substancje
ochronne i odżywcze.



Proces mrożenia nasienia nosi nazwę
kriokonserwacji.

Krótkotrwałe przechowywanie

nasienia



Umożliwia przechowywanie nasienia
zdatnego do zapłodnienia przez 2-3 dni.



Zaraz po pobraniu spermę rozcieńcza się,
a następnie schładza.



W obecności rozrzedzalnika nasienie jest
zdatne do użytku przez 6-8 h w
temperaturze 17-19*C i 2-3dni w 4*C,
przy schładzaniu 0,3*/min

Przechowywanie w ciekłym

azocie



Umożliwia przetrzymywanie nasienia
przez długi okres czasu.



Pobrane nasienie poddaje się
zagęszczeniu przez wirowanie, a
następnie rozcieńcza w celu uzyskania
odpowiedniego stężenia plemników ( 1
mln/ml)



Nasienie zamraża się w słomkach o
objętości 4 ml

Wpływ pH na ruchliwość

plemników



Plemniki opuszczając cewkę moczową znajdują
się w pH zasadowym (pH spermy to 7,2) i są
otoczone osłonką glikoproteinową.



W reakcji kapacytacji osłonka glikoproteinowa
leżąca nad akrosomem i białka płynu nasiennego
zostają usunięte, następuje hiperaktywacja
plemnika. Reakcja ta jest niezbędna do zajścia
późniejszej reakcji akrosomowej.



Zasadowe pH spermy umożliwia plemnikom ruch.
W środowisku kwaśnym byłyby nieruchliwe.



Niskie pH pochwy, od 3,6 – 4,5 jest barierą
zarówno dla patogenów jak i dla plemników.

Dziękuję