Networking, Innovation, and Performance in

Norwegian Nature-Based Tourism

Komunikacja, innowacja i wydajność w norweskiej turystyce opartej

na walorach naturalnych

Autorzy: doktoranci, Norweski Instytut Lasów i Krajobrazu oraz Norweski

Uniwersytet Nauk o Życiu, Norwegia, email: [e-mail];

Przeprowadzający badania, Norweski Instytut Lasów i Krajobrazu, email:

[e-mail]

; Profesor, Stanowy Uniwersytet w Oregonie,

Corvallis, Oregon, USA, email:

[e-mail]

.; Profesor, Norweski

Uniwersytet Nauk o Życiu i Norweski Instytut Lasów i Krajobrazu, Norwegi, email:

[e-mail]

Podstawy teoretyczne

Innowacje i innowacyjność

• Innowacja oznacza pomyślne

wprowadzenie nowości i często jest
uważana za równoznaczną z
innowacją techniczną.

• Innowacja zachodzi w jednej bądź

kilku z podanych kategorii: innowacje
produktowe, innowacje procesowe,
innowacje w zarządzaniu, innowacje
logistyczne i innowacje
instytucjonalne

Podstawy teoretyczne

Innowacje i innowacyjność

• Ostatecznie definiujemy innowację

jako proces wdrażania pomysłów;

• Innowacyjność to cecha firmy

wprowadzającej zmiany.

Podstawy teoretyczne

Model innowacji i teoria komunikacji

Istnieją dwa modele innowacji:

• 1.Liniowy model innowacji (Orstavik 1996)
• 2.Interaktywny model innowacji

   

Pierwszy model innowacji:

Liniowy

Model ten zakłada, że pomysły i koncepcje prowadzące do
innowacji pochodzą z instytucji B+R i tylko nowy rozwój i badania
doprowadzą do innowacji. Skupia się on na innowacjach
technologicznych, nowych produktach oraz sprzęcie produkcyjnym

B+R

(krajowy)

Rozwój
produktu
/produkc
ji

Wdrażani
e
produkcji/
sprzedaży
produktu

Marketing i
rozpowszec
hnienie
nowej
technologii

Drugi model innowacji:

Interaktywny

Interaktywny model innowacji daje bardziej zróżnicowany pogląd
na to co powoduje innowacje. W tym modelu przedsiębiorstwa są
usytuowane w centrum, otoczone przez innych działaczy czy
instytucje które mogą wpływać na ich zdolność do wprowadzanie
innowacji.

Inne małe i
średnie
przedsiębiorst
wa na terenie
(aglomeracji)

Innowacje
technologicz
ne w
lokalnych
przedsiębior
stwach

Badanie i
rozwój.
Lokalny/kra
jowy

Przyjmowanie
nowych
technologii przez
lokalne
przedsiębiorstwa

współpra

ca-

Transmisj

a

technolo

gii

Współpra

ca w

zakresie

technolog

ii

Rozp
owsz
echn
ienie

Model innowacji- różnice

• Główną różnicą między liniowym a interaktywnym modelem

innowacji jest taka, że w tym drugim komunikacja odbywa się w
dwóch kierunkach, a nie tylko w jednym. Działacz nie może być
odseparowany i analizowany samodzielnie; powinien raczej zostać
oceniony jak funkcjonuje w relacji z instytucjami w obrębie sieci.
Ważne by popatrzeć na lokalny system innowacji z góry używając
abstrakcyjnego, całościowego podejścia. Przyjęcie takiego podejścia
pozwala badaczowi na analizę sytuacji pojedynczych instytucji,
rozważając ich konteksty bez utraty ogólnej regionalnej/lokalnej
perspektywy wartości-dodanej. To pozwala wyjaśnić sukces
pojedynczych firm. Interaktywny system innowacji może być
bardziej skomplikowany i pojawić się może więcej wpływowych
działaczy.

Hipoteza 1: Im większy zasięg społecznych interakcji tym

większy wymiar innowacyjności wśród firm turystycznych
wykorzystujących walory naturalne.

Wpływ innowacji na wydajność

Związek pomiędzy innowacją a wydajnością jest głównym
punktem literatury. Gronhaug i Kaufman (1988) połączyli
innowacyjność z wydajnością organizacji i twierdzili, że firmy
muszą wprowadzać innowacje by być konkurencyjne dla
przetrwania i rozwoju.

Późniejsze badania przemysłu produktów leśnych w Stanach
Zjednoczonych pokazały pozytywny związek między
innowacyjnością a wydajnością. Literatura ogólnie wspiera
ideę mówiącą, że innowacyjność pozytywnie wpływa na
wydajność, sugerując dalszą hipotezę:
Hipoteza 2: Im większy poziom innowacyjności tym
większa wydajność ekonomiczna firm turystycznych
działających w oparciu o walory naturalne

Mikro-przedsiębiorstwa w turystyce opartej na

zasobach naturalnych

Firmy w sektorze turystycznym wykorzystującym zasoby
naturalne w Norwegii to gównie mikro-przedsiębiorstwa
posiadające mniej niż pięciu pracowników. Rodzinne
interesy działające na małą skalę często różnią się
sposobem maksymalizacji zysków i nie działają zgodnie z
normalnym oczekiwaniem rozwoju i maksymalizacji zysków.
Kiedy potrzeby i wymagania rodziny będącej właścicielami
firmy zostają spełnione, często unikają gwałtownego
rozwoju i dążą tylko do spełnienia życiowych celów.
Innowacje w takich firmach to najczęściej przyjęcie znanych
produktów/usług i procesów. W związku jednak z tym, że dla
danej firmy są to nowe rzeczy, podlegają pod naszą ideę
innowacji.

Współzależność między nawiązywaniem kontaktów

a innowacją

Firmy, wprowadzając innowacje, zazwyczaj współpracują z
innymi działaczami lub zależą od inny elementów.
Powiązania pomiędzy różnymi działaniami oparte są na
zasadzie współpracy. Sam fakt współpracy bardzo często
pojawiał się w trakcie wywiadów. Mimo, że „inni” działacze
ujęci w badaniu byli powiązani z badaną firmą, nie
skupiliśmy się tylko na tych bezpośrednich połączeniach.
Poprzez to, chcemy pokazać że źródła nowych pomysłów
pochodzą czasem spoza najbliższego otoczenia
przedsiębiorcy

Współdziałanie z innymi firmami

Asheim i inni (2003) odkryli, że małe firmy często
współpracują z innymi małymi lokalnymi firmami. Badana
firma współpracowała na przykład z działaczem I,
konkurentem, przy organizacji zakwaterowania. Obie firmy
podsyłały sobie klientów w razie potrzeby, kiedy na
przykład w jednym z nich brakowało wolnych miejsc.
Poprzez takie działania, firmy mogą poszerzać swoją
działalność i zakres usług. Dzięki temu też klienci mają
większy wybór oferowanych zajęć.
Głównym punktem jest współpraca w zakresie
zakwaterowania, zajęć kulturalnych i innych atrakcji.

Współpraca z lokalnymi, regionalnymi i krajowymi

centrami rozwoju

• Isaksen (1997, 1999) i Ashim (2003) ustalili, że krajowe i regionalne

instytucje wsparcia publicznego odgrywały sporą rolę we wspieraniu
projektów innowacyjnych. Lokalne centra wsparcia pomagają
właścicielom lasów lepiej działać. Wcześniej miały one udział we
wspieraniu rolników w rozwoju produkcji rolniczej (Almas 1995).
Wzrastało zainteresowanie turystyką opartą na walorach naturalnych
i rolnicy dostrzegli przez to nowe możliwości poszerzania
działalności.

• Firma organizowała zajęcia w dwóch gminach. W jednej gminie praca

była trudna, przy czym druga była pomocna. Jeden z dostawców
podkreślił ważność lokalnych centrów rozwoju:
„ Tworzenie lokalnych centrów rozwoju ułatwi zdobywanie informacji
o podstawach prowadzenia biznesu” – działacz III, dostawca
„Jeśli ludzie przychodzą do nas, staramy się pomóc im w dalszym
rozwoju pomysłów” – działacz V, lokalne centrum rozwoju

Współpraca z lokalnymi, regionalnymi i

krajowymi centrami rozwoju c.d.

• Lokalne centra rozwoju mają w Norwegii długą tradycję
• Pracownicy takich organizacji mieli spore zaufanie u

właścicieli lasów i ziemi. Byli postrzegani jako posiadający
sporą wiedzę jak wykorzystywać zasoby naturalne zarówno w
tradycyjnych formach jak i przemyśle turystycznym opartym
na walorach naturalnych. Wzajemne zależności i zaufanie
pomiędzy właścicielami ziemi i lokalnymi centrami rozwoju,
które pracują nad dalszym rozwojem przedsiębiorstwa,
prowadzą do napędzania procesu innowacji.

• Jeden z dostawców zaznaczył również ważną rolę

krajowej/regionalnej instytucji wsparcia publicznego.
Otrzymał on wsparcie finansowe i doradcze z tej instytucji, co
pomogło wprowadzić nowe pomysły w prowadzeniu biznesu.

Współpraca ze stowarzyszeniami właścicieli lasów

• Większość czynnych właścicieli lasów w Norwegii zgrupowana

jest w Stowarzyszeniu Właścicieli Lasów (SWL) (FOA-ang.).
Powstało ono na bazie idei wzrastającej siły rynkowej. Wszyscy
działacze wpływający na proces innowacji podkreślają ważność
SWL. Ważną rzeczą jest fakt, że konferencje te zostały
zainicjowane przez prywatne organizacje, takie jak SWL. Ta
sytuacja powoduje, że przedsiębiorcy stają się bardziej otwarci
na innowacje. SWL podkreśliło, że patrzyło na badaną firmę
jako źródło innowacyjności w środowisku lokalnym.

• Różne wzajemne oddziaływania są i były ważne dla rozwoju

nowych pomysłów. Pomysły poruszając się pomiędzy różnymi
działaczami w obrębie interaktywnego systemu innowacji,
zostały dostosowane do rynku. Zależy to od poziomu zaufania
między poszczególnymi działaczami.

Współpraca z dostawcami

• Wkład dostawców w proces innowacji był szeroko analizowany

(Isaksen 1997). W tym badaniu odkryliśmy, że badana firma działała
zlecając dostarczanie żywności innej lokalnej firmie. (działacz II).
Firma dostarczająca jedzenie specjalizuje się tradycyjnej, lokalnej
żywności i jest ważnym elementem w produkcie końcowym badanej
firmy. Firma współpracuje również z dostawcami sprzętu używanego
do zajęć przez nich organizowanych. Współpraca ta jest szczególnie
ważna w wypadku nowych działań i pomysłów.

• Dzięki konkurencji pomiędzy dostawcami zwiększa się ich

kreatywność. Dodatkowo mobilizuje to ich do wprowadzania
innowacji w swoich ofertach, poprzez porównywanie różnych ofert
dostępnych na rynku. To właśnie ukazuje, że istnieje współpraca
pomiędzy działaczami przy opracowywaniu nowych produktów/usług
dla rynku. Dzięki takiej współpracy z dostawcami, badana firma
pozyskuje nowe pomysły na rozwój i poprawę swojej pozycji. Po raz
kolejny, interakcja pomiędzy działaczami obiera kilka kierunków.

Współpraca z sąsiadami

• Współpraca z sąsiadami oraz innymi właścicielami gruntów jest

podstawą do sukcesu. Na samym początku społeczność wykazała
znaczny sceptycyzm wobec badanej firmy, ale dziś wspiera firmę
we wszystkich jej działaniach. Badana firma pomaga
społeczeństwu finansowo, poprzez tworzenie nowych miejsc pracy
oraz poprzez wynajmowanie pomieszczeń i apartamentów od
sąsiadów. Firma znajduje się w słabo zaludnionym obszarze
wiejskim, w tym przypadku oznacza to, że sąsiedzi są również
właścicielami ziemskimi.

• Rozwój turystyki w Norwegii jest osadzony w strukturze

własności prywatnej. Oznacza to, że jeśli chcesz rozwinąć
swój biznes, który jest uzależniony od ziemi, musisz
współpracować z danymi właścicielami gruntów. Relacja
pomiędzy przedsiębiorcą a właścicielem ziemskim mogła
być pozytywna lub negatywna.

Współpraca z klientami

• Klienci są postrzegani jako ważne źródło w inicjowaniu

kreatywności w firmach związanych z branżą turystyczną.
Jakość „produktu” w rozwoju turystyki określona była
głównie przez klienta oparta na jego „doświadczeniach”. To
doświadczenie było wyjątkowe i unikalne dla każdego
klienta. Producent potrzebuje informacje zwrotne od
klientów aby móc polepszyć jakość „produktu” w
przyszłości. W tym samym czasie, klient może wpaść na
pomysł nowego produktu/usługi. Jeśli firma nie rozwija
interakcji z klientem, może mieć problem w ulepszeniu
biznesu.

Czynniki wewnętrzne wpływające na proces

innowacji

• Pomimo iż wewnętrzna interakcja w firmie ma znaczenie,

menadżer w badanej firmie, podkreślił czynniki zewnętrzne
mające najistotniejszy wpływ na udoskonalanie firmy.
Osobiste zaangażowanie, nowatorskie podejście i
doświadczenie w zarządzaniu zostały określone jako
najważniejsze czynniki procesu innowacji. Menadżer
podkreślił również znaczenie wszystkich pomysłów
uzyskanych od pracowników sezonowych, którzy często
mają doświadczenia z innych firm związanych z rozwojem
turystyki.

Dyskusja i implikacje

Połączenie pomiędzy komunikacją a innowacją

• Firmy nie wprowadzają innowacji same lecz przy współpracy z

innymi organizacjami :np. z dostawcami, klientami, sąsiadami,
właścicielami ziemskimi, krajowymi instytucjami publicznymi, oraz
z lokalnymi politykami. Tylko 7 procent innowacji zostało
wprowadzone bez udziału w/w organizacji. Celem tego badania
było rozważenie czynników wpływających na innowacyjność.

• Wyniki ukazują, jak instytucje wyłaniają członków do

wprowadzania zmian lub wprowadzania innowacji. Prócz działaczy,
klientów, sąsiadów i innych lokalnych oraz międzynarodowych firm
miało wpływ na proces innowacji. Można zauważyć, że
współdziałanie z podmiotami zewnętrznymi ma ograniczony wpływ
na innowacje w kreowaniu firmy.

Połączenie pomiędzy komunikacją a wydajnością

• Nie znaleziono żadnego bezpośredniego wpływu pomiędzy

komunikacją a wydajnością. Powodem stosunkowo niskim
może być fakt, iż wysoka innowacyjność także niesie za
sobą ryzyko i dodatkowe koszty, które mogą negatywnie
wpłynąć na wydajność. Na początku innowacje często
wymagają inwestycji, organizacja musi się dostosować i
poznać dany rynek aby później czerpać z niego profity.

Implikacje dla Menadżerów

• Analiza ta podkreśla znaczenie współdziałania z wieloma

działaczami oraz to, że trzeba być kreatywnym i
innowacyjnym dla firm związanych z rozwoju turystyki
rekreacyjnej. Firmy związanymi z rozwojem turystyki
rekreacyjnej działają na mikro i makro skalę. Nie posiadają
środków na inwestycje w badania i rozwój oraz kontakt z
instytutami badawczymi i uniwersytetami. Inwestowanie
czasu oraz zaangażowania w rozwój sieci z lokalnymi
działaczami będzie zatem ważne do uzyskania korzyści w
postaci pozyskania nowych pomysłów, koncentrując się na
wiedzy podstawowej i znalezieniu nowych, lepszych
sposobów do prowadzenia swoich firm. Ważne jest to aby
zezwolić pracownikom na interakcję z różnymi działaczami.

Implikacje dla polityków

• W Norwegii istnieje polityczna determinacja do utrzymania

ludności wiejskiej we wszystkich częściach kraju. Celem polityki
regionalnej i obszarów wiejskich było utrzymanie ludności
wiejskiej i rozwój solidnych regionów we wszystkich częściach
Norwegii. Skoncentrowano się na właścicielach ziemskich jako
na przedsiębiorcach i innowatorach. Ale to nie zawsze jest
najlepszym sposobem aby przyczynić się do lokalnego rozwoju
gospodarczego. Inni działacze mogą być właścicielami gruntów,
którzy przyczynią się także do rozwoju gospodarczego.

• Ważne jest aby nie upraszczać procesu innowacji rozwoju

turystyki do jednego wzorca. Różne firmy i regiony będą
musiały stawić czoła różnego rodzaju barierom w procesie
innowacji. Dostęp do informacji związanych ze wsparciem jest
dlatego ważne, aby stworzyć skuteczną pomoc polityczną jako
narzędzie rozwoju.

Koniec

Dziękuję za uwagę