Ceramika użytkowa,

budowlana i techniczna

Agnieszka Porębska

Podział materiałów

ceramicznych

Ceramika budowlana

– definicja

Wyrobami ceramicznymi

nazywamy materały
otrzymane przez
uformowanie i wypalanie
lub spieczenie glin albo mas
ceramicznych
zawierających gline.

Ceramika

budowlana - historia

• 4000 lat p.n.e

Mezopotamia, Egipt – cegły
suszone

• 1000 lat p.n.e Mezopotamia

– cegły wypalane

• 600 lat p.n.e Mezopotamia
( Babilon ) – cegły

szkliwione

Ceramika

budowlana

• Obszar zastosowania:

budownictwo

• Typowe wyroby:cegły,

dachówki, płyty ścienne i
podłogowe , rury
kanalizacyjne, dreny;

• Materiały: ceramika

porowata z gliny, kamionka

Wyroby z ceramiki

budowlanej

Podział ze względu na

strukture i cechy

techniczne :

• O STRUKTURZE

POROWATEJ,

• O STRUKTURZE ZWARTEJ

(spieczonej),

• WYROBY FAJANSOWE;

Wyroby z ceramiki

budowlanej

grupa I – obejmuje wyroby ceramiczne o strukturze

porowatej o nasiąkliwosci wagowej do 22%;
otrzymywane sa przez formowanie i wypalanie gliny w
temperaturze 850 ÷ 1000°C.

Glina, której podstawowym składnikiem jest minerał ilasty

kaolin (Al2O3.2SiO2.2H2O), w tym zakresie wartosci
temperatury traci wode chemicznie zwiazana, wskutek
czego przestaje byc plastyczna.

Należa do niej wyroby:
• ceglarskie (cegły budowlane, cegły modularne, dziurawki

i kratówki, pustaki scienne i stropowe, pustaki do
przewodów kominowych, elementy nadproży
ceramiczno-elbetowych, dachówki i gasiory dachowe,
rurki drenarskie itp.),

• szkliwione (np. kafle piecowe),
• ogniotrwałe (kształtki i cegły szamotowe, kształtki

krzemionkowe izolacyjne);

Ceramiki o
strukturze
porowatej–
przykłady

1. Kafel piecowy
2. Cegła

kratówka

3. Cegła

dziurawka

4. Pustak
5. Rurki

drenarskie

1

2

3

4

5

Wyroby z

ceramiki

budowlanej

grupa II – obejmuje wyroby ceramiczne o strukturze zwartej o
nasiakliwosci
wagowej od 21% do 12%; produkuje sie je z glin o stosunkowo
niskiej
temperaturze spiekania i wysokiej temperaturze stapiania.
Otrzymywane sa przez formowanie i wypalanie gliny w
temperaturze spiekania, w której niektóre minerały ulegaja
stopieniu, a wyrób uzyskuje bardziej zwarta i o wiekszej
wytrzymałosci strukture.
Do tej grupy zalicza sie: budowlane cegły klinkierowe, cegły
kanalizacyjne, cegły kominowe, cegły i płytki klinkierowe, płytki
podłogowe terakotowe, płytki i kształtki kamionkowe scienne
szkliwione, płytki kamionkowe kwasoodporne, kamionkowe rury
i kształtki kanalizacyjne;

Ceramiki o strukturze

zwartej– przykłady

1. Cegła

kanalizacyjna

2. Płytki

klinkierowe

3. Rury

komnkowe

4. Kształtki

kanalizacyjne

1

2

3

4

Wyroby z ceramiki

budowlanej

grupa III – obejmuje ceramike i wyroby fajansowe,

których nasiakliwosc wagowa jest mniejsza od 12%,
najczesciej około 6%;

Surowcem do produkcji wyrobów fajansowych jest glina

ilasta, kwarc, szamot, kaolin,skalen – dobierane w
różnych zestawieniach.

Z fajansu wytwarzane sa:

•

płytki ceramiczne szkliwione (okładzinowe)

•

wyroby porcelanowe jako przybory sanitarne, takie, jak:
umywalki, miski ustepowe zwykłe, zlewy i zlewozmywaki

Wyroby fajansowe–

przykłady

1. Umywalka
2. Miska

ustępowa

3. Zlew
4. Zlewozmywak

1

2

3

4

Ceramika

użytkowa

Przedmioty codziennego

użytku, otrzymane przez

uformowanie i wypalanie.

Garncarstwo

Garncarstwo to jedno z

najstarszych rzemiosł (znan
e od neolitu). Jest
to rękodzielniczy wyrób cer
amicznych naczyń i
przedmiotów codziennego
użytku.

Garncarstwo –

technika wyrobu

Materiałem garncarskim jest pospolita glina. Glina

powinna być jednorodna, bez grudek i
zanieczyszczeń. Aby osiągnąć taki stan garncarze
wykonują szereg prac przygotowawczych.
Zaopatrują się w glinę jesienią, aby w zimie
dobrze przemarzła. Glinę polewa się obficie wodą,
aby się "zlasowała". Porcję gliny do przerobu ubija
się młotem w "słup". Ze słupa sierpem lub
specjalnym strugiem odcina się "strużyny".
Strużyny zwija się w "pecyny", suszy i miele.
Czynności te powtarza się po kilka razy. Następne
formuje się naczynie. Po czym odstawia się do
powolnego suszenia. Po wyschnięciu wstawia się
je do pieca garncarskiego i wypala przez
kilkanaście godzin w temperaturze około 1000 °C
Naczynia mogą być pokrywane kolorową glazurą.

Garncarstwo -

przykłady

Porcelana

Wyroby porcelanowe wypalają się na

biało, są spieczone, nienasiąkliwe i
nie przepuszczalne dla gazów. Mają
dużą wytrzymałość mechaniczną i
elektryczną. można z niej
wytwarzać wyroby użytkowe w
postaci serwisów obiadowych,
garniturów do kawy oraz całej
gamy wyrobów artystycznych.
Porcelanę wypala się dwu lub
trzykrotnie.

Porcelana -

przykłady

Porcelit

Wyroby porcelitowe charakteryzują się

mniejszą wytrzymałością
mechaniczną, niż porcelana. Porcelit
stosuje się głównie do wyrobu naczyń
stołowych i gospodarskich. Zwykle
szkliwi się wyroby porcelitowe
szkliwami kolorowymi, następnie
wypala w temp. 1250-1280oC. po raz
drugi, co daje dwie możliwości w
łączeniu szkliw i wyszkliwianie
ciekawych efektów kolorystycznych.

Porcelit -

przykłady

Fajans

Jest tworzywem nasiąkliwym,

kruchym, dość grubym,
nieprzeświecalnym, o
barwie białej lub
jasnokremowej. Służy do
wytwarzania wyrobów
ceramiki stołowej i
dekoracyjnej.

Fajans –

przykłady

Kamionka

Stosuje się ją do wytwarzania

wyrobów użytkowych w
gospodarstwie domowym
(makutry, beczki do
kiszenia ogórków itd.);

Kamionka –

przykłady

Ceramika

techniczna

Ceramika techniczna, to materiał

produkowany z naturalnych
składników (m.in. glinki, kaolinu i
skalenia) w skomplikowanym
procesie technologicznym,
wypalany w temperaturze ponad
1200 C. Dzięki dużej gęstości
jest bardzo twardy i wytrzymały.
Jest też bardzo odporny na
wysokie temperatury.

Ceramika

techniczna- cechy

• odporności na ścieranie

(dzięki zawartości węglka
krzemu)

• odporność na korozję
• odporność chemiczną, także

w wysokich temperaturach

Ceramika techniczna-

przykładowe zastosowania

• pierścienie ślizgowe

uszczelnień

• łożyska ślizgowe

smarowane cieczami
procesowymi

• dysze do rozpylania

ściernych i agresywnych
mediów

• palniki do pieców do

wypalania ceramiki, pieców
szklarskich

Ceramika techniczna-

przykładowe zastosowania

Porównane

CERAMIKA

BUDOWLANA

CERAMIKA

UŻYTKOWA

CERAMIKA

TECHNICZNA

Wysoka twardość

Złe przewodnctwo elektryczne

Odporność chemiczna

Odporność na korozję

Wytrzymałość na

ściskanie

Nieprzepuszczalność

dla gazów i ceczy

Odporność na

ścieranie

Odporność na

działanie mrozu

Kruchość

Duża wytrzymałość

mechaniczna