Przepisy wspólne dla rent i

emerytur

Materiały pomocnicze do wykładu z

prawa ubezpieczeń społecznych

Podstawa prawna

• Podstawa prawna:
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i

rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(T.j. Dz.U. z 2015, poz. 748 ze zm.)

Dodatki do rent i emerytur

•

Dodatki:

•

- dodatek pielęgnacyjny,

•

-dodatek dla sierot zupełnych

•

Dodatki przysługują w kwotach ustalonych przepisami,
waloryzowanymi przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji rent i
emerytur; Obecnie obowiązujący przepis określający wysokość
dodatków: Komunikat Prezesa ZUS z dnia 18 lutego 2014 w
sprawie najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i
dodatku dla sierot zupełnych oraz kwot maksymalnych
zmniejszeń emerytur i rent, MP z 2014 r., poz. 165;

Dodatek pielęgnacyjny

• Przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli

osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do
samodzielnej egzystencji, albo ukończyła 75 lat ( charakter prawny
świadczenia – czy jest to świadczenie samodzielne, czy przysługuje
wyłącznie jako dodatek(?)

• Dodatek nie przysługuje w przypadku przebywania osoby

uprawnionej w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub zakładzie
pielęgnacyjno-opiekuńczym, chyba, że przebywa poza placówką
przez okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu;

• Kwota dodatku wynosi obecnie 206,76 zł miesięcznie

Dodatek dla sieroty zupełnej

• Dodatek przysługuje sierocie zupełnej, uprawnionej do renty

rodzinnej

• Kwota dodatku dla sierot zupełnych wynosi obecnie 388,62 zł

miesięcznie

Zasiłek pogrzebowy

• Przysługuje w razie śmierci:
• -ubezpieczonego,
• -osoby pobierającej emeryturę lub rentę,
• -osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz

spełniała warunki do jej uzyskania,

• -ubezpieczonego po ustaniu ubezpieczenia, jeżeli śmierć nastąpiła w okresie pobierania

zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego,

• -członka rodziny ubezpieczonego lub osoby pobierającej emeryturę lub rentę (zgodnie z

treścią przepisu obowiązującego od 1.03.2015 r.: członek rodziny to: wdowiec/wdowa,
rodzice, ojczym, macocha oraz osoby przysposabiające, dzieci własne, drugiego
małżonka, przysposobione i dzieci umieszczone w rodzinie zastępczej, przyjęte na
wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, rodzeństwo, dziadkowie,
wnuki, osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna );

Zasiłek pogrzebowy…

• Przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu; przysługuje również

pracodawcy, domowi pomocy społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej
kościoła lub związku wyznaniowego – jeżeli pokryły koszty pogrzebu;

• - w razie poniesienia kosztów przez więcej niż jedną osobę – zasiłek podlega

podziałowi , proporcjonalnie do poniesionych kosztów;

• -zasiłek przysługuje w wysokości 4 000 zł;
• Prawo do zasiłku przysługuje w ciągu 12 miesięcy od śmierci osoby, po

której zasiłek przysługuje i wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego
przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby; jeżeli zgłoszenie
wniosku w terminie wskazanym nie było możliwe ( brak zwłok, niemożność
zidentyfikowania osoby, inne przyczyny niezależne od osoby uprawnionej) –
prawo do zasiłku wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu;

Świadczenia przyznawane w trybie szczególnym

• Uprawnienia Prezesa Rady Ministrów
• Uprawnienia Prezesa ZUS

• Świadczenia finansowane są z budżetu państwa

Uprawnienia Prezesa RM

• Prezes Rady Ministrów może przyznać - w szczególnie

uzasadnionych przypadkach – emeryturę lub rentę na warunkach i
w wysokości innej, niż określona przepisami;

• Informacja o przyznanych świadczeniach – przedstawiana

Sejmowi,

Uprawnienia Prezesa ZUS

• Prezes ZUS może przyznać w drodze wyjątku świadczenie osobom,

które:

• -są ubezpieczonymi lub pozostałymi po ubezpieczonych członkami ich

rodzin,

• - nie spełniają warunków wymaganych ustawą,
• -nie mogą – ze względu na wiek lub całkowitą niezdolność do pracy –

podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym,

• -nie mają środków utrzymania;
• Świadczenie musi zostać przyznane w wysokości nie przekraczającej

odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie;

Dolna i górna granica świadczeń

• Ustawa wskazuje na kwoty :
• -najniższej renty z tytułu niezdolności do pracy ( 648,13 )
• -najniższej emerytury ( 844,45 zł)
• Ustalane w drodze komunikatu Prezesa ZUS ( Komunikat Prezesa

ZUS z dnia 18 lutego 2014 r. w sprawie kwot najniższej emerytury
i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych
oraz kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent, MP z 2014,
poz. 165)

• oraz zasady waloryzacji świadczeń

Zbieg prawa do świadczeń

• W razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń

przewidzianych w ustawie, wypłaca się jedno świadczenie : wyższe
lub wybrane przez zainteresowanego; (odrębne przepisy określają
zasady pobierania świadczeń uzyskanych na podstawie przepisów
szczególnych, dotyczących np. służb mundurowych czy
kombatantów)

• W przypadku zbiegu prawa do zasiłku pogrzebowego z różnych

tytułów , przysługuje tylko jeden zasiłek

Powstanie , ustanie, zawieszenie prawa do

świadczeń

• Prawo do świadczeń powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków

wymaganych do nabycia tego prawa,

• Prawo do świadczeń ustaje:
• -gdy ustanie którykolwiek z warunków wymaganych do uzyskania świadczenia,
• -ze śmiercią osoby uprawnionej;
• Prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość

uzyskiwanego przychodu z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez
uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawca, na rzecz którego
wykonywał bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury;

• Prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej,

do której jest uprawniona jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiągania
przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia

Powstanie , ustanie…

• W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego

miesięcznego wynagrodzenia, nie wyżej niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega
zmniejszeniu o kwotę przekroczenia nie większą jednak niż kwota maksymalnego
zmniejszenia obowiązująca 31 grudnia 1998 r., w wysokości określonej w art.104 ust.8;
( kwoty maksymalnych zmniejszeń: 557,91 – dla emerytur lub rent z tytułu całkowitej
niezdolności do pracy; 418,46 zł dla rent z tytułu częściowej niezdolności, 474,25 – dla
rent rodzinnych –Komunikat Prezesa ZUS z 18 lutego 2014…)

• W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego

miesięcznego wynagrodzenia, nie wyżej niż 130% tej kwoty, renta rodzinna
przysługująca więcej niż jednej osobie ulega zmniejszeniu;

• (Obecna wysokość kwot 70 i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wynosi:

70% - 2726,80 zł , 130% - 5064,00 zł Komunikat Prezesa ZUS z dnia 18 listopada 2015
r. w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70% i 130% przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2015 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo
zawieszaniu emerytur i rent, MP z 2015, poz. 1117)

…………………………………………………

………………..