Pamięć robocza a

inteligencja

Kinga Kania

Pamięć robocza

Podstawowe pytanie - jak mierzyć sprawność/

pojemność pamięci ?

2

Reading span task,

operation span task

0

Zadanie nr 1 : reading span task –
zadanie polega na uchwyceniu zarówno
przechowywania jaki i przetwarzania
informacji.

0

Zadanie nr 2: operation span task-
przetwarzanie jak i przechowywanie.

3

Reading span task

Osoby sprawniejsze językowo lepiej radzą sobie z
odpamiętywaniem słów.

Dlaczego ?

Zużywaj mniej zasobów na odczytywanie,
zasadniczą część pozostawiając na
podtrzymywanie słów w pamięci.

4

Operation span task

Zadanie nr 2 : podobne wyniki do badania
Danemana i Carpentera( reading span task).
Osoby z lepszym wynikiem w testach zdolności
werbalnych lepiej radzą sobie z zdaniem
odpamiętywania.

5

Counting span task

0

Podobne wyniki :

0

Counting span task – zliczenie figur,
prezentowanych pomiędzy dystraktorami i
odpamietanie liczebności tych figur

6

Verbal/math span task

Pamiętanie słów lub liczb podawanych
pomiędzy podejmowaniem krótkich decyzji.

7

N-back task

Wykrywanie w ciągu kolejnych bodźców,
najczęściej cyfr, powtórzeń na n-tej, najczęściej
drugiej lub trzeciej pozycji.

3-back span
Powtórzenie na trzeciej pozycji

8

3-back task

9

0

456

10

0

4562

11

0

45625

12

0

456253

13

0

4562532

14

0

45625323

15

0

456253233

16

0

4562532332

17

Badania dodatkowych

funkcji WM

0

Nadzoru

rozumianego jako połączenie między procesami

pamięci roboczej , aktywowaniem informacji

adekwatnych dla właściwego zadania oraz

hamowanie informacji nieadekwatnych.

0

Koordynacji

polegającej na znajdowaniu nowych relacji

pomiędzy elementami w pamięci i integrowaniu

tych relacji w nowe struktury.

18

Badania nad związkiem

inteligencji z WM

1.

Kyllonen i Christal ( 1990) – r=0.91

2.

Shah i Miyake (1996 – badanie nr 1) -

1.

Liczba odpamiętanych słów z testem zdolności werbalnych SAT r =
0.45

2.

Liczba odpamiętanych słów a test zdolności przestrzennych r= 0,12

3.

Przestrzenny wynik zadania pamięciowego a test zdolności
przestrzennych r = 0,66

4.

Brak istotnego związku z ogólnym SAT pamięciowego zadania
przestrzennego r= 0,07

3.

Shah i Miyake ( badanie nr 2)

1.

Zapamiętywanie orientacji przestrzennej strzałek silnie koreluje ze
zdolnościami przestrzennymi niezależnie od tego czy jednocześnie
wymagano ich rotacji, czy czytania zdań

2.

Zadanie z zapamiętywanie słów silnie korelowało ze zdolnościami
werbalnymi w wersji z czytaniem zdań i rotacją strzałek

19

4. Engel i in.(1999) –

1.

STM i WM r= 0,68

2.

WM i Gf r= 0,59

3.

STM i Gf – nie powiązane po odjęciu części wspólnej WM i STM

4.

WM i Gf – po odjęciu wspólnej części – 0, 49

5.

Conway, Cowan, Bunting i in. (2002) – r=0,60 pamięci
roboczej ( w zadaniach werbalnych)a inteligencją płynną.

6.

Kane, Engel i in. (2004) – Gf i WM – ogólna sprawność
kontroli uwagi przewiduje inteligencję na poziomie r = 0,54

Zdolności specyficzne pamięciowe wyjaśniają znaczną część w
odpowiadających im zdolnościach intelektualnych:
r = 0,40 dla werbalnych
r= 0,49 dla przestrzennych
Sprawność pamięci werbalnej związana z inteligencją płynną na
poziomie r= 0,16, a zdolności przestrzenne r=0,54.
Teza Oberauera – przestrzenne zadania testowe korelują silnie z
inteligencją , nawet gdy nie są zadaniami podwójnymi.

20

7.

Ackerman, Beier i Boyle – r = 70 ( g –
ogólna a WM = 0.7), po wyłączeniu Ravena
r=0, 49

8.

Wittman , Wilhelm, Schultze – g a v1=
0,65, a g a v2= 0,40

v1i v2 wyjaśniają 57% wariancji g
v1= przechowywanie w kontekście
przetwarzania + koordynacja
v2= nadzór

9. Colom i in (2004) 92% wspólnej wariancji,
ale ich zdaniem to inteligencja warunkuje lepszą
pamięć roboczą.

21

Jak wyjaśnić związek WM

i inteligencji ?

0

Czy te związki są rzeczywiście aż tak silne ?



Ackerman, Boyle, Beier(2005) uśrednione r = 0,
364 albo 0,479 – po poprawkach na niską
rzetelność testów,



STM a g = 0,281, 0,347 – po poprawkach



Kontra : Oberrauer, Schultze – nierzetelność
autorów metaanalizy, ich własna r= 0, 85 zatem g
i Gf mogą zostać zastąpione prostszymi
operacjami poznawczymi i neurobiologicznymi

22

Które działające sprawniej

mechanizmy determinują zachowanie

inteligentne ?



Jensen : wyższa sprawność pamięci roboczej
osób bardziej inteligentnych jest wynikiem
szybszego przetwarzania informacji.



Engel : ludzie inteligentni reagują szybciej
dzięki sprawniejszej pamięci roboczej ,
pozwalającej przechowywać instrukcje
potrzebne do wykonania danego zadania;



Nęcka : własność pamięci w postaci pojemności



Cowan : uwaga ogniskująca

im więcej elementów może pomieść ognisko uwagi, tym więcej
złożonych relacji możemy dostrzec jednocześnie

23

Czy faktycznie osoby inteligentne

sprawniej przetwarzają

?

Chuderski i Nęcka
Kombinacja zadań biegnącej pamięci ( running memory i n-
back task)

0

Wraz ze wzrostem n spada poprawność wykrywania
powtórzeń

0

Osoby mniej inteligentne wykrywały znacznie mniej
powtórzeń, gdy powtórzenie znajdowało się na 2 pozycji
wstecz(nieistotne statystycznie w przypadku 3-wstecz i 4-
wstecz)

0

Osoby inteligentne – zgodnie z hipotezą Cowana nie
wykazują większej ogólnej sprawności pamięci roboczej,
tylko sprawniej przetwarzają to, co ma szansę się znaleźć w
polu ich uwagi.

24

Które działające sprawniej

mechanizmy determinują

zachowanie inteligentne

?

0

Engel i in . - mechanizm decydujący to
skuteczna kontrola uwagi, takie zarządzanie
zawartością uwagi, aby można było
aktywować informacje adekwatne, a
hamować nieadekwatne.

0

Kontrola czynnika pojemności pamięci
krótkotrwałej w miarach pamięci roboczej nie
zmniejsza korelacji między WM a Gf

0

Wyższa sprawność pamięci roboczej jest związana
z lepszą kontrolą czynności umysłowych.

25

Sprawność kontroli a

inteligencja

0

Pomiar :

0

Uaktualniania pamięci roboczej

0

Hamowania zbędnych reakcji

0

Przełączanie pomiędzy zadaniami

0

Koordynacja czynności jednoczesnych

0

Aktywacja celu

0

Inteligencja : Matryc Progresywnych Ravena
oraz Test Analogii Obrazowych

26

Wyniki

0

Sprawności funkcji zarządczych WM determinuje
poziom inteligencji płynnej r = 0,81

0

Inteligencja płynna silnie nasyca test analogii r = 0,92

0

Bateria testów do pomiaru sprawności pamięci
roboczej jest trafnie dobrana, ponieważ wyodrębnia
zmienną latentną nasycającą wyniki poszczególnych
zadań na poziomie od 0,39 do 0, 76

0

Sprawności funkcji zarządczych wyjaśniała 2/3
wariancji inteligencji. ( ale ponieważ wykorzystano
model równań strukturalnych nie pozwala na
wnioskowanie przyczynowe, podkreśla jedynie silny
związek tych konstruktów)

27

Podsumowanie

0

Poznawczą podstawę związku pomiędzy
inteligencją a pamięcią roboczą wyjaśniają
teorie :

0

Szybkości przetwarzania informacji w pamięci
roboczej

0

Zakresu ogniska uwagi

0

sprawności funkcji kontrolnych pamięci roboczej

Ale :



Nadal nie wyjaśniono na czym polega

mechanizm kontroli uwagi, ani jak ułatwia
rozwiązywanie testów inteligencji?

28