Fizjoterapia w chorobie
Parkinsona

Dr n.med. Małgorzata
Łukowicz

Collegium Medicum UMK

Choroba Parkinsona

•

Zaburzenie układu pozapiramidowego

•

Niedobór dopaminy w wyniku niedoboru
jej syntezy przez prążkowie

•

Postać genetyczna/rodzinna: typowy
początek choroby przed 40 r.ż.

•

Postać sporadyczna

Collegium Medicum

UMK

Rozpoznanie

Stwierdzenie :

•

Hipokinezy/bradykinezy

Oraz przynajmniej dwóch z poniższych

objawów:

•

Sztywność

•

Drżenie spoczynkowe

•

Zaburzenie odruchów postawnych

Collegium Medicum

UMK

Objaw centralny

•

Zubożenie procesów ruchowych
(zubożenie mimiki – np. rzadkie
mruganie)

•

Ruchów spontanicznych i współruchów
(hipo – akineza)

•

Spowolnienie ruchów kończyn
(bradykineza) – pukanie palcami – test
wielokrotnego zaciskania pięści

Collegium Medicum

UMK

Obraz kliniczny:

•

Asymetryczny, postępujący początek
objawów ze zubożeniem ruchów (70%
przypadków)

•

Drżenie spoczynkowe, które podczas
ruchów zanika przynajmniej przejściowo
(80-90% przypadków), początkowo
występuje po jednej stronie lub jest
nasilone połowiczo

•

Wzmożone napięcie mięśniowe o
charakterystycznej sztywności – objaw
„koła zębatego”

Collegium Medicum

UMK

c.d.

•

Zaburzenia odruchów postawnych
(wielokrotne upadki w wywiadzie), zwykle
późny objaw

•

Nierzadkie są bóle zajętej połowy ciała
lub pleców

•

Dobra odpowiedź na leczenie
substytucyjne dopaminą

Collegium Medicum

UMK

Chorobie towarzyszy:

•

Lęk

•

Depresja

•

Deficyt poznawczy (łącznie z otępieniem)

•

Bezsenność

•

Zaburzenia zwieraczy

•

Hipotonia ortostatyczna

•

Bóle

•

Halucynacje

Collegium Medicum

UMK

Leczenie:

•

Zastępowanie dopaminy przez L-dopę
(Madopar)

•

Agoniści dopaminy (bromokryptyna)

•

Zmniejszenie utraty dopaminy - inhibitor
monoaminooksydazy B (deprenyl)

•

Leki przeciwcholinergiczne (biperiden –
Akineton)

•

Amantadyna

•

Fizjoterapia

Collegium Medicum

UMK

Ocena fizjoterapeutyczna

•

Ocena ruchomości stawów

•

Ocena chodu: brak ruchomości tułowia,
chód drobnymi kroczkami, przymusowe
pochylenie do przodu, ograniczone
możliwości reakcji przy odruchu
obronnym – ryzyko upadków

•

Ocena stopnia samodzielności
(spożywanie posiłków, ubieranie się,
toaleta)

•

Oddychanie – brak ruchomości tułowia,
przodopochylenie

Collegium Medicum

UMK

Zasady fizjoterapii

•

Nie wykonywać ćwiczeń oporowych!

•

Mobilizować pacjentów przez stanowcze
polecenia, gry, zabawy, urozmaicenie
sprzętu rehabilitacyjnego

•

Częsta zmiana miejsca ćwiczeń

•

Pochwały, uznanie

•

Ćwiczenia łatwe

•

Wprowadzenie muzyki, rytmiki

Collegium Medicum

UMK

Ruchomość

•

Uruchomienie tułowia – UGUL,

•

boksowanie,

•

jazda na rowerze,

•

Gry i zabawy ruchowe, piłka

•

Szybkie zmiany pozycji – stanie –
klęczenie – siedzenie na boku – leżenie na
plecach – leżenie na brzuchu – czworaki –
klęczenie – stanie

Collegium Medicum

UMK

Zmniejszenie napięcia mięśniowego

•

Ułożenia skrętno – rozciągające

•

Rozciąganie odcinka szyjnego kręgosłupa

•

Ćwiczenia relaksacyjne

•

Rytmika, muzykoterapia

Collegium Medicum

UMK

Koordynacja i równowaga

•

Stabilizacja odruchowa –
przytrzymywanie z oporem i nagłe
puszczenie

•

Ćwiczenia automatycznych odruchów
obronnych (podpieranie się, wykrok
obronny)

•

Zabawy z piłką – łapanie piłki, badminton,
tenis ziemny, huśtawka

•

Ćwiczenia na dużej piłce

•

Platforma balansowa

Collegium Medicum

UMK

Poprawa postawy

•

Wypracowanie postawy
odciążającej

•

Rozciąganie mięśni –
piersiowy większy,
biodrowo-lędźwiowy

•

Wzmacnianie prostownika
grzbietu

Collegium Medicum

UMK

Korekcja chodu

•

Chodzenie z przeszkodami

•

W rytm muzyki, taktu

•

Chodzenie „stop and go”

•

Zmiany kierunku w trakcie chodu

•

Chodzenie po schodach

Collegium Medicum

UMK

Motoryka precyzyjna

•

Ćwiczenia palców, pisanie na tablicy

•

Przerysowywanie figur

•

Pisanie liter w podanym zakresie

•

Wiązanie, rozwiązywanie węzłów

•

Kartkowanie książki

•

Rozrywanie papieru

•

Wyjmowanie pieniędzy z portmonetki

•

Wkręcanie, wykręcenie śruby itp..

Collegium Medicum

UMK

Zwiększenie pojemności życiowej płuc

•

Terapia oddechowa

•

Likwidacja przykurczy mięśniowych

•

Korekcja postawy

Collegium Medicum

UMK

Ćwiczenia mowy

•

Poza logoterapią ćwiczenia mięśni twarzy,

•

poruszanie językiem,

•

ćwiczenia wydechu

•

Głośne wymawianie spółgłosek,
samogłosek takich jak bla, hoho, mei itp.

•

PNF twarzy

Collegium Medicum

UMK

Samoobsługa

•

Ćwiczenia w ubieraniu – instruktaż co do
ubioru

•

Ćwiczenia w pożywianiu się, dobór diety –
bogato błonnikowa

•

Bezpieczeństwo w domu – usunąć
chodniki, progi, przeszkody w doku

•

Pomoc w pielęgnacji ciała

•

Nauka wstawania z łóżka, chodzenia

•

Informacje o grupach wsparcja

Collegium Medicum

UMK