SKRUPUŁY

Prudnik, 9 września 20132

Fałszywy sąd co do

moralnej wartości

czynu podjętego lub

zaniechanego

.

15 Gdy Jezus siedział w jego domu przy stole,

wielu celników i grzeszników siedziało
razem z Jezusem i Jego uczniami. Było
bowiem wielu, którzy szli za Nim. 16
Niektórzy

uczeni

w

Piśmie,

spośród

faryzeuszów, widząc, że je z grzesznikami i
celnikami, mówili do Jego uczniów: «Czemu
On je i pije z celnikami i grzesznikami?» 17
Jezus usłyszał to i rzekł do nich: «Nie
potrzebują lekarza zdrowi, lecz ci, którzy się
źle

mają.

Nie

przyszedłem

powołać

sprawiedliwych,

ale

grzeszników».

(Mk 2,15-17).

Poglądy religijne faryzeuszy:

1.

Dążenie do odnowy narodu przez
doskonale wypełnianie prawa.

2.

Bóg nagradza za dobro i karze za zło.

3.

Przełożenie

na

życie

codzienne

przepisów obowiązujących kapłanów
podczas służby świątynnej.

4.

Kontakt z grzesznikami szkodzi prawu.

Źródło skrupułów czynionych komuś:

Religia własnego pomysłu



Przeciw fałszywej ascezie



16 Niechaj więc nikt o was nie wydaje sądu co do jedzenia i picia
bądź w sprawie święta czy nowiu, czy szabatu! 17 Są to tylko cienie

9

spraw przyszłych, a rzeczywistość

9

należy do Chrystusa. 18 Niechaj

was nikt nie odsądza od nagrody, zamiłowany w uniżaniu siebie i
przesadnej czci aniołów, zgłębiając to, co ujrzał

10

. Taki, nadęty bez

powodu zmysłowym swym sposobem myślenia, 19 nie trzyma się
mocno Głowy - [Tego], z którego całe Ciało, zaopatrywane i
utrzymywane w całości dzięki wiążącym połączeniom członków,
rośnie Bożym wzrostem. 20 Jeśli razem z Chrystusem umarliście dla
"żywiołów świata"

11

, dlaczego - jak gdyby żyjąc [jeszcze] w świecie -

dajecie sobie narzucać nakazy: 21 «Nie bierz ani nie kosztuj, ani nie
dotykaj...!» 22 A przecież wszystko to są rzeczy [przeznaczone] do
zniszczenia przez spożycie - [przepisy] według nakazów i nauk
ludzkich

12

.

23 Przepisy te mają pozór mądrości dzięki kultowi własnego
pomysłu, uniżaniu siebie i nieoszczędzaniu ciała, nie dzięki
okazywaniu jakiejś wyrozumiałości dla zaspokojenia ciała
[grzesznego]

13

. (Kol 2,16-23).

Jezus zwalczający skrupuły.

1. Metoda analogii

Porównanie sytuacji z inną dziedziną

życia: Nie potrzebują lekarza zdrowi,

lecz ci, którzy się źle mają (Mk 2,17).

2. Stwierdzenia Chrystologiczne.

Nie

przyszedłem

powołać

sprawiedliwych,

ale

grzeszników».

(Mk 2,17).

Osobisty sąd Jezusa o Jego misji.

R. Pogańskie

człowiek musi się

oczyścić, aby stanąć przed
bóstwem.

Dobra Nowina Jezusa Chrystusa

:

spotkanie z Jezusem Chrystusa
oczyszcza człowieka.

SPRAWA POSTÓW

Uczniowie Jana i faryzeusze mieli właśnie post. Przyszli więc
do Niego i pytali: «Dlaczego uczniowie Jana i uczniowie
faryzeuszów poszczą, a Twoi uczniowie nie poszczą?» 19
Jezus im odpowiedział: «Czy goście weselni mogą pościć,
dopóki pan młody jest z nimi? Nie mogą pościć, jak długo
pana młodego mają u siebie. 20 Lecz przyjdzie czas, kiedy
zabiorą im pana młodego, a wtedy, w ów dzień, będą pościć.
21 Nikt nie przyszywa łaty z surowego sukna do starego
ubrania. W przeciwnym razie nowa łata obrywa jeszcze
[część] ze starego ubrania i robi się gorsze przedarcie. 22
Nikt też młodego wina nie wlewa do starych bukłaków. W
przeciwnym razie wino rozerwie bukłaki; i wino przepadnie,
i bukłaki. Lecz młode wino [należy wlewać] do nowych
bukłaków».
(Mk 2,18-22).

Post w Judaizmie czasów Jezusa.

Początkowa raz w roku,

w dzień

przebłagania, po powrocie z niewoli
Babilońskiej dodatkowo wtorki i czwartki.
W czasach Pana Jezusa poszczono dwa
razy w tygodniu.

F. Nakładali obowiązek postu na ludzi

pobożnych. Post może Boga zobowiązać
do pomocy.

Post miał przyspieszyć nadejście Mesjasza.

Zasady zwalczania skrupułów:

1.

Jezus oświadcza o nadejściu czasu
mesjańskiego. Dziś Kościół orzeka o
charakterze czasów.

2.

Treści NT nie można przenosić na
współczesność.

3.

Pan Jezus odwołuje się do mądrości
ludzi ubogich.

4.

Nie wolno przeszłości czynić aktualną
teraźniejszością.

Kiedyś było lepiej...

Błąd

anachronizmu.

Niezdolność do życia w
swoim czasie historycznym.

Nowe bukłaki: Sakramenty i

Kościół.

Łuskanie kłosów w szabat

5

23 Pewnego razu, gdy Jezus przechodził w szabat
wśród zbóż, uczniowie Jego zaczęli po drodze zrywać
kłosy. 24 Na to faryzeusze rzekli do Niego: «Patrz,
czemu oni robią w szabat to, czego nie wolno?» 25
On im odpowiedział: «Czy nigdy nie czytaliście, co
uczynił Dawid, kiedy znalazł się w potrzebie, i był
głodny on i jego towarzysze? 26 Jak wszedł do domu
Bożego za Abiatara

6

, najwyższego kapłana, i jadł

chleby pokładne, które tylko kapłanom jeść wolno; i
dał również swoim towarzyszom». 27 I dodał: «To
szabat został ustanowiony dla człowieka, a nie
człowiek dla szabatu. 28 Zatem Syn Człowieczy jest
panem szabatu». (Mk 2,23-28).

Łuskanie kłosów praktyką dopuszczalną.

Zarzut polega na czynieniu rzeczy
zakazanej w szabat.

Faryzeusze

wymieniali

39

prac

zakazanych w szabat, do których
doliczano 6 lub 39 prac podrzędnych.

Jezus zwalczający skrupuły.

Wyza do szukania argumentów w Piśmie

św.

Lektura

Pisma

św.

pozwala

skonfrontować

ze

Słowem

Bożym

własna sytuację życiową.

Jezus

wykazuje

F.

sprzeczność:

przekraczają Słowo Boże, jednocześnie
domagają się aby Pan Jezus i Jego
uczniowie zachowywali ich tradycję,
por. Mk 7,1-13).

W

zwalczaniu

skrupułów

Ewangelia proponuje:

1.

Autorytet Pana Jezusa

2.

Dekalog

3.

Naukę Pisma św.

4.

Mądrość

doświadczenia

życiowego.

Ograniczenie

własnej

wolności

ze

względu na skrupuły innych.

Spożywanie mięsa ofiarowanego bożkom.

1Kor 8,1-10.

Ze skrupułami ludzi słabych nie liczą się

ludzie zbyt pewni siebie.

Rady św. Pawła.

1.

Nie

dociekać

pochodzenia mięsa.

2.

W

sytuacji

wiedzy

nabytej postąpić zgodnie
z nakazami sumienia.

Niewiedza co do moralnej kwalifikacji

czynu.

Kazanie na Górze jest źródłem dobrego

skrupułu, czyli zbawczego niepokoju o
jakość swego działania. (Mt 6,25-34).

Prawo kazuistyczne:

1.

reguluje konkretne problemy.

2.

Brakuje motywacji nadprzyrodzonej.

3.

Służy budowaniu ładu społecznego.

4.

Jest uwarunkowane historycznie i
podlega krytyce oraz zmianom.

5.

Powstaje w oparciu o Prawo Boże.

Prawo apodyktyczne.

1.

Podane bez uzasadnienia.

2.

Jest konieczne i nie znosi sprzeciwu.

3.

Zostaje podane w imieniu Boga.

4.

Do tego prawa odwołują się prorocy.

5.

Jest metą normy oraz instancją
krytyczną dla konkretnych reguł.

ST daje światło dla rozumienia Kazania

na Górze. Ono jest meta normą. Jest
instancją

krytyczną

dla

naszych

konkretnych wyborów życiowych. Jest
to P. apodyktyczne, nie zaś zbiór
konkretnych

zasad,

czyli

prawo

kazuistyczne, ład społeczny. W słowach
PJ nie jest określony żaden konkretny
ład społeczny (B XVI). KNG pyta o naszą
doskonałość na miarę Boga.

Katechizm jako droga do równowagi

ducha.

 
K. uogólnia wypowiedzi Biblijne. Daje

całościową odpowiedź na dany temat.
Może być pomocą w rozstrzyganiu S.
Trzeba otworzyć się na komentarz do
prawdy wiary i obyczajów.

Wizja człowieka.
 
Wraz z Chrztem otrzymuje człowiek życie

Boże, nie zmienia się jednak jego
skłonna do grzechu natura. Zasługą
człowieka jest walka z tymi
skłonnościami, dzięki mocy otrzymanej
do Pana Boga. Świętość Boga polega na
braku złych pragnień. Świętość
człowieka natomiast polega na walce z
tymi złymi pragnieniami.

Nie zabijaj.
 
Zakaz obejmuje zadawanie śmierci istocie

niewinnej. Mówi także o obowiązku
uprawnionej obrony. Odnośnie ciężkiej
choroby, to nie wolno przerwać zwyczajnych
zabiegów terapeutycznych. Doświadczenia
na ludziach: zabronione gdy ryzyko jest
niewspółmierne do spodziewanego dobra.
Gdy szkoda wyrządzona przez napastnika
byłaby długotrwała, pewna, gdy nie ma
innych możliwości oddalenia zagrożenia
uprawnione jest użycie siły militarnej.

Nie pożądaj żony bliźniego

swego.

 
Nie wolno kultywować myśli i

pragnień nieczystych. To
poważne i precyzyjne
sformułowanie.

Skrupuły

związane

z

życiem

sakramentalnym.

podstawa błąd formalny.
Błędne

założenie

o

możliwości

osiągnięcia przez człowieka stanu
doskonałości,

czyniącego

przyjęcie

Sakramentu

św.

uprawnionym

świadczeniem,

nie

zaś

łaską

niezasłużoną.

Przyczyna powyższego błędu:

Przeniesienie

na

przestrzeń

życie

areligijnego norm obowiązujących w
społeczności świeckiej

Nabycie uprawnień daje prawa (np. do

wykonywania zawodu).

Czy jednak naprawdę zamieszka Bóg na

ziemi? Przecież niebo i niebiosa
najwyższe nie mogą Cię objąć, a tym
mniej ta świątynia, którą zbudowałem.
(1Krl 8,27)
Zbyt czyste oczy Twoje, by na zło
patrzyły,
a nieprawości pochwalać nie możesz.
(Ha 1,13).

DZIĘKUJĘ