Ilościowa analiza
mikroskopowa skał
(planimetria)
Metody badań
minerałów i
skał
Na czym polega analiza
ilościowa skał?
Co mierzymy:
powierzchnia ziarn
długość odcinków linii
pomiarowych przypadających
na poszczególne ziarna
ilość punktów pomiarowych
przypadających na
poszczególne ziarna
Metoda:
• planimetryczn
a
(powierzchnio
wa)
• liniowa
• punktowa
Wyniki analizy podajemy w procentach objętościowych (% obj.)
Analiza ilościowa skał
– metoda powierzchniowa (planimetryczna)
Okular siatkowy
Wykorzystanie
komputerowej
analizy obrazu
Analiza ilościowa skał
– metoda powierzchniowa (planimetryczna)
Analiza ilościowa skał
– metoda powierzchniowa (planimetryczna)
Wykorzystani
e
komputerow
ej analizy
obrazu
Analiza ilościowa skał
– metoda liniowa
Okular z
podziałką
mikrometryczn
ą
Analiza ilościowa skał
– metoda liniowa
Okular z
podziałką
mikrometryczn
ą
Analiza ilościowa skał
– metoda punktowa
Okular z krzyżem
nitkowym.
W celu ułatwienia
wykonania analizy
można zastosować
stolik integracyjny,
np. marki ELTINOR.
Kwarc
Biotyt
Plagioklaz
1
1
1
2
3
4
2
5
2
Analiza ilościowa skał
– metoda punktowa
Zasada
pomiaru
Kwarc
Biotyt
Plagioklaz
9
1
5
18
Suma
42 100,0% obj.
21,4% obj.
35,7% obj.
42,9% obj.
Analiza ilościowa skał
– metoda punktowa
Zasada
pomiaru
Analiza ilościowa skał
– metoda punktowa
Wybór warunków przeprowadzenia
analizy
1. dobór powiększenia –
zależnie od uziarnienia skały
2. ustalenie wielkości przesuwu
podłużnego i poprzecznego –
zależnie od uziarnienia skały
3. ustalenie niezbędnej ilości
zliczeń – w oparciu o diagram
van der Plasa i Tobiego
linia
pomiarowa
przesuw
podłużny
przesuw
poprzeczny
Cel wykonania analizy ilościowej skały
• Dokładna klasyfikacja skały
• Możliwość przeliczenia składu mineralnego na
chemiczny
• Wykorzystanie do rozważań genetycznych
• Wykorzystanie przy ocenie surowcowej
Składnik
Ilość
zliczeń
Zawartoś
ć
[% obj.]
Kwarc
182
23,6
Mikroklin
104
13,5
Ortoklaz
48
6,2
Pertyt
168
21,8
Plagioklaz
106
13,7
Biotyt
89
11,5
Hornblenda
57
7,4
Min. poboczne
8
0,6
Min.
nieprzezroczyste
16
1,6
SUMA
771
100,0
Klasyfikacja skały
Wyniki analizy ilościowej
Wskaźnik barwy M’ = 19,6
Wyniki analizy ilościowej
przeliczone do klasyfikacji
Składnik
Ilość
zliczeń
Zawartoś
ć
[% obj.]
Kwarc
182
23,6
Mikroklin
104
13,5
Ortoklaz
48
6,2
Pertyt
168
21,8
Plagioklaz
106
13,7
Biotyt
89
11,5
Hornblenda
57
7,4
Min. poboczne
8
0,6
Min.
nieprzezroczyste
16
1,6
SUMA
771
100,0
Kwarc
182
29,9
Skalenie alkaliczne
320
52,6
Plagioklaz
106
17,4
SUMA
608
100,0
Min. ciemne
151
19,6
M’ < 90
Analiza ilościowa
skał
– metoda punktowa
błąd pomiaru
diagram van der Plasa i Tobiego
Klasyfikacja skały
Kwarc
– 29,9%
Skaleń
– 52,6%
Plagioklaz – 17,4%
Suma
– 100,0%
Sprawozdanie
I.
Charakterystyka petrograficzna skały
magmowej
1.
Wstęp – pochodzenie próbki oraz cel badań.
2.
Metody badań
3.
Wyniki badań
1.Opis makroskopowy
2.Opis mikroskopowy
3.Ilościowy skład mineralny próbki
4.Klasyfikacja badanej skały
4.
Wnioski
5.
Literatura
Sprawozdanie I.
Fot. 1. Fenokryształ oliwinu o wyraźnie zaznaczonej
budowie zonalnej. Mikrofotografia, polaryzatory
skrzyżowane.
Sprawozdanie I.
Tab. 1. Wyniki analizy ilościowego składu mineralnego badanej skały
Składnik
Ilość
zliczeń
Zawartoś
ć
[% obj.]
Kwarc
182
23,6
Mikroklin
104
13,5
Ortoklaz
48
6,2
Pertyt
168
21,8
Plagioklaz
106
13,7
Biotyt
89
11,5
Hornblenda
57
7,4
Min. poboczne
8
0,6
Min.
nieprzezroczyste
16
1,6
SUMA
771
100,0
Sprawozdanie I.
A
Q
P
s y e n o -
g r a n i t
m o n z o -
g r a n i t
Q
Q
=
3
5,
0%
A
A = 4 2 ,4 %
P.
Rys. 1. Pozycja systematyczna badanej skały w trójkącie
klasyfikacyjnym APQ dla skał plutonicznych o M<90.
Sprawozdanie I.
5. Literatura
GAWEŁ A., MUSZYŃSKI M., 1992 – Tablice do identyfikacji minerałów metodą
rentgenograficzną. Wyd. AGH, Kraków.
RATAJCZAK T., MAGIERA J., SKOWROŃSKI A., TUMIDAJSKI T., 1998 – Ilościowa
analiza mikroskopowa skał. Wyd. AGH, Kraków, skrypt nr 1634.
MANECKI A., MUSZYŃSKI M., [red], 2008 – Przewodnik do petrografii. Wyd. AGH,
Kraków.
Uwaga. Wszystkie zamieszczone tabele,
rysunki i fotografie muszą być
przywołane w tekście.
np.
„Głównym składnikiem badanej skały są duże (1-2 cm), owalne kryształy
skaleni alkalicznych, otoczone obwódką plagioklazową (fot. 1). Na
świeżym przełamie przybiera ona szarozieloną barwę, na powierzchni
zwietrzałej jest kremowo-biała.”
„Wyniki analizy ilościowego składu mineralnego próbki zestawiono w
tabeli 1.”