Ilościowa analiza

mikroskopowa skał

(planimetria)

Metody badań
minerałów i
skał

Na czym polega analiza
ilościowa skał?

Co mierzymy:

powierzchnia ziarn

długość odcinków linii

pomiarowych przypadających
na poszczególne ziarna

ilość punktów pomiarowych

przypadających na
poszczególne ziarna

Metoda:

• planimetryczn

a
(powierzchnio
wa)

• liniowa

• punktowa

Wyniki analizy podajemy w procentach objętościowych (% obj.)

Analiza ilościowa skał

– metoda powierzchniowa (planimetryczna)

Okular siatkowy

Wykorzystanie
komputerowej
analizy obrazu

Analiza ilościowa skał

– metoda powierzchniowa (planimetryczna)

Analiza ilościowa skał

– metoda powierzchniowa (planimetryczna)

Wykorzystani
e
komputerow
ej analizy
obrazu

Analiza ilościowa skał

– metoda liniowa

Okular z
podziałką
mikrometryczn
ą

Analiza ilościowa skał

– metoda liniowa

Okular z
podziałką
mikrometryczn
ą

Analiza ilościowa skał

– metoda punktowa

Okular z krzyżem
nitkowym.

W celu ułatwienia
wykonania analizy
można zastosować
stolik integracyjny,
np. marki ELTINOR.

Kwarc

Biotyt

Plagioklaz

1

1

1

2

3

4

2

5

2

Analiza ilościowa skał

– metoda punktowa

Zasada
pomiaru

Kwarc

Biotyt

Plagioklaz

9

1
5

18

Suma

42 100,0% obj.

21,4% obj.

35,7% obj.

42,9% obj.

Analiza ilościowa skał

– metoda punktowa

Zasada
pomiaru

Analiza ilościowa skał

– metoda punktowa

Wybór warunków przeprowadzenia
analizy

1. dobór powiększenia –

zależnie od uziarnienia skały

2. ustalenie wielkości przesuwu

podłużnego i poprzecznego –
zależnie od uziarnienia skały

3. ustalenie niezbędnej ilości

zliczeń – w oparciu o diagram
van der Plasa i Tobiego

linia

pomiarowa

przesuw

podłużny

przesuw

poprzeczny

Cel wykonania analizy ilościowej skały

• Dokładna klasyfikacja skały
• Możliwość przeliczenia składu mineralnego na

chemiczny

• Wykorzystanie do rozważań genetycznych
• Wykorzystanie przy ocenie surowcowej

Składnik

Ilość

zliczeń

Zawartoś

ć

[% obj.]

Kwarc

182

23,6

Mikroklin

104

13,5

Ortoklaz

48

6,2

Pertyt

168

21,8

Plagioklaz

106

13,7

Biotyt

89

11,5

Hornblenda

57

7,4

Min. poboczne

8

0,6

Min.
nieprzezroczyste

16

1,6

SUMA

771

100,0

Klasyfikacja skały

Wyniki analizy ilościowej

Wskaźnik barwy M’ = 19,6

Wyniki analizy ilościowej
przeliczone do klasyfikacji

Składnik

Ilość

zliczeń

Zawartoś

ć

[% obj.]

Kwarc

182

23,6

Mikroklin

104

13,5

Ortoklaz

48

6,2

Pertyt

168

21,8

Plagioklaz

106

13,7

Biotyt

89

11,5

Hornblenda

57

7,4

Min. poboczne

8

0,6

Min.
nieprzezroczyste

16

1,6

SUMA

771

100,0

Kwarc

182

29,9

Skalenie alkaliczne

320

52,6

Plagioklaz

106

17,4

SUMA

608

100,0

Min. ciemne

151

19,6

M’ < 90

Analiza ilościowa
skał

– metoda punktowa

błąd pomiaru

diagram van der Plasa i Tobiego

Klasyfikacja skały

Kwarc

– 29,9%

Skaleń

– 52,6%

Plagioklaz – 17,4%
Suma

– 100,0%

Sprawozdanie
I.

Charakterystyka petrograficzna skały

magmowej

1.

Wstęp – pochodzenie próbki oraz cel badań.

2.

Metody badań

3.

Wyniki badań

1.Opis makroskopowy
2.Opis mikroskopowy
3.Ilościowy skład mineralny próbki
4.Klasyfikacja badanej skały

4.

Wnioski

5.

Literatura

Sprawozdanie I.

Fot. 1. Fenokryształ oliwinu o wyraźnie zaznaczonej

budowie zonalnej. Mikrofotografia, polaryzatory

skrzyżowane.

Sprawozdanie I.

Tab. 1. Wyniki analizy ilościowego składu mineralnego badanej skały

Składnik

Ilość

zliczeń

Zawartoś

ć

[% obj.]

Kwarc

182

23,6

Mikroklin

104

13,5

Ortoklaz

48

6,2

Pertyt

168

21,8

Plagioklaz

106

13,7

Biotyt

89

11,5

Hornblenda

57

7,4

Min. poboczne

8

0,6

Min.

nieprzezroczyste

16

1,6

SUMA

771

100,0

Sprawozdanie I.

A

Q

P

s y e n o -

g r a n i t

m o n z o -

g r a n i t

Q

Q

=

3

5,

0%

A

A = 4 2 ,4 %

P.

Rys. 1. Pozycja systematyczna badanej skały w trójkącie

klasyfikacyjnym APQ dla skał plutonicznych o M<90.

Sprawozdanie I.

5. Literatura

GAWEŁ A., MUSZYŃSKI M., 1992 – Tablice do identyfikacji minerałów metodą

rentgenograficzną. Wyd. AGH, Kraków.

RATAJCZAK T., MAGIERA J., SKOWROŃSKI A., TUMIDAJSKI T., 1998 – Ilościowa

analiza mikroskopowa skał. Wyd. AGH, Kraków, skrypt nr 1634.

MANECKI A., MUSZYŃSKI M., [red], 2008 – Przewodnik do petrografii. Wyd. AGH,

Kraków.

Uwaga. Wszystkie zamieszczone tabele,
rysunki i fotografie muszą być
przywołane w tekście.

np.
„Głównym składnikiem badanej skały są duże (1-2 cm), owalne kryształy
skaleni alkalicznych, otoczone obwódką plagioklazową (fot. 1). Na
świeżym przełamie przybiera ona szarozieloną barwę, na powierzchni
zwietrzałej jest kremowo-biała.”

„Wyniki analizy ilościowego składu mineralnego próbki zestawiono w
tabeli 1.”