Nowoczesne systemy alternatywnego

pomiaru procesów rozwojowych

w systemach gospodarczych.

Przegląd i ocena.

2

Wskaźniki ekonomiczne

zawierają różne

indeksy, raporty i dane

ekonomiczne, takie

jak: bezrobocie,

inflacja, produkcja

przemysłowa,

sprzedaż, podaż

pieniądza.

Czym właściwie są wskaźniki ekonomiczne?

→ Jednym z takich wskaźników jest wskaźnik PKB
(produkt krajowy brutto)

Wskaźniki ekonomiczne –

wskaźniki opisujące

relacje między

określonymi

wielkościami

ekonomicznymi i

pozwalające na analizę

sytuacji ekonomicznej

oraz na przewidywanie

przyszłych zmian.

3

W naszej pracy głównie skupimy się na analizie

nowoczesnych wskaźników pomiaru procesów
rozwojowych w gospodarce.

Jednym z tych wskaźników jest Szczęście

narodowe (krajowe) brutto (ang. Gross
National Happiness, GNH).

Nowoczesne wskaźniki

4

Podobno szczęśliwi

czasu nie mierzą. A
czy samo
szczęście jest
mierzalne?

Według władców

jednego z
egzotycznych krajów
– jak najbardziej!

Jigme Singye Wangchuck-

czwarty król Bhutanu w latach
1972–2006

Szczęście narodowe (krajowe) brutto

5

Bhutan to taki kraj, o którym zasadniczo nikt nie

słyszał, oprócz pojęcia „Szczęścia narodowego
brutto”, które wymyślono w tymże kraju w
opozycji do stosowanego powszechnie produktu
krajowego brutto.

Bhutan

Szczęście narodowe (krajowe) brutto

6

Według buddyjskiej filozofii...

…młody król stwierdził,

że wysoki poziom PKB
w konkretnych krajach
wcale nie przekłada się
na społeczny dobrobyt.

Według niego

sukcesem jest
osiągnięcie równowagi
między wzrostem

gospodarczym a
zadowoleniem
społecznym.

Szczęście narodowe (krajowe) brutto

Co dwa lata mieszkańcy Bhutanu dostają

do wypełnienia ankietę składającą się
ze 180 pytań.

Poszczególne punkty kwestionariusza

podzielone są na 9 kategorii części
składowych Szczęścia Narodowego.

Ankieta dla mieszkańców

Szczęście narodowe (krajowe) brutto

8

Co składa się na szczęście narodowe brutto?

Szczęście narodowe (krajowe) brutto

1. Dobre samopoczucie pod względem psychologicznym

2. Wykorzystanie czasu

3. Witalność społeczności

7. Zróżnicowanie środowiska
naturalnego

4. Kultura

5. Zdrowie

6. Edukacja

8. Poziom życia

9. Rząd

Światowy Indeks Szczęścia- HPI

New Economics
Foundation-
brytyjska organizacja
naukowa

Nick Marks i

organizacja,

dla której pracuje,

New Economics

Foundation,

stworzyli Happy Planet

Indeks- HPI (Światowy

Indeks Szczęścia)

i zajmują się tworzeniem

szczęśliwego, zdrowego

życia.

Ich zdaniem należy

brać pod

uwagę wszystko to, co

wartościowe. 

Nick Marks- well-being
reasercher. Założyciel
ośrodka- Dobre
Samopoczucie.

Jak oblicza się Światowy Indeks Szczęścia?

Światowy Indeks Szczęścia

Długości życia-

wykorzystane

zostały dane

oczekiwania

długości życia z

raportu UNDP o

Rozwoju

Społecznym-

2011r.

Odczuwanego dobrostanu

(samopoczucie)- Badani

musieli wyobrazić sobie drabinę,

gdzie pierwszy szczebel to 0 i

oznacza trudne życie a ostatni-

10 dostatnie życie. Później

musieli wybrać na którym

szczeblu są w stanie stanąć.

Śladu

ekologicznego-

HPI użyło śladu

raportu organizacji

dobroczynno-

środowiskowej

WWF jako miara

zużycia zasobów.

Do obliczenia wskaźnika wykorzystuje się globalne dane dotyczące:

Obliczenia przeprowadza się następująco:

Dlaczego wskaźnik HPI jest nam potrzebny?

Światowy Indeks Szczęścia

HPI stawia przyszły dobrobyt jako najważniejszy cel. Jest to środek

rozwoju każdego kraju w kontekście rzeczywistych ograniczeń

środowiskowych.

Pokazuje nam, że wyzwania krajów bogatych i tych z wysokim

poziomem ubóstwa mogą by różne- ale cel jest ten sam.

HPI dowodzi, że zachodnie modele rozwoju pomijają równowagę
ekologiczną dlatego ważnym jest znaleźć odpowiednią drogę
rozwoju w kierunku trwałego dobrobytu.

W przedziale od 0-100 dla HPI, celem jest aspirować narodowości do

2050 roku by osiągnąć 89. Oparte jest to na osiągalnym

oczekiwanym dobrym poziomie życia i rozsądku.

Co mówi nam HPI ?

Światowy Indeks Szczęścia

 Nowe wyniki potwierdzają, że nadal nie żyjemy na szczęśliwej
planecie. Żaden kraj nie był w stanie osiągnąć sukcesu łącząc ze
sobą trzy rzeczy: średniej długości życia z dobrym
samopoczuciem i żyć w granicach ochrony środowiska.

 Kraje Ameryki Łacińskiej otrzymały najwyższą ocenę jeśli
chodzi o długie i szczęśliwe życie przy stosunkowo niskim śladzie
ekologicznym.

Rozpowszechnienie pomysłu.

Światowy Indeks Szczęścia

Jak już wiemy, Światowy Indeks Szczęścia stworzony został przez
Nicka Marksa z organizacji NEF a po raz pierwszy opublikowany
został w lipcu 2006r.

Jego przesłanie dotarło do setki tysięcy osób na całym świecie- w
ciągu dwóch dni od premiery raport został pobrany i czytany w
185 krajach.

W czerwcu 2009 roku opublikowane zostało drugie wydanie.

W lipcu 2010 roku na prestiżowej konferencji TEDGlobal Nick
Marks zaprezentował HPI.

Co dalej ze Światowym Indeksem Szczęścia?

Światowy Indeks Szczęścia

New Economics Foundation wzywa ONZ do

opracowania wskaźnika, który opiera się na

Światowym Indeksie Szczęścia. Również podjęcia

odpowiednich kroków ku lepszej przyszłości-

osiągnięcia celu jakim jest dobrobyt dla

wszystkich.

Wskaźnik poszczególnych czynników na świecie- 2012

Światowy Indeks Szczęścia

Dobrostan

Oczekiwana długość życia

Ślad ekologiczny

Wskaźnik HPI- ranking

Światowy Indeks Szczęścia

Według najnowszego rankingu, przeprowadzonego w 2012 roku,
najwyższy poziom HPI osiągnęły takie kraje, jak:

Pozyc

ja

Kraj

HPI

Odczuwany

dobrostan

Oczkiwan

a długość

życia

Wpływ

na

środowi

sko

1

Kostaryka

64.0 7.3

79.3

2.5

2

Wietnam

60.4 5.8

75.2

1.4

3

Kolumbia

59.8 6.4

73.7

1.8

Polska zajęła w rankingu 71
miejsce.

Wskaźnik zadowolenia z życia- SLI

Adrian G White-
analityk społeczny z
Wyższej Szkoły
Psychologii w
Leicester (Wielka
Brytania).

Wskaźnik makroekonomiczny

opracowany przez psychologa

Adriana G. White'a z

Uniwersytetu w Leicester, mierzący w

sposób bezpośredni poziom

satysfakcji respondentów z życia.

Analizowano dane opublikowane

przez:

-UNESCO,

-CIA,

-New Economics Foundation,

-WHO,

-World Database of Happines,

-Latin Barometer,

-Afrobarometer i

-UNHDR.

Zadowolenie z życia jako cel życia

Celem człowieka jest osiągnięcie maksymalnego poziomu zadowolenia z życia.
Dwie zasadnicze składowe tego zadowolenia stanowią:

 Dobrobyt materialny (zamożność)

 Dobrobyt pozamaterialny

- całkowity brak

zadowolenia z życia

 

Wskaźnik zadowolenia z życia- SLI

Koncepcja Maslowa

Punktem wyjścia w badaniu zadowolenia z
życia jest socjologiczna koncepcja zwana
hierarchią potrzeb Maslowa.

Potrzeba

spełnienia

Potrzeba

szacunku

i uznania

Potrzeba miłości i

przynależności

Potrzeba

bezpieczeństwa

Potrzeby

fizjologiczne

Zgodnie z nią człowiek dąży do
zaspokajania potrzeb, począwszy od
niższego do wyższego rzędu.

Jeżeli hierarchia potrzeb jest
skonstruowana poprawnie, to
ludzie nie dążą wyłącznie do
osiągnięcia maksymalnej
użyteczności z konsumpcji
dóbr. Oznacza to, że nie
można utożsamiać
zadowolenia z życia z
zamożnością, także
odwrotnie.

Wskaźnik zadowolenia z życia- SLI

Paradoks Easterlina

Wskaźnik zadowolenia z życia- SLI

W poszczególnych krajach ludzie bogatsi są
zazwyczaj bardziej zadowoleni z życia niż
ludzie ubodzy.

Oznacza to, że zamożność jest tożsama z
zadowoleniem życia, lecz z drugiej strony
badania dotyczące różnych krajów i epok
dowodzą, że zależność między zamożnością
a zadowoleniem z życia jest słaba d tego
stopnia, iż można wątpić w jej
występowanie

Richard Easterlin-
profesor ekonomii na
University of Southern
California.

Na poziom zadowolenia z życia
wpływają także oczekiwania. Ludzie
ubodzy, którzy nie oczekują wzrostu
zamożności, mogą być bardziej
zadowoleni z życia niż ludzie zamożni,
którzy na wzbogacenie bezskutecznie
czekają.

25

Tyle do tego wskaźnika. Można
następny zaczynac.
To co było wczesniej nie usuwałem,
tylko jest nizej 

http://pl.wikipedia.org/wiki/Rozw

%C3%B3j_spo%C5%82eczno-

gospodarczy

26

Rozwój społeczno-

gospodarczy

•Rozwój społeczno-gospodarczy -
proces pozytywnych zmian ilościowo-
jakościowych, dzięki którym w sferze
wszelakiej działalności gospodarczej,
kulturowej i społecznej oraz stosunków
społeczno–produkcyjnych i polityczno–
ustrojowych zwiększają się i
udoskonalają istniejące zjawiska a
także powstają i rozwijają się nowe
zjawiska. Zmiany te zachodzą w ujęciu
czasowym i przestrzennym.

27

Najpopularniejsze rodzaje

mierników:

•PKB
•PNB
•HDI
•Parytet siły nabywczej (PPP)
•Stopa inflacji
•Wysokość deficytu budżetowego

28

•Produkt krajowy brutto, PKB (ang.
gross domestic product, GDP) – pojęcie
ekonomiczne oznaczające jeden z
podstawowych mierników dochodu
narodowego stosowanych w
rachunkach narodowych. PKB opisuje
zagregowaną wartość dóbr i usług
finalnych wytworzonych na terenie
danego kraju w określonej jednostce
czasu

29

WADY PKB

30

•Produkt narodowy brutto (PNB, ang.
Gross National Product, GNP) - miara
wartości wszystkich dóbr i usług
finalnych wytworzonych przez
obywateli danego państwa oraz przez
osoby prawne z siedzibą na jego
terenie niezależnie od tego, czy
podmioty te działają w kraju, czy za
granicą. Pomijane są dochody
obcokrajowców w danym państwie.

31

•Wskaźnik rozwoju społecznego (ang.
Human Development Index, HDI;
czasem tłumaczony jako „wskaźnik
rozwoju ludzkiego”) – syntetyczny
miernik opisujący efekty w zakresie
społeczno-ekonomicznego rozwoju
poszczególnych krajów (stąd czasem
nazywany wskaźnikiem rozwoju
społeczno-ekonomicznego). System
ten wprowadzony został przez ONZ dla
celów porównań międzynarodowych.
Wskaźnik został opracowany w roku
1990 przez pakistańskiego ekonomistę
Mahbuba ul Haqa. Od 1993
wykorzystuje go w swoich corocznych
raportach oenzetowska agenda ds.
rozwoju (UNDP).

32

•Parytet siły nabywczej, PSN (ang.
purchasing power parity, PPP) – kurs
walutowy wyliczony w oparciu o
porównanie cen sztywno ustalonego
koszyka towarów i usług w różnych
krajach w tym samym czasie,
wyrażonych w walutach tych krajów.

•Parytet siły nabywczej pozwala na
rozwiązanie problemu dokonywania
międzynarodowych porównań PKB.
Zasadniczą kwestią jest zebranie
danych o cenach z zagregowanej listy
towarów i usług, która zawiera
produkty porównywalne i
reprezentatywne dla analizowanych
krajów. Parytet siły nabywczej jest
właściwszym wskaźnikiem od
finansowego (giełdowo-bankowego)
kursu walutowego, gdyż uwzględnia
siłę nabywczą ludności.

33

Stopa inflacji

•Inflacja oznacza zjawisko wzrostu
ogólnego poziomu cen dóbr w pewny
okresie.
•Występuje wówczas, gdy rośnie
ogólny poziom cen, a nie ceny
pojedynczych dóbr.
•Możemy wyróżnić inflacje jawną,
ukrytą, umiarkowaną, galopującą,
hiperinflacje.
•Miernikiem poziomu inflacji jest
indeks wzrostu cen dóbr
konsumpcyjnych (Consumer Price
Index- CPI).

34

•Deficyt budżetowy – ujemne saldo w
budżecie instytucji – sytuacja, w której
wydatki w budżecie danej instytucji są
wyższe niż jej dochody w danym
okresie rozliczeniowym (roku
budżetowym). Przeciwieństwem
deficytu budżetowego jest nadwyżka
budżetowa.

35

Nowoczesne wskaźniki

rozwoju:

•Szczeście narodowe brutto
•Światowy Index Szczęścia
•Wskaźnik zadowolenia z życia
•Wskaźnik oczekiwanej długości szczęśliwego życia
•Wskaźnik potencjalnej migracji netto
• Produkcja samochodów w tys. Sztuk
•Nakłady finansowe na badania
•Produkcja prądu elektrycznego w kWh na osobę
•Ilość km autostrad
•Wskaźnik Big Maca

29.11.2021

37

Szczęście narodowe

(krajowe) brutto

•Szczęście narodowe (krajowe) brutto
(ang. Gross National Happiness, GNH)
– wskaźnik zaproponowany w 1972
przez byłego króla Bhutanu, Jigme
Singye Wangchucka jako instrument
służący do mierzenia jakości życia w
sposób bardziej całościowy niż
powszechnie stosowany wyłącznie
ekonomiczny wskaźnik Produkt krajowy
brutto (PKB). Wskaźnik ten jest
wykorzystywany w Bhutanie w
planowaniu rozwoju społeczno-
gospodarczego. Idea ta spotkała się z
zainteresowaniem również w innych
krajach.

38

•Światowy Indeks Szczęścia[1] (ang.
Happy Planet Index, HPI, właśc.
"Wskaźnik Szczęśliwej Planety") –
wskaźnik ekonomiczny opracowany w
2006 roku przez New Economics
Foundation (NEF) do mierzenia
poziomu dobrostanu (ang. well-being)
w poszczególnych krajach. W
przeciwieństwie do innych popularnych
wskaźników, takich jak PKB czy
Wskaźnik rozwoju społecznego (HDI),
HPI bierze pod uwagę również wpływ
na środowisko, tzw. ślad ekologiczny,
oraz zrównoważony rozwój, wychodząc
z założenia, że celem aktywności
ekonomicznej jest nie tyle bogacenie
się, co zapewnienie zdrowia i
szczęścia. Wskaźnik ten jest tak
wyliczany, by promować kraje o
mniejszym wpływie na środowisko i
wykorzystujące w mniejszym stopniu
zasoby naturalne.

39

Obliczenia przeprowadza się

następująco:

40

•Według najnowszego rankingu,
przeprowadzonego w 2012 roku,
najwyższy poziom HPI osiągnęły takie
kraje, jak Kostaryka, Wietnam i
Kolumbia, natomiast na dole skali
znalazły się Botswana, Czad i Katar.
Polska zajęła w rankingu 71 miejsce.

41

Wskaźnik HPI 2012

•PozycjaKraj HPI Odczuwany
dobrostan Oczekiwana długość życia
Wpływ na środowisko
•1 Kostaryka 64.0 7.3 79.3 2.5
•2 Wietnam 60.4 5.8 75.2 1.4
•3 Kolumbia 59.8 6.4 73.7 1.8
•4 Belize 59.3 6.5 76.1 2.1
•5 Salwador 58.9 6.7 72.2 2.0
•6 Jamajka 58.5 6.2 73.1 1.7
•7 Panama 57.8 7.3 76.1 3.0
•8 Nikaragua 57.1 5.7 74.0 1.6
•9 Wenezuela56.9 7.5 74.4 3.0
•10 Gwatemala 56.9 6.3 71.2 1.8

Polska zajęła w rankingu 71 miejsce.

42

•Wskaźnik zadowolenia z życia (ang.
Satisfaction with Life Index, SLI) -
wskaźnik makroekonomiczny
opracowany przez psychologa Adriana
G. White'a z Uniwersytetu w Leicester,
mierzący w sposób bezpośredni
poziom satysfakcji respondentów z
życia. Podczas przeprowadzania tych
badań, okazało się, że poziom
odczuwanego szczęścia jest mocno
skorelowany ze stanem zdrowia,
zamożnością i dostępem do
podstawowego wykształcenia. Według
rankingu krajów, dokonanego w 2006
roku przy wykorzystaniu tego
wskaźnika, krajem o najwyższym
poziomie zadowolenia z życia była
Dania.

43

44

Bibliografia

•„Makro i mikroekonomia Podstawowe
problemy” Stefan Marciniak, wyd.
Naukowe PWN 2005.
•„Ekonomia rozwoju” Ryszard
Bartkowiak, Polskie Wydawnictwo
Ekonomiczne 2013