POLITYKA ZATRUDNIENIA I
RYNKU PRACY

POLITYKA ZATRUDNIENIA

Polityka zatrudnienia wiąże się z oddziaływaniem

władz państwowych na rynek pracy pod kątem
potrzeb gospodarki kraju oraz godzenia interesów
pracodawców i pracowników.

Polityka zatrudnienia jako dyscyplina naukowa

zajmuje

się

obiektywnymi

związkami

zachodzącymi

pomiędzy

procesami

rozwoju

ludności a procesami rozwoju gospodarczego.
Stąd też polityką zatrudnienia zajmuje się wiele
dyscyplin naukowych, które badają zatrudnienie
pod względem ekonomicznym.

2

POLITYKA ZATRUDNIENIA

W rozumieniu praktycznym to suma

różnego rodzaju działań związanych z
realnym gospodarowaniem zasobami
pracy, związane jest to z
przygotowaniem kwalifikacyjnym
zasobów pracy tzn. różnego rodzaju
formami szkoleń, kwalifikowania
zawodowego. Byłyby to sprawy
związane z alokacją siły roboczej i z
właściwym kierowaniem,
motywowaniem.

3

POLITYKA ZATRUDNIENIA

Polityka społeczna natomiast zajmuje się

polityką zatrudnienia w aspekcie
społecznym, a więc bada, w jakim stopniu
realizowana jest praca jako potrzeba
społeczna, a jednocześnie też – jak polityka
zatrudnienia wpływa na zaspokojenie potrzeb
całego społeczeństwa, czyli jakie są
możliwości podziału wykonanego dochodu
narodowego w sferze produkcji materialnej
oraz jakie istnieją możliwości zaspokojenia
potrzeb ludzkich w sferze niematerialnej w
zakresie infrastruktury społecznej.

4

POLITYKA ZATRUDNIENIA

Wyróżnia się dwie podstawowe funkcje

zatrudnienia:



Funkcję społeczną, która związana jest z
warunkami rozwoju społecznego.



Funkcję ekonomiczną, która związana jest z
rozwojem gospodarczym.

Dodatkowo wyróżnia się też:



Funkcję poznawczo – normatywną
dotyczącą systemu kształcenia.



Funkcję dochodową związaną z
zapewnieniem uczestnictwa ludzi w tworzeniu i
podziale dochodu narodowego.

5

POLITYKA ZATRUDNIENIA

Sprawą zatem szczególnego zainteresowania

polityki zatrudnienia w aspekcie społecznym
jest określenie pracy jako wartości, źródła
satysfakcji, samorealizacji, zapewnienia
bezpieczeństwa i higieny pracy i co za tym
idzie godnej płacy, stosownie do wniesionego
wysiłku zarówno umysłowego jak i
fizycznego.

6

POLITYKA ZATRUDNIENIA

Podstawowymi zadania polityki zatrudnienia

są:



zatrudnienie osób zdolnych do pracy i jej
poszukujących,



zapewnienia zatrudnienia poprzez dobór
odpowiednich pracowników, miejsc pracy,
bezpieczeństwa i higieny.



umożliwienie podwyższania kwalifikacji w
danym zawodzie.

7

POLITYKA ZATRUDNIENIA

Polityka zatrudnienia powinna być tak

realizowana, aby nie naruszać praw
obywatelskich, zawartych w Konstytucji RP,
które brzmią:

„Art. 65



Każdemu zapewnia się wolność wyboru i
wykonania zawodu oraz wyboru miejsca pracy.
Wyjątki określa ustawa.



Obowiązek pracy może być nałożony tylko przez
ustawę.



Stałe zatrudnienie dzieci do lat 16 jest
zakazane.

8

POLITYKA ZATRUDNIENIA



Formy i charakter dopuszczalnego zatrudnienia
określa ustawa



Minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę lub
sposób ustalania tej wysokości określa ustawa.



Władze publiczne prowadzą politykę zmierzającą
do pełnego, produktywnego zatrudnienia poprzez
realizowanie programów zwalczania bezrobocia, w
tym organizowania i wspierania poradnictwa
szkolenia zawodowego oraz robót publicznych i
prac interwencyjnych”.

9

POLITYKA ZATRUDNIENIA

Do zadań polityki zatrudnienia możemy zaliczyć:



bilansowanie zatrudnienia w skali krajowej i lokalnej,



kształtowanie jego struktury zgodnie z potrzebami i
profilem demograficznym ludności,



dostosowanie kwalifikacji zasobów pracy do potrzeb
gospodarczych,



organizacja rynku pracy i związanego z nim
pośrednictwa oraz poradnictwa zawodowego,



udzielanie pomocy w znalezieniu zajęcia grupom
społecznym mającym szczególne trudności w aktywizacji
zawodowej (np. młodocianym, niepełnosprawnym,
kobietom, zwalnianym z zakładów karnych itp.),



motywowaniem do pracy.

10

POLITYKA ZATRUDNIENIA

Europejska polityka zatrudnienia opiera się na

czterech filarach:



Zatrudnialność – obejmuje działania
umożliwiające bezrobotnym powrót do pracy, a
także promocję otwartego rynku pracy.



Przedsiębiorczość – oznacza dążenie do
ułatwienia obywatelom UE zakładania i
prowadzenia firm oraz zatrudniania innych osób.



Zdolność adaptacji pracowników i
pracodawców – filar ten promuje modernizację
organizacji pracy.



Równość szans – oznacza walkę z dyskryminacją
osób niepełnosprawnych, kobiet i osób nie
posiadających wykształcenia.

11

POLITYKA ZATRUDNIENIA

Cele polityki zatrudnienia to:

Wspieranie zatrudnienia, lepsze warunki życia

i pracy, odpowiednia ochrona socjalna, dialog
pomiędzy organami zarządzającymi, a
partnerami społecznymi, rozwój zasobów
ludzkich w celu zapewnienia trwałego
i wysokiego poziomu zatrudnienia oraz
zwalczanie wykluczenia społecznego to
wspólne cele Wspólnoty i państw
członkowskich w dziedzinie polityki społecznej
i polityki zatrudnienia.

12

POLITYKA ZATRUDNIENIA

Głównymi podmiotami polityki zatrudnienia, a więc

organami i jednostkami organizacyjnymi
wyznaczającymi cele i zadania oraz
podejmującymi przedsięwzięcia związane z
realizacją polityki zatrudnienia państwa, są:



Sejm - jako władza ustawodawcza



Prezydent i rząd - władza wykonawcza



Centralne organy administracji państwowej:  Rada
Ministrów, Minister Pracy i Polityki Socjalnej,
Krajowy Urząd Pracy



Organy społeczne o kompetencjach opiekuńczo-
doradczych: Naczelna Rada Zatrudnienia oraz
wojewódzkie i regionalne rady zatrudnienia



Związki Zawodowe Pracowników i Związki
Pracodawców.

13

RYNEK PRACY

Rynek pracy jest to "MIEJSCE", w którym odbywa się

proces kupna oraz sprzedaży pracy.



Kupującym - są firmy - pracodawcy, którzy mają
określone potrzeby (chcą zatrudnić pracownika).
Pracodawcy kształtują popyt na pracę.



Sprzedającym - są osoby poszukujące pracy. To one
reprezentują podaż na rynku pracy.



Towarem są: wykształcenie, kwalifikacje, umiejętności,
dyspozycyjność, siła fizyczna, itp.

14

RYNEK PRACY - RODZAJE

Podział według zasięgu rynku:



Rynek lokalny – praca w niedalekiej odległości od
miejsca zamieszkania.



Rynek regionalny – praca w regionie
(np. w województwie).



Rynek krajowy – praca w kraju.



Rynek zagraniczny – praca poza granicami kraju
ojczystego.

15

RYNEK PRACY - RODZAJE

Podział według statusu prawnego:



Rynek oficjalny – praca zgodna z prawem
(odprowadzane składki ZUS, składki zdrowotne).



Szara strefa – dochody uzyskiwane z pracy nie
zakazanej przez prawo, ale ukrywane w części lub
w całości przed organami administracji,
państwowej, celnej.

16

RYNEK PRACY - RODZAJE

Rynek dzieli się również na segmenty według

zawodów i poziomów kwalifikacyjnych,
obejmowanych ofertami pracodawców i
deklarowanymi przez poszukujących
zatrudnienia.

17

RYNEK PRACY

Zadania państwa w zakresie promocji

zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia
oraz aktywizacji zawodowej są realizowane
przez instytucje rynku pracy działające w celu:



pełnego i produktywnego zatrudnienia,



rozwoju zasobów ludzkich,



osiągnięcia wysokiej jakości pracy,



wzmacniania integracji oraz solidarności
społecznej.

18

RYNEK PRACY

Powyższe zadania realizowane są na

podstawie:



ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy,



Krajowego Planu Działań na Rzecz
Zatrudnienia zawierającego zasady realizacji
Europejskiej Strategii Zatrudnienia,



inicjatyw samorządu gminy, powiatu,
województwa i partnerów społecznych.

19

RYNEK PRACY

PODMIOTAMI POLITYKI SPOŁECZNEJ SĄ:



Komitet Społeczny Rady Ministrów – działania
w zakresie bezrobocia,



Departament Rozwoju Społecznego – badanie
bezrobocia



Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej –
ograniczanie bezrobocia, kreuje Prawo Pracy
harmonizuje je z prawem UE.



Wojewódzkie Urzędy Pracy



Powiatowe Urzędy Pracy

20

RYNEK PRACY

Do zadań samorządu województwa w zakresie

polityki rynku pracy należy m.in.:



określanie i koordynowanie regionalnej polityki rynku
pracy i rozwoju zasobów ludzkich w odniesieniu do
krajowej polityki rynku pracy przez przygotowanie i
realizację regionalnego planu działań na rzecz
zatrudnienia;



podział posiadanych środków Funduszu Pracy, z
uwzględnieniem kierunków i priorytetów określonych
w regionalnym planie działań na rzecz zatrudnienia,
na działania na rzecz promocji zatrudnienia, rozwoju
zasobów ludzkich i aktywizacji bezrobotnych;



współdziałanie z wojewódzką radą zatrudnienia w
określaniu i realizacji regionalnej polityki rynku pracy i
rozwoju zasobów ludzkich;

21

RYNEK PRACY



badanie efektywności projektów lokalnych;
programowanie i wykonywanie zadań
realizowanych przy współfinansowaniu
Europejskiego Funduszu Społecznego przez:
opracowywanie, realizację i finansowanie
programów regionalnych i projektów lokalnych,



inicjowanie i realizowanie przedsięwzięć
mających na celu rozwiązanie lub złagodzenie
problemów związanych z planowanymi
zwolnieniami grup pracowników z przyczyn
dotyczących zakładu pracy;

22

RYNEK PRACY



realizowanie zadań wynikających z koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego państw, w
zakresie świadczeń dla bezrobotnych, w
szczególności: pełnienie funkcji instytucji właściwej,



przyjmowanie i rozpatrywanie wniosków
bezrobotnych o wydanie odpowiednich zaświadczeń
w sprawach świadczeń z tytułu bezrobocia,



realizowanie zadań wynikających z umów
międzynarodowych i innych porozumień zawartych
z partnerami zagranicznymi w zakresie kierowania
polskich obywateli do pracy za granicą u
pracodawców zagranicznych;

23

RYNEK PRACY



koordynowanie działań w zakresie kształcenia
ustawicznego i szkolenia bezrobotnych i
poszukujących pracy, w szczególności:



diagnozowanie potrzeb rynku pracy w zakresie
kształcenia ustawicznego i szkolenia
bezrobotnych i poszukujących pracy,



określanie i wdrażanie instrumentów służących
dostosowaniu kierunków kształcenia i szkolenia
zawodowego do potrzeb rynku pracy,



prowadzenie rejestru instytucji szkoleniowych,



prowadzenie dialogu społecznego w zakresie
polityki zatrudnienia i kształcenia ustawicznego
pracowników i poszukujących pracy;

24

RYNEK PRACY



organizowanie, prowadzenie i finansowanie
szkoleń pracowników wojewódzkich i powiatowych
urzędów pracy;



określanie, po zasięgnięciu opinii wojewódzkiej
rady zatrudnienia, na podstawie klasyfikacji
zawodów i specjalności, wykazu zawodów, w
których za przygotowanie zawodowe młodocianych
pracowników może być dokonywana refundacja,
wykaz zawodów podlega ogłoszeniu w
wojewódzkim dzienniku urzędowym;



współdziałanie z właściwymi organami
oświatowymi w harmonizowaniu ustawicznego
kształcenia zawodowego z potrzebami rynku pracy.

25

RYNEK PRACY

Instytucjami rynku pracy realizującymi zadania

określone w ustawie z 20 kwietnia 2004 r. o
promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.) są:

1. Publiczne służby zatrudnienia;
2. Ochotnicze Hufce Pracy;
3. Agencje zatrudnienia;
4. Instytucje szkoleniowe;
5. Instytucje dialogu społecznego;
6. Instytucje partnerstwa lokalnego.

26

RYNEK PRACY

INSTRUMENTY RYNKU PRACY - czyli jak

państwo wspiera finansowo bezrobotnych:



Zwrot kosztów dojazdu do pracy; kosztów
zakwaterowania



Zwrot kosztów wyposażenia lub
doposażenia stanowiska pracy



Dotacje na podjecie działalności
gospodarczej



Refundacja składek na ubezpieczenie
społeczne

27

RYNEK PRACY



Dodatek aktywizacyjny ; prace
interwencyjne



Staż zawodowy, przygotowanie zawodowe



Stypendia naukowe



Roboty publiczne



Refundacja kosztów opieki nad dzieckiem

28

RYNEK PRACY

Sytuacja, którą obserwujemy na polskim

rynku pracy wyraźnie pokazuje główne
problemy, których rozwiązanie jest
priorytetem polityki rynku pracy. Wyraźnie
rysują się trzy główne obszary problemowe,
które są ściśle połączone i przenikają się
wzajemnie.

29

RYNEK PRACY

bezrobocie ludzi młodych - i niedopasowanie

poziomu kwalifikacji zasobów pracy do potrzeb
rynku pracy. Bezrobotna młodzież, to grupa,
która bezpośrednio po ukończeniu szkoły, ma
problemy ze znalezieniem zatrudnienia.

długotrwałe bezrobocie - jest początkiem

marginalizacji społecznej. Wyraźnie negatywną
cechą polskiego rynku pracy jest systematyczne
rozszerzanie się bezrobocia długotrwałego, czyli
zwiększanie się udziału bezrobotnych
pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy
wśród ogółu bezrobotnych.

pogłębiające się zróżnicowanie przestrzenne

lokalnych rynków pracy

30

RYNEK PRACY

Polityka Rynku Pracy w Polsce polega na

promocji zatrudnienia, łagodzeniu skutków
bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej,
polityka ta realizowana jest na podstawie
uchwalanego przez Radę Ministrów
Krajowego Planu Działań na Rzecz
Zatrudnienia, zawierającego zasady realizacji
europejskiej Strategii Zatrudnienia oraz
inicjatywy samorządu gminy, powiatu,
województwa i partnerów społecznych.

31

DZIĘKUJEMY

ZA

UWAGĘ

CVC