Aktywna polityka na rynku pracy – polityka państwa na rynku pracy, zmierzająca do likwidacji przyczyn bezrobocia za pomocą mikro- i makroekonomicznych instrumentów oddziaływania na ten rynek.

Do mikroekonomicznych narzędzi wykorzystywanych w aktywnej polityce na rynku pracy należą m.in.:

• pożyczki dla osób bezrobotnych i zakładów pracy, udzielane w celu tworzenia nowych miejsc pracy oraz podjęcia własnej działalności gospodarczej przez bezrobotnego;

• szkolenia i przekwalifikowania osób bezrobotnych, umożliwiające zdobywanie nowych umiejętności i podtrzymywanie aktywności zawodowej;

• prace interwencyjne – forma zatrudnienia subsydiowanego, która pozwala tworzyć stanowiska pracy przy ponoszeniu niskich nakładów ze strony pracodawcy;

• roboty publiczne – prace na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego gmin (na przykład budowa infrastruktury), które dają szansę podtrzymania aktywności zawodowej bezrobotnego i możliwość osiągnięcia dochodu przez osoby bez prawa do zasiłku;

• finansowanie zatrudniania absolwentów, czyli refundowanie pracodawcy kosztów wynagrodzenia bezrobotnego, co umożliwia absolwentowi odbycie stażu i zdobycie nowych kwalifikacji;

• programy specjalne – przeznaczone dla osób długotrwale bezrobotnych (finansowe wsparcie inicjatyw skierowanych do grup bezrobotnych mających największe problemy z uzyskaniem pracy).

Makroekonomicznymi narzędziami wykorzystywanymi w aktywnej polityce na rynku pracy są przede wszystkim instrumenty polityki fiskalnej (podatki i wydatki budżetowe) oraz polityki pieniężnej (stopa procentowa, podaż pieniądza). W zależności od przyczyn bezrobocia (koniunkturalne lub klasyczne) instrumenty te są zorientowane na pobudzanie globalnego popytu lub stwarzanie producentom bardziej ekonomicznych warunków rozwijania działalności gospodarczej.

Pasywna polityka na rynku pracy – działania państwa na rynku pracy, które mają na celu likwidację skutków bezrobocia, ale bez wspomagania procesu powstawania nowych miejsc pracy. Polityka ta obejmuje różne formy pomocy finansowej dla bezrobotnych, jak zasiłki, jednorazowe odszkodowania dla osób zwalnianych z pracy, dodatki związane z wcześniejszym przechodzeniem na emeryturę.

Aktywna polityka rynku pracy zmierza do:

aktywizacji zawodowej bezrobotnych,

zmniejszenia niedopasowań strukturalnych na rynku pracy,

podniesienia produkcyjności siły roboczej,

weryfikacji gotowości do pracy bezrobotnych.

instrumentów polityki rynku pracy

Doradztwo i pośrednictwo pracy-Pomaga skrócić czas trwania bezrobocia.

Nie generuje wysokich kosztów.

Pomaga dopasować bezrobotnych do aktywnych programów

Szkolenie zawodowe

Przyczynia się do wzrostu produkcyjności bezrobotnych.

Pozwala na produktywne wykorzystanie czasu bezrobocia, zapobiegając tym samym dekwalifikacji.

Generuje pozytywne efekty, jeżeli jest prawidłowo adresowane, czyli nakierowane na potrzeby grup problemowych na rynku pracy np. kobiet, młodzieży, bezrobotnych w starszym wieku itp.

Subsydiowanie zatrudnienia w sektorze prywatnym(dotacje płacowe)

Może prowadzić do regularnego permanentnego zatrudnienia po zakończeniu okresu subsydiowania.

Stwarza bezrobotnym możliwości przygotowania zawodowego poprzez uzyskiwanie kwalifikacji

zawodowych i innych umiejętności w miejscu pracy.

Pomaga utrzymać kontakt z rynkiem pracy

Samozatrudnienie

Aktywizują długookresowo bezrobotnych.

Prowadzą do produkcji dóbr publicznych i przyczyniają się do rozwoju i poprawy infrastruktury w regionie.

Mogą skutecznie weryfikować gotowość podjęcia pracy przez bezrobotnych.

Roboty publiczne

Aktywizują długookresowo bezrobotnych.

Prowadzą do produkcji dóbr publicznych i przyczyniają się do rozwoju i poprawy infrastruktury w regionie.

Mogą skutecznie weryfikować gotowość podjęcia pracy przez bezrobotnych.