Nowotwory regionu głowy

i szyi

Dr n. med. Tomasz Wiśniewski

Jaka lokalizacja nowotworu jest

najczęstsza w regionie głowy i szyi?

• Częstość (osób/rok)

– Nosowa część gardła

180

– Ustna część gardła

1000

– Dolna część gardła

380

– Krtań

2400

– Zatoki i jama nosowa

160

– Jama ustna

1100

– Ślinianki

340

Etiologia w H&N Ca

• Papierosy
• Alkohol

• Human Papilloma

Virus

• HPV type 16 (60-

70% w USA)

– Rak ustnej części

gardła

• Ebstein Barr Virus

– Rak nosowej części

gardła

Jakie są objawy raków regionu

głowy i szyi?

• Owrzodzenie/ afta jama ustna
• Ból gardła jama ustna

• Mowa kluchowata base of tongue

• Chrypka krtań

• Dysfagia, odynofagia gardło dolne

• Adenopatia nosowa część gardła
• Zajęcie nn. czaszkowych nosowa część

gardła

• Krwawienie z nosa jama nosowa

Leczenie we wczesnych postaciach

H&N ca

Operacja

• Podobne OS i LC
• Różne:

– Skutki uboczne
– Efekty kosmetyczne
– Czasy leczenia

Radioterapia

V
S

Leczenie w zaawansowanych

postaciach H&N ca

• 2 opcje:

– operacja +/- pooperacyjna RT-CHTH

(często)

– Radykalna RT-CHTH (preferowana)

– Lepsze wyniki (guz bardziej wrażliwy)
– Lepsze skutki uboczne (tylko jedno leczenie)

Opcje lecznicze w H&N ca

Lokalizacja

Operacja

Radioterapi

a

Chemiotera

pia

Nosowa część

gardła

+++

++

Ustna część

gardła

+

+++

++

Gardło dolne

++

++

++

Krtań

++

++

+

Zatoki i jama

nosowa

+++

++

+

Jama ustna

+++

++

++

Ślinianki

+++

+

+

Jakie są najważniejsze cechy raka

kratni?

1) Najczęstszy rak regionu głowy i szyi

2) Rokowanie zależy od lokalizacji
nagłośnia- szybki wzrost i wcześnie N+

głośnia – powolny wzrost, wysokie zróżnicowanie, szybka

diagnoza

podgłośnia- umiarkowany wzrost , N+ także w śródpiersiu

3) Wysokie ryzyko rozwoju drugiego niezależnego nowotworu

dróg oddechowych lub górnego odcinka przewodu

pokarmowego

Co oznacza rak przezgłośniowy oraz

rak multiregionalny?

• Rak przezgłośniowy–

rak głośni który
nacieka do okolicy nad
i/lub podgłośniowej

• Rak multiregionalny

– guz 2 lub 3
poziomów krtani, lecz
bez określenia
pierwotnej lokalizacji

Rak gardła dolnego

Cechy
• Miejscowy wzrost z wczesnym

naciekaniem otaczających tkanek
( szczególnie krtani) oraz szerzenie się
drogą węzłów chłonnych

• M+ względnie rzadko
• Najgorsze rokowanie w H&N cancers

– 5yOS 15%
– Ryzyko drugiego pierwotnego nowotworu-

25%

Rak gardła dolnego

Lokalizacja
• Zachyłek gruszkowaty 65%
• Tylna ściana gardła

25-30%

• Okolica zapierścienna

5%

Raki jamy ustnej

Cechy
• Wysokie ryzyko N+ ( bogata sieć

limfatyczna)

• Ważne : elektywne wycięcie lub RTH węzłów
• gdy N+ szanse wyleczenia < 50%
Leczenie
• Wycięcie guza ± jedno lub obustronne

selektywne usunięcie węzłów chłonnych
(preferowana metoda)

• Często pooperacyjna RTH +/- CHTH

Rak ustnej części gardła

Szybki wzrost i wcześnie N+
Lokalizacja:

migdałek

- 60%

• nasada języka - 28%
• podniebienie miękkie - 11%
• boczna/tylna ściana - 1%

• Związek z wirusem HPV

Rak nosowej części gardła

• 3 typy hist-pat
• WHO type 1 (rogowaciejący; częsty w USA i UE),
• WHO type 2 (nierogowaciejący),
• WHO type 3 (niezróżnocowany; endemia w

Chinach).

• Lymphoepithelioma = WHO III z dużą

komponentą limfocytarną. Wyższa LRC, ale takie
same OS bo większy odsetek DM.

• Silny związek z EBV

Rak nosowej części gardła

Objawy
• Adenopatia (guz szyi) najczęstszy objaw

– Kliniczne zajęcie 70%
– Subkliniczne zajęcie 90%
– Obustronne 50%

• Krwawienie z nosa 37-73%
• Utrata słuchu 41-62%
• Bóle głowy5-40%
• Zajęcie nn.czaszkowych 20 %

– V i VI (najczęściej)

Zatoki i jama nosowa

Cechy
• Raki zatoki szczękowej są najczęstsze (70%).
• Częstość większa w Japoni i RPA.
• Częściej u mężczyzn (4:1).
• Linia Ohngren’a biegnie od przyśrodkowego

kąciak oczodołu do kąta żuchwy. Gorzej rokują
guzy położone do góry i tyłu od tej lini.

• Hist-pat : najczęściej rak płaskonabłonkowy

Inne: Adenoid cystic cancer,
esthesioneuroblastoma,plasmacytoma,
lymphoma, melanoma, sarcoma.

Guzy ślinianek

Hist-pat
• Większość guzów ślinianek jest łagodna.
• Odwrotna zależność pomiędzy rozmiarem

slinianki a odsetkiem guzów złośliwych

Gruczoł

Częstość

% guzów

złośliwych

Przyusznica

80%- 90%

15%

Podżuchwowa

10-20%

40%

Podjęzykowa

kilka %

80%

Guzy ślinianek

• Różnorodność histologiczna:

– Najczęstszy guz łagodny : Pleomorphic

adenoma.

– Najczęstszy guz złośliwy : Mucoepidermoid

carcinoma.

– Najczęstszy guz złośliwy ślinanki

podżuchwowej i małych gruczołów slinowych
to adenoid cystic carcinoma

• Niski odsetek N+ (5–8%),
• Ale skłonność do szerzenie się wzdłuż nerwów !!!!