PIELĘGNIARSTWO 

SYSTEMOWE MARTHY ROGERS

mgr Bernadeta Ciszewska

ŻYCIE I DZIAŁALNOŚĆ ZAWODOWA 

MARTHY ROGERS

Urodziła się 12 maja 1914 roku w 
Dallas w Teksasie. W latach 1931 
– 1933 studiowała nauki 
przyrodnicze. Dyplom 
ukończenia szkoły pielęgniarskiej 
otrzymała w 1936 roku.

Pracowała najpierw jako pielęgniarka 
zdrowia publicznego, później jako 
kierownik do spraw edukacji. W 
1945 roku uzyskała magisterium z 
nauk pielęgniarskich. Siedem lat 
później uzyskała magisterium z 
ochrony nauk przyrodniczych. W 
1954 uzyskała tytuł doktora nauk 
przyrodniczych, kilka lat później 
uzyskała tytuł profesora. 

Zmarła w 1994 roku. Za ogromne 
zasługi dla pielęgniarstwa 
pośmiertnie została włączona do 
Galerii Zasłużonych 
Amerykańskiego Towarzystwa 
Pielęgniarskiego.
O jej wielkości i  i roli jaką odegrała 
w pielęgniarstwie, świadczy m.in. 
to, że wiele nagród, stypendiów itp. 
nazwanych zostało jej imieniem.

M. Rogers uznawana jest za 
pionierkę, osobę która jako jedna 
z pierwszych, bo już na przełomie 
lat 50. i 60. XX wieku, stawiała na 
pielęgniarstwo jako dyscyplinę 
naukową. Przeciwstawiała się 
kontynuowaniu nauki 
pielęgniarskiej opartej na modelu 
medycznym.

Była osobą wszechstronnie 
wykształconą. Zdobytą 
wiedzę uzupełnioną własnym 
doświadczeniem i 
przemyśleniami, 
wykorzystywała dla potrzeb 
budowania pielęgniarstwa.

PODSTAWOWE POJĘCIA 
WYKORZYSTANE 

DLA POTRZEB 

TEORII

Dla celów swojej teorii M. 

Rogers wykorzystała wiedzę 
dotyczącą:

 teorii systemów otwartych – 

by organizmy żywe traktować 
jako zorganizowane całości o 
charakterze dynamicznym, 

współdziałania człowieka ze 

środowiskiem go otaczającym 
– każdego pojedynczego 
człowieka należy rozpatrywać 
łącznie z jego otoczeniem, 
jego środowiskiem,

 wymiany energii i informacji 

pomiędzy człowiekiem i 
środowiskiem. Ta ciągła 
wymiana gwarantuje 
autonomiczne 
funkcjonowanie,

  pola energetycznego 

człowieka i środowiska. 
Człowiek i środowisko to 
dwa pola energetyczne 
wzajemnie na siebie 
oddziałujące.

Dla potrzeb teorii, M. Rogers 
wyodrębniła kilka centralnych 
pojęć np. człowiek, 
środowisko, interakcja 
człowieka ze środowiskiem, 
pole energetyczne, 
pielęgniarstwo.

Człowiek 
To integralna całość, system 
otwarty, pozostający w ciągłym, 
wzajemnym oddziaływaniu ze 
środowiskiem. Dla jego opisania 
M. Rgers wykorzystała 
następujące pojęcia, wraz z 
określonymi znaczeniami im 
przypisanymi:

  

całość –

 

człowiek, jako 

zjednoczona, niepodzielna 
całość, będąca czymś więcej 
niż sumą poszczególnych 
części,

  otwartość – człowiek 

wymieniający energię ze 
swoim najbliższym 
środowiskiem,

 

jednokierunkowość – życie 

rozumiane jako proces, 
postępuje do przodu,

 wzór –cechy 

charakterystyczne dla 
zachowań i działań każdego 
człowieka, niezbędne dla 
identyfikacji poszczególnych 
osobników,

 
odczucie i myśli – zachowanie 

człowieka, jako przejawy 
działania pola 
energetycznego, stany, do 
których przeżywania zdolna 
jest niemal każda istota.

  Człowiek jednostkowy jest bytem 

homeodynamicznym. Charakter i 
kierunek zmian rozwoju 
człowieka określają trzy zasady:

1.  zasada spiralności – 

innowacyjna zmiana o 
charakterze rosnącym, 
przesuwająca się w czasie i 
przestrzeni,

2. Zasada współbrzmienia – 

inaczej rezonansu (ma różną 
intensywność i czas trwania),

3. Zasada integralności – ciągły 

proces wymiany energii 
ludzkiej i środowiskowej oraz 
łączenia się w integralną 
całość.

Przyjmuje się, że znajomość 
powyższych zasad jest bardzo 
przydatna w pielęgniarstwie. 
Pomaga lepiej zrozumieć 
człowieka i jego środowisko.

Środowisko 
W ujęciu M. Rogers, środowisko 
jest specyficznym energetycznym 
terenem, pozostającym w stałym, 
wzajemnym oddziaływaniu ze 
sobą, dlatego zawsze, analizując 
życie i zachowanie człowieka 
należy uwzględnić współdziałanie 
ze środowiskiem.

Pole energetyczne

Wyróżniła ona dwa pola:
 własne pole człowieka
 oraz środowiska – rozumianym 

jako materia ożywiona i 
nieożywiona.

Pole ludzkie nie ma jakiegoś 

określonego charakteru 
(biologicznego, psychicznego, 
społecznego).

W teorii M. Rogers nawiązuje 
się do znaczenia dotyku 
terapeutycznego. W tym 
podejściu dotyk jest 
rozumiany jako szczególny 
przykład takiego właśnie pola.

Pielęgniarstwo
M. Rogers rozumiała 
pielęgniarstwo jako naukę i 
praktykę – sztukę.
Od pielęgniarki wymaga 
twórczego podejścia i bogatej 
wyobraźni. Cechuje je 
okazywanie empatii i 
współczucia pielęgnowanemu.

W koncepcji M. Rogers 
podstawowym celem 
pielęgniarstwa jest 
wykorzystywanie wiedzy na 
temat możliwości oddziaływania 
pola energetycznego człowieka i 
środowiska na zdrowie. Istotne 
jest stworzenie harmonijnego 
związku pomiędzy człowiekiem a 
środowiskiem.

Pielęgniarka w koncepcji M. 
Rogers jest rozumiana jako 
generator i detektor pola 
energetycznego. Podstawowa 
rola pielęgniarki polega na 
pomaganiu ludziom w 
osiąganiu jak najlepszego 
samopoczucia, w ramach ich 
własnego pola energetycznego. 

Mobilizując wszelkie siły 
człowieka i jego rodziny, 
wzmacnia jego integralność i 
jego związki z otoczeniem.