1

Analiza kosztów wypadków

przy pracy

Marzec 2008 r.

2

Struktura wydatków
z funduszu ubezpieczenia wypadkowego ZUS - 2004

r.

wydatki ogółem - 4 209,1 mln zł.

(4 % wydatków FUS)

73 %

6 %

13 %

źródło: Bezpieczeństwo pracy 6/2004 oraz dane ROP.

2004 r. – tytułem 3539 rent wypłacono z FUS
3,1 mld. zł. Przeciętna renta -1029 zł
(1791 rent na skutek wypadku przy pracy, 1506
rent z tyt. chorób zawodowych, 242 renty z tyt.
wypadku w drodze do/z pracy).

7 %

(73.083 jednorazowych odszkodowań –wyp. przy pracy oraz w drodze do/z
pracy.
Przeciętna wartość świadczenia -2211zł (tylko z tytułu wypadku przy pracy).

3

Struktura społecznych kosztów

wypadków przy pracy – 2004 r.

Źródło: prezentacja CIOP PIB

4

Struktura społecznych kosztów wypadków przy
pracy – 2004

(wg. podmiotów)

Źródło: prezentacja CIOP PIB

5

Kategorie kosztów wypadków przy
pracy

Osoba poszkodowana

i jej rodzina

Społeczeństwo

Pracodawca

Obniżenie lub utrata zarobków

Koszty leczenia

Koszty leków

Koszty rehabilitacji

Zasiłki

Odszkodowania

Renty

Koszt straconego czasu pracy

Płatności bieżące

Utrata przychodów

Straty majątku trwałego i
obrotowego

źródło: prezentacja CIOP
PIB

6

Koszty wypadków przy pracy

Ponoszone są przez:

 społeczeństwo w postaci kosztów ZUS i NFZ,

 pracowników i ich rodziny – dodatkowe koszty leczenia , możliwość

utraty prawa do wykonywania zawodu, trwałe kalectwo,

oszpecenie, wyłączenie z możliwości normalnego życia,

 pracodawców w postaci:

• kosztów straconego czasu pracy,

• bezpośrednich płatności

bieżących,

• strat w majątku trwałym i

obrotowym,

• utraty dochodów,

• uzyskanych dochodów.

Koszt wypadku ponoszony przez pracodawcę – wartość zwiększająca koszty własne
przedsiębiorstwa, o którą w związku z zaistniałym wypadkiem zmniejsza się wielkość zysku
lub powiększa wysokość poniesionych strat.

7

Koszt straconego czasu pracy:

•

przez osobę poszkodowaną, zarówno w dniu wypadku, jak i w dniach

absencji,

• przez inne osoby np. udzielające pierwszej pomocy poszkodowanemu ,

towarzyszące poszkodowanemu w drodze do lekarza czy do domu,

• czas związany z zastępstwem poszkodowanego,
• czas poświęcony na dochodzenie powypadkowe,
• czas na planowanie i prowadzenie prac badawczo – rozwojowych.

powrót

8

Bezpośrednie płatności bieżące:

• koszty wynajęcia maszyn,
• zlecenie produkcji poza zakład,
• naprawy wykonane poza zakładem,
• koszty transportu poszkodowanego i płatnej pomocy medycznej poza

zakładem pracy.

powrót

9

Straty w majątku trwałym i obrotowym:

• koszty straconych wskutek wypadku surowców, półwyrobów lub

wyrobów gotowych,

• straty w wyposażeniu: maszyny, narzędzia, pojazdy,
• straty w obiektach.

powrót

10

Utrata dochodów:

• kary umowne do zapłacenia kontrahentom,
• przerwy w produkcji,
• obniżenie wydajności i jakości produkcji.

powrót

11

Uzyskane dochody

przychody z tytułu uszkodzonych, zniszczonych lub ukradzionych

składników majątku przedsiębiorstwa, które były objęte
ubezpieczeniem.

12

Udział poszczególnych składników kosztów

(analiza 41 wypadków)

•

czas stracony w dniu wypadku - 0,25 %,

•

czas absencji poszkodowanego - 1,53 %,

•

czas na dochodzenie powypadkowe - 5,12 %,

•

czas na działania profilaktyczne - 1,52 %,

•

inne koszty czasu straconego - 0,51 %,

•

pomoc medyczna - 0,24 %,

•

zastępstwa - 6,04 %,

• zakłócenia w produkcji - 32,54 %,
• straty materialne - 11,47 %,

•

naprawy - 0,64 %,

• odszkodowania - 20,37 %,

•

inne koszty - 19,77 %.

Źródło: dane OIP Warszawa.

13

Analizy kosztów 330 wypadków, sporządzona według wielkości

zatrudnienia w zakładzie, wskazuje na ścisły związek pomiędzy
wysokością kosztów a wielkością zatrudnienia w zakładzie. Wypadki w
większych zakładach wiążą się z większymi kosztami. Wynika to stąd, że
w dużych zakładach wyższe są koszty zakłóceń produkcji oraz napraw w
związku ze stosowaniem bardziej złożonych technologii i droższego
wyposażenia technicznego.
Wyliczono średni koszt wypadku, który wynosi:
• ok. 12 tys. zł. w zakładzie zatrudniającym do 5 pracowników,
• ok. 19 tys. zł. w zakładzie zatrudniającym 6 – 20 pracowników,
• ok. 29 tys. zł. w zakładzie zatrudniającym 21 – 100 pracowników,
• ok. 49 tys. zł. w zakładzie zatrudniającym 101 – 250 pracowników,
• ok. 63,5 tys. zł. w zakładzie zatrudniającym powyżej 250

pracowników.

Źródło: dane OIP Warszawa

Koszt wypadku w aspekcie wielkości
zatrudnienia

14

Średni koszt jednego wypadku ok. 31 tys. zł.

Łącznie poniesione koszty wypadków – ponad 862 tys. zł.

Skutki wypadków:
-

śmiertelne – 6

-

ciężkie – 7

-

zbiorowe – 5

-

- lekkie - 10

Łącznie poniesiony koszt wypadków – ponad 398
tys. zł.

Średni koszt wypadku – ok. 42 tys. zł. tj. o 11 tys.
zł wyższy.

Analizy wskazują na konieczność podejmowania działań w sferze

bezpieczeństwa i higieny pracy, zarówno przez pracodawców jak i pracowników.
Dostatecznym argumentem powinna być niewspółmierność wydatków
ponoszonych w konsekwencji zaistnienia wypadku do kosztów prewencji – każde
zainwestowane w działania zapobiegające 4 zł. przynosi oszczędności rzędu 100
zł. w razie wypadku.

Struktura kosztów wypadków zbadanych przez insp.
pracy

źródło: dane OIP Białystok

15

Rok

Poszkodowani

Ogółem

w tym budownictwo

w tym ze skutkiem:

śmiertelnym

ciężk. uszkodz.

poszkod.

%

ogółem

w tym

budown.

ogółem

w tym

budown.

2002

2.589

339

13,1

7

1

33

3

2003

2.726

310

11,4

15

3

43

7

2004

2.698

298

11,0

8

2

30

8

2005

2.418

283

11,7

17

6

30

5

2006

2.717

339

12,5

17

7

30

7

2007

2.533

279

11

14

5

19

5

Razem

15.681

1.738

12,6

78

24

30,7 %

185

35

18,9 %

Poszkodowani w wypadkach przy pracy w
budownictwie
(dane - Opolski US)

16

8 500 zł

22 300 zł

78 500
zł

307 600 zł

107 300
zł

375 700 zł

Przeciętny koszt społeczny wypadku różnej
ciężkości

pierwszy rok

kolejne lata

Źródło: prezentacja CIOP
PIB

(483 tys. zł.)

(386,1 tys. zł.)

17

Społeczne koszty wypadków przy pracy

W „starych” krajach UE wypadki przy pracy

pochłaniają od 2,6 do 3.8 % PKB.

Z analiz CIOP-PIB wynika, że np. w 2004r. w

Polsce całkowity społeczny koszt skutków wypadków
przy pracy i chorób zawodowych mógł przekroczyć 16
mld zł.

Gdyby o połowę zmniejszyć tę sumę, może

udałoby się oddłużyć szpitale i polepszyć dostępność
usług medycznych, albo spełnić jeden z ponawianych
co jakiś czas przez pracodawców postulatów o
znaczące obniżenie składki na ZUS.

18

Trójkąt relacji zdarzeń wypadkowych według Heinricha (1931 r.)

Zdarzenia powodujące ciężkie urazy lub absencję

1

29

300

Zdarzenia powodujące lekkie urazy

Zdarzenia nie powodujące urazu

Badaniem objęto zdarzenia tego samego rodzaju, przytrafiające się tej samej osobie.

19

20

Działania prewencyjne

Które winni podejmować pracodawcy to przede wszystkim:

•

wdrażanie systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy,

•

ocena ryzyka zawodowego, istniejącego na poszczególnych stanowiskach pracy,

•

wnikliwe badanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, zdarzeń

potencjalnie wypadkowych, niebezpiecznych sytuacji oraz błędów i

odchyleń w procesach pracy – na bazie ustaleń podejmowanie właściwych

wniosków profilaktycznych oraz pełna ich realizacja,

•

egzekwowanie, od pracowników służb bhp, pełnej i terminowej realizacji zadań
prawem na nich nałożonych

,

•

zatrudnianie pracowników legitymujących się odpowiednimi kwalifikacjami

zawodowymi,

•

rzetelne prowadzenie szkoleń bhp,

•

systematyczne prowadzenie lekarskich badań profilaktycznych,

•

stosowanie środków ochrony zbiorowej, wydawanie pracownikom środków ochron

indywidualnej, odzieży oraz obuwia roboczego.

•

bezwzględne egzekwowanie, od pracowników - na każdym szczeblu, obowiązku

przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym przepisów i zasad bhp,

21

PRZYKŁADOWE WYLICZENIE KWOTY SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE PRZY

ZASTOSOWANIU WSKAŻNIKA KORYGUJACEGO

Stopa %

składki dla

grupy

działalności

Miesięczna

podstawa

wymiaru

składki

(przychód)

Nazwa

pracodaw

cy

Ustalona

indywidualn

kategoria

ryzyka

Indywidualn

y wskaźnik

korygujący

Indywidualn
a stopa %

składki

Składka za
jednego

pracownika
miesięcznie

Składki
za 30

pracown.
miesięcznie

Składki za 30
pracown.
rocznie

2 %

( 7 kat.
ryzyka)

2 %

2.300,00
brutto

3.000,00
brutto

A

B
Z
Y
X

A

B

Niższa
3 kategorie

Niższa
2 kategorie

Równa
Wyższa
2 kategorie
Wyższa
3 kategorie

3 kat.
niższa

3 kat.
wyższa

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

0,5

1,5

1,6 %

1,8 %

2 %

2,2 %

2,4 %

1 %

3 %

36,80 zł

41,40 zł

46,00 zł

50,60 zł

55,20 zł

30,00 zł

90,00 zł

1.104,00 zł

1.242,00 zł

1.380,00 zł

1.518,00 zł

1.650,00 zł

900,00 zł

2.700,00

13.248,00

14.904,00

16.560,00

18.216,00

19.800,00

10.800,00

32.400,00

Od 01.04. 2006r.

W skali roku różnica pracodawcy (A –X ) = 6.552,00 zł

W skali roku różnica pracodawcy ( A – X ) = 21.600,00 zł

Od 01.04. 2009

22

PRZYKŁADOWE WYLICZENIE KWOTY SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE PRZY

ZASTOSOWANIU WSKAŻNIKA KORYGUJACEGO

Stopa %

składki dla

grupy

działalności

Miesięczna

podstawa

wymiaru

składki

(przychód)

Nazwa

pracodawc

y

Ustalona

indywidual

n kategoria

ryzyka

Indywidualn

y wskaźnik

korygujący

Indywidualn
a stopa %

składki

Składka za
jednego

pracownika
miesięcznie

Składki
za 300

pracown.
miesięcznie

Składki za
300

pracown.
rocznie

1,47 %

(5 kat.
Ryzyka)

1,47 %

2.000,00
brutto

2.500,00
brutto

A

B
Z
Y
X

A

B

3 kat.
Niższa

Niższa
2 kat.

Równa
Wyższa
2 kat.
Wyższa
3 kat

3 kat.
niższa

3 kat.
wyższa

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

0,5

1,5

1,18 %

1,32 %

1,47 %

1,62 %

1,764 %

0,74 %

2,20 %

23,52 zł

26,40 zł

29,40 zł

32,30 zł

35,20 zł

30,00 zł

90,00 zł

7.056,00 zł

7.920,00 zł

8.820,00 zł

9.690,00 zł

10.560,00 zł

5.550,00

zł

1.650,00

84.672,00

95.040,00

105.840,00

116.280,00

126.720,00

66.600,0
0

198.000,
0

Od 01.04. 2006r.

W skali roku różnica pracodawcy (A –X ) = 42.048,00 zł

W skali roku różnica pracodawcy ( A – X ) = 131.400,00 zł

Od 01.04. 2009

23

Stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe -
analiza

Rok 2006 – po raz pierwszy, w myśl ustawy z 30.10.2002 o ubezpieczeniu

społecznym.., ZUS zawiadamiał płatników o zmianie wielkości stóp procentowych składki na
ubezpieczenie wypadkowe, obowiązujące od 01.04.2006 do 31.03.2007 r. (korekta).
Analizując treści zawiadomień ZUS Opole:
 odnotowano znacznie więcej przypadków obniżenia płatnikom stóp procentowych składki,
 rozpiętość korekt stóp procentowych składki jest znacznie wyższa w przypadku obniżeń

tj. od 0,26 % do 1,09 %, np. obniżka stopy z 1,93 do 0,84 %, (rozpiętość podwyższeń stóp
od 0,15 do 0,29 %),

 korekty stóp procentowych skutkowały podwyższeniem lub obniżeniem składki na

ubezpieczenie wypadkowe,

np.: dla płatnika składek, zatrudniającego:
• ok. 1000 osób (przemysł metalurgiczny), podniesiono stopę z 2,53 do 3,04 %, co

skutkowało wzrostem wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe o ok..13 300
zł/mies. (ok.. 160 tys./rok),

• ok..600 osób (przemysł metalurgiczny), podniesiono stopę z 2,53 do 2,78 %, co

skutkowało wzrostem wysokości składki o ok.. 6 800 zł/mies. (ok.. 81 600 zł rocznie).

• 27 osób (budownictwo, instal. elektryczne), obniżono stopę z 2,26 do 1,60 %, co

skutkowało obniżeniem składki na ubezpieczenie o ok..870 zł/mies. (10.440 zł/rok),

• 57 osób (gospodarstwo leśne), obniżono stopę z 2,26 do 1,60 %, co skutkowało

obniżeniem składki na ubezpieczenie o ok..1400 zł/mies. (16 800 zł/rok).

24

Koszty i korzyści – dla
kogo?

Zapobieganie wypadkom przy pracy, urazom i chorobom nie tylko ogranicza

koszty, ale także przyczynia się do poprawy funkcjonowania przedsiębiorstwa
jako całości. Bezpieczne i higieniczne warunki pracy mogą pozytywnie wpływać
na działalność przedsiębiorstwa w różnoraki sposób, np.:
• zdrowi pracownicy są bardziej produktywni i mogą przyczynić się do wzrostu

jakości produkcji,

• mniej wypadków przy pracy i chorób zawodowych oznacza mniej zwolnień

chorobowych, co z kolei przyczynia się do ograniczenia przestojów w produkcji
oraz do obniżenia jej kosztów,

• wyposażenie i środowisko pracy dostosowane do potrzeb procesu

produkcyjnego i utrzymane w należytym stanie przyczyniają się do wzrostu
produktywności, poprawy jakości pracy oraz ograniczenia zagrożeń dla
zdrowia i bezpieczeństwa pracowników,

• ograniczenie liczby wypadków przy pracy i chorób zawodowych oznacza

mniej strat oraz mniejsze ryzyko pociągnięcia firmy do odpowiedzialności,

• podniesienie wiarygodności zakładu.

25

Program prewencyjny Państwowej Inspekcji Pracy

„Pracodawco zdobądź dyplom PIP”

Program adresowany do małych
i średnich firm, szczególnie
budowlanych.
Zachęcamy Państwa do
uczestnictwa w programie
prewencyjnym.

26

Nowa strategia UE - zmniejszenie o 25 % liczby

wypadków przy pracy do 2012 roku.

21 lutego br. Komisja Europejska przyjęła nową, pięcioletnią

strategię na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy. W ramach przyjętej
strategii liczbę wypadków i chorób zawodowych należy zmniejszyć w
całej UE o jedną czwartą. Strategia ta nawiązuje do zmniejszenia o 17 %
liczby wypadków śmiertelnych od 2002 -2004 r. oraz do zmniejszenia o
20 % liczby wypadków powodujących przynajmniej trzydniową
nieobecność w pracy

27

Dziękuję za uwagę.

Zapraszamy do programu

prewencyjnego PIP

NAPRAWDĘ

WARTO!