Rodzaje zagrożeń, typy ataków i sposoby
ochrony bezprzewodowych
sieci komputerowych
Marcin Rusnak
III rok Informatyki
Kraków 2006
Spis treści:
1. Wstęp.
2. Krótka charakterystyka bezprzewodowych sieci komputerowych.
3. Protokoły chroniące bezpieczeństwo sieci WLAN.
4. Zagrożenia sieci WLAN. Rodzaje ataków.
5. Sposoby zabezpieczenia sieci bezprzewodowych.
6. Trochę praktyki - sieci bezprzewodowe dostępne w Instytucie Informatyki
Uniwersytetu Jagiellońskiego.
7. Podsumowanie.
8. Bibliografia.
2
1. Wstęp
Historia sieci komputerowych to już parę dobrych lat. Sięga ona lat 60-tych i 70-tych
XX wieku. Pomysł połączenia ze sobą kilku stacji roboczych otworzył zupełnie nowe
możliwości w dziedzinie wykorzystania zasobów komputerowych. Począwszy od
umożliwienia i ułatwienia komunikacji między użytkownikami (przesyłanie wiadomości,
plików), poprzez współdzielenie różnych zasobów (jak np. drukarki i inne urządzenia
zewnętrzne, czy też oprogramowanie i bazy danych), aż po prowadzenie obliczeń
rozproszonych wykorzystujących wspólną moc procesorów. Bez względu na to, czy były to
sieci lokalne czy rozległe, przeznaczone do celów rozrywkowych czy też poważnych badań
naukowych lub militarnych, o takiej czy innej topologii  potrzebowały (co jest oczywiste)
nośnika informacji między stacjami roboczymi i serwerami. Od samego początku medium
tym były różnego rodzaju kable. Nie ważne, czy łączono ze sobą kilka komputerów, żeby
zagrać w jakąś grę sieciową, czy może tworzono sieć uczelnianą mającą połączyć stacje
robocze niejednokrotnie rozrzucone po rozległym obszarze  zawsze wymagało to
poprowadzenia (nieraz wielu kilometrów) kabli, wiercenia otworów w ścianach, zakładania
listew i gniazdek, etc. Sytuacja zmieniła się w drugiej połowie lat 90-tych ubiegłego stulecia.
Powstały wtedy pierwsze sieci bezprzewodowe (WLAN  Wireless Local Area Network).
Pomysł wykorzystania fal radiowych do transmisji informacji między komputerami okazał się
pomysłem trafionym w dziesiątkę. I choć do tej pory zdecydowaną większość nadal stanowią
tradycyjne sieci przewodowe, to jednak technologie Wi-Fi zyskują coraz większe grono
zwolenników ze względu na wygodę i komfort pracy, który oferują. Nie trzeba ograniczać się
długością kabla, dostępnością gniazdek sieciowych, nie jest konieczne dziurawienie kolejnej
ściany, no i nikt nie potknie się o wystające przypadkowo kable.
Można by pomyśleć, że sieci bezprzewodowe mają tylko same plusy. Niestety tak nie
jest. Głównym mankamentem jest ich bezpieczeństwo. W końcu fale radiowe są dostępne dla
każdego, kto znajdzie się w ich zasięgu. Jeśli będzie dodatkowo wyposażony w odpowiedni
sprzęt, a sieć nie będzie wystarczająco zabezpieczona, może on uzyskać do niej swobodny
dostęp. Mimo iż sieci Wi-Fi mają wiele słabych punktów a zapewnienie odpowiedniego
poziomu bezpieczeństwa wymaga dużego wysiłku, zawsze można uczynić wiele, aby
zabezpieczyć je przed intruzami.
W niniejszej pracy postaram się krótko przedstawić zagrożenia jakie czyhają na sieci
bezprzewodowe oraz sposoby jak można tych zagrożeń unikać i jak się przed nimi bronić.
3
2. Krótka charakterystyka bezprzewodowych sieci komputerowych.
Rodzaje nowoczesnych sieci bezprzewodowych.
Rys. 2.1. Podział sieci bezprzewodowych ze względu na ich zasięg ([1])
Lokalne sieci bezprzewodowe mogą mieć zasięg od kilkunastu do kilkudziesięciu
metrów (w otwartej przestrzeni nawet więcej). Z tego właśnie powodu należy zwrócić
szczególną uwagę na ich bezpieczeństwo. Każda osoba, która zechce włamać się (czy to  dla
rozrywki , czy też w jakimś bardziej konkretnym celu), może usadowić się w dogodnym,
odpowiednio oddalonym miejscu i, nie zwracajÄ…c na siebie uwagi administratora czy
właściciela sieci, podejmować próby uzyskania do niej dostępu.
4
Technologia Wi-Fi
Jak już wspomniano, sieć WLAN to sieć radiowa. Pracuje ona w darmowym,
niewymagającym zezwoleń paśmie ISM. Technologia opiera się na standardzie IEEE 802.11
(w USA jest to częstotliwość 5 GHz, w Europie 2,4 GHz  niestety urządzenia je
wykorzystujÄ…ce nie sÄ… ze sobÄ… kompatybilne). Europie pasmo 2,4 GHz podzielone jest na 13
kanałów, co umożliwia współistnienie na danym obszarze kilku sieci.
Najbardziej popularnymi wersjami standardu WLAN są 802.11b i 802.11g. Różnią się
one maksymalnym (teoretycznym!) transferem (odpowiednio 11 Mbit/s i 54 Mbit/s) [2].
Standardy sieci WLAN
WLAN opiera siÄ™ przede wszystkim na standardach z rodziny IEEE 802. W rodzinie
tej grupą dotyczącą sieci bezprzewodowych (stanowiącą podstawę certyfikatów Wi-Fi) jest
grupa standardów IEEE 802.11. Rodzina 802.11 obejmuje tak naprawdę trzy zupełnie
niezależnie protokoły skupiające się na kodowaniu (a, b, g). Obecnie za bezpieczeństwo
odpowiadają oddzielne standardy jak np. 802.11i. Pozostałe standardy jak c-f, h-j oraz n to
rozszerzenia usług czy poprawki w innych standardów z rodziny. Pierwszym powszechnie
zaakceptowanym standardem był 802.11b, potem weszły 802.11a oraz 802.11g. Dostępnie w
Polsce sieci Wi-Fi wykorzystują standard 802.11b. Zakres częstotliwości fal radiowych
wykorzystywany w 802.11 nie podlega koncesjonowaniu i dlatego można bez żadnych
zezwoleń instalować sieci tego typu. Jednak w paśmie tym występują znaczne zakłócenia np.
pochodzące chociażby od kuchenek mikrofalowych. Do najważniejszych standardów z tejże
grupy należą:
802.11  oryginalny
Pierwszym standardem sieci radiowej był IEEE 802.11 opublikowany w 1997 roku.
Dziś dla odróżnienia od rodziny oznacza się go jako 802.1y. Standard ten określał dwie
prędkości transmisji  1 oraz 2 Mb/s. Medium miało być promieniowanie podczerwone
oraz wykorzystywany w przemyśle i medycynie zakres częstotliwości 2,4 GHz.
Podczerwień się nie przyjęła ze względu na konkurencję standardu IrDA. Dalsze prace na
Wi-Fi szybko doprowadziły do powstania standardu 802.11b.
802.11b
Standard 802.11b ma zasięg 46 m w pomieszczeniu i 96 m na otwartej przestrzeni.
Lecz dane te mogÄ… ulec zmianie przy zastosowaniu innych anten. Standardowe anteny
wykorzystywane w urządzeniach 802.11b pozwalają zwykle na przekaz z prędkością 11
Mb/s. Sprawność protokołu obniża tą prędkość do 5,5 Mb/s. Jednak materiały takie jak
metal, woda lub beton znacznie pochłaniają fale i obniżają jakość sygnału. Standard
802.11b przewiduje wykorzystanie algorytmów do wykrywania sygnałów zagłuszających
oraz unikania kolizji podczas komunikacji wielu radiowych kart sieciowych.
Odpowiednie anteny ze wzmacniaczami mogą zwykle osiągać zasięg do 8 km.
Przeprowadzono nawet testy, w których połączenie 802.11b pracowało na dystansie 120
km. Praktycznym zastosowaniem tego typu urządzeń jest zastępowanie drogich połączeń
operatora kablowego lub starszego sprzętu do komunikacji mikrofalowej. Produkowane
masowo urządzenia 802.11b obsługują szybkość 11 Mb/s, ale prędkość można obniżyć do
5,5Mb/s, 2Mb/s oraz 1 Mb/s. Spektrum 802.11b podzielone na 14 kanałów o szerokości
22 MHz, przy czym tylko trzy kanały nie pokrywają się w swoich zakresach. W Polsce
można wykorzystywać tylko pasma od 2400,0 do 2483,5 MHz czyli od 1 do 13.
Niektórzy producenci wprowadzili własne produkty dające prędkość 22, 33 oraz 44 Mb/s
oparte na standardzie. Swoją modyfikację nazwali 802.11b+, ale nigdy nie stała się ona
5
standardem uznanym przez IEEE. Często też powoduje problemy w nawiązaniu połączeń
z innymi urządzeniami które nie obsługują tego rozszerzenia.
802.11a
Dopiero w roku 1999 ostatecznie ustalono specyfikacjÄ™ 802.11a. Do produkcji
urządzenia zgodne ze standardem weszły w roku 2001. 802.11a wykorzystuje
częstotliwość 5 GHz. Jego podstawowa prędkość to 54 Mb/s, ale w praktyce działa
najlepiej w granicach 20 Mb/s. Mniejsze dopuszczalne prędkości to 48, 36, 34, 18, 12, 9
oraz 6 Mb/s. 802.11a obejmuje 12 nie zachodzących kanałów, 8 przeznaczonych do pracy
w budynkach oraz 4 przeznaczone do pracy między dwoma punktami (ang. point to
point). Istniały pewne próby uregulowania tego zakresu częstotliwości przez niektóre
kraje, ale dziś większość państw pozwala na niekoncesjonowane wykorzystanie pasma dla
802.11a.
Standard 802.11a nie doczekał się jak dotąd tak masowego wykorzystania jak 802.11b.
Wynika to z problemów z zasięgiem oraz większego poboru mocy. Z drugiej strony wiele
obecnie dostępnych na rynku urządzeń może pracować w oparciu o oba standardy.
Niektóre karty pozwalają nawet na pracę w dwóch systemach równolegle.
802.11g
W czerwcu 2003 roku ostatecznie uznano standard 802.11g. Pracuje on podobnie jak
802.11b na częstotliwości 2,4 GHz, ale pozwala na transfer z prędkością 54 Mb/s.
Standard 802.11g jest całkowicie zgodny w dół ze standardem 802.11b. Jednak
wykorzystanie starszych urządzeń powoduje w praktyce redukcję prędkości do 11 Mb/s.
Już przed wprowadzeniem standardu wiele firm rozpoczęło wdrażanie go w swoich
produktach. W lecie 2003 roku pojawiła się całą gama kart i Access Pointów dwu
kanałowych oraz zgodnych z wszystkimi 3 standardami Wi-Fi czyli 802.11b, a i g.
Wielu producentów wprowadziło w swoich urządzeniach opcję Super G pozwalającą na
łączenie pasma kilku kanałów w jedno. Dzięki wykorzystaniu Super G udało się osiągnąć
prędkość 108 Mb/s. Dodatkowo poprawiono algorytmy zarządzania ruchem pakietów
radiowych, co poprawiło sprawność protokołu. Niestety nie wszystkie urządzenia
sieciowe pozwalają na pełne wykorzystanie tych możliwości
802.11i
Standard ten ustalony został w 2004 roku. Gwarantuje wysoki poziom bezpieczeństwa
poprzez wykorzystanie WEP, grupowych kluczy WPA, algorytmu AES. Dokładniej
zostanie przedstawiony w dalszej części pracy.
802.11n
W styczniu 2004 IEEE ogłosiło rozpoczęcie prac nad nowym standardem 802.11n. Ma
on obejmować rozległe sieci bezprzewodowe. Prędkości rzędu 100 Mb/s albo nawet 250
Mb/s mają stać się w pełni dostępne. Do tego celu zostanie prawdopodobnie
wykorzystana technologia MIMO (Multiple Input, Multiple Output) wykorzystujÄ…ca wiele
fizycznych kanałów transmisyjnych do stworzenia jednego połączenia. Zapowiedziano też
zwiększenie zasięgu. Prace standaryzacyjne powinny się zakończyć w roku 2006.
6
3. Protokoły chroniące bezpieczeństwo sieci WLAN.
WEP
Pierwszym rozwiązaniem zaproponowanym przez IEEE był WEP (Wired Equivalent
Privacy  jak nazwa wskazuje, miał zapewnić bezpieczeństwo na poziomie porównywalnym z
sieciami przewodowymi). Niestety bardzo szybko okazało się, że protokół ten ma bardzo wiele
wad i nie gwarantuje wystarczającego poziomu bezpieczeństwa. Głównie przez stosowany w nim
algorytm RC4.
WEP
RC4
suma
24-bitowy
kontrolna
40-bitowy
+ wektor
CRC
klucz
inicjalizujÄ…cy
(IV)
Rys. 3.1. Schemat protokołu WEP [9].
Pierwotnie łączna długość klucza wynosiła 64 bity, ale wartość wektora IV jest znana, gdyż jest
on przesyłany otwartym tekstem w ramce. Ograniczenie na długość klucza (40 bitów) wiązało się
z przepisami USA dotyczącymi eksportu  produktów kryptograficznych. Protokół WEP korzysta
z szyfru strumieniowego, którego działanie można przedstawić rysunkiem:
Rys. 3.2. Schemat działania szyfru strumieniowego w protokole WEP.
Klucz generowany jest losowo, dlatego też niezawodność generatora jest tu szalenie istotna.
Generator pobudzany jest stosunkowo krótkim kluczem Tak naprawdę bezpieczeństwo
dawałby w pełni losowy klucz strumieniowy, a z losowością w przypadku komputerów, jak
wiadomo, różnie bywa. Nie wnikając w szczegóły działania WEP i RC4 (które znalez
ć można
w każdej pozycji dotyczącej kryptografii czy bezpieczeństwa sieci Wi-Fi), można wymienić
kilka z wielu słabości powyższego algorytmu. Są to: brak bezpiecznego zarządzania
kluczami, wady algorytmu RC4 (dłuższe klucze zwiększają tylko liniowo czas potrzebny na
7
ich złamanie), błędy w generowaniu IV, podatna na podsłuch autoryzacja, słabość obliczania
CRC. Sposoby, jak można wykorzystać te wady, omówione zostaną w dalszej części pracy.
WPA
W odpowiedzi na wady protokołu WEP organizacja Wi-Fi Alliance opracowała nowy
standard o nazwie WPA (Wi-Fi Protected Access), w którym poprawione zostały wszystkie
błędy, jakie zawierał jego poprzednik. WPA miało być pewnego rodzaju przejściem między
protokołem WEP a standardem 802.11i. Podobnie jak niesławny WEP, WPA wykorzystuje
szyfr strumieniowy i algorytm RC4. Zwiększona została jednak długość zarówno klucza (128
bitów) jaki i wektora IV (48 bitów). Najważniejszą zmianą jest jednak wykorzystanie
protokołu TKIP (Temporal Key Integrity Protocol), który dynamicznie zmienia klucze
podczas działania systemu (został on póz
niej zastÄ…piony przez CCMP (Counter mode with
CBC-MAC Protocol). Dodatkowo poprawiono kontrolę integralności przesyłanych pakietów 
zamiast Å‚atwej do podrobienia sumy CRC wykorzystuje siÄ™ tzw. MIC (Message Integrity
Code). Dzięki mechanizmowi zliczania ramek zabezpiecza on przed atakami typu replay of
data. Liczne i znaczące zmiany poczynione w WEP uczyniły włamanie się do sieci WLAN o
wiele trudniejszym.
802.11i
Zatwierdzony w 2004 r. standard 802.11i chroni dane przesyłane drogą radiową,
wykorzystujÄ…c do tego celu operacje wykonywane w drugiej warstwie sieciowej.
Pierwszym krokiem podczas nawiązania łączności klienta z punktem dostępowym jest
uzgodnienie klucza PMK (Pairwise Master Key). Najczęściej odbywa się w oparciu o
protokół 802.1x, który do potwierdzenia tożsamości klienta wykorzystując serwer RADIUS,
dzięki czemu zarówno klient i AP dostają te same klucze.
Następną fazą jest tzw. four-way handshake (wymiana czterech komunikatów), podczas
której na podstawie PMK i losowo wygenerwoanych kluczy, utworzony zostaje nowy klucz
(tzw. PTK  Pairwise Transient Key). Jest on nastepnie dzielony na klika części: jedna z nich
służy do podpisywania komunikatów four-way handshake, druga do zabezpieczenia
transmisji klient  punkt dostępowy, trzecia natomiast do kodowania klucza grupy
wykorzystywanego podczas fazy four-way handshake. Podczas tej fazy następuje również
uzgodnienie sposobu kodowania danych. Obie strony (klient i AP) ustalajÄ… dwa szyfry: szyfr
parowania (do komunikacji klient  punkt dostępowy) oraz szyfr grupy (do transmisji
broadcast/multicast). Schemat całego procesu można przedstawić za pomocą rysunku
(poniżej), na którym:
1. Klient i serwer RADIUS inicjujÄ… procedurÄ™ uwierzytelniania EAP (za pomocÄ… 802.1x)
i uzgadniajÄ… klucz PMK.
2. Serwer RADIUS wysyła klucz PMK do punktu dostępowego,
3. Klient i punkt dostępowy inicjują procedurę 802.11i (komunikaty four-way
handshake) i uzgadniajÄ… klucz PTK.
4. Dane wysyłane między klientem i AP są szyfrowane przy użyciu AES i klucza
dostarczonego przez PTK.
8
Rys. 3.3. Schemat nawiązywania połączenia w protokole 802.11i (za [7]).
Standard 802.11i używa 128-bitowego szyfru AES (Advanced Encryption Standard). W
sieciach, gdzie występują różne punkty dostępu i stacje robocze, wykorzystujące także starsze
mechanizmy szyfrowania, klucz parowania kodowany jest AES em, natomiast klucz grupy
np. za pomocą WEP (aby zapewnić kompatybilność starszych typów stacji).
Warto dodać także, że protokół 802.11i przyspiesza i usprawnia przełączanie się klienta
pomiędzy punktami dostępowymi. Klient nie musi za każdym razem powtarzać procedury
uwierzytelniania, może skorzystać ponownie z klucza wcześniejszego PMK, aby zainicjować
sesjÄ™ four-way handshake.
Protokół 802.11i jest protokołem bezpiecznym, wykorzystującym silny algorytm szyfrowania
(AES) i gwarantującym bezpieczne uwierzytelnianie i weryfikację użytkowników. Wymaga
jednak większej mocy obliczeniowej, ponadto czasem może okazać się niezbędna wymiana
starszych modeli sprzętu. Dlatego też standard ten nie jest jeszcze bardzo popularny.
4. Zagrożenia sieci WLAN. Rodzaje ataków.
Planując atak na sieć bezprzewodową większość hakerów (i im podobnych) zaczyna od
poszukiwania najłatwiejszego celu. Czynią tak niekoniecznie ci, którzy nic więcej nie
potrafią, ale także tacy, którzy wolą się najpierw upewnić, że nie jest to żadna sieć-pułapka,
lub że nie działa w niej jakiś system IDS oraz, czy łatwo będzie uzyskać dostęp komputerów
wewnątrz sieci, żeby otworzyć w nich tylne wejścia. Rozpoczynając atak, napastnik musi
stawić czoła trzem głównym problemom [1]:
" fizyczna dostępność sieci  może zdarzyć się tak, iż sieć-cel nie jest zabezpieczona,
ale jej sygnał jest na tyle słaby, że konieczne będzie rozstawienie się ze swoim
sprzętem w stosunkowo niewielkiej odległości od budynku, co nie jest ani łatwe, ani
specjalnie bezpieczne; w tym wypadku czasem może pomóc zaopatrzenie się w antenę
o dużym zasięgu;
" połączenie z Internetem  czy z wewnątrz można dostać się do Internetu, jeśli tak 
trzeba będzie wydobyć w jakiś sposób adres bramy; można to np. zrobić, badając ruch
DHCP (moduł triton w programie Ettercap).
9
" możliwość wpadnięcia w sieć-pułapkę; na to niestety nie ma żadnych przepisów,
trzeba samemu zdecydować, czy zbyt łatwa dostępność sieci nie jest za bardzo
podejrzana
Pierwszym krokiem, jaki trzeba uczynić, jest rozpoznanie identyfikatora SSID sieci.
Komputer z kartą Wi-Fi używa go do zlokalizowania AP, z którym powinien się
kontaktować. Może się zdarzyć, że administrator nie wyłączył rozgłaszania SSID, aby ułatwić
konfigurację komputerów, które do sieci będą przyłączane. W takiej sytuacji haker nie musi
nic robić. Bywa też tak (niestety dość często), że wyłączając propagację identyfikatora,
administrator pozostawia jego domyślną wartość (jak np. default). Na podstawie trzech
pierwszych bajtów adresu MAC Access Pointa można w łatwy sposób odszukać producenta
urządzenia oraz domyślne identyfikatory SSID, z których korzystają wyprodukowane przez
niego AP.
Kolejnym zabezpieczeniem, które być może hakerowi przyjdzie złamać, jest ominięcie
filtru adresów MAC. Filtrowanie (tzn. pozwolenie, aby do sieci przyłączały się tylko
komputery o z góry określonych adresach MAC) jest na pewno dobrym sposobem, aby
odstraszyć ciekawskich intruzów, ale prawdziwy kraker bez większych problemów może się z
tym uporać. Aby to zrobić, należy podsłuchać sieć i dowiedzieć się, jakie adresy MAC są w
niej używane. Gdy jeden z komputerów odłączy się od sieci, można będzie wykorzystać jego
adres MAC do połączenia. Do bardziej perfidnych posunięć należy jednoczesne korzystanie z
adresu MAC i IP ofiary (tzw. piggybacking). Jest to co prawda ryzykowne, ale odpowiednie
przeprowadzenie ataku (wyłączenie rozgłaszania ARP, nie przesadzanie z działalnością w
sieci, aby komputer-ofiara nie generował zbyt wielu pakietów ICMP Port Unreachable, oraz
komunikacja tylko przez ICMP) może pozwolić hakerowi pozostać niezauważonym. Można
też być bardziej brutalnym i, nie czekając aż ofiara odłączy się od sieci, samemu ją z niej
wyrzucić. Najlepiej wybrać do tego komputer, który nie generuje żadnego ruchu sieciowego
(w przeciwnym razie mógłby się zorientować, że coś jest nie tak). Następnie wysłać mu
ramkę (podszywając się pod adres MAC punktu dostępowego) z komunikatem o zerwaniu
połączenia.
Gdy już pokonamy (my jako haker) pierwsze trudności, następnym punktem będzie
złamanie zabezpieczenia WEP. Jeśli oczywiście sieć z takowego korzysta. Jak pokazuje
rzeczywistość, (zbyt) często nawet tak słabe zabezpieczenie jakim jest WEP, nie jest
stosowane. Można wyróżnić dwie podstawowe metody łamania zabezpieczenia WEP:
" metoda siłowa, w tym metoda słownikowa
" atak FMS
Istnieje wiele narzędzi, które dzięki licznym wadom protokołu WEP bez większych
problemów radzą sobie z łamaniem kluczy w nim wykorzystywanych. W roku 2005 grupa
specjalistów z FBI przeprowadziła demonstrację, podczas której sieć chroniona protokołem
WEP została  zdobyta w 3 minuty (wykorzystano do tego publicznie dostępne narzędzia).
Świadczy to o tym, że WEP nie jest praktycznie żadnym zabezpieczeniem. Owszem  może
on zniechęcić wścibskiego sąsiada od przeczytania naszych maili, ale dla średnio
rozgarniętego  hakera nie będzie żadną przeszkodą. Dlaczego jest on aż tak nieskutecznym
protokołem? Słabość WEP wynika z tego, iż nie gwarantuje on trzech podstawowych założeń,
wymaganych do zapewnienia bezpieczeństwa [9]:
" Poufności: W artykule z 2001 r. Słabości algorytmu generacji kluczy RC4,
opublikowanym m.in. przez A. Shamira przedstawiono metodÄ™ ataku wykorzystujÄ…cÄ…
słabość generowania strumienia kluczy w RC4. Jeśli napastnikowi znany jest pierwszy
bajt wiadomości, to w miarę przechwytywania nowych danych może on odgadnąć
klucz pobudzający generatora. Tak się składa, iż w standardzie 802.11 tym pierwszym
10
bajtem jest 0xAA (początek nagłówka SNAP - Subnetwork Access Protocol). Mając tę
informację oraz jej zaszyfrowany odpowiednik, wystarczy dokonać operacji XOR  i
dostaniemy pierwszy bajt klucza. Przechwytując odpowiednio dużą liczbę (ok. 5-6
milionów) pakietów i wykorzystując tzw. słabe wektory IV, można złamać cały klucz.
" Integralności: Protokół WEP korzysta z algorytmu CRC czyli cyklicznego kodu
nadmiarowego. Kod ten pozwala wykryć zmianę na jednym bicie wiadomości oraz
naprawić pojedyncze przekłamania. Jednak to nie wystarcza.
Jest to  prosta funkcja matematyczna i łatwo jest przewidzieć jaki będzie wpływ zmiany
poszczególnych fragmentów wiadomości na zmianę szyfrogramu. Wad tych pozbawione
są funkcje mieszające, takie jak MD5 czy SHA1, w których wyniku (tzw. skrótu
wiadomości) nie można przewidzieć. Podobnie, przy zmianie jednego bitu wiadomości jej
hash zmienia się w sposób niemożliwy do przewidzenia. Poza tym protokół WEP nie ma
żadnych zabezpieczeń przed powtórzeniami. Przykładowo, haker może (po złamaniu
WEP) rozszyfrować komunikat, zmienić jego zawartość, obliczyć nową wartość ICV,
ponownie go zaszyfrować i odesłać do odbiorcy jako powtórzenie. Nic nie podejrzewająca
ofiara odbierze wiadomość jako prawdziwą.
" Uwierzytelniania nadawcy. Żadna z metod uwierzytelniania nadawcy, zarówno open
system jak i shared key, nie jest bezpieczna i pewna. W pierwszej w ogóle nie ma
uwierzytelniania, druga natomiast opiera się na obarczonej wieloma wadami ręcznej
dystrybucji klucza.
A
amanie zabezpieczenia WEP opiera się przede wszystkim na analizie ruchu występującego
w sieci. Dlatego też w pewnych przypadkach (np. sieć biurowa w małej firmie) może się
zdarzyć, że ruch ten wcale nie będzie taki duży i zebranie odpowiedniej ilości danych może
zająć sporo czasu. Ale i na to jest sposób. Wyposażony w odpowiednie narzędzia (i wiedzę)
haker może spróbować wygenerować w sieci dodatkowy zaszyfrowany ruch. Można do tego
wykorzystać program Wepwedgie. Warto też zwrócić uwagę na fakt, że niektóre warunki
panujące w sieci są w stanie samoczynnie zwiększać jej aktywność. Chodzi tu przede
wszystkim o wszelkiego rodzaju zakłócenia, które powodują, że np. w przypadku
komunikacji przez TCP pakiety muszą być retransmitowane, czasami wielokrotnie.
Dodatkowy ruch bywa też związany z uaktualnieniami protokołów routingu i trasowaniem
(np. gdy któryś z routerów ulega uszkodzeniu).
Kolejnym ważnym rodzajem ataku są, dobrze znane ze  zwykłych sieci kablowych, ataki
typu man in the middle. W przypadku Wi-Fi sytuacja wygląda trochę inaczej  w końcu
medium jest tu współdzielone i złamanie szyfrowania (jeśli w ogóle ono jest) wystarcza, aby
swobodnie podsłuchiwać pakiety krążące w sieci bezprzewodowej. Więc po co w ogóle
podejmować próby ulokowania się między dwoma komputerami bezprzewodowymi? Otóż
atak tego typu umożliwi wprowadzanie w strumień danych dowolnych poleceń, a nawet
złośliwego oprogramowania. A jeśli hakerowi uda się postawić fałszywy punkt dostępowy,
będzie mógł przechwytywać całą komunikację między większą ilością użytkowników. Ataki
man in the middle w sieciach Wi-FI można przeprowadzić na pierwszą lub drugą warstwę
sieciową. Atak na pierwszą polega na zagłuszaniu uprawnionego punktu dostępowego i
jednoczesnym nadawaniu własnego sygnału (na innym kanale). Aby stworzyć swój własny,
fałszywy punkt dostępowy, potrzebny jest także serwer RADIUS, który zawsze będzie
dostarczał pozytywnych odpowiedzi na żądanie uwierzytelniania (będzie to możliwe tylko w
systemach wykorzystujących uwierzytelnianie jednokierunkowe i protokół EAP-MD5).
Parametry fałszywego AP (jak np. adres MAC) powinny być takie same jak prawidłowego
punktu. Jeśli chodzi o zagłuszanie, to można je prowadzić za pomocą odpowiednich urządzeń
lub wysyłając do punktu dostępowego ruchu zagłuszającego. Drugi sposób jest bardziej
ryzykowny, gdyż dobry system IDS może wykryć nasze poczynania. Ataki przeprowadzane
na drugą warstwę polegają na wysyłaniu do komputera-ofiary sfałszowanych ramek
11
zrywających uwierzytelnienie mających na celu odłączenie go od punktu dostępowego. Jeśli
karta sieciowa ofiary nie jest skonfigurowana do Å‚Ä…czenia siÄ™ tylko na jednym kanale, to
problemy ze skojarzeniem się z prawidłowym punktem dostępowym spowodują, iż połączy
się z naszym, fałszywym. Oczywiście nie zawsze przeprowadzenie takiego ataku będzie
łatwe. Karty sieciowe są często skonfigurowane tak, że po rozłączeniu łączą się z ostatnio
skojarzonym punktem dostępowym, natomiast wyboru punktu działającego na innym kanale
dokonują tylko w przypadku pojawienia się bardzo silnych zakłóceń radiowych. Czasem
tylko (jeśli użytkownicy sieci często się przemieszczają) decyzje o skojarzeniu zapadają na
podstawie wartości natężenia sygnału. Dlatego też haker, aby odnieść sukces, powinien
przeprowadzać ataki jednocześnie na pierwszą (zagłuszać sygnał) i drugą warstwę sieciową
(zrywać uwierzytelnienie).
Ostatnim bastionem, który być może przyjdzie złamać zawziętemu hakerowi chcącemu
połączyć się z siecią Wi-Fi okazać się mogą różnego rodzaju mechanizmy uwierzytelniające
w standardzie 802.1x i sieciach VPN. Nie wnikając zbytnio w szczegóły, jeśli do ochrony
sieci używane są protokoły EAP-TLS, EAP-TTLS, EAP-PEAP, to niewiele można zrobić.
Pozostają wtedy ataki DoS, ataki na serwer certyfikatów i ośrodki autoryzacyjne lub metody
socjotechniczne. Napastnik ma do dyspozycji całą gamę możliwych ataków typu Denial of
Service:
o Przede wszystkim  zagłuszanie, o którym była już mowa wcześniej. Jedyne, co może
w takiej sytuacji zrobić administrator, to namierzenie urządzenia zagłuszającego i
udowodnienie, że jego właściciel (potencjalny haker) nadaje sygnał w celu
zagłuszenia sieci. Nie jest to wcale łatwe, gdyż pasmo ISM (Industrial, Scientific,
Medical) jest pasmem nielicencjonowanym i każdy może nadawać co tylko chce. Pod
warunkiem, że sygnał nie przekracza dozwolonej prawem mocy (EIRP - Effective
Isotropic Radiated Power), która w Polsce wynosi 100mW (20dBm). Na szczęście
bardzo często, aby skutecznie zagłuszyć sieć, trzeba przekroczyć ten poziom.
o Zasypywanie sieci ramkami zrywającymi skojarzenie i uwierzytelnienie  najczęściej
stosowany rodzaj ataku DoS.
Rys. 4.1. Schemat stanów i przejść stacji bezprzewodowych w sieci Wi-Fi [9].
W procesie uwierzytelniania i kojarzenia stacji roboczych z punktami dostępowymi
używane są tzw. ramki zarządzające. Ramki te przesyłane są bez żadnego szyfrowania
12
i nie pozwalają w żaden sposób na uwierzytelnienie nadawcy. W związki z tymi
wadami wystarczy, iż napastnik podszyje się pod AP i będzie ciągle wysyłał do ofiary
ramki zrywające skojarzenie. Dzięki temu stacja robocza cały czas będzie próbować
połączyć się ponownie z siecią, co uniemożliwi normalną pracę.
o Wypełnienie buforów punktu dostępowego. Bardzo często w punktach dostępowych
nie stosuje się żadnego zabezpieczenia przed przepełnieniem buforów żądań
uwierzytelnienia i skojarzenia. AP można więc zasypać dużą liczbą ramek z takimi
żądaniami i tym samym doprowadzić do wstrzymania pracy lub awarii punktu.
o Usuwanie ramek. Opiera się na uszkodzeniu sumy kontrolnej CRC przesyłanej ramki,
dzięki czemu zostaje ona odrzucona przez odbiorcę oraz jednoczesnym wysłaniu
nadawcy ramki ACK z informacją i odrzuceniu. Atak tego typu jest skuteczny, gdyż
ramki typu CSMA/CA (Carrier Sense Multiple Access with Collision Avoidance)nie
są w żaden sposób uwierzytelniane. Przeprowadzić go można np. wysyłając w tym
samym czasie co nadawca taką sama ramkę, ale z błędną wartością CRC.
Wśród innych rodzajów ataku na sieci bezprzewodowe są, znane z tradycyjnych sieci,
próby zdobycia danych autoryzacyjnych i dostępowych użytkowników systemu. Przejęcie
haseł, identyfikatorów i innych tego typu zabezpieczeń otwiera napastnikowi prostą drogę
do systemu, do swobodnego poruszania się w nim, a z czasem także do przejęcia nad nim
kontroli. Dlatego też zaleca się stosowanie silnych mechanizmów ochrony opartych np. na
protokole X509, serwerach RADIUS i wzajemnym uwierzytelnianiu się użytkownika i
punktu dostępowego. Bo właśnie te punkty są w sieciach Wi-Fi bardzo słabymi
ogniwami. Haker, który podszyje się pod prawdziwy AP, może przekierowywać
użytkowników na fałszywe strony autoryzacyjne i w prosty sposób wykradać od nich
hasła i loginy.
Podejmując się włamania do sieci bezprzewodowej warto także rozejrzeć się za
nieautoryzowanymi punktami dostępowymi. Na nieszczęście dla administratorów wielu
nieświadomych zagrożenia użytkowników uruchamia dla swojej wygody własne punkty
dostępowe. Z pozoru nieszkodliwe, stanowią bardzo poważne zagrożenie dla całej sieci,
która, być może świetnie zabezpieczona przed intruzami z zewnątrz, zyskuje otwarte
wejście dla włamywacza.
5. Sposoby zabezpieczenia sieci bezprzewodowych.
Mimo iż sieci 802.11 przegrywają pod względem bezpieczeństwa z sieciami
kablowymi, to jednak zawsze można coś zrobić w celu zwiększenia ich bezpieczeństwa.
Niestety nie wystarczy tu kilka kliknięć myszą ani wpisanie paru prostych poleceń. Trzeba się
trochę nagimnastykować, aby zagwarantować sieci Wi-Fi w miarę sensowny poziom
zabezpieczeń. Począwszy od uzgodnienia dobrej polityki bezpieczeństwa, poprzez fizyczną
organizację sieci, aż po stosowanie najnowszych mechanizmów i protokołów. Wszystko to
jest bardzo złożonym i czasochłonnym procesem, ale na pewno warto podjąć wysiłek, aby w
przyszłości uniknąć różnorodnych problemów dotyczących bezpieczeństwa.
Podstawowe zasady bezpieczeństwa sieci bezprzewodowych można zebrać w formie
dziesięciu prostych przykazań [4]:
Wyłącz rozgłaszanie ESSID na punktach dostępowych. Mimo iż utrudni to
konfigurację komputerów, które do sieci będą chciały się podłączyć, na pewno
odstraszy przypadkowych podsłuchiwaczy.
13
 Włącz szyfrowanie WEP. Nie daje ono praktycznie żadnego bezpieczeństwa, ale
potencjalny włamywacz będzie musiał poświęcić trochę czasu, żeby je załamać. To
wystarczy, aby większość tak zwanych  hakerów zrezygnowała.
Korzystaj z możliwie najdłuższych kluczy. Nawet jeśli z różnych powodów, klucze
128-bitowe nie mogą być stosowane, należy używać choćby 40-bitowych.
Zmień ESSID swojej sieci. Nawet jeśli rozgłaszanie identyfikatora będzie włączone,
pozostawienie jego domyślnej wartości ułatwi hakerowi jego odgadnięcie.
Stosuj trudne do odgadnięcia hasła WEP. Wiadomo, że nie wielu użytkowników tak
robi, gdyż nikomu nie chce się pamiętać skomplikowanych i długich ciągów
znakowych. Mimo to warto dołożyć starań, aby nasze hasło nie było imieniem czy
datÄ… urodzin.
Włącz szyfrowanie dla wszystkich punktów dostępowych. Jeden niezabezpieczony
Access Point i włamywacz może uzyskać wiele cennych informacji.
Zabezpiecz koncentrator WLAN. Większość AP przychodzi z domyślnymi hasłami
lub w ogóle bez haseł na telnet, SNMP czy zarządzanie po WWW. Pozwala to
włamywaczowi bez wysiłku poznać hasła WEP i konfigurację sieci. Zawsze należy
zmieniać domyślne hasła urządzeń dostępowych i ograniczać dostęp do nich po
adresach MAC lub adresach IP.
Od czasu od czasu sprawdzaj bezpieczeństwo sieci. Należy kontrolować, czy w sieci
nie pojawiły się jakieś nieautoryzowane punkty dostępowe, czy nie występują
niezaszyfrowane pakiety lub ESSID nie wydostaje siÄ™ na zewnÄ…trz.
Postaw punkt dostępowy za firewallem. Stosowanie choćby najprostszych reguł
filtrowania utrudni włamanie do sieci.
W przypadku  poważnych sieci, w których przesyłane są ważne, poufne dane stosuj
silne zabezpieczenia (VPN, IPSec, WPA, WPA2).
Tyle jeśli chodzi o zwięzłe reguły, których powinien się trzymać dobry administrator sieci
bezprzewodowych. Jak to mniej więcej wygląda w praktyce? Pierwszą rzeczą, od której
należy zacząć budowę i zabezpieczanie firmowej sieci Wi-Fi (i nie tylko takiej) jest
nakreślenie odpowiedniej polityki bezpieczeństwa. Do najważniejszych jej elementów
należą:
Dopuszczanie, rejestracja, aktualizacja oraz monitorowanie urządzeń.
Należy być świadomym, że sieć jest tak bezpieczna, jak bezpieczny jest jej
najsłabszy element. Dlatego jeśli korzystamy w niej z najnowszych protokołów i
zabezpieczeń, należy dopilnować, aby były one obsługiwane także prze starsze
typy urządzeń. W przypadku filtrowania adresów MAC czy też uwierzytelniania
serwerami RADIUS konieczne jest aktualizowanie bazy danych tych adresów.
Należy także dbać, żeby wersje oprogramowania były na bieżąco aktualizowane w
każdym z urządzeń sieciowych. Natomiast w przypadku, gdy jakieś urządzenie
zostanie wykradzione lub zgubione, trzeba natychmiast wykluczyć je z sieci, gdyż
dzięki niemu niepowołane osoby będą mogły w łatwy sposób uzyskać do niej
dostęp.
Szkolenie użytkowników.
Pracownicy firmy powinni i inni użytkownicy sieci, powinni zostać zapoznani z
podstawami działania sieci bezprzewodowej i mechanizmami wykorzystywanymi
do jej ochrony a także z rodzajami grożących jej ataków (jak chociażby metody
socjotechniczne, na które ludzie są najbardziej podatni). Każdy powinien być
świadomy, czym grozi udostępnienie komuś swoich danych uwierzytelniających
czy też uruchomienie na własna rękę punktu dostępowego.
14
 Bezpieczeństwo fizyczne.
Wszelkiego rodzaju urządzenia sieciowe powinny znajdować się w miejscach
utrudniających ich uszkodzenie czy kradzież.
Bezpieczeństwo warstwy fizycznej.
Anteny powinny być tak zlokalizowane, aby ich sygnał był odpowiednio silny i
dostępny na terenie całej firmy a zarazem nie wydostawała się na zewnątrz
budynku. Dlatego też punkty dostępowe należy umieszczać możliwie centralnie
wewnątrz budynku a nie blisko ścian zewnętrznych. Najlepiej wykorzystywać
anteny kierunkowe, które ograniczają rozprzestrzenianie się sygnały w
niechcianych kierunkach. Trzeba też własnoręcznie sprawdzić zasięg sieci, gdyż
na podstawie specyfikacji urządzeń nadawczych nie można dokładnie określić,
gdzie będzie ona dostępna.
Budowa i konfiguracja sieci.
Umieszczenie więcej niż jednego Access Pointa zmniejsza podatność sieci na ataki
typu DoS i man in the middle Sieć Wi-Fi powinna znajdować się w innej domenie
niż sieć kablowa, a brama łącząca te sieci musi obsługiwać mechanizmy
szyfrowania i uwierzytelniania. Dobrym rozwiązaniem może być umieszczenie
wszystkich punktów dostępowych w jednej domenie rozgłoszeniowej sieci
wirtualnej (VLAN).
Monitorowanie sieci.
Wykorzystanie dobrego (W)IDS podniesie bezpieczeństwo sieci. Wszelkiego
rodzaju komunikaty, dzienniki i logi powinny być regularnie sprawdzane, aby
możliwie najszybciej wykryć potencjalnego włamywacza.
W celu zapewnienia maksimum bezpieczeństwa bardzo często (szczególnie w dużych
sieciach korporacyjnych) stosuje się wyspecjalizowane systemy wykrywania włamań (W)IDS
((Wireless) Intrusion Detection System), tworzy siÄ™ tzw. strefy zdemilitaryzowane DMZ oraz
łączy się urządzenia bezprzewodowe z siecią lokalna za pomocą połączeń VPN z protokołem
IPSec lub L2TP. Jest to jednak bardzo rozległe zagadnienie i niestety nie ma na niego miejsca
w niniejszym (krótkim) opracowaniu.
6. Trochę praktyki - sieci bezprzewodowe dostępne w Instytucie Informatyki
Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Krótka, 2-godzinna  przechadzka korytarzami II pozwoliła namierzyć kilka Access
Pointów oraz sprawdzić, ile z nich jest w jakikolwiek sposób chronionych i zabezpieczonych.
Do skanowania w poszukiwaniu sieci użyto laptopa z technologiÄ… Intel Centrino®
wyposażonego w system Windows XP Home Edition oraz programów Retina WiFi Scanner
1.0.3.40 oraz Network Stumbler 0.4.0. Wyniki poszukiwań przedstawione są poniżej.
Sieci wykryte na parterze budynku Instytutu Informatyki.
Sygnał wszystkich czterech wykrytych sieci był bardzo słaby, więc prawdopodobnie są to
sieci, których AP znajdują się na zewnątrz budynku i nie należą do II. We wszystkich
używany jest protokół WEP, SSID żadnej nie jest ustawiony jako domyślny. Jedna z sieci
używa standardu 802.11g, pozostałe to 802.11b.
15
Detected Access Points
05/25/2006 09:09:40
----[1]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID:
MAC address: 00:14:A8:13:B3:B0
Vendor: unknown
WEP: ON
Rates: 1,2,5,6,9,11,12,18
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -70 (dBm)
Max Rssi: -63 (dBm)
Channel: 12
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
----[2]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: PIOX
MAC address: 00:15:E9:11:75:88
Vendor: unknown
WEP: ON
Rates: 1,2,5,11,22,6,9,12
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -65 (dBm)
Max Rssi: -75 (dBm)
Channel: 2
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
----[3]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: siec
MAC address: 00:13:10:92:C2:BB
Vendor: unknown
WEP: ON
Rates: 1,2,5,11,18,24,36,54
Standard: IEEE 802.11g
RSSI: -75 (dBm)
Max Rssi: -74 (dBm)
Channel: 7
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
----[4]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: INBIT
MAC address: 00:11:95:37:07:9F
Vendor: unknown
WEP: ON
Rates: 1,2,5,11,22,6,9,12
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -79 (dBm)
Max Rssi: -79 (dBm)
Channel: 9
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
16
Sieci wykryte na II piętrze budynku Instytutu Informatyki.
Tu sytuacja przedstawia się już ciekawiej. Wśród dodatkowych wykrytych AP znalazły się:
II UJ, II UJ 2 (oba, jak można wywnioskować, należące do Instytutu; stosujące
standard 802.11b oraz protokół WEP)
CYFRONET  należący zapewne do położonego piętro niżej ACK Cyfronet AGH.
Niezabezpieczony nawet protokołem WEP!
Również otwarty AP (prawdopodobnie  amatorsko uruchomiony) o wdzięcznej
nazwie default.
Detected Access Points
05/25/2006 09:32:36
----[1]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: CYFRONET
MAC address: 00:30:4F:2F:D1:D5
Vendor: PLANET Technology Corporation
WEP: OFF
Rates: 1,2,5,11,6,12,24,36
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -53 (dBm)
Max Rssi: -50 (dBm)
Channel: 1
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
----[2]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: INBIT
MAC address: 00:11:95:37:07:9F
Vendor: unknown
WEP: ON
Rates: 1,2,5,11,22,6,9,12
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -68 (dBm)
Max Rssi: -67 (dBm)
Channel: 9
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
----[3]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: II UJ
MAC address: 00:0D:88:A4:58:A9
Vendor: D-Link Corporation
WEP: ON
Rates: 1,2,5,11,22
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -70 (dBm)
Max Rssi: -69 (dBm)
Channel: 6
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
17
----[4]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: II UJ 2
MAC address: 00:C0:49:FD:E7:A2
Vendor: U.S. ROBOTICS, INC.
WEP: ON
Rates: 1,2,5,11,18,24,36,54
Standard: IEEE 802.11g
RSSI: -74 (dBm)
Max Rssi: -72 (dBm)
Channel: 11
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
----[5]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID:
MAC address: 00:14:A8:13:B3:B0
Vendor: unknown
WEP: ON
Rates: 1,2,5,6,9,11,12,18
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -77 (dBm)
Max Rssi: -70 (dBm)
Channel: 12
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode Infrastructure
----[6]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: PIOX
MAC address: 00:15:E9:11:75:88
Vendor: unknown
WEP: ON
Rates: 1,2,5,11,22,6,9,12
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -78 (dBm)
Max Rssi: -75 (dBm)
Channel: 2
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
Beacon Period: 100 (Kusec)
ATIM Window: 0 (Kusec)
----[7]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: default
MAC address: 00:15:E9:60:CA:7A
Vendor: unknown
WEP: OFF
Rates: 1,2,5,11,22,6,9,12
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -83 (dBm)
Max Rssi: -76 (dBm)
Channel: 6
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
18
----[8]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: stefan
MAC address: 00:14:BF:89:D6:BD
Vendor: unknown
WEP: ON
Rates: 1,2,5,11,18,24,36,54
Standard: IEEE 802.11g
RSSI: -83 (dBm)
Max Rssi: -78 (dBm)
Channel: 11
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
Rys. 6.1. Access Pointy wykryte przez program Network Stumbler (II piętro Instytutu).
Rys. 6.2. Access Pointy znalezione przez program Windows XP (II piętro Instytutu).
Sieci wykryte na III piętrze budynku Instytutu Informatyki.
Sygnał z II UJ oraz II UJ 2 był tu silniejszy, czyli AP są prawdopodobnie na tym piętrze
umiejscowione. Można tu również  złapać sygnał sieci Cyfronetu (tej niezabezpieczonej).
Dodatkowo pojawiły się Access Pointy CLASSCOM_C1, CLASSCOM_C2, CLASSCOM_TREE,
także nie korzystające z protokołu WEP. Brak zabezpieczenia oraz fakt, że producentem
19
tychże urządzeń oraz AP sieci CYFRONET jest PLANET Technology, sugeruje, iż te trzy AP
należą również do Cyfronetu. Choć oczywiście tak nie musi być.
Detected Access Points
05/25/2006 10:25:42
----[1]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: II UJ
MAC address: 00:0D:88:A4:58:A9
Vendor: D-Link Corporation
WEP: ON
Rates: 1,2,5,11,22
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -42 (dBm)
Max Rssi: -37 (dBm)
Channel: 6
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
----[2]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: II UJ 2
MAC address: 00:C0:49:FD:E7:A2
Vendor: U.S. ROBOTICS, INC.
WEP: ON
Rates 1,2,5,11,18,24,36,54
Standard: IEEE 802.11g
RSSI: -47 (dBm)
Max Rssi: -42 (dBm)
Channel: 11
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
----[3]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: default
MAC address: 00:15:E9:60:CA:7A
Vendor: unknown
WEP: OFF
Rates: 1,2,5,11,22,6,9,12
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -66 (dBm)
Max Rssi: -61 (dBm)
Channel: 6
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
Beacon Period: 100 (Kusec)
ATIM Window: 0 (Kusec)
----[4]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: CYFRONET
MAC address: 00:30:4F:2F:D1:D5
Vendor: PLANET Technology Corporation
WEP: OFF
Rates: 1,2,5,11,6,12,24,36
Standard: IEEE 802.11b
20
 RSSI: -70 (dBm)
Max Rssi: -67 (dBm)
Channel: 1
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
----[5]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID : CLASSCOM_C2
MAC address: 00:30:4F:3C:BD:8F
Vendor: PLANET Technology Corporation
WEP: OFF
Rates: 1,2,5,11
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -71 (dBm)
Max Rssi: -71 (dBm)
Channel: 9
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
----[6]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: CLASSCOM_C1
MAC address: 00:30:4F:41:DC:9E
Vendor: PLANET Technology Corporation
WEP: OFF
Rates: 1,2,5,11
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -71 (dBm)
Max Rssi: -70 (dBm)
Channel: 4
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
----[7]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID:
MAC address: 00:14:A8:13:B3:B0
Vendor: unknown
WEP: ON
Rates: 1,2,5,6,9,11,12,18
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -76 (dBm)
Max Rssi: -73 (dBm)
Channel: 12
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
----[8]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: CLASSCOM_TREE
MAC address: 00:30:4F:3C:C3:6C
Vendor: PLANET Technology Corporation
WEP: OFF
Rates: 1,2,5,11
Standard: IEEE 802.11b
21
 RSSI: -81 (dBm)
Max Rssi: -78 (dBm)
Channel: 13
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
----[9]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: PIOX
MAC address: 00:15:E9:11:75:88
Vendor: unknown
WEP: ON
Rates: 1,2,5,11,22,6,9,12
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -79 (dBm)
Max Rssi: -70 (dBm)
Channel: 2
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
----[10]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: INBIT
MAC address: 00:11:95:37:07:9F
Vendor: unknown
WEP: ON
Rates: 1,2,5,11,22,6,9,12
Standard: IEEE 802.11b
RSSI: -32767 (dBm)
Max Rssi: -76 (dBm)
Channel: 9
Network Type: Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
----[11]---------------------------------------------
* 802.11 Parameters
SSID: siec
MAC address: 00:13:10:92:C2:BB
Vendor: unknown
WEP: ON
Rates: 1,2,5,11,18,24,36,54
Standard: IEEE 802.11g
RSSI: -32767 (dBm)
Max Rssi: -82 (dBm)
Channel: 7
Network Type : Direct Sequencing
Infrastructure Mode: Infrastructure
22
Rys. 6.3. Access Pointy wykryte przez program Network Stumbler (III piętro Instytutu).
Rys. 6.4. Access Pointy znalezione przez program Windows XP (III piętro Instytutu).
23
7. Podsumowanie.
Tematyka bezprzewodowych sieci komputerowych (a szczególnie ich bezpieczeństwa)
jest bardzo rozległa. W krótkim opracowaniu nie sposób przedstawić dokładnie wszystkich
możliwych niebezpieczeństw zagrażających sieciom Wi-Fi ani stosowanych zabezpieczeń
przeciwko atakom hakerów. Warto na pewno być świadomym, że technologie
bezprzewodowe (począwszy od telefonii komórkowej trzeciej generacji, poprzez sieci
WLAN, aż po urządzenia podczerwieni) coraz bardziej wkraczają w nasze codzienne życie.
W związku z ich powszechnością każdy powinien choć trochę być świadomy zagrożeń, które
niesie ze sobą nierozsądne używanie i zarządzanie takimi technologiami. Niestety wydaje się,
że nadal wielu administratorów zajmujących się  poważnymi sieciami nie zdaje sobie
sprawy z istniejącego niebezpieczeństwa. Cały czas trwa wyścig pomiędzy organizacjami
szukającym coraz mocniejszych szyfrów, coraz bezpieczniejszych i bardziej
skomplikowanych protokołów, a zapaleńcami wędrującymi nocą z notebookami po ulicach i
szukającymi łatwo dostępnych sieci, do których choćby dla zabawy można by się włamać.
24
8. Bibliografia:
[1] A. Vladimirov, K. V. Gavrilenko, A.A. Mikhailovsky: Wii-Foo. Sekrety bezprzewodowych
sieci komputerowych.
[2] Komputer Åšwiat Ekspert 5/2004, s. 38-42
[3] Komputer Åšwiat Ekspert 3/2005, s. 20-26
Odsyłacze do artykułów i informacji w Internecie:
[4] www.chip.pl/arts/archiwum/n/printversion/printversion_115713.html
[5] www.computerworld.pl/artykuly/38196.html
[6] www.x1.pl/net/supp.php
[7] www.networld.pl/artykuly/48492.html
[8] www.hsc.fr/ressources/articles/hakin9_wifi/hakin9_wifi_PL.pdf
[9] www.secure2005.pl/historia/2005/docs/25.10/06_cichocki/cichocki-r.pdf
[10] www.cert.pl/PDF/secure2004/cabaj-szczypiorski.pdf
Serwisy poświęcone sieciom bezprzewodowym:
www.wi-fi.org
www.wardriving.pl
www.skretka.net
www.ipsec.pl/wlan
25
 26