Gimnastyka rytmiczna A. i M. Kniessów

Metoda Alfreda i Marii Kniessów jest specyficzną metodą prowadzenia zajęć wychowania fizycznego z dziećmi. „Jest to rodzaj gimnastyki twórczej utanecznionej, polegającej na nieustannym poszukiwaniu nowych form i rodzajów ruchu – poprzez eksperymentowanie środkami ruchowymi, słownymi i wzrokowymi. Rezygnuje się w niej z dotychczas powszechnie stosowanych form i środków wychowania fizycznego. Eksponuje naturalne formy ruchowe, eliminując ścisłe. Nie stosuje baletu, technik sportowych itp., chociaż ich interpretacja w formach taneczno – rytmicznych nie jest obca pokazowi.”

Trzecim czynnikiem (oprócz ruchu oraz rytmu i muzyki) są estetycznie wykonane przybory do ćwiczeń (podwójny bijak, wstążki na kijku, grzechotka, przepołowiona łuska orzecha kokosowego, dzwoneczki zakładane na palce dłoni oraz na kostki u nóg), które równorzędnie i twórczo uczestniczą w tym procesie. Tak samo jak demonstracja ruchowa muzyka, bądź akompaniament perkusyjny pobudzają one i wywołują reakcje ruchowe.

W metodzie tej liczy się dobre samopoczucie, przyjemne przeżycia i radość ruchu. Następuje stapianie się muzyki i rytmicznych ruchów. Zachodzi zjawisko sprzężenia zwrotnego wspomnianych czynników; jeden wpływa na drugi regulując szybkość, częstotliwość i natężenie ruchu. Prowadzący z akompaniatorem wprowadzają stopniowo ćwiczących do pewnego rodzaju ruchowej ekstazy, potęgowanej lub wyciszanej i jakby zdalnie kierowanej. Tym sposobem reguluje się też dynamikę ruchu.

Muzyka w tej metodzie jest bardzo ważnym „impulsem” do podejmowania czynności ruchowych. Jest też dużo naśladownictwa i wzorowania się na prowadzącym i współćwiczących. Nauczyciel nie tylko demonstruje swoje zamierzenia, ale jest również współćwiczącym, uczy się od ćwiczących, poddaje się tym samym impulsom i przy okazji pogłębia i wzbogaca metodę.

W ćwiczeniach jest dużo improwizacji, indywidualnej interpretacji muzyki, rytmu i sposobów użycia przyboru: dużo elastyczności, płynności, swady i swobody ruchu. Towarzyszy temu hedonistyczne zjawisko radości życia, uczenia się i nabywania kultury ruchu.

Zamierzony cel kształcący i wychowawczy jest w ogólnej mierze regulowany zastosowanym sprzętem czy przyborem gimnastycznym. Wielostronne zastosowanie różnorodnych przyborów umożliwia kompleksowe oddziaływanie kształtujące i wychowawcze na ćwiczących. Sprzęt powinien być stale uzupełniany.

Wychowawca ćwiczy cały czas z grupą, a wyróżnia się tym ,że jest najlepszy a swoją demonstracją wzbogaca wyobraźnię ruchową ćwiczących. Jest czasem osobą wiodącą, ale w miarę zaawansowania ruchowego grupy więcej obserwuje, pozostawiając ćwiczącym całkowitą swobodę.

Metoda, razem z opanowaniem pewnych technik ruchu, prowadzi do ekonomizacji ruchu i sprzyja optymalnemu rozwojowi indywidualnych uzdolnień ruchowych dzieci. Stosując tą metodę ćwiczymy z radością, rozwijamy poczucie rytmu i doskonalimy koordynację ruchową oraz harmonijnie rozwijamy prawą i lewą stronę ciała.

„Metoda Kniessów nie wymaga mówienia, a to, co nauczyciel chce wdrożyć – demonstruje, wzmacniając to muzyką, perkusją, systemem nagłaśniającym, przyborami.”

Metodę cechuje szeroko rozumiana ekspresja ruchowa i duża aktywność ćwiczących. Jest ona oparta na pozytywnej motywacji, co wiąże się z zasadą podmiotowego traktowania dzieci. Ćwicząca grupa odwzorowuje ruchy prowadzącej, a także wprowadza do zajęć wiele ciekawych ćwiczeń kreatywnych, utrzymując wszystkie ruchy w rytmicznym tempie, bądź też działając we własnym rytmie. Omawiana metoda inspiruje nowe pomysły i rozwiązania.