Gruczoły dokrewne i hormony przez nie wytwarzane:podwzgórze:tyreoliberyna;gonadoliberyna;somatoliberyna;kortykoliberyna;somatostatyn;prolaktostatyna inaczej dopamina.przysadka mózgowa: płat przedni:hormon wzrostu; prolaktyna.przysadka mózgowa: płat tylny: oksytocyna.szyszynka:melatonina;płat czołowy. gruczoł tarczowy:tyroksyna;trójjodotyronina; kalcytonina.gruczoły przytarczyczne: parathormon;serce – przedsionki:przedsionkowy peptyd natriuretyczny.przewód pokarmowy: gastryna;sekretyna;cholecystokinina;somatostatyna;neuropeptyd.wątroba:angiotensynogen;trombopoetyna.trzustka:insulina;glukagon;somatostatyna.nadnercza: kora nadnerczy:glikokortykoidy; mineralokortykoidy;androgeny;dehydroepiandrosteron.nadnercza: rdzeń nadnerczy:adrenalina; noradrenalina (norepinefryna).nerki:renina; erytropoetyna.tkanka tłuszczowa:leptyna.jądra: androgeny;testosteron (reguluje aktywność gruczołów płciowych).jajniki:estrogeny (regulują aktywność gruczołów płciowych); progesteron. łożysko:progesteron;gonadotropina łożyskowa. grasica:tymozyna;tymopoetyna;tymulina.

HORMONY:Cechy hormonów:substancje chemiczne o różnorodnej budowie,większość z nich to białka;regulują i koordynują czynności różnych narządów;utrzymują stałość składu środowiska wewnętrznego organizmu;są czynne w bardzo małych stężeniach;jakakolwiek zmiana ich ilości we krwi zakłóca równowagę fizjologiczną organizmu,co prowadzi do choroby;ich działanie jest swoiste-poszczególne hormony wywierają wpływ tylko na określone narządy,tkanki,procesy zachodzące w organizmie.Funkcja podwzgórza: jest łącznikiem pomiędzy ukł.nerwowym &dokrewnym,wywierając bezpośredni wpływ na czynność przysadki mózgowej.PRZYSADKA MÓZGOWA:nieparzysty,owalny gruczoł o średnicy ok.1 cm,położony u podstawy mózgu. Hormony przysadki:hormon wzrostu pobudzający organizm do wzrostu,hormony wpływające na działalność innych gruczołów dokrewnych-pod wpływem tych hormonów nadnercza,tarczyca, jajniki,jądra wydzielają swoje hormony. Nadnercza (gruczoły nadnerczowe):parzyste gruczoły,nazwę mają od położenia-leżą na górnych biegunach nerek; można w nich wyróżnić korę(warstwę zewn.),rdzeń (cz.wewn.).Rdzeń nadnerczy wydziela adrenalinę, która:przyśpiesza czynność serca,powoduje wzrost ciśnienia krwi;wpływa na gospodarkę węglowodanową ustroju,podwyższając poziom glukozy we krwi.Endokrynologia-nauka o budowie &wpływie hormonów na funkcje organizmów.Bada również mechanizmy działania hormonów oraz choroby związane z ich nieprawidłowym wydzielaniem.Ze względu na budowę tkanki wydzielniczej i funkcje pełnione gruczoły dokrewne można wyróżnić ich dwie podstawowe grupy:czyste-zbudowane prawie wyłącznie z komórek wydzielniczych,których jeduną funkcją jest sekrecja hormonów,np.przysadka mózgowa, tarczyca,nadnercza;mieszane-w nich tkanka wydzielnicza wchodzi w skł.bardziej rozbudowanego systemu,pełniącego różnorodne funkcje fizjologiczne.Ze względu na funkcje pozawydzielnicze gruczoły mieszane mają przewody wyprowadzające,np.trzustka,pełniąca poza dokrewną także funkcje trawienne oraz gruczoły rozrodcze produkujące hormony i komórki rozrodcze.

Gruczoły dokrewne i hormony przez nie wytwarzane:podwzgórze:tyreoliberyna;gonadoliberyna;somatoliberyna;kortykoliberyna;somatostatyn;prolaktostatyna inaczej dopamina.przysadka mózgowa: płat przedni:hormon wzrostu; prolaktyna.przysadka mózgowa: płat tylny: oksytocyna.szyszynka:melatonina;płat czołowy. gruczoł tarczowy:tyroksyna;trójjodotyronina; kalcytonina.gruczoły przytarczyczne: parathormon;serce – przedsionki:przedsionkowy peptyd natriuretyczny.przewód pokarmowy: gastryna;sekretyna;cholecystokinina;somatostatyna;neuropeptyd.wątroba:angiotensynogen;trombopoetyna.trzustka:insulina;glukagon;somatostatyna.nadnercza: kora nadnerczy:glikokortykoidy; mineralokortykoidy;androgeny;dehydroepiandrosteron.nadnercza: rdzeń nadnerczy:adrenalina; noradrenalina (norepinefryna).nerki:renina; erytropoetyna.tkanka tłuszczowa:leptyna.jądra: androgeny;testosteron (reguluje aktywność gruczołów płciowych).jajniki:estrogeny (regulują aktywność gruczołów płciowych); progesteron. łożysko:progesteron;gonadotropina łożyskowa. grasica:tymozyna;tymopoetyna;tymulina.

HORMONY:Cechy hormonów:substancje chemiczne o różnorodnej budowie,większość z nich to białka;regulują i koordynują czynności różnych narządów;utrzymują stałość składu środowiska wewnętrznego organizmu;są czynne w bardzo małych stężeniach;jakakolwiek zmiana ich ilości we krwi zakłóca równowagę fizjologiczną organizmu,co prowadzi do choroby;ich działanie jest swoiste-poszczególne hormony wywierają wpływ tylko na określone narządy,tkanki,procesy zachodzące w organizmie.Funkcja podwzgórza: jest łącznikiem pomiędzy ukł.nerwowym &dokrewnym,wywierając bezpośredni wpływ na czynność przysadki mózgowej.PRZYSADKA MÓZGOWA:nieparzysty,owalny gruczoł o średnicy ok.1 cm,położony u podstawy mózgu. Hormony przysadki:hormon wzrostu pobudzający organizm do wzrostu,hormony wpływające na działalność innych gruczołów dokrewnych-pod wpływem tych hormonów nadnercza,tarczyca, jajniki,jądra wydzielają swoje hormony. Nadnercza (gruczoły nadnerczowe):parzyste gruczoły,nazwę mają od położenia-leżą na górnych biegunach nerek; można w nich wyróżnić korę(warstwę zewn.),rdzeń (cz.wewn.).Rdzeń nadnerczy wydziela adrenalinę, która:przyśpiesza czynność serca,powoduje wzrost ciśnienia krwi;wpływa na gospodarkę węglowodanową ustroju,podwyższając poziom glukozy we krwi.Endokrynologia-nauka o budowie &wpływie hormonów na funkcje organizmów.Bada również mechanizmy działania hormonów oraz choroby związane z ich nieprawidłowym wydzielaniem.Ze względu na budowę tkanki wydzielniczej i funkcje pełnione gruczoły dokrewne można wyróżnić ich dwie podstawowe grupy:czyste-zbudowane prawie wyłącznie z komórek wydzielniczych,których jeduną funkcją jest sekrecja hormonów,np.przysadka mózgowa, tarczyca,nadnercza;mieszane-w nich tkanka wydzielnicza wchodzi w skł.bardziej rozbudowanego systemu,pełniącego różnorodne funkcje fizjologiczne.Ze względu na funkcje pozawydzielnicze gruczoły mieszane mają przewody wyprowadzające,np.trzustka,pełniąca poza dokrewną także funkcje trawienne oraz gruczoły rozrodcze produkujące hormony i komórki rozrodcze.