Edukacja
pacjenta chorego
na cukrzycę
Edyta Wypiór- Andruszko
co to jest cukrzyca?
Cukrzyca jest choroba metaboliczną,głównym jej objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi( hiperglikemia).Stan taki wynika z niewłaściwego wydzielania i działania insuliny .
Wyróżniamy kilka typów cukrzycy:
cukrzyca typu 1
cukrzyca typu 2
cukrzyca kobiet ciężarnych
cukrzyca wtórna
W trakcie leczenia cukrzycy dąży się do osiągnięcia unormowanych wartości glikemii ( poziomu cukru we krwi),ciśnienia tętniczego krwi,cholesterolu oraz wagi ciała.
Najważniejszym elementem leczenia jest prawidłowa samokontrola osoby chorej na cukrzycę.
Zatem leczenie cukrzycy powinno się traktować kompleksowo,jako proces powiązanych ze sobą elementów tj:
edukacja terapeutyczna
zdrowe żywienie ( dieta cukrzycowa)
aktywność fizyczna dopasowana do możliwości chorego
leczenie farmakologiczne ( tabletki lub w cięższych stanach wstrzykiwanie insuliny podskórnie)
systematyczna samokontrola ( badanie poziomu cukru glukometrem)
kontrola lekarska ( diabetolog)
80-90 % wszystkich przypadków cukrzycy to cukrzyca typu 2.
Do czynników zwiększających ryzyko zachorowania należą:
otyłość i nadwaga
wiek powyżej 45 r.z
występowanie cukrzycy w rodzinie
niewłaściwa dieta
mała aktywność fizyczna
nadciśnienie tętnicze
choroby układu sercowo-naczyniowego
u kobiet przebyta już cukrzyca ciążowa
u kobiet: urodzenie dziecka o masie powyżej 4 kg.
Taka cukrzyca jest spowodowana brakiem wrażliwości komórek tkanek na działanie insuliny- (INSULINOOPORNOŚĆ),stwierdzenie tej choroby odbywa się najczęściej przypadkowo,gdyż przez wiele lat nie daje żadnych objawów. Podwyższone stężenie glukozy we krwi uszkadzają naczynia krwionośne i nerwy. Powikłania rozwijają się ,ale nie ulegają cofnięciu pomimo leczenia.
Do powikłań cukrzycy typu 2 zaliczamy:
zmiany w naczyniach krwionośnych siatkówki oka,nerek i skóry
cukrzyca przyspiesza rozwój miażdżycy w dużych naczyniach krwionośnych,a co za tym idzie zawał serca,udar mózgu
miażdżyca kończyn dolnych
Oprócz cukrzycy typu 2 występują także cukrzyce: ciążowa i wtórna.
Typowe objawy dla cukrzycy typu 2:
zwiększone pragnienie
częste oddawanie moczu
postępujące zmęczenie
niewyjaśniony spadek masy ciała
trudno gojące się stany zapalne skóry
zaburzenia widzenia
objawy neurologiczne( mrowienie i drętwienie dłoni i stóp,kurcze łydek,osłabione czucie w skórze)
Samokontrola osoby dotkniętej cukrzycą
Najważniejsze w leczeniu cukrzycy jest samokontrola,prowadzenie ścisłej dokumentacji własnej tj. „dzienniczka samokontroli” ,a także częste wizyty u diabetologa. Jeśli cukrzyca jest ustabilizowana wystarczą wizyty co 2-3 miesiące. Jednak w cukrzycy leczonej insuliną wizyty u lekarza specjalisty powinny odbywać się częściej.
Na czym polega samokontrola?
Regularne pomiary stężenia glukozy we krwi
przestrzeganie diety cukrzycowej
przestrzeganie zaleceń lekarskich
szczególna pielęgnacja stóp
systematyczne badanie wzroku
Prowadząc systematyczna kontrolę chory z cukrzycą,może osiągnąć wiele korzyści zdrowotnych. Częste kontrolowanie w domu glikemii przy zastosowaniu glukometrów zmniejsza ryzyko wystąpienia stanów zagrożenia życia z powodu HIPOGLIKEMII czyli niedocukrzenia organizmu.
Odwrotnym stanem jest HIPERGLIKEMIA- kiedy to poziom cukru we krwi zwiększa się znacząco. Kiedy taki stan utrzymuje się zbyt długo może doprowadzić do śpiączki cukrzycowej.
Tylko stałe kontrolowanie cukrzycy może chorego uchronić od poważnych problemów zdrowotnych,mówi się nawet ,”że cukrzyca to cichy zabójca”.Stosując się do zaleceń lekarskich poprawiamy swój standard i jakość życia.