Reakcje nadwrazTŽ žliwosTŽ ci, immunologia rozrodu

Reakcje nadwrażliwości, alergia

Nadwrażliwość – stan wypaczonej (nadmiernej) odpowiedzi immunologicznej na dany czynnik zewnętrzny.

Alergia – inna nazwa nadwrażliwości typu I (są jeszcze jakieś interpretacyjne hocki-klocki, bo historycznie to słowo miało kilka znaczeń – ale to jest najbardziej aktualne).

Atopia – dziedziczna skłonność do nadmiernego wytwarzania IgE rozpoznających pewne powszechnie występujące antygeny – skłonność ta nie musi prowadzić do klinicznego ujawnienia się choroby. Inne znaczenie: choroba alergiczna, czyli z nadwrażliwości typu I.

Wyróżniamy 4 typy nadwrażliwości:

Nadwrażliwość typu I

Co to jest, jakie są przykłady i definicje atopii/alergii – powyżej.

Czynniki warunkujące wystąpienie alergii:

Alergeny

Nazwa alergenu jest tworzona z trzech elementów: 3-literowego określenia nazwy rodzajowej, 1‑literowego symbolu nazwy gatunkowej i numeru porządkowego, ew. z literką oznaczającą podtyp (np. Der p 1 = pierwszy alergen Dermatophagoides pteronyssinus). Kilka fajnych źródeł alergenów do wrycia:



Alergeny można podzielić na główne (silnie alergizujące, zazwyczaj z cyferką "1") oraz słabe. Wyróżniamy także (albo Jakóbisiak wyróżnia, nie wiem) alergeny małocząsteczkowe o charakterze haptenów, które zyskują immunogenność bo sprzężeniu z nośnikiem – należą tutaj przede wszystkim leki takie jak:



Pyłkowice – sezonowe alergie wziewne na pyłki roślin, ściśle związane z okresami pylenia. W Polsce można wydzielić 3 ogólne okresy pylenia:

Mechanizm reakcji alergicznej opiera się na limfocytach Th2, które dojrzewają pod wpływem IL-4 oraz (prawdopodobnie) kostymulacji poprzez ICOS. Wydzielają one IL-4, IL-5, IL-10 i IL-13.

Inne komórki związane z alergią to:

U alergików jest także zmniejszona aktywność LTreg, co może mieć wpływ na przebieg kliniczny choroby alergicznej.

IgE jakie są, każdy widzi – jak kogoś ciekawi, to jazda do rozdziału o Ig. Ma dwa receptory:

Aby nastąpiło wytwarzanie IgE, należy limfocyt B zaktywować (poprzez prezentację antygenu i kostymulację za pomocą IL-4, IL-13 i CD40L komórki prezentującej – kostymulacja pochodzi od LTh2 lub, prawdopodobnie, od mastocytów).

W efekcie uzyskujemy "ukierunkowany" limfocyt B, który po kolejnym sygnale intensywnie proliferuje i przekształca się w plazmocyt. Sygnał ten jest przekazywany przez IL-5, IL-6 i cząsteczkę CD21 (obecną na powierzchni LB) pod wpływem:



Wydzielanie IgE jest hamowane przez:



Komórki tuczne (mastocyty) – populacja komórek o bardzo zróżnicowanej roli w układzie odpornościowym, zwłaszcza we wczesnych etapach inicjacji odporności nieswoistej. Mają kluczową rolę w reakcjach alergicznych, ponieważ po pobudzeniu ulegają degranulacji i uwalniają znaczne ilości mediatorów zapalnych.

Dojrzewają pod wpływem SCF, IL-6 i IL-9, a pod wpływem wysokiego stężenia IgE zwiększa się ich przeżywalność.

U człowieka (bo w d*** mam gryzonie...) wyróżniamy dwie populacje mastocytów:

Bazofile – robią zasadniczo to samo co mastocyty (w alergii, ma się rozumieć), ale żyją krócej, głównie znajdują się w krwi (nie w tkankach), są bardziej czułe na sygnały do degranulacji, ale wolniej na nie reagują. Są ważnym źródłem IL-4.

Aktywacja receptorów FcεRI sprawia, że skupiają się one (w tzw. "plamki") i przekazują sygnał do degranulacji i syntezy mediatorów (poprzez ITAM, a potem poprzez szlaki fosfolipazy C i kinaz MAP). Mastocyty i bazofile mogą być także aktywowane innymi czynnikami niż alergeny (np. anafilatoksyny, chemokiny, mitogeny, produkty bakterii itp.).

Anafilatoksyny (C3a, C4a, C5a) – składowe dopełniacza o działaniu anafilaktoidalnym. Najsilniejsza z nich jest C5a. Wywołują degranulację mastocytów, poza tym działają chemotaktycznie na neutrofile, eozynofile i bazofile.

Czynniki uwalniające histaminę (HRF) – grupa chemokin o czynności godnej ich nazwy. Należą tu CCL2, CCL3, CCL5, CCL7, CCL8 i CCL13.

Mediatory uwalniane przez mastocyty i bazofile można podzielić na 3 grupy:

Udział eozynofilów w reakcjach alergicznych

Eozynofile powstają w szpiku pod wpływem przede wszystkim IL-5, poza tym ta cytokina je aktywuje, przedłuża życie i szmery-bajery. We krwi jest ich mało i krótko tam bytują, są przede wszystkim w tkankach, a w takich objętych procesem alergicznym już w ogóle pełno.

Posiadają ziarna pierwotne i wtórne – te drugie mają rdzeń z MBP (major basal protein) i jaśniejszy obwód. Można wyróżnić dwie postacie tych cudownych komórek: o małej gęstości (aktywne) i o dużej gęstości. Eozynofile o małej gęstości mają mniej ziaren, ale więcej receptorów. Wydzielają:

Eozynofile w reakcjach alergicznych mogą mieć rolę hamującą lub pobudzającą – hamującą w początkowych etapach, kiedy mogą usuwać szkodliwe kompleksy immunologiczne i inaktywować mediatory. Jednak przy masywnym napływie do tkanek ich odpowiedź staje się zbyt silna i biorą one udział w destrukcji i przebudowie patologicznej tkanek.

Eozynofile są przyciągane na miejsce za pomocą:

Przebieg reakcji alergicznej

W reakcjach alergicznych wyróżniamy generalnie dwa rodzaje reakcji: reakcję natychmiastową i reakcję późnej fazy.

Reakcja natychmiastowa objawia się zespołem objawów określanych jako anafilaksja. Wynika ona z działania mediatorów uwalnianych z mastocytów i bazofilów. Reakcje anafilaktyczne mogą mieć różne nasilenie i obraz – od zmian skórnych (obrzęk, pokrzywka), świądu aż do zagrażającego życiu wstrząsu anafilaktycznego (obniżenie ciśnienia, tachykardia, obrzęk krtani).

Degranulacja mastocytów i wywołanie anafilaksji może wynikać ze związania alergenu na IgE związanych z mastocytami i bazofilami – jest to wtedy klasyczna anafilaksja.

Reakcje o podobnym obrazie co anafilaksja, ale niewywołane przez reakcję antygen-przeciwciało IgE określamy jako reakcję anafilaktoidalną. Może ona być efektem:

Reakcja późna (LPR) – jest to opóźniona, wtórna i przewlekła reakcja na kontakt z alergenem, która może (przy powtarzalnym kontakcie) ulegać utrwaleniu.

To znaczy: stykamy się z alergenem, mamy reakcję natychmiastową (jak wyżej), potem nam się poprawia, ale po kilku godzinach (6-8) znowu się pogarsza, może nie tak gwałtownie, jak na początku, ale trwa to dłużej. Może to być na przykład duszność, zatkanie nosa itd.

LPR może prowadzić do utrwalenia i przewlekłej niewydolności, np. oddechowej. Za LPR nie odpowiadają raczej produkty degranulacji (histamina, tryptaza) – co też objawia się tym, że LPR nie reaguje zbytnio na leki przeciwhistaminowe.

Bardziej prawdopodobne w patogenezie LPR są cytokiny prozapalne (TNF, IL-1, IL-4), chemokiny, leukotrieny i PAF. Poza tym następuje zmasowana infiltracja eozynofili i bazofili do tkanki zajętej, co też może wiązać się z utrwaleniem reakcji LPR. W przewlekłym stanie zapalnym dominują limfocyty Th2.

Leczenie – kortykosteroidy.

Leczenie alergii

  1. Immunoterapia alergenem (ITA), czyli odczulanie, jest to podawanie początkowo małych, a potem coraz większych dawek alergenu, celem wykształcenia pewnego stopnia tolerancji. Stosowana w astmie atopowej, katarze siennym i uczuleniach na jady owadów.

    Możliwe mechanizmy:

    1. Indukcja powstawania przeciwciał przeciwko alergenowi z klas IgG i IgA (–> przeciwciała blokujące) – uniemożliwiają one wiązanie alergenu z IgE i zajście anafilaksji,

    2. Hamowanie syntezy IgE w reakcji na pobudzenie receptorów FcεRII na limfocytach B przez kompleksy alergen-przeciwciało,

    3. Wzrost aktywności Tr1 i Treg,

    4. Wzrost znaczenia limfocytów Th1 –> zahamowanie syntezy IgE przeciwko alergenowi.

    Mimo, że bezpieczeństwo ITA wzrasta, to nadal jest to terapia, w której należy się liczyć z niepożądaną reakcją anafilaksji w odpowiedzi na terapię. ITA jest bezwzględnie wskazana w uczuleniach na jady owadów, które skutkowały u pacjenta w przeszłości wstrząsem anafilaktycznym, a istnieje zagrożenie ponownego ukąszenia.

  2. Immunoterapia swoista – jest tutaj stosowanych kilka metod:

    1. Alergoidy – alergoid jest to rekombinowany alergen, o zmodyfikowanej immunogenności i zmniejszonym potencjale wywoływania groźnych dla pacjenta reakcji anafilaktycznych,

    2. Alergen w połączeniu z czynnikami stymulującymi Th1 – takie właściwości mają np. oligodeoksynukleotydy CpG albo fragmenty Fc przeciwciał IgG1,

    3. Fragmenty alergenów – testuje się to, ale na razie nie wygląda, żeby różniło się od ITA,

    4. Wstrzyknięcie plazmidów kodujących alergen,

  3. Immunoterapia nieswoista:

    1. Blokowanie cytokin i funkcji Th2 – poprzez blokowanie IL-4 (przeciwciała monoklonalne albo analog blokujący receptor), przeciwciała anty-CD4, blokowanie TNF,

    2. Blokowanie IgE – poprzez przeciwciała anty-IgE albo analogi blokujące receptory dla IgE,

    3. Blokowanie eozynofilów – przeciwciała anty-IL-5 i przeciwko wielu innym cząsteczkom obecnym w aktywności tych komórek (od cytokin po integryny) – coś tam działa, ale to wszystko przedkliniczne.



Nadwrażliwość typu II

Jest to jakby coś pośredniego między typem I i IV – czyli niszczenie tkanek za pomocą przeciwciał (IgG, IgM), które indukują:

Do reakcji typu II zaliczają się choroby z autoimmunizacji oraz odrzucanie przeszczepu. Poza tym zaliczamy tu:

Nadwrażliwość typu III

Wynika ona z odkładania się kompleksów immunologicznych w tkankach i indukowania patologicznej odpowiedzi przeciwko nim – etapy:

Czynniki wpływające na ten proces:

Przykłady:

  1. Miejscowe powstawanie kompleksów po podaniu antygenu:

    1. Odczyn Arthusa – obrzęk, rumień lub martwica skóry w kilka godzin po miejscowym podaniu antygenu osobie, która była wcześniej uczulona,

    2. Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych – ("płuco farmera", "płuco hodowcy gołębi" itd.) może być ostre, podostre lub przewlekłe. Kompleksy z antygenami (z którymi pacjent styka się na co dzień) tworzą się na poziomie pęcherzyków płucnych, mogą być powikłane reakcjami nadwrażliwości typu IV,

  2. Uogólnione osadzanie się kompleksów:

    1. Choroba posurowicza – 4-14 dni po podaniu obcego białka kompleksy osadzają się w kapilarach skóry, kłębuszków nerkowych i stawów, powodując przejściowy odczyn zapalny z gorączką, obrzękiem i bólami stawów.

Nadwrażliwość typu IV

Inaczej: nadwrażliwość typu późnego (DTH).

Objawy pojawiają się po kilkunastu godzinach od ekspozycji, wynikają z aktywacji limfocytów Th, wydzielania przez nie cytokin i aktywacji mechanizmów komórkowych. Występują w niektórych zakażeniach bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych.

Przykłady:

  1. Reakcja na tuberkulinę (–> próba tuberkulinowa) – jeżeli ktoś zetknął się wcześniej z prątkami gruźlicy, to po śródskórnej iniekcji tuberkuliny pojawi się u niego zaczerwienienie z naciekiem komórek jednojądrzastych,

  2. Reakcja Jonesa-Mote'a – występuje w reakcji na niektóre szczepionki, dominuje tu zaczerwienienie oraz naciek z bazofilów,

  3. Forma ziarniniakowa (np. w gruźlicy, trądzie) – tworzenie się ziarniniaków zawierających komórki olbrzymie oraz nabłonkowate,

  4. Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (–> wyprysk kontaktowy) – powstające w wyniku długotrwałej ekspozycji na drobnocząsteczkowe związki o charakterze haptenów (nikiel, chrom, lateks, żywice, leki), które po związaniu z białkami mogą być przyczyną uczulenia. Charakterystyczny obraz obejmuje grudki wysiękowe i destrukcję naskórka, dominują limfocyty CD8+.

Immunologia rozrodu

Płód jest dla matki organizmem semiallogenicznym, dlatego teoretycznie powinien ulegać odrzuceniu – jednak istnieją liczne mechanizmy prowadzące do wykształcenia tolerancji.

Nie dochodzi do supresji odporności matki, a raczej do jej specyficznego pobudzenia – jest ono nawet konieczne do implantacji i rozwoju zarodka.

Różnicowanie tkanek we wczesnym zarodku:

  1. Embrioblast (węzeł zarodkowy)

  2. Trofektoderma

    1. Trofoblast – część trofektodermy, która ma bezpośredni kontakt z doczesną:

      • Kosmkowy – pokrywający kosmki kosmówki:

        • Cytotrofoblast – przylega do błony podstawnej kosmka,

        • Syncytiotrofoblast – tworzy warstwę zewnętrzną,

      • Pozakosmkowy – wnika w doczesną,

        • Wewnątrznaczyniowy – zastępuje śródbłonek tętnic spiralnych macicy.



Implantacja zarodka przypomina przenikanie leukocytów przez ścianę naczynia – najpierw selektyny L na powierzchni trofoblastu łączą się z mucynami na powierzchni śluzówki. Chemokiny pochodzące z macicy aktywują receptory blastocysty i dochodzi do aktywacji integryn – blastocysta wnika między komórki macicy i stymuluje reakcję zapalną, której efektem jest przekształcenie się śluzówki w doczesną. Mediatory tej reakcji:

Kluczowym elementem rozwoju łożyska jest wnikanie komórek trofoblastu do tętnic spiralnych macicy – najpierw dochodzi do zatkania naczyń i hipoksji. Hipoksja pobudza proliferację trofoblastu (co jest nietypową reakcją tkanki na hipoksję), co po pewnym czasie (10-12 tydzień) prowadzi do wniknięcia trofoblastu wgłąb tętnic i zastąpienia przez niego śródbłonka. Jest to trofoblast wewnątrznaczyniowy.

Na komórkach trofoblastu znajduje się charakterystyczny garnitur MHC:

Dwie ostatnie są nietypowymi cząsteczkami MHC, a pierwsza jest najmniej immunogenną z klasycznych.

Syncytiotrofoblast wydziela także rozpuszczalne cząsteczki MICA i MICB, które mogą blokować receptory komórek NK.

Maciczne komórki NK (uNK) – szczególna populacja komórek NK, bardzo licznie obecna w doczesnej w pierwszym trymestrze ciąży. Jej napływ jest regulowany przez progesteron, IL-15, CXCL12 i CCL3. Mają na swojej powierzchni receptory wiążące HLA-E i HLA-G, których pobudzenie prowadzi przede wszystkim do wydzielania mediatorów angiogennych, m.in.:

Poza tym, uNK wydzielają stymulatory odpowiedzi typu Th1 (IFN-γ, TNF, GM-CSF), poza tym IFN-γ stymuluje ekspresję 2,3-dioksygenazy indolowej (IDO) na komórkach trofoblastu, makrofagach i KD – IDO rozkłada tryptofan, na co bardzo wrażliwe są limfocyty T, niedobór Trp hamuje ich proliferację i generalnie utrąca im łeb (apoptoza itd.).

W ciąży dochodzi do przejściowego zahamowania odpowiedzi immunologicznej matki przeciwko antygenom ojcowskim. Wynika to z tego, że komórki trofoblastu ulegają ciągłemu złuszczaniu i w znacznych ilościach dostają się do krążenia matki – zostają także fagocytowane przez komórki dendrytyczne. Przy tym, KD nie otrzymują żadnego dodatkowego sygnału, dlatego nie ulegają aktywacji. W tej sytuacji dochodzi do dwóch zjawisk:

Inne mechanizmy immunoregulacyjne w ciąży:

Immunologiczne przyczyny niepłodności:

Szczepionki antykoncepcyjne – aktualne kierunki badań obejmują:

  1. Szczepionki zaburzające proces tworzenia gamet:

    1. Przeciwko gonadoliberynie (GNRH) – u mężczyzn zablokowanie GNRH hamuje wytwarzanie testosteronu i nasienia, wymagana jest terapia hormonalna celem utrzymania 2-rzędowych cech płciowych – ale jest zbyt uciążliwa i nieprzewidywalna,

    2. Przeciwko FSH – mała skuteczność, jest w badaniach klinicznych,

  2. Szczepionki zaburzające prawidłową funkcję gamet:

    1. Plemników – w plemniku są zarówno auto- jak i alloantygeny, dlatego nie można immunizować całym plemnikiem (wszyscy faceci odetchnęli z ulgą...), tylko izolowanymi antygenami związanymi z jego prawidłową funkcją – na razie nie ma 100% skutecznej, badają,

    2. Oocytu – indukowanie odporności przeciwko otoczce przejrzystej – ale uszkadza jajnik, więc na razie nic z tego nie ma,

  3. Szczepionki przeciwko HCG – przeszła badania kliniczne, jest skuteczna – działa już po zapłodnieniu, nie dopuszcza do rozwoju ciąży. Nie ma skutków ubocznych, jej skutek jest odwracalny, ALE – żeby działała, trzeba osiągnąć odpowiedni poziom przeciwciał, a to się udaje ledwie 60-80% immunizowanych kobiet.



O przekazywaniu IgG przez łożysko, karmieniu piersią i innych duperelach – już było, a jest 3:25 nad ranem i naprawdę nie chce mi się tego wałkować.



18


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Reakcje nadwrazTŽ žliwosTŽ -ci, immunologia rozrodu
REAKCJE NADWRAŻLIWOŚCI, Studia, Stomatologia Łódź, Rok III, Immunologia, Immunologia(1)
notatki gołąb, 22. Nadwrażliwość, Immunologia rozrodu
REAKCJE NADWRAŻLIWOŚCI, Studia, Stomatologia Łódź, Rok III, Immunologia, Immunologia(1)

więcej podobnych podstron