Bory Tucholskie
Jeden wielki rezerwat przyrody, ziemia leśnej ciszy, wyzbyta prawie wszystkiego, co rozbrzmiewa zgiełkiem współczesnego świata. Dwie piękne rzeki, Brda i Wda, nie obejmują oczywiście całego obszaru Borów Tucholskich, jednej z największych połaci zwartego lasu w Polsce. Wydzielają jednak z nich teren najbardziej atrakcyjny, a same stanowią najwygodniejsze i najczęściej używane trakty turystyczne, prowadząc aż do jądra gęstwiny.
Obszar leśny Borów Tucholskich nie jest jednolity. Tu i ówdzie ostały się jeszcze szczątki dawnej puszczy pomorskiej, większość jednak, to bór sosnowy, dzieło już gospodarki ludzkiej, nie zawsze w przeszłości szczęśliwej i przemyślanej, często dzikiej i rabunkowej. W wiekach XVI-XVIII rekompensując masowy wyrąb prymitywnym zalesianiem. Stąd ta monotonna sośnina, stąd ta jakaś melancholia Borów. Osadzani przez Prusaków koloniści wydzierali tu skrawki najlepszej Ziemi. Z rzadka więc znaleźć można, polodowcowe relikty - brzozę karłowatą, brekinię, cis. Tu i ówdzie jednostajność urozmaici dąb, buk, grab lub większa oaza liściastego starodrzewu, ochroną zaraz objęta jako rezerwat przyrody.
Zarastające rynny jeziorne zamieniły się w torfowiska lub urodzajne łąki. Na torfowiskach występują dość licznie żurawina błotna, bagno zwyczajne, liczne gatunki mchów i torfowców.
Bory Tucholskie rosną przeważnie na piaskach sandrowych Równiny Tucholskiej, wchodząc nieco na obszar południowej części Pojezierza Kaszubskiego. Rzeźba terenu ukształtowana została przez ostatnie zlodowacenie. Oprócz sandrów występują pagórki morenowe, rynny, wydmy i doliny rzeczne. Na terenie Borów Tucholskich istnieje ponad 900 jezior, z których 40 przekracza powierzchnię 1 km². Do największych jezior należą:
Wdzydze – 1455,6 ha, głębokość 68 m
Charzykowskie – 1363,8 ha
Karsińskie – 648,1 ha
Głównymi rzekami Borów są Brda i Wda.
Gleby są na ogół ubogie, piaszczyste klas IV – VI
Teren Borów Tucholskich zamieszkuje wiele różnorodnych gatunków zwierząt. Występuje licznie zwierzyna – jelenie, sarny, dziki, lisy, niezwykle rzadko pojawiają się podczas szczególnie ostrych zim wilki. Nad rzekami występują bobry. Spośród ptaków, z gatunków rzadkich występują Bielik, rybołów, żuraw zwyczajny, łabędź niemy, czapla siwa, kruk, głuszec, puchacz, bocian czarny i inne.
Na obszarze Borów Tucholskich znajduje się 17 rezerwatów przyrody, w tym 6 leśnych, 8 wodnych i torfowiskowych oraz 3 faunistyczne.
Co warto zobaczyć?
Akwedukt w Fojutowie
Akwedukt ten zaliczyć można niewątpliwie do jednej najciekawszych atrakcji Borów Tucholskich. Swoją ideą nawiązuje do rzymskich akweduktów. Jest jedną z trzech budowli tego typu na Wielkm Kanale Brdy (największy). Jednocześnie to najdłuższa i najmasywniejsza tego typu budowla w Polsce (75 m szerokości). Różnica wysokości pomiędzy lustrami przecinających się rzek wynosi około 9m. Zbudowany w 1848r. łączy Czerską Strugę z kanałem Brdy. Początkowo była to budowla kamienno - ceglana. Przejście przez akwedukt możliwe jest dzięki kładce spacerowej.
Kręgi Kamienne w Odrach
Rezerwat "Kręgi Kamienne" znajduje się na terenie Nadleśnictwa Czersk, Leśnictwa Odry
Położony jest po prawej stronie rzeki Wdy - Czarnej Wody (idąc w kierunku wschodnim), którego obszar wynosi około 17ha.
Ten malowniczy zakątek został uznany za rezerwat przyrody w 1958r. Miejsce to oprócz rezerwatu przyrody jest także bardzo interesującym skupiskiem archeologicznym.
Wewnątrz ogrodzenia pośród rzadkiego sosnowego lasu znajduje się 10 całych i fragmenty kręgów kamiennych, z których najmniejszy ma średnice 15m, a największy 33m. Na obwodnicy kręgów ustawione są kamienie wystające od 20 do 70 cm ponad powierzchnie ziemi. Liczba ich waha się od 16 do 29 sztuk w jednym kręgu. W środku kręgu ustawiony jest jeden, a rzadko dwa kamienie. Prócz kręgów na terenie rezerwatu znajduje się około 30 kurhanów, o średnicy od 8 do 12m.
Uroczysko Piekiełko
Położone nad rzeką Brdą, 3 km na południe od Tucholi, uznane przez turystów za niezwykłą atrakcję. Brda przepływa tutaj krętym korytem , tworzy liczne zakola, przekrój jej doliny jest niesymetryczny i widoczne są liczne erozyjne podcięcia brzegów. Dno rzeki jest wysłane piaskami i licznymi głazami. Wzdłuż rzeki spotkać można również różnorodną florę, zaś dochodzące niekiedy promienie słoneczne zwiększają urok tego odcinka leśnego. Całość stwarza niepowtarzalny nastrój nazywany od dawna przez turystów "Piekiełkiem". Godzi się tutaj nadmienić, iż przy nadleśnictwie Świt znajduje się 5 około siedemset - letnich dębów o obwodzie 251 - 446 cm - pomników przyrody, zwanych wisielczymi ponieważ tędy prowadził "szlak napoleoński". 2 km na północ, w Rudzkim Moście wzniesiono w maju 1986 r. monumentalny żelbetonowy pomnik - wycięty krzyż, na miejscu egzekucji jesienią 1939r. w obecności "Kata Pomorza" - gdańskiego "gauleitera' Alberta Forstera 560 mieszkańców miasta i byłego powiatu.