EVVIVA L'ARTE Kazimierza Przerwy-Tetmajera

TEMAT WIERSZA: apoteoza (najwyższa pochwała) sztuki i artysty.

TREŚĆ I WYMOWA WIERSZA: zawiera on pochwałę sztuki, która jest traktowana jako absolut, wartość najwyższa, równa Bogu. Jednocześnie poeta wywyższa wszystkich artystów, przyznając im najważniejszą rolę w społeczeństwie. Artysta jest natchniony przez Boga:

„ W piersiach naszych płoną

Ognie przez Boga samego włożone".

Dla artysty najwyższymi wartościami są: sława, duma: „Duma naszym bogiem, / Sława nam słońcem". Artysta jest przekazicielem wartości absolutnych, łącznikiem między absolutem a zwykłymi ludźmi.

Tetmajer uwypukla konflikt między artystami a filistrami (pogardliwe określenie mieszczan w Młodej Polsce). Ci pierwsi wytwarzają dobra duchowe, dzieła sztuki, przymierając głodem. Ci drudzy, pozbawieni wyobraźni i przyziemni, gromadzą dobra materialne. W społeczeństwie sztuka staje się towarem, co odbiera jej rangę absolutu. Artyści to kapłani sztuki, wyrzekający się dóbr materialnych, ale przez to cierpiący nędzę:

„Niechaj pasie brzuchy,

Nędzny filistrów naród! My, artyści,

My, którym często na chleb braknie suchy".

Artysta wyrzekający się dóbr materialnych jest bogaty duchowo, a przez to wywyższony ponad tłum:

„Duma nam bogiem,

Sława nam słońcem, nam, królom bez ziemi".

Najwyższą wartością pozostaje sztuka, której apoteozę podmiot liryczny wyraża powtarzającym się okrzykiem „Evviva I'arte!".

Tetmajer znikomości życia przeciwstawia wieczność sztuki, potwierdzając starożytną maksymę „ars longa vita brevis" (sztuka długa, życie krótkie):

„choć życie nasze splunięcia niewarte:

Ewiva I'arte!".

PODMIOT LIRYCZNY: w wierszu występuje podmiot zbiorowy. Poeta wypowiada się w imieniu wszystkich twórców: „My artyści". Utwór na charakter manifestu młodopolskich artystów, którzy uznają sztukę za absolut i najwyższą wartość duchową, a sobie przypisują rolę jednostek stojących ponad światem.

TYTUŁ: tytuł w języku włoskim oznacza: „Niech żyje sztuka!". Ideał sztuki traktowanej jako wartość najwyższa był bardzo popularny w epoce modernizmu.

ŚRODKI ARTYSTYCZNE:

Nazwa	Cytat	Omówienie
wykrzyknienia	„Evviva I'arte!"	podkreślają emocjonalne zaangażowanie podmiotu
epitety	„nędzny filistrów naród"	negatywne określenie tłumu przeciętnych ludzi nastawionych jedynie na bogacenie się
porównanie	„my, do jesiennych tak podobni liści"	artyści są tak przemijający jak liście jesienią, które szybko opadają na ziemię
metafory	„orty z skrzydty złama-nemi"	artyści to orły - ptaki królewskie, którym przeciętni ludzie utrącili skrzydła; artysta podobnie jak ptak wznosi się ponad ziemię, zbliżając do absolutu