WODY są to napoje otrzymywane z wody pit-nej lub naturalnych źródeł, niesłodzone, nasyco-ne lub nienasycone dwutlenkiem węgla. Woda, żeby uznać ją za napój musi spełniać odpowie-dnie wymogi sanitarno-mikrobiolo.

Naturalne wody mineralne w zależności od pochodzenia posiadają różny skład chemiczny. Mogą być nasycone naturalnym dwutlenkiem węgla lub sztucznie (tzw. wody stołowe). Rozróżniamy również wody mineralne

niegazowane i wody mineralne lecznicze. SOKI- otrzymywane są mechanicznie poprzez rozdrobnienie, wyciśnięcie i odwirowanie warzyw i owoców. Powinny mieć smak, barwę typową dla danego rodzaju surowców.

Soki owocowe- to napój otrzymywany z soków surowych lub zagęszczonych z dodatkiem środków słodzących oraz innych dozwolonych substancji. Soki warzywne i warzywno-owocowe- otrzy-

mywane są z warzyw i owoców z dodatkiem substancji smakowych tj. soli, cukru, kwasów spożywczych. Nektary - są to soki przecierowe zawierające miąższ, są najcenniejsze pod względem wartości

odżywczej, gdyż zawierają pektyny i kwasy organiczne. Napoje gazowane smakowe (lemoniady) otrzymywane są z wody z różnymi dodatkami słodzącymi, barwiącymi, smakowo-aromaty-

cznymi. Mogą być nasycone CO2. Wytwarzane są z naturalnych esencji soków owocowych. Napoje typu light - nie zawierają naturalnego cukru lecz syntetycznie otrzymywane środki słodzące.

Napoje izotoniczne - umożliwiają szybkie uzupełnienie elektrolitów w przypadku intensy-wnego wysiłku. Przeznaczone są szczegól-nie dla sportowców i osób ciężko pracujących. Za-wierają odpowiednio dobrane witaminy, łatwo

przyswajalne węglowodany oraz skł. mineralne. Napoje mieszane (cocktaile) - to napoje spo-rządzane z mieszaniny różnych surowców, naj-częściej zmiksowanych. Jako dodatek stosuje się lody lub lód konsumpcyjny.

NAPOJE GORĄCE - są naparami surowców pochodzenia roślinnego tzw. używek. Mogą być sporządzane na zimno lub gorąco. Używki nie mają istotnej wartości odżywczej ale są chętnie spożywane ze względu na swoje oddziaływanie

na organizm. Występowanie alkaloidów: kawa - kofeina, kakao - teobromina, herbata - teina.

KAWA - do produkcji są nasiona drzewa kawo-wego poddane wypalaniu w temp.200-250^oC w wyniku czego powstają skł.smakowe i aromaty. Ekstrakty kawowe- otrzymuje się zagęszczając i susząc (?) lub liofilizacyjnie napary kawy ze

zmielonych ziaren (instant i granulowanie). Kawa bezkofeinowa- zawiera śladowe ilości kofeiny i jest dla osób które są na nią wrażliwe. Parzenie kawy polega na ekstrakcji wrzącą wodą lub parą wodną decydujący o wartości

napoju.Optymalna temp.parzenia kawy to 95^oC, po ok.2 min do naparu przechodzi 80% kofeiny. HERBATA - to napar uzyskiwany z liści i pączków krzewu herbacianego uprawianego w Indiach, Chinach.

Fermentacja herbaty- zerwane liście herbaty podsusza się i zawija ugniatając tak aby puściły sok i skrapia się je wodą. Zachodzące procesy chemiczne nadają jej smak i aromat. Gdy zmie-niają kolor ma brunatny kolor suszy się je i pod-

daje segregacji według wielkości. Miesza się ją pochodzącą z różnych krajów i różnych okre-sach zbioru i szukaniu docelowych. Herbata zawiera taninę, która nadaje cierpki smak. W zależności od czasu parzenia napar ma działanie

pobudzające(2-3 min) lub uspakajające(4-6 min) Przy dłuższym czasie parzenia herbata nabiera gorzkiego smaku. Tanina przebarwia szkliwo zę-bów i zbyt mocny napar może podrażnić żołąde. KAKAO- owoce kakaowca zrywa się i pozosta-

wia na 3-7 dni do fermentacji. Następnie ziarna są suszone (zazwyczaj na słońcu) w celu ochro-ny przed pleśnią, palone, klasyfikowane na ró-żne gatunki i mielone. Uzyskaną półpłynną ma-sę rozdziela się na masło kakaowe i proszek ka-

kaowy. Kakao oprócz białka i tłuszczu zawiera dwa alkaloidy o działaniu pobudzającym - teo-brominę i kofeinę, która występuje w śladowych ilościach. Teobromina ma znacznie słabsze dzia-łanie pobudzające niż kofeina, ale działa regene-

rująco na organizm zarówno po wysiłku fizycz-nym, jak i psychicznym. NAPOJE ALKOHOLOWE- otrzymuje się z surowców zawierające węglowodany, które po odpowiednim przygotowaniu poddaje się fer-

mentacji alkoholowej prowadzonej przez droż-dże. Zawarte w nich enzymy przetwarzają cukry na alkohol etylowy i CO2. Źródłem węglowodanów są ziemniaki, ziarna zbóż oraz owoce.

Oddziaływanie alkoholu Napoje alkoholowe są podawane do różnych posiłków, ich spożycie jest uwarunkowane zwy-czajami i normami społecznymi. Bezpośrednio po spożyciu jest wchłaniany do krwiobiegu od-

działywując negatywnie na wszystkie narządy. Mózg - osłabiona koncentracja, słabsza zdol-ność myślenia i nauki oraz fizyczne uszkodze-nie. Obumarcie komórek nerwowych, które nigdy nie zregenerują się.

Nerki- niewydolność nerek. Wątroba- rozkład głównych skł.alkoholu powo-dujące jej ciężkie uszkodzenia: stłuszczenie, stwardnienie, marskość. Serce- wady serca,zakłócenia pracy ukł.krążenia

Układ trawienny- zapalenia śluzówki żołądka i jelit.