Ad. 1 Pojęcie i dział kryminologii.
Kryminologia:
- Wg Hołysta – jest to nauka o przestępczości i przestępcy, o objawach i przyczynach przestępczości i innych z nią związanych zjawiskach patologii społecznej oraz o ich zapobieganiu, a także o funkcjonowaniu systemu sprawiedliwości karnej.

- Wg Świdy – jest to nauka empiryczna należąca do grupy nauk o zachowaniu się człowieka w społeczeństwie, której przedmiotem badań jest przestepstwo, przestępczośc i przestępca, ujmowane jako zjawiska społeczne pod kątem widzenia ich struktur, dynamiki, przyczyn je powodujących oraz czynników uniemożliwiających czy też utrudniających powstanie i rozwój tych zjawisk.

- Wg Marka – przedmiotem kryminologii jest nie tylko problematyka rtiologii, struktury i dynamiki kryminalnej ale również skutecznośc polityki zapobiegania i zwalczania przestępczości a zwłaszcza stosowanie w jej ramach metod i środków karnych i pozakarnych, a także formułowanie postulatów w tym zakresie.

- Wg Podgóreckiego – patiologia społeczna jest to ten rodzaj zdarzenia, ten typ instytucji, ten typ funkcjonowania jakiegoś systemu społecznego, czy wreszcie ten rodzaj struktury jakiegoś systemu społecznego, który pozostaje zasadniczy, niedający pogodzic się sprzeczności ze światopoglądowymi wartościami, które są przyjęte w danym społeczeństwie.

I Dział: SYMPTOMATOLOGIA kryminalna (FENOMENOLOGIA) – dział zajmujący się formami objawowymi przestępczości, do których m.in. należy zaliczyc sposób popełnienia przestępstwa (modus operandi), geografia kryminalna, struktura i dynamika przestępczości, niektóre elementy organizacyjne świata przestępczego (np. W zakładzie karnym), np. sposób porozumiewania się przestępcy, używanie pseudonimów.

II Dział: ETIOLOGIA KRYMINALNA – dział zajmujący się przyczynami przestępczości. Ogólne przyczyny przestępczości dzielimy na:

- biopsychologiczne (indywidualne, endogenne)
- społeczne (środowiskowe, socjologiczne, egzogenne).
III Dział: PROFILAKTYKA KRYMINOLOGICZNA – zajmując sie genezą i etiologią faktów kryminalnych, bazując na dorobku pedagogiki społecznej i psychologii ma za zadanie nadania pozytywnego kierunku aktywności ludzkiej oraz usunięcie ujemnych postaw i tendencji jeżeli takie w określonym zachowaniu występuje.

IV Dział: FUNKCJONOWANIE SYSTEMU SPRAWIEDLIWOŚCI KARNEJ – dział zajmujący się w sposób szczególny polityką karną państwa, która ma na celu dostosowanie rodzaju i wielkości kary do okoliczności i sposobu popełnienia przestępstwa oraz osobowości sprawcy w taki sposób żeby z jednej strony ochronic społeczeństwo przed jego działaniem z drugiej natomiast dac mu możliwości powrotu do społeczeństwa.

Ad. 2 Scharakteryzowac jedną z wybranych doktryn kryminologicznych powstałych na bazie kierunku socjologicznego w etiologii przestępczości.

1) Teoria anomii Durkheima – wyszedł on z założenia, że przestępczośc jak każde inne zjawisko społeczne z punktu widzenia społecznego jest pożyteczne i pożądane, ponieważ gdyby ono nie funkcjonowało nie byłoby postępu i rozwoju społecznego. Przestępczośc w jego ocenie spełnia w społeczenstwie 2 podstawowe funkcje:

- odchylenie świadomości indywidualnej od świadomości zbiorowej jest warunkiem zmiany postępu;
- jest czynnikiem integrującym społeczeństwo, umacniającym więzi społeczne.

* Genezy przestępczości doszukiwał się w strukturze społecznej stwierdzając, że im kto więcej ma, tym więcej chce, a to co otrzymuje od społeczeństwa w postaci nagród jedynie stymuluje a nie zaspokaja jego potrzeb do końca.

Tym indywidualnym dążeniom może wyznaczac jedynie zewnętrzna kontrola ze strony społeczeństwa. W prawidłowo funkcjonujacym społeczeństwie każdy uświadamia sobie możliwości awansu i dostosowuje je do poziomu aspiracji. W okresie gwałtownych zmian społecznych mających najczęściej podłoże ekonomiczne, następuje załamanie się kontroli społecznej w wyniku czego jednostka nie czuje się do przestrzegania norm społecznych. Stan ten określa anomię i może on dotyczyc wiekszych bądź mniejszych grup społecznych ale zawsze związany jest z gwałtowanymi zmianami społecznymi. Stan anomii powoduje rozluźnienie więzi społecznych i dezorientację osób w środowisku społecznym co sprzyja powstaniu różnorodnych zachowań dewiacyjnych w tym również zachowań przestępczych. Twierdził on również, że człowiek jest z natury egoistyczny.

2) Teoria anomii Mertona – centralne w koncepcji Mertona sa następujące pojęcia: kulturowo okreslone cele oraz zinstytucjonalizowane środki służace do ich realizaji. W prawidłowo funkcjonującym społeczeństwie kulturowo określone cele realizowane są przy pomocy legalnych środków, zakłócenie funkcjonowania społecznego następuje w wyniku nadmiernego akcentowania celów albo środków. Przez anomię rozumiał załamanie się struktury kulturowej, na skutek rozbieżności pomiędzy celami i normami kulturowymi, a stworzonymi możliwościami ich realizacji przez daną grupę społeczną. Wyróżnił 2 dewiacje: zwykła i ostrą. Dewiacja zwykła odnosi się do zamieszania w grupie lub społeczeństwie. W wyniku konfliktu systemu wartości co powoduje pewien niepokój i poczucie oderwania od grupy, natomiast dewiacja ostra dotyczy degeneracji a w konsekwencji rozpadu systemu wartości co powoduje silne lęki. Wyróżnił różne typy adaptacji do sytuacji dysfunkcji zachodzących między strukturą kulturową a społeczną. Typ pierwszy określił konformizmem. Kulturowo okreslone cele realizowane są przy pomocy legalnych środków. Drugi typ nazwał rytualizmem, który polega na obniżeniu a niekiedy na rezygnacji z postawionych celów i dostosowaniu ich do możliwości realizacyjnych. Trzeci typ okreslił jako innowację, jest to najbardziej niekorzystny z punktu widzenia społeczeństwa typ, najbardziej przestępczorodny, ponieważ cele realizowane są przy pomocy nielegalnych środków. Czwarty typ to wycofanie się, jest to tzw. Typ rezygnacji z gry (ze środków i celów). Piątym typem jest bunt, który polega na całkowitej rezygnacji z założonych celów i środków oraz zastąpienie ich innymi, które będzie w stanie realizowac.

3) Teoria ekonomiczna Bongera – centralne w jego koncepcji to zamysł przestępczy, jego powstawanie, siły które powstrzymują człowieka przed realizacją zamysłu przestępczego oraz okoliczności sprzyjające powstawaniu przestepstw. Jego zdaniem zamysł przestepczy jest wynikiem pobudzenia egoistycznego, tendencji tkwiących w człowieku przez system państwa burżuacyjnego. Tendencje egoistyczne tworzą się wraz z rozwojem sił wytwórczych i zmianami zachodzącymi w stosunkach produkcji. W okresie wspólnoty pierwotnej tzw. prymitywnego komunizmu nie było zjawiska przestępczości, panowały stosunki altruistyczne, ludzie byli sobie przyjaźni, koleżeńscy, produkowali tyle dóbr ile było im potrzeba. W wyniku nadwyżki produkcyjnej dóbr pojawiło się zjawisko handlu wymiennego i wówczas stosunki zaczynają się przeciwstawiac społecznym instynktom człowieka zamiast sprzyjac im jak dawniej. Tak więc rozwarstwienie klasowe, konkurencja i prywatna własnośc środków produkcji stanowią podatną glebę do rodzenia się i realizowania zamysłów przestępczych. Chciwośc, nieliczenie się z innymi, rządza posiadania to główne cechy kapitalistycznych stosunków społecznych, które mają wpływ na zachowanie przestępcze osób. Środowisko bogatych tłumaczyło egoizmem i chciwością posiadania coraz więcej pod względem zachowań przestępczych. Środowisko biedaków pod względem zachowań przestępczych tłumaczył biedą, ubóstwem, chęcią utrzymania się przy życiu, a także brakiem wykształcenia, niską kulturą oraz alkoholizmem.

4) Teoria zróżnicowanych powiązań Sutherlanda – stwierdził on, że zachowanie przestępcze jest normalnym, wyuczonym zachowaniem, ponieważ obejmuje te wszystkie mechanizmy, które wchodzą w skład uczenia się pozytywnych wzorców zachowań. Zróżnicowana organizacja społeczna to taka, w której cześc społeczeństwa zorganizowana jest wokół wartości, których treścią jest przestrzeganie prawa a częśc społeczeństwa wokół wartości przestępczej. W wyniku zróżnicowanej organizacji społecznej powstaje konflikt kultur w odniesieniu do norm prawa. Istnienie konfliktów kultur jest warunkiem koniecznym procesu powiązań zróżnicowanych czyli procesu, w wyniku którego dochodzi do przestępczości jednostki. Zróżnicowane powiązania oznaczają bowiem kontakt z przestępczymi i nieprzestępczymi wzorami zachowań w skutek czego poprzez uczenie się następuje przyswajanie tych wzorców, uczenie się następuje w toku interakcji w kontaktach z innymi ludźmi. O zachowaniu przestępczym osoby zadecyduje powstanie tzw. nadwyżki norm postępowania grup przestępczych, a o tym zadecyduje czas przebywania w grupie, częstotliwośc kontaktów i uprzedni okres kontaktów.

5( Teoria stygmatyzacji (naznaczania) Lemerta – stwierdził on, że kontrola społeczna rodzi dewiację. Wyróżnił on 2 dewiacje: pierwotną i wtórną. Pierwotna ma miejsce wówczas kiedy w umyśle osoby tworzy się zamiar dokonania czynu przestępczego, na zamiar ten będzie składało się wiele czynników m.in. psychologiczna, ekonomiczna, kulturowa, społeczna. Natomiast dewiacja wtórna ma miejsce wówczas kiedy osoba popełni przestępstwo i następuje reakcja społeczna na jego zachowanie a punktem kulminacyjnym jest proces sądowy i skazanie jej na okresloną karę. Wówczas społeczeństwo przypina etykietę, naznacza taką osobę poprzez, np. izolację od społeczeństwa i umieszczeniu w zakładzie karnym, odpowiedni ubiór. Sytuacja ta powoduje, że po opuszczeniu zakładu karnego osoba ma bardzo duże trudności adaptacyjne w środowisku, np. W znalezieniu pracy, mieszkania itp. , co prowadzi do popełnienia ponownego przestępstwa.

Ad. 3 Scharakteryzowac zjawisko przestępczości nieletnich oraz nieletnich sprawców czynów karalnych.

Do cech charakteryzujących przestępczośc nieletnich w Polsce należy zaliczyc:

1) Wzrost ilości czynów karalnych popełnianych przez nieletnich,

2) Obniżenie się wieku sprawców nieletnich czynów karalnych (coraz częściej odnotowuje się przypadki nieletnich, którzy nie ukończyli 13 roku życia), w 2010 roku popełnili oni ponad 2000 czynów karalnych,

3) Utrzymuje się miejski charakter zjawiska, dotyczy przede wszystkim dużych aglomeracji miejskich,

4) Nasila się działalnośc nieletnich sprawców w zorganizowanych grupach przestępczych, w których dominującą rolę odgrywają osoby dorosłe,

5) Wzrasta przestępczośc o największym ciężarze gatunkowym, skierowana zwłaszcza przeciwko życiu i zdrowiu,

6) Wzrasta przestępczośc nieletnich, którzy najczęściej przy wykorzystaniu niebezpiecznego przedmiotu zachowują się brutalnie, bezwzględnie i bardzo agresywanie w stosunku do swoich ofiar,

7) Zdecydowaną większośc stanowią czyny mające podłoże kryminalne (ok. 90% wszystkich przestępstw).

W 2010 roku nieletni popełnili ogółem ponad 100 000 czynów karalnych (ok.9%), z tego o podłożu kryminalnym ok.94 000. W strukturze tej dominuje przestępczośc skierowana na zabór mienia bez użycia przemocy na osobie i są to najczęściej kradzieże i kradzieże z włamaniem, odnotowano ich łącznie ponad 20 000. Niepokojący fakt budzi również ilośc odnotowanych przestępstw narkotykowych (ponad 20 000).

Pawełczyńska wyróżnia następujące grupy nieletnich:

1) Rówieśnicze (pozytywne) – przynależnośc do grupy,

2) Chuligańskie (luźne) – brak planowości działania i struktury,

3) Chuligańsko – kradzące,

4) Przestępcze (negatywne, najgroźniejsze) – planowośc działania, hierarchia.

Ad. 4 Scharakteryzowac zjawisko narkomanii w Polsce.

1) Wzrost ilości osób zażywających środki narkotyczne (aktualnie szacuje się iż w Polsce jest ok. 250 000 osób zażywających, w tym ok. 50 000 to osoby wymagające natychmiastowego leczenia),

2) Obniżenie się wieku osób zażywających środki narkotyczne,

3) Utrzymywanie się miejskiego charakteru zjawiska (ponad 90% narkomanów to mieszkańcy miast),

4) Polską scenę narkotyczną charakteryzuje różnorodnośc stosowanych środków odurzających,

5) Wysoki stopień kryminalizacji środowisk narkomańskich (w 2011 roku popełniono ponad 70 000 przestępstw narkotykowych),

6) Wzrost ilości ostrych zatruc w tym również ze skutkiem śmiertelnym (ponad 1000 przypadków ostrych zatruc w tym od 100 do 200 to przypadki śmiertelne),

7) Dynamiczny rozwój narkobiznesu

Ad. 5 Pojęcie i rodzaje wiktymologii.

Wiktymologia- jest nauką o ofierze przestępstwa. Zajmuje się wszelkiego rodzaju formami pokrzywdzenia tzn. nie tylko ofiarami przestępstw, ale również innymi osobami, które doświadczyły określonego cierpienia, określonej krzywdy np. w wyniku powodzi.

Wiktymologia Kryminalna- to badanie nie tylko cech ofiar i ofiar ale również antycypowanie szkód i krzywd jakie mogą ponosić określone kategorie społeczne czy społeczeństwo, a nawet ludzkość w drodze czyjegoś umyślnego bądź nieumyślnego działania.

WIKTYMOLOGIA - zajmuje się analizą rzeczywistych cech ofiar czynów przestępczych, bez uwzględnienia osób, które nie stały się przedmiotem przestępstwa. Badaniom podlegają wyłącznie cechy osób fizycznych. Uzyskany podczas badań empirycznych materiał, po dokonaniu ilościowych i jakościowych analiz jest podstawą wyciągania wniosków dotyczących postępowania zapobiegawczego oraz budowania programów profilaktycznych. W ten sposób rozpoznaje się obszary zagrożenia przestępczością, zwane inaczej obszarami wiktymologii.

Ad. 6 Przedmiot i zakres kryminalistyki.