PYTANIA  DO  EGZAMINU   Z   „PODSTAW  TURYSTYKI”

 

1.     Definicja  -  „turystyki”,  „turysty”  i   „turyzmu”.

2.     Wąskie  i  szerokie  znaczenie  pojęcia  „turystyka”

3.     Definicja  pojęć: „ odwiedzający  międzynarodowy, krajowy”

4.     Definicja  pojęć: „turysta”,  „odwiedzający  jednodniowy”.

5.     Etapy  rozwoju  turystyki  światowej

6.     Turystyka  światowa  w  XIX i  XX  wieku.

7.     Okresy  w  historii  turystyki  w  Polsce.

8.     Historia  Galicyjskiego /Polskiego/ Towarzystwa  Tatrzańskiego  do  1950 r.

9.     Historia  Polskiego  Towarzystwa  Krajoznawczego  do  1950 r.

10. Czynniki  rozwoju  współczesnej  turystyki.

11. „Czas  wolny”  a  turystyka.

12. Rodzaje  „czasu  wolnego”.  

13. Definicja  „ruchu  turystycznego”.

14. Schemat  podziału  ruchu  turystycznego  pobytowego.

15. Definicja  pojęcia  „impreza  turystyczna”.

16. Podział  imprez  turystyki  kwalifikowanej.

17. Cele  realizowane    na  imprezach  turystyki  kwalifikowanej.

18. Elementy  racjonalnego  wypoczynku  na  wczasach.

19. Podstawowe  potrzeby  ludzi  zaspokajane  podczas  urlopu – wakacji.

20. Cele  pobytów  wczasowych.

21. Elementy  składowe  dobrego  programu  pobytu  na  wczasach.

22. Zasada  opracowania  racjonalnego  programu  wczasów.

23. Profile  organizacyjno - programowe  wczasów  dzieci  i  młodzieży.

24. Wycieczki,  ich  rodzaje  i  zasady  organizacji.

25. Turystyka  weekendowa.

26. Rodzaje  i  formy  turystyki.

27. Definicja  „turystyki  masowej”  oraz  jej  formy.

28. Mankamenty  „turystyki  masowej”  wg.  R. Jungka.

29. Definicja  „ekoturystyki”.

30. Definicja  turystyki  „alternatywnej”.

31. Definicja  „agroturystyki”.

32. Główne  idee  „turystyki  alternatywnej”.

33. Definicja  „turystyki  aktywnej”  oraz  jej  przykładowe  formy.

34. Pojęcie  „turysta  aktywny”.

35. Pojęcie „turystyka  kwalifikowana”,  pochodzenie  tej  nazwy.

36. Pojęcie  „turysta  kwalifikowany”.

37. Organizacje  krzewiące  „turystykę  kwalifikowaną”  w  Polsce.

38. Jakie  formy  przyjmuje  turystyka  kwalifikowana  na  świecie?

39. Jakie  reakcje  u  ludzi  jest  w  stanie  wywołać  środowisko  przyrodnicze ?

40. Funkcje  i  dysfunkcje  turystyki  /wymienić/.

41. Funkcja  zdrowotna  turystyki.

42. Funkcja  wypoczynkowa  turystyki.

43. Funkcja  edukacji  kulturalnej  turystyki.

44. Funkcja  wychowawcza   turystyki.

45. Funkcja  poznawcza  turystyki.

46. Funkcja  ekonomiczna  turystyki.

47. Dysfunkcje  turystyki  w  środowisku  społeczno – kulturowym.

48. Dysfunkcje  turystyki  w środowisku  przyrodniczym.

49. Kultura  turystyczna.

50. Obozy  wędrowne  młodzieży  / PTSM/.

51. Turystyka  aktywna.

52. Turystyka  alternatywna.

53. Turystyka  campingowa  /PFC i C/

54. Turystyka  zdrowotna.

55. Turystyka  przygodowa.

56. Turystyka  przetrwania  /survival/.

57. Tramping.

58. Turystyka  ekstremalna  i  niekonwencjonalna.

59. Turystyka  krajoznawcza.

60. Turystyka  pątnicza.

61. Turystyka  wodna.

62. Turystyka  samochodowa.

63. Turystyka  lotnicza.

64. Turystyka  kolejowa

65. Turystyka  dzieci  i  młodzieży.

66. Harcerstwo  jako  organizacja  krzewiąca  turystykę.

67. PTTK  jak  organizacja  krzewiąca  turystykę  i  krajoznawstwo.

68. Turystyka  ludzi  w  starszym  wieku.

69. Turystyka  ludzi  niepełnosprawnych.

70. Turystyka  mieszkańców  wsi.

 

 

 

 

 

 

 

 

Dysfunkcje turystyki

 

Turystyka będąc zjawiskiem tak powszechnym, obok funkcji pozytywnych  pełni również funkcje negatywne. Wynikają one z różnych  sytuacji i uwarunkowań, które  towarzyszą współczesnej  turystyce „przepływającej na ogół  z regionów bogatszych do biedniejszych, z krajów zaawansowanych przemysłowo do mniej rozwiniętych, ze społeczeństw  zurbanizowanych do rolniczych, z Północy na Południe”.

 

Turystyka obok niewątpliwych korzyści przynosi również ewidentne straty zarówno w sferze ekonomicznej, społecznej i może w największym stopniu w  środowisku przyrodniczym /naturalnym/.

 

Dysfunkcje w środowisku społeczno – kulturowym.

 

Turystyka pełni wiele pożytecznych funkcji: wychowawczych, kształcących, wypoczynkowych, zdrowotnych i innych. Jednak jej oddziaływanie na środowisko społeczno-kulturowe ma również i negatywne skutki.

Oddziaływanie turystyki na środowisko społeczno – kulturowe przebiega dwoma torami:

-        przez turystów,

-        przez infrastrukturę turystyczną.

 

Problemy  w  postaci  konfliktów  między  turystami  a  ludnością  miejscową  występują  gdy  liczba  turystów  znacznie  przekracza  liczbę  stałych  mieszkańców.  Występuje  wówczas  zjawisko  „przeciążenia turystycznego”,  które ma negatywne  skutki  również dla  turystów  w  postaci  wzrostu  kosztów utrzymania,  zwiększonego  ruchu  samochodów,  zatłoczenia restauracji i tp.

 

Zwiększony ruch turystyczny  powoduje wiele zmian niekorzystnych  w  środowisku  mieszkańców terenów recepcyjnych  przejawiają się one  w:

 

-        frustracji w związku z obserwacją bogatszych turystów  nie liczących się  z wydatkami,

-        ograniczeniu miejscowej ludności w podejmowaniu decyzji w sprawach lokalnych,

-        zanikaniu tradycyjnej gościnności czemu sprzyja powstawanie postaw  konsumpcyjnych,

-        zmianach w stylu życia miejscowej ludności wywołanych zróżnicowaniem dochodów z turystyki,

-        wywoływaniu zjawisk patologii takich jak: pijaństwo, narkomania, prostytucja czy złodziejstwo,

-        przenoszenie przez turystów zarazków chorób epidemicznych takich jak cholera, dyfteryt, tyfus, ospa i tp.

-        wprowadzaniu wielu ograniczeń i niedogodności w życiu codziennym czyniąc je bardziej męczącym,

-        ograniczeniu przez turystów zmotoryzowanych  wolności pieszych, jednocześnie stanowiąc zagrożenie dla życia i zdrowia na drogach,

-        nieprzestrzeganiu przez turystów lokalnych zwyczajów,

-        świadome wyrządzanie szkody zabytkom,

-        zubożeniu środowiska architektonicznego miejscowości turystycznych przez wznoszenie  budowli właściwych dla dużych miast a nie dla danego regionu,

-        przypadkowym  i bezplanowym osadnictwie niszczącym architekturę krajobrazu,

Negatywne skutki ruchu turystycznego dotykają nie tylko środowiska terenów recepcyjnych, ich mieszkańców ale także samych turystów  uczestniczących w tym ruchu.

 

Przejawia się to w:

 

-        przedstawianiu przybyłym turystom fałszywej wersji folkloru i obyczajów  dostosowanej do wyobrażeń i oczekiwań turystów,

-        korzystanie z miejscowości na terenie gdzie przekroczona jest chłonność i td.

-        częstym ograniczaniu możliwości poznawczych  gdy program skoncentrowany jest na biernym wypoczynku lub gdy jest przeładowany w sposób  przekraczający zdolności percepcyjne turystów,

-        t.zw.  „chorobach pourlopowych”   występujących wówczas gdy wyjazd  był niewłaściwie zorganizowany /przepełniona miejscowość, niski standard usług noclegowo-gastronomicznych, zły środek transportu i tp./,

-        padaniu ofiarą przestępstw /gdyż dysponują pieniędzmi/, oszustw,  jak również bywają przedmiotem ataku terrorystów.

 

Dysfunkcje w środowisku przyrodniczym .

 

Środowisko przyrodnicze  jest istotnym czynnikiem  rozwoju  turystyki, stąd szczególny niepokój budzi fakt traktowania niektórych dóbr jako dobra wolne /woda i powietrze/ czyli niewyczerpywalne co w świetle ostatnich badań nie jest prawdą.

Mamy tu do czynienia z pewnym paradoksem a mianowicie  - turystyka niszczy turystykę. Rozwój  współczesnej turystyki prowadzi do zmiany charakteru środowiska przyrodniczego. Sytuacja ta powoduje  zagęszczanie urządzeniami  infrastruktury turystycznej  i ogólnej takimi jak -  hotele,  kempingi, drogi,  tereny sportowe i  tp.  wielu obszarów  szczególnie atrakcyjnych  turystycznie.

Urządzenia turystyczne i rekreacyjne zajmują ogromne przestrzenie ciekawych turystycznie obszarów np. mamy tu również do czynienia z sytuacją taką że eksploatacja obiektów i urządzeń  turystycznych  przynosi  ogromną  ilość  odpadów.

 

Jak stwierdza  większość  znawców  przedmiotu  największe zagrożenie dla  środowiska naturalnego stwarza  turystyka  masowa  a  szczególnie  wówczas  gdy  jest żle  zorganizowana.  

Wielkie  szkody  w  środowisku przyrodniczym  powoduje  turystyka narciarska. Utrzymanie tras  narciarskich związane  jest z  koniecznością  karczowania  lasów,  walcowaniem  śniegu  ciężkimi  pojazdami /niszczenie  trawy/.  Wynikiem tego  jest:  erozja  gleby, lawiny,  osunięcia  ziemi,  powodzie,  oraz  niszczenie piękna  krajobrazu.

Turystyka  wodna  ma  również  swój udział  w  wyrządzaniu szkód  w  środowisku  naturalnym. Turyści  motorowodni  straszą  ptactwo  wodne  używając łodzi  z  silnikami  spalinowymi,  turyści  kajakowi  i  po  części  żeglarze  zaśmiecają  brzegi  rzek  i  akwenów  wodnych,  biwakują  w  niedozwolonych  miejscach.

Turystyka  wędrowna  i  rowerowa  także   niejednokrotnie  powodują degradację  środowiska  w  wyniku  nadmiernego  zagęszczania  tras  turystycznych   i  dróg  rowerowych,  obniżając  tym  samym  walory  naturalne  terenu.

Przeprowadzone badania dowodzą że  turystyka wywołuje  największe  negatywne  zmiany  na  terenach nadmorskich  i górskich np.  badania w Tatrzańskim Parku Narodowym  wykazały  że ruch turystyczny na tym  terenie  spowodował:

 

-        I etap: niszczenie pokrywy roślinnej,

-        II etap: niszczenie pokrywy glebowej,

-        III etap: powstanie wydeptanej przez turystów ścieżki na podłożu skalnym,

-        IV etap: pojawienie się procesów  erozyjnych,

-        V etap: zmiany w rzeźbie terenu.

 

Jak  zaznaczono  wcześniej  „turystyka  zjada  turystykę”  przykrym  przykładem  w  tym  zakresie  mogą  być  niektóre  imprezy turystyki  alternatywnej  czy  nawet  ekologicznej uznawane    za  rodzaje  turystyki  przyjaznej  środowisku Znane  są  przekształcenia  w  środowisku  przyrodniczym  przez  turystów  uprawiających  trekking  w  rejonie  szczytów  Annapurna  oraz  Mount  Everest  gdzie  w  wyniku  masowego  zbaczania  turystów  ze  ścieżek  doszło  do  poważnych  zniszczeń    w  szacie  roślinnej.

Kolejnym  problemem  w  odwiedzanych  przez  turystów  rejonach  Nepalu  jest  zanieczyszczenie   środowiska  odpadami  /np.  puszkami,  butelkami,  workami  foliowymi/.

 

Dysfunkcje w sferze gospodarczej.

 

Negatywne  skutki  turystyki w sferze gospodarczej odczuwane są szczególnie przez kraje recepcyjne.

 

Najistotniejszym momentem może być tu uzależnienie państw przyjmujących od państw wysyłających turystów, szczególnie w sytuacji gdy znaczna część dochodów  wraca do krajów emisyjnych np.  jako zapłata za importowane  urządzenia niezbędne do obsługi turystyki zagranicznej przyjazdowej. Znaczna część  hoteli należy do  organizacji ponad państwowych  i  do  nich trafia większość  dochodów.

 

Rozwojowi turystyki w  niektórych krajach  może  towarzyszyć  upadek  innych  działów  gospodarki.

Rozwój  turystyki  w  obszarach  recepcyjnych  powoduje  tam  wzrost  inflacji, a  przez  to  wyższe  ceny  wielu  dóbr  i  usług  niż  w  pozostałych  -  nieturystycznych  regionach   tego  kraju,  co  pośrednio  obniża  standard  życia  miejscowej  ludności.

Okazuje  się  że  wiele  krajów  słabo  rozwiniętych  gospodarczo  znacznie  inwestuje  w  infrastrukturę  turystyczną  a  następnie  intensywnie   eksploatuje  swe  zasoby  turystyczne  niewiele  w  zamian  uzyskując  w  wyniku czego   turystyka przestaje być  opłacalnym  interesem.

Reasumując można stwierdzić że  „ im  biedniejszy  i  słabiej  rozwinięty  jest  kraj  recepcyjny,  tym  niekorzystniej  wypada  dla  niego  rachunek  kosztów  i  zysków,  związanych  z  rozwojem  turystyki”.

Turyści w Polsce: - Niemcy
- Czesi
- Ukraińcy
- Białorusini
- Słowacy
- Brytyjczycy
Najwięcej turystów z: 
- Niemcy
- Japonia
- USA
- Chiny
- Wlk. Brytania 
- Francja
Największy przyjazd turystów do: - Chiny
- USA
- Francja
- Hiszpania
- Włochy
Przyjazdy turystow do Polski:
2000 – 17,4 mln
2001 – 15,0
2002 – 13,9
2003 – 13,7
2004 – 14,2
2005 – 15,2
2006 – 15,6
Wyjazdy Polaków:
2004 – 3

,8mln (Niemcy, Słowacja, Czechy, Włochy)12% Polaków
2005 – 3,8mln (Niemcy, Włochy, Słowacja) 12% Polaków
2006 – 4,5 mln (Niemcy, W. Bryt., Czechy, Holandia) 14%
Słowo turystyka pochodzi od:
„tour” – z francuskiego oznacza ruch okrężny, drogę okrężną (bo się wraca)
Pierwsze użycie terminu Turysta:
Henri Stendhal w 1838 "Memoriał turysty" (lub „Pamiętnik turysty”), w którym opisał podróż Anglika do Europy używając słowa turysta- człowiek podróżujący dla przyjemności.
Zmiany w turystyce odnoszą się do:
poziomu, jakości i sensu życia
Łańcuch wartości:
dostawcy-> przedsiebiorstwo -> dystrybutorzy -> nabywcy
Produkty markowe turystyki:
- turystyka ogólna
- tranzytowa
- przygraniczna
- wiejska (agroturystyka)
- specjalna
- ośrodki wypoczynkowe
Grupy produktów turystycznych:
1)    turystyka krajoznawcza (ogólna) – w miastach, biznesowa
2)    turystyka specjalistyczna (pielgrzymkowa, kwalifikowana, uzdrowiskowa, ekoturystyczna)
3)    tranzytowo- przygraniczna
4)    wypoczynkowa (weekendowa)
5)    wiejska (z agroturystyką jako jedną z form)
Podział Polski - na 5 regionów!  (?)
I. Strefa- Wybrzeże
II. Strefa- Pojezierza
III. Strefa- Zachodnie Pogranicze
IV. Strefa- Góry
V. Strefa- Stolica i okolice
Działalność gospodarcza turystyki występuje w 10 sektorach turystyki (klasyfikacja SICTA)
1.    budownictwo
2.    handel
3.    holtele i restauracje
4.    transport, gospodraka magazynowa
5.    pośrednictwo finansowe
6.    obsluga nieruchomosci
7.    administracja publiczna
8.    edukacja
9.    pozostale uslugi: komunalne socjalne
10.    organizacje i instytucje miedzynarodowe
Elementy gospodarcze turystyki:
Popyt turystyczny, podaż turystyczna, rynek; marketing i sprzedaż
Przemysł turystyczny:
transport, zakupy, działalność, zakwaterowanie i wyżywienie
Pojęcia związane z funkcją ekonomiczną turystyki: - zjawisko kaskady
- eksport niewidzialny w turystyce
- zmiana PKB – wpływ turystyki na Produkt Krajowy Brutto
- bilans płatniczy
- bilans handlu zagranicznego – różnica miedzy eksportem a importem
- idealne dobra turystyczne -
- konkretne dobra naturalne
- stopa bezrobocia
- sezonowość turystyki w Polsce – lato/zima
- aktywizacja regionów – górskie, nadmorskie, Mazury, Wlkp
- inflacja
- monokultura gospodarcza – niebezpieczne zjawisko uzależnienia gospodarki od wpływów z turystyki
Dobra turystyczne - pojedyncze dobra lub też zespoły takich dóbr wytwarzanych przez naturę lub dzięki działalności człowieka stanowiące jednocześnie cel do którego kieruje się popyt turystyczny. Podstawowym podziałem dóbr turystycznych jest podział na dobra o charakterze naturalnym oraz dobra sztuczne. Do dóbr naturalnych zaliczamy m.in.: miejsca o specyficznym klimacie, ukształtowanie powierzchni, naturalne akweny oraz cieki wodne, źródła mineralne oraz znaczną część flory i fauny. Sztuczne dobra turyst. powstały wyłącznie na skutek działalności człowieka, mogą być to dobra turyst. wytworzone z myślą o turystach lub takie które w momencie utworzenia nie były przewidziane dla turystów ale na skutek upływu czasu stały się bardzo istotnymi atrakcjami turystycznymi
Inny podział dóbr:
1. dobra podstawowe - zliczamy tu zarówno dobra naturalne jak też produkty pracy ludzkiej które w przeważającej mierze tworzą walory turystyczne i są jednocześnie odzwierciedleniem podaży pierwotnej
2. komplementarne - zalicza się tu obiekty noclegowe, żywieniowe, komunikacyjne i całą turystyczną bazę towarzyszącą
Zarówno dobra turystyczne podstawowe jak i komplementarne tworzą tzw. majątek turystyczny danego kraju bądź regionu.
FAZY ROZWOJU TURYSTYKI:
1.faza wczesnohistoryczna (do 1850);
2. faza początkowa (1850-1914);
3.faza wzrostu (1914-45)
4.faza turystyki masowej(1945 do teraz)
[b]CO DECYDUJE O ATRAKCYJNOŚCI REGIONU? /b]
*walory turystyczne,
*dostępność komunikacyjna,
*zagospodarowanie turystyczne

DEFINICJE

Turysta- to osoba, udająca się poza miejsce swego zamieszkania w celach poznawczych, wypoczynkowych, zdrowotnych, rodzinnych, sportowych, kulturalnych, rozrywkowych lub religijnych, lecz nie w celach zarobkowych.

Odwiedzający- osoby, które przynajmniej przez jedną noc korzystają z obiektów zakwaterowania zbiorowego lub kwater prywatnych. Wyróżniamy tutaj odwiedzających międzynarodowych – osoby podróżujące z kraju do kraju nie dłużej niż 12 miesięcy, oraz odwiedzających jednodniowych – osoby nie nocujące w odwiedzanym kraju.

Ruch turystyczny- ogół przestrzennych przemieszczeń się ludzi związanych z dobrowolną czasową zmianą miejsca pobytu, środowisk i rytmu życia, w odniesieniu do określonego obszaru, kierunku, okresu. Może być zdrowotny, rozrywkowy, wypoczynkowy, zarobkowy.

Turystyka- wg. Hunzikera: to zespół stosunków i zjawisk, które wynikają z podróży i pobytu osób przyjeżdżających o ile w związku z tym nie występuje osiedlenie się na stałe i podjecie działalności zarobkowej. Wg. Sassa: stanowi zespół zjawisk związanych z podróżą i pobytem odwiedzających w jakieś miejscowości lecz pobyt nie przekształca się w stałe zamieszkanie. Wg. Filipowicza: jest kompleksem zjawisk i procesów związanych z pobytem w regionach, miejscowościach turystycznych, osób przybyłych w celach zdrowotnych, wypoczynkowych, rozrywkowych, poznawczych lub innych o ile nie jest to związane z podjęciem pracy zarobkowej. Wg. Przecławskiego: całokształt zjawisk ruchliwości przestrzennej związanych z dobrowolna, czasową zmianą miejsca pobytu, środowisku życia. Jedyna teoria która w swej treści zawiera osoby wyjeżdżające w celach zarobkowych,

WALORY TURYSTYCZNE Stanowią zespół elementów środowiska naturalnego, oraz elementów przyrodniczych, które wspólnie lub każde z osobna są przedmiotem zainteresowania turysty. Biorąc pod uwagę motywy turysty, walory można dzielić na: WYPOCZYNKOWE- pozostające w stałej zależności od warunków środowiska naturalnego czyli atrakcje środowiska wypoczynkowego, jak atrakcje wielkich miast, centrów rozrywkowo- wypoczynkowych i miejscowości uzdrowiskowych. KRAJOZNAWCZE-oprócz osobliwości przyrodniczych (parki, pomniki przyrody0 obejmuje elementy kultury materialnej i duchowej. Zabytki budownictwa, pamiątki historyczne, tradycje kulturowo- ludowe oraz współczesne organizacje człowieka. SPECJALISTYCZNE- tworzone przez cechy i elementy środowiska przyrodniczego, które umożliwiają uprawianie poszczególnych typów turystyki specjalistycznej są to walory klimatyczno- uzdrowiskowe (wędkarskie, myśliwskie, taternicze).

DOBRA TURYSTYCZNE Przez pojęcie dóbr turystycznych rozumiemy dobra lub zespół dóbr danych przez naturę, historię lub działalność człowieka, na które występuje popyt wśród turystów. Można je podzielić na dobra w stanie dobrym (naturalne), stworzone pracą ludzką (zabytki) dobra komplementarne stworzone przez człowieka są tworzone dla świadczenia usług turystycznych.

ZAGOSPODAROWANIE TURYSTYCZNE działalność mająca na celu przystosowanie środowiska naturalnego do potrzeb turystyki. Wyróżniamy 3 dziedziny: I mająca na celu przystosowanie do potrzeb ruchu turystycznego, walorów turystycznych (czyli elementów środowiska geograficznego, które stanowią główny cel wyjazdu, a przyjazdu do danej miejscowości). II obejmuje działalność zmierzającą do zapewnienia dojazdu tzw. Dostępność komunikacyjna. III obejmuje działalność zmierzającą do stworzenia warunków niezbędnych (noclegi, usługi żywieniowe, transportowe, pilotażowe itp.)

STOPIEŃ ATRAKCYJNOŚCI TURYSTYCZNEJ wyznaczają walory danego terenu, walory turystyczne, dostępn0ośc komunikacyjna, i podaż usług, związanych z zagospodarowaniem obszarów odwiedzających.

PODAŻ TURYSTYCZNA może to być wycieczka turystyczna, usługa (np. tylko transport) żywienie + nocleg. Podaż turystyczną wyznaczają walory turystyczne. Jest suma wytworzonych dóbr i usług turystycznych dostępnych na rynku turystycznym.

POPYT TURYSTYCZNY zapotrzebowanie, ujawnione potrzeby turystów mające pokrycie w funduszu nabywczym RYNEK TURYSTYCZNY określenie dobra i usługi turystyczne, które konsumenci kupują, kształtując popyt ( zachodzą pomiędzy nimi stosunki: kupna- sprzedaży dóbr turystycznych) GOSPODARKA TURYSTYCZNA - sfera obsługi ruchu turystycznego: działalność przedsiębiorstw turystycznych, usług transportowych, hotelowych, gastronomicznych i innych, czerpiących korzyści z turystyki.

KLASYFIKACJA TURYSTYKI zw. na liczebność grup: samotna, rodzinna, grupowa zw. na podmiot turystyki: dzieci, młodzież, ludzie grupy produkcyjnej, grupy emerytów. zw. na czas trwania: krótkotrwałe (weekend), długotrwałe (wczasy), średnio- okresowe(wypoczynek świąteczny). Organizacja wypoczynku: biura podróży, szkoły, kościół, PCK kierunek podróży: morze, góry, wieś. zw na sposób zakwaterowania: hotele, motele, pensjonaty, schroniska, domy wycieczkowe, pola namiotowe. Kryterium celu wyjazdu: zdrowotne, poznawcze, biznesowe, rekreacyjno- wypoczynkowe, krajoznawcze, kwalifikowany, pielgrzymkowo- religijny.

RODZAJE TURYSTYKI

KRAJOZNAWCZA- poznawanie kraju, ruch w formie wycieczkowej, funkcja wychowania i kształtowania. Uczy i kształtuje jak zachować się na szlaku ZDROWOTNA wyjazd w celu regeneracji sił fizycznych i psychicznych, ma charakter wiodący, pobyt w sanatorium (rodzaj imprezy rekreacyjnej ścisła kontrola lekarska) wczasy profilaktyczne (wczasy podczas których korzystamy z zabiegów lecz nie są one w naszej bazie organizacyjnej) SOCJALNA zależy głownie od polityki społecznej danego państwa, obejmującej strefy wypoczynku, rozwijała się bardzo dobrze, teraz podupada, fundacje i stowarzyszenia zajęły się dofinansowaniem tej turystyki. ALTERNATYWNA przeciwieństwo turystyki masowej, trudniejsza, małe grupy turystyczne, dąży do przemyśleń na szlaku. Daje możliwość poznania społeczności. RELIGINO- PILEGRZYMKOWA głownie cele podróży to aspekt religijny i poznawczy MOTYWACYJNA stosunkowo młody rodzaj turystyki, przynosi duży dochód finansowy dla branży, motywuje ludzi z firm biznesowych do lepszej pracy, za dobre wyniki otrzymuje wyjazd wycieczkowy. KONGRESOWA konferencje, sympozja, kongresy, w wielu krajach, wymaga dobrego przygotowania, wysoki standard, 2 krotnie wyższe dochody od masowej, ETNICZNA (SENTYMENTALNA) podróże zagraniczne do krajów przodków, pozwala na spotkanie grup etnicznych odwiedzającego kraju, zapoznanie z historią i kulturą. POLONIJNA Polacy mieszkający na stałe za granicą mają tradycje, Polskie korzenie, największe skupienie Polonii jest w USA i Irlandii, bardzo duże znaczenie kulturalno , tradycyjne. BIZNESOWA dynamiczny rozwój, wyjazdy służbowe, wymaga dokładnego przygotowania, wysoka jakość usług, praca zawodowa, część sportowa, kulturalno- rozrywkowa oprócz pracy, WĘKARSKA MORSKA pełnomorska, żeglarska, pasażerska żegluga przybrzeżna, promowa żegluga, turystyka podwodna, dobre warunki atmosferyczne, wtedy cieszy się powodzeniem, wygoda, rejsy wycieczkowe promem.

WIEJSKA cisza, spokój, co raz mniej gospodarstw, poznajemy przyrodę, krajobraz

KWALIFIKOWANA związana z ludźmi młodymi, wysportowanymi, związana ze sportem, daje możliwość oderwania się od codzienności, stresu. TANPINGOWA ważna kondycja fizyczna, wyjazdy zbiorowe, w celu poznawczym, bez udziału zagranicznego kontrahenta, małe nieformalne grupy, ciągła zmiana otoczenia, swobodne wędrowanie. TREPINGOWA

wspinaczka wysokogórska, pokonywanie dużych odległości w czasie kilkudniowych wędrówek pieszych KULTURALNA dostępna do wszystkich mas społecznych, przemieszczanie się na imprezy kulturowe, rozrywkowe, przemieszczanie z małych aglomeracji, wsi do dużych miast. WEEKENDOWA imprezy w plenerze, czas spędzony z rodziną, cel integracyjny, każdy chce odpocząć. EKOTURYSTYKA minimalny wpływ na środowisko, polega na obserwowaniu i poznawaniu przyrody, związana z agro- turystyką i turystyk wiejską, EDUKACYJNA wyjazdy w celu naukowym, podnoszenie kwalifikacji językowych, edukacyjnych, zawodowych, sportowych JEŹDZIECKA wczasy w siodle, obozy jeździeckie, powożenie koni. ŁOWIECKA nie dla każdego, koła łowieckie, uprawnienia, zgoda na broń ŻEGLARSKA czysta turystyka żeglarska jak i edukacyjna, turystyka kwalifikowana, dyscyplina rekreacyjna. LOKALNA obejmuje wieś bądź miasto, mająca warunki do jej rozwoju, transport- rower, MIJSKA zlepek rozwoju wszystkich turystyk, daje możliwości sportowe, kulturowe, handlowe, itp. Przewodnicy, piloci. Małe, duże rodzinne grupy, duże dochody ZRÓWNOWAŻONA występuje od niedawna, równowaga między środowiskiem a turystyką, dbanie o środowisko, pielęgnacja natury, zbliżona do eko-turystyki, zachowanie zasobów przyrody, planowanie turystyki, dąży do obniżenia ilości odpadów.

RODZAJE CZYNNIKÓW WSPOŁECZESNEJ TURYSTYKI modernizacja transportu pasażerskiego, wzrost jakości czasu wolnego, ludzi pracujących w miarę rozwoju społeczno- gospodarczego kraju, szybki rozwój różnych dróg informacji, chęć poznawania, polityka socjalna państwa, polityka dążąca do większego otwarcia, stabilna sytuacja polityczna na świecie, stały wzrost liczby ludności miejskiej, stały wzrost turystyki biznesowej i kongresowej, modernizacja infrastruktury turystycznej, wzrastające dochody ludności, konkurencja pomiędzy organizatorami turystycznymi, dostrzeganie kozyści ekonomicznych w rozwoju turystyki

MEGACZYNNIKI ROZWOJU WSPÓŁCZESNEJ TURYSTYKI zaliczamy do nich czynniki ekonomiczne (popyt, podaż) przyrost dochodów realnych ludności, lepszy podział dochodów, stabilna sytuacja walutowa, korzystna koniunktura, niekorzystne czynniki: kryzys ekonomiczny, spadek tempa wzrostu gospodarczego a w konsekwencji rosnące bezrobocie, spadek popytu zewnętrznego, niestabilna sytuacja walutowa, niekorzystna koniunktura, Czynniki społeczne: istotne znaczenie dla ukształtowania się turystyki ma porządek społeczny, Czynniki polityczne: polityka transportowa ma wpływ na turystykę poprzez: politykę taryfową, politykę dotyczącą środków transportu i szlaków komunikacyjnych, Czynniki techniczne: transport i zakwaterowanie turystów (obsługa ruchu turystycznego) Czynniki ekologiczne.

FUNKCJE I DYSFUNKCJE TURYSTYKI

F. WYPOCZYNKOWA samoochrona przed ujemnymi wpływami zagrażającemu naszemu zdrowiu, sprawia wiele przyjemności źródło radości, zabawy, przedłuża nam życie, gwarantuje mobilizacje energii w organizmie, aktywny wypoczynek, ważna jest rodzinna która ma wpływ na umiejętne wypoczywanie F. ZDROWOTNA wg. Wełczyńskiej stanowi podstawę, indywidualna wartość, warunkującą istnienie i działanie każdego człowieka, zgodzenie z jego celami, a jednocześnie podstawę wartości społecznej od której zależy szansa realizacji zadań, jakie sobie stawia społeczeństwo. Może przyczynić się do redukcji niekorzystnych zjawisk występujących w skutek rozwoju środowiska (hałasu, stresu), dążymy do redukcji poziomu stresu w organizmie, F. WYCHOWAWCZA wg Kamińskiego środowisko wychowawcze tworzą osoby i grupy społeczne jak i instytucje pełniące zadania wychowawcze zachęcające do przyswajania wartości moralnych, zgodnych z nimi zachowań odpowiadających ideałowi wychowawczemu. Należy uwzględnić walory turystyki krajoznawczej i kwalifikowanej. Ma niezmiernie ważny aspekt w programowaniu imprez turystycznych dla osób w wieku szkolnym może być środkiem wychowania zdrowotnego, wdrażającego człowieka do ochrony oraz do doskonalenia zdrowia fizycznego i psychicznego. Zarówno funkcja pilota i przewodnika ma wpływ na wychowanie dzieci i młodzieży. F. KSZTAŁCENIOWA przez kształcenie należy rozumieć samodzielne kierowanie czynności człowieka podejmowanie do osiągnięcia określonego zasobu wiedzy. Poznajemy zwyczaje kulturę, społeczeństwo, zasługuje na popularyzacje w turystyce grupowej. Spełniana w formie praktycznej i poznawczej, F. MIASTOTWÓRCZA jest powiązana z funkcja ekonomiczną, ma znaczenie dla mniejszych miejscowości, wiosek, jest trakcją. Można rozpatrywać ją ze względu na cel wycieczki. F. EDUKACJI KULTUROWEJ czerpie wzory np. ubioru, zachowania. Ma znaczenie w turystyce krajoznawczej i kwalifikowanej. Przejawia się w ekonomicznych funkcjach turystyki. Odzwierciedla wzrost poziomu życia, ekonomicznego i społecznego rozwoju miejscowości turystycznej, ważnym czynnikiem w turystyce pielgrzymkowej, które wzbogacają człowieka. Głosi postulat że sposoby uprawiania turystyki były wartością, miały znamiona dobra. F. EKONOMICZNA w turystyce krajowej i zagranicznej, przejawem jej jest to że turystyka stanowi narzędzie zmian w przestrzennej strukturze podziału dochodu narodowego. F. ETNICZNA wyraża tendencje do poszukiwania przez turystów swoich korzeni obejmuje ona turystykę zagraniczną z którą związane jest miejsce pochodzenia i zamieszkania turystów. F KSZTAŁTOWANIA ŚWIADOMOŚCI EKONOMICZNEJ np. akcja czyszczenia świata od atrakcyjności środowiska zależy rozwój turystyki, należy zmniejszyć różnicę między świadomością ekologiczną a postępowaniem ekologicznym podmiotów turystycznych. Podmioty turystyczne muszą być świadome ujemnych skutków obciążenia środowiska.

F. POLITYCZNA turystyka twarda (masowa) związana z ilością osób podróżujących za granice, ma znaczenie w bezpieczeństwie na granicach, podróże ekip narodowych, duże znaczenie w turystyce zagranicznej. Funkcja promowania wartości religijnych i kształtowania sprawiedliwości społecznej pielgrzymki, zwiedzanie świata połączone z modlitwą.

DYSFUNKCJE TURYSTYKI zakłócenie harmonii i dewastacja krajobrazu, brak troski o ochronę naturalnego środowiska, szkody spowodowane przez turystykę narciarską, nadmierne zaludnianie miejscowości turystyczno- wypoczynkowych, zwiększenie zagrożenia dla turystów, zagrożenie zdrowia a nawet życia, zaśmiecanie plaż, zbiorników wodnych, hałas, zmotoryzowani ludzie, zapominają o przepisach, znakach.

SILNE STRONY TURYSTYKI bogate i dobrze zachowane środowisko przyrodnicze oraz cenne historyczne dziedzictwo kulturowe. Stosunkowo dobrze rozwinięta i równomierna sieć głównych aglomeracji miejskich będącymi jednoznacznie krajowymi lub regionalnymi ośrodkami turystycznymi. Korzystne położenie geograficzne Polski w europie, które wpływa na rozwój wielu rodzajów turystyki. Poprawa wizerunku Polski w Europie i w świecie przez członkostwo NATO i UE

SŁABE STRONY TURYSTYKI niedostatek charakterystyczny regionalnych produktów turystycznych, niski standard i jakość, dostępność istniejących produktów, słabo rozwinięta sieć sprzedaży usług, niedostateczna infrastruktura transportowa, niski standard oraz niska jakość transportu pasażerskiego, niewystarczające kwalifikacje kadr zarządzających turystyką, brak kompleksowego systemu informacji turystycznej, niedostateczna informacja w sektorze informacji, niewystarczająca kadra materialna i finansowa sektora turystycznego. Niedostateczna infrastruktura ochrony środowiska, głównie gospodarki wodno- ściekowej,

USŁUGI wszystkie społeczne czynności służące zaspokojeniu potrzeb społecznych- turystycznych (noclegowych, transportowych, gastronomicznych) oraz niematerialnych czyli duchowych. Usługi turystyczne są świadczone przede wszystkim przez komplementarne dobra turystyczne, czyli urządzenia i instytucje infrastruktury turystycznej wytwarzanej przez bezpośrednią gospodarkę narodową.

Usługi dzielimy na: podstawowe- zaspokajają potrzeby materialne. Komplementarne- które obejmują czynności związane z urzeczywistnianiem potrzeb duchowych. FUNKCJE USŁUG usługi w znaczeniu makroekonomicznym znajdują się w komplementarnym związku z walorami turystycznymi, cechą usług jest substytucjonalność, są bardzo zróżnicowane pod względem czasowym, przestrzennym jak i rodzajowym. Funkcje społeczne zapewniają wypoczynek, regenerację sił. Istota usług jest waż na pod względem konsumenckim. Wszystkie usługi w Polsce maja charakter rynkowy.

USŁUGI TRANSPORTOWE- pociąg, autokar, samolot, promy, statki, samochody.

Transport kolejowy: niskie ceny, zniżki, bezpieczna podróż, konieczność podrprządkowania się rozkładowi, częste zmiany w rozkładzie. Transport autokarowy: dostępność komunikacyjna, integracja grupy podczas podróży, choroba lokomocyjna, ograniczona ilość bagażu. Transport lotniczy: szybki czas podróży, wygoda, podporządkowanie rozkładowi, wysokie ceny, choroba lokomocyjna, ograniczona ilość bagażu. Transport morski: integracja grupy, możliwość robienia zdjęć, wypoczynek, choroba morska, wysokie ceny, konieczność korzystania z rozkładu.

USŁUGI HOTELARSKIE- Hotele: obiekt zlokalizowany w zabudowie miejskiej, co najmniej 10 pokoi 1 i 2- osobowych, świadczy szeroki zakres usług, muszą być urządzenia grzewcze, przynajmniej 1 placówka gastronomiczna, wyróżnia się 5 kategorii hoteli Motele: obiekt zlokalizowany przy trasach komunikacji drogowej, przygotowany do świadczenia usług motoryzacyjnych. Musi posiadać parking, co najmniej 10 pokoi, urządzenia grzewcze i bazę gastronomiczną. 5 kategorii Pensjonat: świadczy usługi noclegowe łącznie z wyżywieniem, dysponuje co najmniej 7 pokojami, stałe urządzenia grzewcze, palcówka gastronomiczna. % kategorii. Dom wycieczkowy: posiada co najmniej 30 miejsc noclegowych, dostosowany do samoobsługi, muszą być w nim urządzenia grzewcze, przynajmniej 1 gastronomia. Schronisko: obiekt położony poza obszarem zabudowy, najczęściej przy szlakach. Co najmniej 1 placówka gastronomiczna, nie obejmuje schronisk młodzieżowych. Schronisko młodzieżowe: obiekt przeznaczony do indywidualnej i grupowej turystyki młodzieżowej. Ośrodek wczasowy: obiekt noclegowy, przystosowany do świadczenia głównie usług związanych z wczasami. Ośrodek kolonijny: obiekt, zespół obiektów przeznaczonych do świadczenia usług przeznaczonych dla kolonii. Ośrodek szkoleniowo- wypoczynkowy: obiekt, zespół obiektów, przeznaczonych do prowadzenia kursów, konferencji, szkoleń, zjazdów. Dom pracy twórczej, Domek turystyczny: nie ma więcej niż 4 pokoje, Camping: domek na terenie zadrzewionym, oświetlony, strzeżony, ze stałą obsługą recepcyjną, wyposażony w urządzenia sanitarne, gastronomiczne. Pola biwakowe, Ośrodek wypoczynku sobotnio- niedzielnego, Kwatera agroturystyczna, Zakład uzdrowiskowy.

USŁUGI INFORMACYJNE- znajomość języków obcych, fachowe przygotowanie umiejętność korzystania z map, Internetu, znać historie miasta, geografie regionu.

USŁUGI GASTRONOMICZNE USŁUGI BANKOWE, USŁUGI POŚREDNICTWA I ORGANIZACJI- pośredniczy w sprzedaży usług, są to agencje turystyczne, które pośredniczą w sprzedaży od tour operatora, katalogi turystyczne.

USŁUGI PRZEWODNICKIE, PILOTAŻOWE- występują w każdej wycieczce organizowanej przez biuro podróży, przewodnik pracuje w miejscu swojego zamieszkania, pilot podróżuje.

USŁUGI WYPOCZYNKOWE W ZAKRESIE KULTURY FIZ. USŁUGI HANDLOWE, UBEZPIECZENIOWE

MIĘDZYNARODOWY RUCH TURYSTYCZNY turystyka międzynarodowa wiąże się z przekraczaniem granic, regulacją prawną w stosunkach turystyki międzynarodowej. W skali międzynarodowej polityczne znaczenie turystyki znajduje pełną akceptację i potwierdzenie do deklaracji Haska z 1989 r. wszystkie narody powinny podejmować działania na rzecz zapewnienia międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, które są niezmiernie ważne dla rozwoju krajowej i międzynarodowej turystyki, uregulowania prawne dotyczą przekraczania granic i nazywane są formalnościami granicznymi – są to mniej lub bardziej rygorystyczne warunki związane z:

uzyskaniem prawa wjazdu / wyjazdu ograniczeniem prawa podróżnych w czasie i w przestrzeni przestrzeganiem przepisów dotyczących wwozu i wywozu walut poddaniem się na granicy odprawie celnej wnoszenie opłat celnych przestrzeganiem ograniczeń związanych z ochroną zdrowia przestrzeganiem ograniczeń związanych z chorobami epidemiologicznymi przestrzeganiem zasad bezpieczeństwa

USTAWA O USŁUGACH TURYSTYCZNYCH wprowadzona dnia 29 sierpnia 1997 r określa ona warunki świadczenia przez przedsiębiorców krajowych usług turystycznych na terytorium RP

TURYSTYKA W UE Cele: wspieranie oraz przyczynianie się do rozwoju gospodarczego i społecznego. Zapewnienie jednolitej tożsamości UE na arenie międzynarodowej, stworzenie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Zachowanie i budowa europejskiego dorobku. Cele strategiczne UE: rozwój regionów słabszych gospodarczo, tworzenie nowych miejsc pracy, ekonomiczna i socjalna spójność, promocja europejskiej tożsamości. Instytucje wspólnot UE: Parlament Europejski, Komisja Europejska, Rada UE, Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Kontroli Budżetowej, Trybunał Audytorów, Trybunał Obrachunkowy,

Turystyka wiejska oznacza każdą formę turystyki odbywającą się w środowisku wiejskim.

System Turystyczny

• obszary powstawania ruchu turystycznego

• obszary docelowe strumieni ruchu turystycznego

• przestronny układ strumieni ruchu tur. I ich rozmiary

• gosp. turyst.

Strumień ruchu turystycznego- efekt działania :

• czynników wypychających ludzi z miejsca stałego pobytu

• czynników przyciągajacych ich do miejsc docelowych

CZYNNIKI WYPYCHAJACE TURYSTE:

1 potrzeba samorealizacji

• 2 potrzeba uznania i szacunku

• 3 potrzeby społeczne

• 4potrzeby bezpieczeństwa

• 5potrzeby biologiczne

Na obaszarze recepcji funkcjonują 2 równoległe sektory turystyki:

• formalne podmioty świadczące usługi turystyczna – ich działalność rejestrowana

  oraz nie formalne np. obiekty noclegowe gastronom.

MONOKULTURY turystyczne – państwa których dochody z miedzynarodowej turystyki przyjazdowej w znacznym stopniu uzależniaja ich stabilność społ – gosp i polit..

Skutki pozyt: nowe możliw. Zatrudnienia, nowe inwestycje, wzrost jakości usług i produktów, zaplyw dewiz

negatywne – odpływ dochod z z turyst. Import materiałów konsumpcyjnych, wydatki na promocje , spłata zadłuż. Zaciągniętego przez inwestorów, wzrost cen detalicznych

KULTURA – duchowy( sztuka,nauka) i materialny (wytwory czlow.) dorob, społ. Przekazany z pokolenia na pokol.

Komunikacja miedzykult.- nawiazanie kontaktu między kulturami: leosze poznanie różnych kultur, zrozumienie, wyminy warości

PRZEMIANY KULTUROWE-

akulturacja – proces przeobrażeńwynikajacy z bezpośr kontaktu kultury(np. Adaptacja obcych treści ) wpływ na system wartości zarówno jednostek jak i całych gr. społeczeństwa

i asymilacja – upodobnianie kultur – modyfikacja jednego z systemów kulturowych, powstawanie nowej kultury)

Turyst, prowadzi głównie do przemian w kulturze społ. Recepcyjnej

Komercjalizacja kultury – wytwory kultury miejscowej stają się atrakcjami turyst. Które się kreuje, promuje

Wiąże się z redukowaniem bogatej kulturynp taniec rekodzieło , muzyka.

Proces na obszaracj o bogatej kult. gdzie wystepuje turyst masowa.

Mcdonalizacja kultury – zjawisko wykształcenia się pewnego stylu życia o charakt, często konsumpc.. racjonalizacja turyst.

Turystyka jako czynnik przemian srodowiska przyrodniczego

środowisko przyrodnicze – całokszt. Ożyw. I nieozyw. Składników przyrody-powiązane ze sobą

skutki rozwoju i funkcjonow. Infrastruktu. Turyst.

• Przemiany w środowisku przydorniczym

• zmiany jakości srodowiska

co wpływa na to

rodzaj ruchu, wilkości , sezonowości ruchu turyst.

Poziom zagospod. Turystycz.

Planowanie rozwoju infras turystyczna

turystyka jako forma rekreacji:

rekreacja- odnawianie sił fizycznych i psychiczne za pomocą rozmaitych form aktywn. Umysłowej lub fizycznej

Do rekreacji nalezą: rekreacja ruchowa , hobby , turystyka, nauka dla przyjemność

czas wolny – czas pozostajacy człowiekowi poza pracą zawodową

rekreacja może być jednym z celów turystyki

Turystyka aktywna – forma rekreacji ruchowej – wiąże się z przemieszaniem angażując nasze mięśnie

Gospodarka turystyczna – kompleks różnorodnych funkcji gosp i społ bezpośrednio rozwijanych w celu zaspokojenia wzrastajacego zapotrzebowania człowieka na dobra i usł turyst.

Gosp turyst jako sektor gosp składa się z :

gałęzie gosp. narodowej ,

Kryterium nabywania konsumena:

Bezpośrednia przedmity które prowadzą działalność gosp nakierowane w całości na zaspokoj. Potrzeb

bezp. Gosp.: pamiątki, usługi wydawnicze

Pośrednia przedmioty które uczestniczą w zaspokajaniu potrzeb turystów

pośr. Gosp.: banki, instytucje ubezpiecz.

Monokultury turystyczne – państwa w których niewidzialny eksport odgrywa pierwszorzędna rolę w gosp. np. malediwy Seszele.

Najważniejsze organy panstwowe oddizaływujące na sektory turyst :

• organy ustawodawcze państwa

• centralne org administracji

• lokalne i region organy samorzadu terytorialnego

• doradcze organy administracji państw. I turystyczna

• turyst. Organy gosp.

Polityka turystyczna zadania :

• planowanie przestrzenne

• ekonomiczne

• marketing i promocja

• kształcenie zawodowe

Cel ROTów

• stworzenie region. Systemu info turystycznapromocja walorów turyst. Regionu w kraju i za granica

• rozwój produktu turyst. W europie

• pomoc przy tworzeniu LOTów

doskonalenie kadr

Cele LoTów

• integracja społeczn lokalnej

• tworzenie i promocja lokalnych produktów turystycznych

• broszury

zadania PIT

• promocja kraju za granica

• podnoszenie poziomu i kultury obsłg turystycznaszkolenia

cel PTTK

*dzałalność w zakresie kultury fiz. kult. oswiaty i ochrony srodowiska

TURYZM – to całokształt zagadnień teoretycznych, gosp, statyst,prawnych,kultur i społ. Zwiazanych z ruchem turystycznym

Podaż turystyczna to ilość dóbr i usług turystycznych jaką jest się skłonnym oddać przy danym poziomie cen krajowych

Zgodnie z definicją W. Hunzikera i K. Krapfa popyt turystyczny jest „sumą dóbr turystycznych, usług i towarów, które turyści są skłonni nabyć przy określonym poziomie cen”

Turystyka z ang wycieczka, podróż kończąca się powrotem do punktu wyjscia.

Turysta – osoba która świadomie i dobrowolnie oddala się poza swoje stałe miejsce zamieszkania na okres krótszy lub dłuższy.