dr. Adrianna Łukaszewicz

Program wykładów z ekonomii

ISM, IPS

Rok akademicki 2014/2015

Wykład z ekonomii trwa przez dwa semestry.

Jego celem jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami z teorii ekonomii, jak również z aktualnymi problemami ekonomicznymi kraju oraz Unii Europejskiej i gospodarki światowej.

Literatura obowiązkowa:

Podstawowa:

• D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch , Ekonomia t. I i II, PWE 2007 (lub inne wydania)- rozdziały wskazane w sylabusie

Uzupełniająca:

• George Soros, Nowy paradygmat rynków finansowych, MT Biznes, 2008, rozdz. 5

• Paul Krugman, Powrót recesji. Kryzys roku 2008, wyd. Oficyna, 2012, rozdz. 3, rozdz.7

• Witold Orłowski, Świat do przeróbki, Agora SA, 2011, r.: 9, 10, 14-16, 21-23

• Jeffrey Sachs, Koniec z nędzą, PWN 2006, r.8

• Globalizacja, kryzys i co dalej? Red. naukowa G. Kołodko, rozdz.: Dariusz Rosati: Przyczyny i mechanizm kryzysu finansowego w USA 2007-2009

• Jacek Żakowski, Zawał. Zrozumieć kryzys, wyd. Polityka, 2009. Wywiad z:

• Jeffrey Sachs

• Naomi Klein

• Edmund Phelps

• Richard Reich

• George Ritzer

• Roman Frydman

• Janusz Czapiński

Przedmiot kończy się egzaminem w formie testu. Z powodu materiału, wykraczającego poza podręcznik nie przewidziane są zwolnienia z egzaminu. Warunkiem podejścia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń.

UWAGA!

Egzamin obejmuje zarówno materiał objęty sylabusem z podręcznika podstawowego, jak też treści zawarte w literaturze uzupełniającej oraz materiał z wykładu. Aby uzyskać pozytywną ocenę z egzaminu należy udzielić minimum 50% poprawnych odpowiedzi na pytania dotyczące bieżącej sytuacji gospodarczej w Polsce, Europie i w gospodarce światowej.

Niniejszy sylabus zawiera treści objęte podręcznikiem, jednak nie musi być wiernym odwzorowaniem jego treści. W trakcie wykładu otrzymacie Państwo kompendium wiedzy z zakresu aktualnego stanu teorii ekonomii oraz bieżącej kondycji ekonomicznej świata w różnych jego aspektach.

SYLABUS:

Blok 1

Wprowadzenie do ekonomii

Definicja ekonomii, ekonomia jako nauka społeczna, homo economicus, ograniczoność zasobów i jej skutki dla człowieka, krzywa możliwości produkcyjnych. Podział ekonomii na mikro i makro.

Zainteresowania ekonomii: co? jak? i dla kogo produkować?

Podział na ekonomię pozytywną i normatywną. Ekonomia, ekonomia polityczna, ekonomia społeczna. Systemy ekonomiczne

Literatura obowiązkowa: Begg, rozdz. 1

Blok 2

Popyt, podaż i rynek. Reakcje popytu na zmiany cen i dochodów

Czym jest rynek? Rodzaje rynków. Popyt i wielkość popytu. Popyt potencjalny i efektywny. Determinanty popytu. Zmiana popytu i zmiana wielkości popytu. Rodzaje popytu. Popyt niefunkcjonalny. Nietypowe krzywe popytu.

Podaż i wielkość podaży. Determinanty podaży. Krzywa podaży. Cena równowagi rynkowej. Reakcja rynku na zmianę popytu i podaży. Nadwyżka i niedobór. Cena maksymalna i minimalna.

Elastyczność cenowa popytu. Wartości elastyczności cenowej popytu. Możliwe strategie rynkowe. Segmentacja rynku. Elastyczność dochodowa popytu. Prawo Engla. Elastyczność mieszana popytu.

Literatura: Begg, rozdz. 3 i 4

Blok 3

Rynek: Formy rynku. Organizacje gospodarcze.

Formy rynku. Struktury rynkowe. Monopol- regulacja i deregulacja. Monopson. Oligopol.

Rodzaje przedsiębiorstw: firma jednoosobowa, spółka cywilna, spółka jawna, spółka z o.o., spółki akcyjne

Literatura: Begg, rozdz. 8.1; 8.6; 8.9; 8.10; 9.1-9.3; 9.6-9.8, oraz rozdz. 18

Blok 4

Zasady działania rynku kapitałowego. Giełda Papierów Wartościowych.

Podstawowe instrumenty finansowe rynku kapitałowego: akcje, obligacje, instrumenty pochodne. Historia WGPW. Rozwój giełdy w Warszawie. Instytucje giełdowe. Rodzaje rynków. Indeksy giełdowe. Korzyści firmy z wejścia na giełdę. Zagrożenia. Instytucje rynku kapitałowego: inwestorzy (indywidualni i instytucjonalni), banki inwestycyjne, giełdy papierów wartościowych.

Literatura: Begg, rozdz. 13 , strona www.gpw.com.pl

Blok 5

Rola państwa w gospodarce rynkowej. Podstawowe elementy polityki gospodarczej państwa

Udział państwa w gospodarce. Funkcje państwa. Zasady dobrego państwa. Stymulujące kierunki aktywności ekonomicznej państwa. Funkcje państwa w świetle teorii praw własności. Czynniki spowalniające wzrost gospodarczy. Ile państwa w gospodarce? Kierunki prywatyzacji. Optymalny poziom dystrybucji.

Ujęcie historyczne: Wpływ socjalizmu na wzrost roli państwa w kapitalizmie.

Koncepcje państwa opiekuńczego na przykładzie Szwecji oraz Niemiec.

Koncepcja państwa liberalnego na przykładzie Stanów Zjednoczonych.

Zmiana podejścia do roli państwa w gospodarce w XXI wieku na wybranych przykładach. Zagrożenia.

Literatura: Begg, rozdz. 16

Blok 6

Dochód narodowy i jego mierniki

Ruch okrężny w gospodarce .

Mierniki dochodu narodowego- jakie istnieją oraz kiedy i po co powstały? Jak liczyć dochód narodowy? Wady mierników. Human Development Index.

Literatura: Begg, rozdz. 19 i 30

Blok 7

Determinanty dochodu narodowego. Wprowadzenie do modelu keynesowskiego

Teoria racjonalnych oczekiwać a Imperfect Knowledge Economy.

Założenia popytowego modelu produkcji i zatrudnienia. Co to jest popyt globalny? Produkcja na poziomie równowagi.

Funkcja konsumpcji. Kategoria krańcowej skłonności do konsumpcji. Hipotezy zachowań konsumentów. Oszczędności. Inwestycje -cechy szczególne.

Wahania koniunkturalne w gospodarce. Prosty mnożnik inwestycyjny i jego znaczenie dla tłumaczenia wahań koniunktury. Działanie mnożnika. Wnioski dla polityki gospodarczej

Paradoks zapobiegliwości i jego wpływ na koniunkturę.

Literatura: Begg, rozdz. 20

Blok 8

Polityka fiskalna .

Co to jest polityka fiskalna? Budżet państwa. Strony budżetu państwa. Podatki. Kategorie podatków ze względu na przedmiot opodatkowania. Cechy charakterystyczne podatków. Mnożnik zrównoważonego budżetu. Krzywa Leffera. Możliwe stany budżetu. Deficyt budżetowy- dlaczego istnieje?

Dług publiczny a deficyt budżetowy. Za i przeciw deficytowi budżetowemu.

Warunki Traktatu z Maastricht.

Automatyczne stabilizatory i aktywna polityka fiskalna.

Polityka fiskalna w Polsce- przed 1989 i obecnie.

Analiza zmian i trendów w zakresie polityki fiskalnej w okresie po II wojnie światowej (do 2012 r.)

Literatura: Begg, rozdz. 21.1- 21.6

Blok 9

Rynek pracy

Bezrobocie a zatrudnienie. Sposoby pomiaru bezrobocia. Bezrobocie w wybranych krajach. Statystyki dotyczące bezrobocia w Polsce. Podażowe i popytowe przyczyny bezrobocia. Kategorie bezrobocia. Rodzaje bezrobocia. Skutki ekonomiczno-spoleczno-polityczne bezrobocia. Funkcjonujące na świecie modele zatrudnienia i rynku pracy. Struktura bezrobocia w Polsce. Sposoby ożywiania rynku pracy. Naturalna stopa bezrobocia. Rynek pracy Polski, Europy i świata po kryzysie

Literatura: Begg, rozdz. 27

Blok 10

Pieniądz i system bankowy

Historia pieniądza: dobra, kruszce (waluta złota i bimetalizm), pieniądz papierowy.

Prawo wypierania pieniądza dobrego przez zły (na przykładzie historii i współcześnie).

Pieniądz symboliczny, pieniądz bezgotówkowy, wymiana bezgotówkowa- barter.

Od kantoru do banku. Na czym zarabia bank? Rezerwy bankowe. Kreacja pieniądza bankowego i mnożnik.

Rodzaje banków: centralny, komercyjne, inwestycyjne, uniwersalne, specjalistyczne.

Bank centralny- jego funkcje . Metody oddziaływania banku centralnego na podaż pieniądza (system bankowy)

Polski system bankowy przed 1989 rokiem i obecnie.

Regulacje rynków bankowych w ramach Bazylea I, II, III

Literatura: Begg, rozdz. 22 oraz 23

Blok 12

Handel i finanse międzynarodowe

Argumenty za otwarciem rynku i protekcjonizmem, ochrona rynku przed nieuczciwą konkurencją. Ewolucja podejścia do wymiany międzynarodowej w czasie.

Cła i pozostałe narzędzia polityki handlowej.

Eksport i import. Krańcowa skłonność do importu. Bilans handlowy i bilans płatniczy państwa. Deficyt bilansu płatniczego i handlowego- skutki dla gospodarki.

Kursy walutowe- sztywny, półpłynny, płynny. Bilans płatniczy a kurs walutowy. Międzynarodowe przepływy kapitału.

Literatura: Begg, rozdz. 21.7 , 29, 33 i 34

Blok 13

Gospodarka światowa

Tendencje rozwojowe gospodarki światowej- cechy szczególne.

System z Bretton Woods- uwolnienie kursów walutowych w 1971- consensus waszyngtoński.

Główne problemy ekonomiczne świata. Powstawanie nowych potęg produkcyjno-handlowych. Problemy ładu międzynarodowego w II dekadzie XXI wieku- nowe wyzwania. Problemy krajów rozwijających się. Globalizacja i związane z nią szanse i zagrożenia. Alterglobalizm. Ruchy niezadowolonych.

Literatura: Begg, rozdz. 36

2

4

---