dr. Adrianna Łukaszewicz
Program wykładów z ekonomii
WDiNP
Rok akademicki 2005/2006
Wykład z ekonomii trwa przez dwa semestry; w sumie 60 godzin.
Jego celem jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami z teorii ekonomii, jak również z aktualnymi problemami ekonomicznymi kraju oraz Unii Europejskiej i gospodarki światowej.
Obowiązującym podręcznikiem jest Begg, Fisher, Dornbush , Mikro i makroekonomia, PWE 2007 (lub inne wydania), oraz w wybranych tematach R. Milewski „Podstawy ekonomii”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999 (lub kolejne wydania)
W ciągu roku studenci mogą wykorzystywać także inne podręczniki akademickie; wśród nich warto wymienić P. Samuelson, W. Nordhaus, Ekonomia t. 1 i 2, PWN 1995.
Wykład nie musi być wiernym odwzorowaniem treści z podręcznika, a w niektórych punktach treści przekazywane w trakcie wykładu będą wychodzić znacząco poza jego zawartość.
Przedmiot kończy się egzaminem w formie testu.
UWAGA!
Egzamin obejmuje zarówno materiał z podręcznika jak i treści zawarte w wykładzie.
Blok 1
Wprowadzenie do ekonomii
Definicja ekonomii, ekonomia jako nauka społeczna, homo economicus, ograniczoność zasobów i jej skutki dla człowieka, krzywa możliwości produkcyjnych. Podział ekonomii na mikro i makro.
Zainteresowania ekonomii: co? jak? i dla kogo produkować?
Podział na ekonomię pozytywną i normatywną. Systemy ekonomiczne
Literatura obowiązkowa: Begg, rozdz. 1
Blok 2
Popyt, podaż i rynek. Reakcje popytu na zmiany cen i dochodów
Czym jest rynek? Rodzaje rynków. Popyt i wielkość popytu. Popyt potencjalny i efektywny. Determinanty popytu. Zmiana popytu i zmiana wielkości popytu. Rodzaje popytu. Popyt niefunkcjonalny. Nietypowe krzywe popytu.
Podaż i wielkość podaży. Determinanty podaży. Krzywa podaży. Cena równowagi rynkowej. Reakcja rynku na zmianę popytu i podaży. Nadwyżka i niedobór. Cena maksymalna i minimalna.
Elastyczność cenowa popytu. Wartości elastyczności cenowej popytu. Możliwe strategie rynkowe. Segmentacja rynku. Elastyczność dochodowa popytu. Prawo Engla. Elastyczność mieszana popytu.
Literatura: Begg, rozdz. 3 i 4
Blok 3
Organizacje gospodarcze. Formy rynku.
Formy rynku. Struktury rynkowe. Monopol- regulacja i deregulacja. Oligopol.
Rodzaje przedsiębiorstw: firma jednoosobowa, spółka cywilna, spółka jawna, spółka z o.o., spółki akcyjne
Literatura: Begg, rozdz. 8.1; 8.6; 8.9; 8.10; 9.1-9.3; 9.6-9.8, oraz rozdz. 18
oraz Milewski 24-27, 163-173, 197-204, 214-223, 244-257
Blok 4
Zasady działania rynku kapitałowego. Giełda Papierów Wartościowych.
Podstawowe instrumenty finansowe rynku kapitałowego: akcje, obligacje, instrumenty pochodne. Historia WGPW. Rozwój giełdy w Warszawie. Instytucje giełdowe. Rodzaje rynków. Indeksy giełdowe. Korzyści firmy z wejścia na giełdę. Zagrożenia. Instytucje rynku kapitałowego: inwestorzy (indywidualni i instytucjonalni), banki inwestycyjne, giełdy papierów wartościowych.
Literatura: Begg, rozdz. 13 , R. Milewski, s. 316-329, 483-487, strona www.gpw.com.pl
Blok 5
Rola państwa w gospodarce rynkowej. Podstawowe elementy polityki gospodarczej państwa
Udział państwa w gospodarce. Funkcje państwa. Zasady dobrego państwa. Stymulujące kierunki aktywności ekonomicznej państwa. Funkcje państwa w świetle teorii praw własności. Czynniki spowalniające wzrost gospodarczy. Ile państwa w gospodarce? Kierunki prywatyzacji. Optymalny poziom dystrybucji.
Wpływ socjalizmu na wzrost roli państwa w kapitalizmie.
Koncepcje państwa opiekuńczego na przykładzie Szwecji oraz Niemiec.
Koncepcja państwa liberalnego na przykładzie Stanów Zjednoczonych.
Literatura: Begg, rozdz. 16
Blok 6
Dochód narodowy i jego mierniki
Ruch okrężny w gospodarce .
Mierniki dochodu narodowego- jakie istnieją oraz kiedy i po co powstały? Jak liczyć dochód narodowy? Wady mierników. Human Development Index.
Literatura: Begg, rozdz. 19 i 30
Blok 7
Determinanty dochodu narodowego. Wprowadzenie do modelu keynesowskiego
Założenia popytowego modelu produkcji i zatrudnienia. Co to jest popyt globalny? Produkcja na poziomie równowagi.
Funkcja konsumpcji. Kategoria krańcowej skłonności do konsumpcji. Hipotezy zachowań konsumentów. Oszczędności. Inwestycje -cechy szczególne.
Wahania koniunkturalne w gospodarce. Prosty mnożnik inwestycyjny i jego znaczenie dla tłumaczenia wahań koniunktury. Działanie mnożnika. Wnioski dla polityki gospodarczej
Paradoks zapobiegliwości i jego wpływ na koniunkturę.
Literatura: Begg, rozdz. 20
Blok 8
Polityka fiskalna .
Co to jest polityka fiskalna? Budżet państwa. Strony budżetu państwa. Podatki. Kategorie podatków ze względu na przedmiot opodatkowania. Cechy charakterystyczne podatków. Mnożnik zrównoważonego budżetu. Krzywa Leffera. Możliwe stany budżetu. Deficyt budżetowy- dlaczego istnieje?
Dług publiczny a deficyt budżetowy. Za i przeciw deficytowi budżetowemu.
Warunki Traktatu z Maastricht.
Automatyczne stabilizatory i aktywna polityka fiskalna.
Deficyt budżetowy w krajach europejskich po II wojnie światowej
Polityka fiskalna w Polsce- przed 1989 i obecnie.
Literatura: Begg, rozdz. 21.1- 21.6
Blok 9
Rynek pracy
Bezrobocie a zatrudnienie. Sposoby pomiaru bezrobocia. Bezrobocie w wybranych krajach. Statystyki dotyczące bezrobocia w Polsce. Podażowe i popytowe przyczyny bezrobocia. Kategorie bezrobocia. Rodzaje bezrobocia. Skutki ekonomiczno-spoleczno-polityczne bezrobocia. Funkcjonujące na świecie modele zatrudnienia i rynku pracy. Struktura bezrobocia w Polsce. Sposoby ożywiania rynku pracy. Naturalna stopa bezrobocia.
Literatura: Begg, rozdz. 27
Blok 10
Pieniądz i system bankowy
Historia pieniądza: dobra, kruszce (waluta złota i bimetalizm), pieniądz papierowy.
Prawo wypierania pieniądza dobrego przez zły (na przykładzie historii i współcześnie).
Pieniądz symboliczny, pieniądz bezgotówkowy, wymiana bezgotówkowa- barter.
Od kantoru do banku. Na czym zarabia bank? Rezerwy bankowe. Kreacja pieniądza bankowego i mnożnik.
Rodzaje banków: centralny, komercyjne, inwestycyjne, uniwersalne, specjalistyczne.
Bank centralny- jego funkcje . Metody oddziaływania banku centralnego na podaż pieniądza (system bankowy)
Polski system bankowy przed 1989 rokiem i obecnie.
Literatura: Begg, rozdz. 22 oraz 23
Blok 12
Handel i finanse międzynarodowe
Argumenty za otwarciem rynku i protekcjonizmem, ochrona rynku przed nieuczciwą konkurencją. Ewolucja podejścia do wymiany międzynarodowej w czasie.
Cła i pozostałe narzędzia polityki handlowej.
Eksport i import. Krańcowa skłonność do importu. Bilans handlowy i bilans płatniczy państwa. Deficyt bilansu płatniczego i handlowego- skutki dla gospodarki.
Kursy walutowe- sztywny, półpłynny, płynny. Bilans płatniczy a kurs walutowy. Międzynarodowe przepływy kapitału.
Literatura: Begg, rozdz. 21.7 , 29, 33 i 34
Blok 13
Gospodarka światowa
Tendencje rozwojowe gospodarki światowej- cechy szczególne. Główne problemy ekonomiczne świata. Problemy krajów rozwijających się. Globalizacja i związane z nią szanse i zagrożenia.
Literatura: Begg, rozdz. 36
2
5