EKONOMIKA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ – WYKŁADY.
Wykład z dnia 5.02.2011 r.
CHARAKTERYSTYKA PRAWA WSPÓLNOTOWEGO
Prawo wspólnotowe:
Pierwotne (założycielskie)
O jego powstaniu decydowały państwa członkowskie, umowy założycielskie: traktat paryski EWWiS, traktat rzymski EURATON, traktat rzymski EWG, uchwały dla wszystkich członków wspólnot, uchwały instytucji wspólnotowych dotyczące stosowania środków.
Wtórne (Pochodne)
Prawo wtórne:
O jego powstaniu nie decydowały państwa członkowskie, lecz instytucje wspólnotowe
Prawo wspólnotowe obejmuje :
Umowy założycielskie
Prawo wtórne obejmuje:
Załączniki do umów założycielskich
Umowy modyfikujące lub uzupełniające umowy założycielskie
Uchwały instytucji wspólnotowych
Zasada prawa wspólnotowego.
Zasady kompetencji mieszanych
Polega na tym, że kompetencje dzielą się na wyłączne kompetencje Unii Europejskiej, następnie na kompetencje mieszane Unii Europejskiej i państw członkowskich i kompetencje przysługujące wyłącznie państwom członkowskim.
Zasady subsydiarności
Mówi ona o tym, że w przypadku kompetencji mieszanych. Unia Europejska podejmuje działania tylko wtedy, jeśli nie mogą być zrealizowane w sposób wystarczający przez państwa członkowskie z uwagi na ich skalę i znaczenie a mogą być lepiej zrealizowane przez Unię Europejską.
Zasada jednolitych norm instytucjonalnych
Mówi ona o tym, że główne organy Unii Europejskiej są następstwem organów trzech wspólnot, w ten sposób okazywało się, że organy te są kontynuacją organów trzech wspólnot.
Zasada równowagi instytucjonalnej.
Mówi ona o tym, że aby nie dopuścić do nadmiernej koncentracji władzy przez instytucję Unii Europejskiej stworzono system wzajemnych kontroli jednych instytucji przez inne.
Zasada rozszerzonej współpracy.
Mówi ona o tym, że jeżeli grupa państw należących do Unii Europejskiej podejmie działalność zmierzającą do utworzenia działania ugrupowania integracyjnego w ramach Unii, to państwa nie zainteresowane bezpośrednio nie powinny im tego utrudniać.
Zasada pierwszeństwa prawa unijnego wobec prawa wewnętrznego państwa członkowskiego.
Mówi ona o tym, że w przypadku kolizji prawa Unii Europejskiej z narodowym , obowiązuje unijne.
Zasada bezpośredniej stosowalności
Mówi, że dany akt prawny prawa Unii Europejskiej, nie wymaga wydania aktu narodowego.
Zasada jednolitości (spójności).
Prawo unijne powinno być we wszystkich państwach członkowskich jednolite i w całości stosowane.
Zasada solidarności
Państwa członkowskie są zobowiązane do przestrzegania prawa unijnego nie zasłaniając się trudnościami wewnętrznymi lub narodowymi. Z zasady tej wynikają pewne obowiązki państw członkowskich.
Obowiązki państw członkowskich:
Współpraca organów narodowych z instytucjami unijnymi
Dostosowanie prawa narodowego do unijnego
Nie podejmowanie kroków przez państwa członkowskie, które zagrażałyby interesom Unii Europejskiej
W przypadku wielu spraw państwa członkowskie zostały ograniczone
Prawo unijne jest kierowane nie tylko do państw członkowskich ale do osób fizycznych i prawnych
Pierwszeństwo stosowalności na prawo unijne nad narodowym
Instytucje unijne mają prawo nakładania sankcji na państwa członkowskie oraz osoby prawne w przypadku nie stosowania prawa unijnego
Instytucje podstawowe Unii Europejskiej.
Rada Europejska.
To są spotkania szefów rządów państw członkowskich (premierów).
Nie były przewidziane w traktacie rzymskim.
W 1974 r. postanowiono, że szefowie rządów będą spotykać się regularnie trzy razy w roku na spotkania zw. Szczytami. Od 1985 r. spotkania odbywają się dwa razy w roku, a w przypadkach wyjątkowych trzy lub cztery razy w roku.
Głównym celem prowadzenia nieoficjalnych rozmów w sprawach Unii Europejskiej i sytuacji międzynarodowych.
Rada Unii Europejskiej.
Rada ma siedzibę w Brukseli i znajduje się sekretariat generalny. Początkowo każda z rad trzech wspólnych działała oddzielnie. W 1965 r. na mocy traktatu o fuzji, który wszedł w 1967 r. połączono trzy rady w jeden organ i nazwano go Radą Ministrów.
W momencie wejścia traktatu z Maastricht i nazwano go Radą Ministrów.
Według traktatu z Maastricht z siedziby Unii Europejskiej wchodzi po jednym przedstawicielu rządu centralnego państwa członkowskiego.
Członkowie Rady Unii Europejskiej są rzecznikami interesów narodowych i reprezentują państwa z których pochodzą.
Struktura Rady Unii Europejskiej.
Rada Unii Europejskiej
Przewodniczący pełni funkcję przez okres
pół roku. Reprezentuje konkretne państwo
członkowskie. Wybór odbywa się na zasadzie rekrutacji,
to państwo z którego pochodzi przewodniczący w Unii
Europejskiej. (1/2 Węgry – Polska obecnie!)
Rada Unii Europejskiej obraduje w różnych składach, najczęściej spotykają się ministrowie rad zagranicznych, tworzących radę generalną.
Jeżeli spotykają się ministrowie poszczególnych resortów to wtedy są to rady specjalistyczne.
Rada Jumbo.
Występuje wtedy jeżeli spotykają się ministrowie kilku resortów.
Wszystkie obrady przygotowywane są przez sekretariat generalny.
Posiedzenia zwoływane są przez sekretarzy z inicjatywy przewodniczącego przede wszystkim przez przewodniczącego Rady Unii Europejskiej lub na wniosek jednego przewodniczącego rady Unii Europejskiej lub na wniosek Komisji Europejskiej.
Utworzony organ pomocniczy Unii Europejskiej.
Komitet stałych przedstawicieli = COREPER (utworzony w 1958 r. , składa się z ambasadorów państw członkowskich)
COREPER powołuje grupy robocze i są to stałe organy i organy tymczasowe do wypełniania konkretnych misji.
Wszelkie sprawy, które trafiają do Rady Unii Europejskiej przechodzi przez COREPER i tam dzielone są na dwie listy ważności:
Na listę A kierowanie natychmiast do rozpatrzenia przez Radę Unii Europejskiej
Na listę B. Rozpatrywane są przez COREPER a przez Radę Unii Europejskiej są zatwierdzane.
Kompetencje Rady Unii Europejskiej.
Ustawodawcze
Podejmuje wszelkie rozporządzenia w sprawach dotyczących funkcjonowania Unii Europejskiej.
Rada Unii Europejskiej przed podjęciem uchwały jest zobowiązana do zaciągnięcia opinii ale nie jest ona wiążąca.
Instytucja bierze udział przy uchwalaniu budżetu Unii Europejskiej
Mianuje członków innych instytucji unijnych głównie organów pomocniczych.
Wykonawcze.
Z uprawnień wykonawczych korzysta bardzo rzadko. Organem wykonawczym jest Komisja Europejska.
Kompetencje w zakresie stosunków zewnętrznych
Rada Unii Europejskiej może zawierać umowy międzynarodowe przy współudziale Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego.
Są to umowy międzynarodowe dwojakiego typu.
Umowy przystępujących członków unijnych
Umowy z organizacjami międzynarodowymi
Rada Unii Europejskiej zbiera się na zebraniach zwanych sesjami.
Sesje zwykłe (ogólne)
Występują wtedy gdy obradują ministrowie spraw zagranicznych
Sesje specjalne (zw. Technicznymi)
Zbierają się ministrowie wszystkich resortów.
W sesjach uczestniczy wiele osób:
Członkowie Komisji Europejskiej
Członkowie, sekretarze Komisji Europejskiej i Rady Unii Europejskiej.
Lecz nie mają oni prawa głosu, mogą się tylko przyglądać.
Szczególną rolę odgrywają sesje – maratony.
Maratony – są to sesje na których decyduje się w sprawach polityki regionalnej bardzo ważnych w Unii i nie może dojść kompromisu, trwają aż do rozwiązania problemu.
Decyzje na sejmach podejmowane są przez głosowanie. Każde z państw posiada określoną liczbę głosów. Najwięcej Niemcy, Wielka Brytania. Sumaryczna liczba głosów to 345. Zlikwidowano jednomyślność. Decyzje podejmuje się zwykłą większością głosów albo kwalifikacji.
Komisja Europejska.
Siedziba w Brukseli. Część aparatu administracyjnego mieści się w Luksemburgu. Na mocy traktatu o fuzji 1965 r. te instytucje 3 wspólnot zostały połączone w jedno. I po traktacie w Maastricht powstała Komisja Europejska (obecna składa się z 27 komisarzy) .
Procedura powołania komisarzy zgodnie z traktatem z Maastricht.
Rządy państw członkowskich typują kandydatów na przewodniczącego. Jest aprobowana przez Parlament Europejski.
Państwa członkowskie w porozumieniu z przewodniczącym wybierają kandydata na komisarzy. Potem zatwierdzany jest przez Parlament Europejski a potem jednomyślnie przez państwa członkowskie wybierają jednego lub dwóch zastępców.
Kadencja komisarza trwa 5 lat z możliwością zatrudnienia na kolejne 5 lat, zdarzyć się może że komisarze są zdymisjonowani ze stanowiska.
Jeżeli Komisja Europejska przedstawi roczne sprawozdanie z działalności przed Parlamentem Europejskim i zostanie odrzucone. Parlament Europejski zgłosił wotum nieufności wobec Komisji Europejskiej i wtedy odwoływana jest cała komisja.
Komisarz poda się do dymisji
Lub zostaną odwołani, uwzględnienie braku kompetencji, bądź nie dotrzyma tajemnicy służbowej.
Komisarze są funkcjonariuszami międzynarodowymi:
Nie są zależni od państw członkowskich z których pochodzą
Działają w interesie Unii Europejskiej
W czasie swojej kadencji nie mogą podejmować żadnej pracy zawodowej
Po zakończeniu kadencji muszą być rozważani w przyjmowaniu odpowiedniego stanowiska i korzyści materialnych.
Komisja Europejska odpowiada przed Parlamentem Europejskim i przed Trybunałem Sprawiedliwości. Posiedzenia Komisji odbywają się raz w tygodniu , komisarz ma jeden głos, a ustawy przechodzą większością głosów.
Komisja Europejska Dyrekcje generalne
Przewodniczący
27 komisarzy V-ce przewodniczący służby specjalne
Gabinety komisarzy
Ważne role odgrywają również służby lingwistyczne, każda ustawa musi być wydana w języku prawniczym państw.
Kompetencje Komisji Europejskiej:
Ustawodawcze, wykonawcze (!)
Ustawodawcze.
Komisja Europejska ma prawo inicjonowania projektu ustaw dla Rady Unii Europejskiej i Parlamentu Europejskiego.
Mogą być przyjęte albo nie, wtedy Komisja Europejska zobowiązana jest do modyfikacji inicjatywy.
Wykonawcze
Komisja Europejska jest organem Unii Europejskiej oznacza to, że wdraża akty prawne w życie z wyjątkiem ustaw Rady Unii Europejskiej, ponadto Komisja Europejska wydaje pozwolenie na stosowanie przez państwa członkowskie tzw. klauzul. W przypadku uzasadnionej sytuacją gospodarczą.
Uprawnienia kontrolne
Kompetencje w zakresie stosunków zewnętrznych
Komisja Europejska nadzoruje właściwe wykonanie przez państwa członkowskie i instytucje unijne prawa wspólnotowego (nazywa się psem łańcuchowym).
W sekretariacie generalnym, który funkcjonuje w służbach specjalnych prowadzony jest rejestr pogwałcenia prawa, gdzie osoby prawne mają prawo wpisać informacje w jaki sposób zostało pogwałcone prawo.
Rejestr ten kontrolowany jest przez komisarzy, jeśli komisarze stwierdzą że zostało pogwałcone prawo wtedy polecają wniosek kierowany do Dyrekcji Generalnej. Wniosek ten jest kierowany do Trybunału Sprawiedliwości. Sprawa jest rozpatrywana w sposób pokojowy.
Państwa naruszały prawa w:
Dziedzinie polityki rolnej
W zakresie funkcjonowania unii celnej i wolnej konkurencji
Komisja Europejska reprezentuje Unię Europejską wobec państw trzecich. Ponadto negocjuje umowy.
Parlament Europejski.
Posiada siedzibę w Brukseli, Strasburgu, sekretariat w Luksemburgu.
W przypadku CECY wspólne zgromadzenie parlamentarne jest na mocy konwencji w sprawie niektórych instytucji wspólnych dla wspólnot europejskich z 1957 r. Przy instytucjach połączonych pod nazwą Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne. Od 1962 r. jest to Parlament Europejski.
W skład wchodzą parlamentarzyści, deputowani, euro posłowie powoływani byli przez Parlamenty Narodowe zgodnie z zewnętrzną procedurą.
Zmiany nastąpiły w 1967 r. gdzie zaczęła obowiązywać nowa ordynacja wyborcza. W wyborach biorą udział obywatele europejscy. Mianowicie głosowanie było:
Powszechne
Tajne
Okres kadencji 5 lat z możliwością przedłużenia na kolejne 5 lat.
W Parlamencie znajduje się 736 deputowanych . Polska ma 50. Najwięcej mają Niemcy bo 99.
Podział miejsc w Parlamencie odbywa się według zasad:
Zapewnienia jednolitej liczby mandatów państwom
Zagwarantowania wydziału w Parlamencie głównym partiom politycznym w państwie.
Od 2002 roku istnieje zasada, że nie można łączyć mandatów narodowych i europejskich. Każdy mandat odpowiada jednemu głosowi. Parlamentarzyści nie mogą otrzymywać instrukcji poselskich, własnych rządów i partii politycznych bądź organów unijnych.
Parlamentarzyści zasiadają w Parlamencie nie według narodowości tylko według frakcji politycznych (19 posłów z 5 krajów) zwykle oscyluje koło siedmiu.
Budowa Parlamentu Europejskiego.
Funkcje Parlamentu Europejskiego.
Ustawodawcze
Parlament ma ograniczone uprawnienia:
Bierze udział w projektowaniu budżetu Unii Europejskiej
Bierze udział przy ustanawianiu ustaw (Rada Unii Europejskiej zanim wprowadzi ustawę w życie musi zwrócić się do Parlamentu z prośbą o opinię)
Przyjęcie nowych członków
Kontrolne (!)
Sprawuje kontrolę nad działalnością Unii Europejskiej w następujący sposób:
Podejmuje dyskusję nad działalnością Unii Europejskiej w oparciu o roczne sprawozdania przedkładane przez Komisję Europejską
W ciągu całego roku każdy parlamentarzysta może zadawać Radzie Unii Europejskiej, Komisji Europejskiej lub innym organom zapytania na które musi otrzymać odpowiedź
Ma udział przy wyborze komisarzy
Otrzymuje sprawozdanie z każdej sesji Rady Unii Europejskiej
Powołuje rzecznika spraw obywatelskich.
Spotykają się na sesjach:
Zwyczajnych
Nadzwyczajnych
Odbywa się raz na tydzień. Głosowanie : każdy z deputowanych ma jeden głos. W sesjach mogą brać udział Rada Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej. Decyzje zapadają w głosowaniu zwyczajnym i nadzwyczajnym.
Trybunał sprawiedliwości
Nazywany inaczej trybunałem europejskim, z siedzibą w Luksemburgu, został utworzony na mocy traktatu o CECY, a następnie jego działalność została rozszerzona na dwie pozostałe organizacje EURATON i EWG, na mocy konwencji w sprawie niektórych instytucji wspólnych wspólnot europejskich.
Trybunał Sprawiedliwości - sędziowie, przewodniczący ( sekretariat TS i sądu I instancji, sekretarz), rzecznicy generalni, adwokaci
Sędziowie po jednym z każdego państwa- 27.
Adwokatów jest 8, w tym 4 stałych, stali adwokaci SA z Niemiec, Włoch, Wlk. Brytanii i Francji, pozostali wybierani są rotacyjnie. Sędziowie i adwokaci wybierają jednocześnie państwa członkowskie, są oni zatwierdzani przez Radę UE, wybierani są spośród kandydatów- nienależących politycznie, odpowiedzialni, z odpowiednimi kwalifikacjami. Kadencja trwa 6 lat, z możliwością jej przedłużenia.
Funkcje Trybunału Sprawiedliwości:
klasyczny sąd międzynarodowy (rozpatruje spory miedzy państwami członkowskimi o nieprzestrzeganie prawa unijnego, oraz miedzy KE, a państwami członkowskimi o łamanie prawa)
sąd konstytucyjny (orzeka o legalności konstytucji tzn. zgodności aktów prawnych wydawanych przez organy UE z traktatami założycielskimi; może wydawać opinie, czy planowana umowa międzynarodowa którą chce zawrzeć UE jest zgodna z prawem unijnym)
sąd apelacyjny ( rozpatruje skargi o tzw. Zaniechaniu lub bezczynności przez organy UE)
sąd pracy ( rozstrzyga spory między UE, a jej funkcjonariuszami na tle spraw związanych ze stosunkiem pracy tzw. Skargi urzędnicze)
sąd cywilny ( rozstrzyga sprawy o odszkodowanie za szkody spowodowane przez organy unijne lub funkcjonariuszy unijnych na terenie państwa członkowskiego)
sąd apelacyjny ( odwołania do sądu I instancji)
prawo wydawania orzeczeń wstępnych- kraje mogą zwrócić się do TS o wydanie orzeczenia wstępnego. Czynią to wtedy, jeżeli mają wątpliwości co do interpretacji prawa unijnego.
Do Trybunału Sprawiedliwości mogą skarżyć się:
państwa członkowskie,
niektóre organy Unii Europejskiej szczególnie Rada Unii Europejskiej,
KE,
parlament,
trybunał Obrachunkowy,
ponadto osoby prawne oraz osoby fizyczne.
Istnieje ścisła procedura wniesienia skargi. Skarga musi być wniesiona w formie pisemnej do sekretariatu. Następnie dochodzi do zebrania prawników. Jeżeli skargi wnoszą państwa członkowskie lub organy UE sąd zbiera się w pełny, składzie.
Postępowanie składa się z dwóch części:
- I postępowanie pisemne- dostarczenie pozwu stronie oskarżonej
- II procedura ustna- odczytanie protokołu
Trybunał Sprawiedliwości wydaje orzeczenie do którego nie ma odwołania. Istnieje jedynie możliwość rewizji orzeczenia w okresie nie dłuższym niż 10 lat od wydania werdyktu.
Z powodu nadmiernej ilości spraw trafiających do Trybunału Sprawiedliwości powołano organ pomocniczy pod nazwą Sądu I instancji, z siedziba w Luksemburgu. Powstał on decyzją Trybunału Sprawiedliwości w 1988r., a rozpoczął działalność w 1989r. Sąd I instancji składa się z sędziów.
Na Sąd i Instancji przerzucono większość spraw wnoszonych przez osoby prawne i fizyczne i dotyczą one:
- sporów między instytucjami unijnymi, a pracownikami
- sporów między KE, a przedsiębiorcami, w zakresie uchwał komisji do nich skierowanych
- spory między osobami prawnymi i osobami fizycznymi, a instytucjami UE o poczynione szkody
- wydawanie niektórych orzeczeń wstępnych (interpretuje akty prawa unijnego)
Jeżeli strony nie zgadzają się z wyrokiem sądu, mogą odwołać się do TS.
Trybunał Obrachunkowy
Nazywany trybunałem Rewidentów Księgowych, albo Trybunałem Audytorów- siedziba Luksemburg. Organ ten utworzony został w 1995r., działalność rozpoczął w 1997r. składa się po jednej osobie z każdego państwa członkowskiego, osoby te muszą być jednomyślnie zatwierdzone przez państwa członkowskie. Kadencja trwa 6 lat z możliwością odmowy. Składa się z osób niezależnych.
Instytucja kontroluje:
- dochody i wydatki UE
- bada czy transakcje finansowe są zgodne z prawem unijnym
Kontrola odbywa się w siedzibie TO lub na terenie państwa członkowskiego.
Rzecznik Praw Obywatelskich
Powołany na mocy traktatu z Maastricht. Jest powoływany przez parlament europejski. Kadencja 5 lat z możliwością przedłużenia. Zajmuje się przyjmowaniem skarg od obywateli Unii Europejskiej w sprawach, które nie nalezą do Trybunału Sprawiedliwości i Sądy I instancji:
Komitet Ekonomiczno- Społeczny
i Komitet Regionów.
Instytucje finansowe
Europejski Bank Centralny- siedziba Frankfurt nad Menem, utworzony w 1998r., działalność rozpoczął 1 stycznia 1999r., co wiązało się z wprowadzeniem EURO. Należy on do Europejskiego systemu Banków Centralnych
Funkcje EBC:
cieszy się ogromną renomą, niezależny od władz politycznych, skonstruowany na wzór Centralnego Banku Niemieckiego.
Zadania EBC:
utrzymywanie stabilności cen i wspieranie polityki UE
Organami EBC są: Rada Naczelna, Zarząd oraz Rada Ogólna
Europejski Bank Inwestycyjny- utworzony 1957r. ,funkcjonuje od 1958r. członkami są wszystkie państwa członkowskie Unii, które wniosły do niego kapitał zakładowy. Może on zwiększać swoje środki poprzez zaciąganie pożyczek, emisję obligacji, nie mogą to być działania przekraczające 25% kapitału zakładowego.
Organy EBI:
Rada Dyrektorów, Zarząd, Rada Gubernatorów i Komitet Kontrolerów
Udziela on państwa członkowskim kredytów na działalność społeczno- gospodarczą, przy czym istnieją zadania priorytetowe
- wspieranie słabo rozwiniętych regionów Unii ( polityka regionalna)
- modernizacja i przekształcanie własnościowe oraz tworzenie nowych przedsiębiorstw, które ze względu na rozmiary i znaczenie nie mogą być w pełni finansowane przez państwa członkowskie.
-finansowanie przedsiębiorstw, którymi zainteresowanych jest kilka państwa członkowskich
- na poprawę infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej
- na rozwój sieci energetycznej
- ochrona środowiska naturalnego
- renowacja terenów zniszczonych przez przemysł i zurbanizowanych
- rozwój małych i średnich przedsiębiorstw
- na rozwój konkurencyjności przemysłu
- modernizacja infrastruktury miejskiej, zwłaszcza ochronę środowiska i edukację
Polska zaciągnęła kredyt z EBI w 1990r. na ochotne środowiska, rozwój telekomunikacji i na energetykę.
bank udziela kredytów osobą prywatnym (przez instytucje państwowe, nie bezpośrednio) i publicznym. Kredyty są średnio i długoterminowe (od 7-11lat; do 20 lat- udzielane na rozwój infrastruktury). Kredyty są niskoprocentowe. Celem EBI jest wspomaganie rozwoju, a nie zysku.
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, powstał w 1989r., skupia 60 członków z całego świata, jednym z członków są państwa UE. Największy udział w tym banku mają, USA, Japonia oraz UE. Środki z EBOiR są kierowane na rozwój sektora prywatnego. Kredyty SA udzielane na 10-15 lat. Wkład do banku na inwestycję nie przekracza 35% wydatków.
Wspólna Polityka Rolna- pochłania największe wydatki w UE i zajmuje najwięcej miejsca.
WPR obejmuje: produkcję i obrót artykułami rolnymi, hodowlanymi i rybołówstwem, kształtowanie struktur agrarnych, ochrona środowiska naturalnego, kształtowanie dochodowości ludności wiejskiej, sprawy socjalne ludności wiejskiej.
Cele WPR: określone w II traktacie rzymskim o EWG- najstarsza polityka UE
- zwiększenie produktywności rolnictwa, głównie poprzez postęp techniczny
- podniesienie dochodów osób pracujących w rolnictwie ( aby poziom ludności wiejskiej = miejskiej)
-stabilizacja rynków rolnych
- zagwarantowanie zapotrzebowania
- zapewnienie rozsądnych cen dla konsumentów
WPR opiera się na 3 zasadach:
Zasada jednolitego rynku rolnego (wspólnego rynku); wspólny rynek artykułów rolnych polega na: zakazie stosowania ceł i ograniczeń w handlu artykułami rolnymi, między państwami członkowskimi; ujednolicenie ceł artykułów rolnych; zbliżanie przepisów administracyjnych, weterynaryjnych i ochrony środowiska w państwach członkowskich; dążenie do ujednolicenia ceł na handlu artykułami rolnymi z państwami trzecimi.
Zasada wspólnych preferencji ; pierwszeństwo zbytu na rynku wewnętrznym powinny mieć artykułu rolne z UE, później importowane.
Zasada finansowej solidarności; wszystkie państwa członkowskie ponoszą koszty WPR
WPR dzieli się na:
- politykę rynkową- celem jest sterowanie produkcji za pomocą organizacji rynków i cen
- politykę strukturalną- celem jest podniesienie produktywności rolnictwa.
Na artykułu rolne zostały wprowadzone liczne rynki: mleczarski, zbożowy, ziemniaków, wołowiny, cielęciny itd.
Rynki te dzielą się na kilka rynków:
Wewnętrznej interwencji i zewnętrznej ochrony- objęte są nią artykuły: zboże, mało, mleko, wołowina, wieprzowina, wina stołowe. W państwach członkowskich działają agencje interwencyjne, których celem jest organizacja skupów tych artykułów. Stosują one ujednolicone ceny skupu. W zależności od potrzeb zajmują się rozprowadzeniem towaru.
Zewnętrznej ochrony bez interwencji- objęte są: drób, markowe wina, jaja itp. Skupowanie części towarów, ale nie chronić ich przed napływem towarów z zewnątrz.
Dopłaty do cen produktów przetworzonych- nasiona rzepaku, słonecznika, bawełny, grochu. Przedsiębiorstwa prze4twarzające te produkty otrzymują dofinansowanie z UE
Dopłaty do powierzchni upraw lub wielkości produkcji- uprawa lnu, konopi, chmielu. Rolnicy otrzymują pomoc proporcjonalnie do powierzchni upraw lub wielkości produkcji.
Polityka rynkowa wiąże się ze stosowaniem w UE różnych cen:
Wskaźnikowa (bazowa, orientacyjna) koszty produkcji
Interwencyjna ( w oparciu o cenę wskaźnikową) cena skupu
Zmienna cena importowa- cena narzucana na artykułu rolne, w zależności od cen na rynku światowym
Polityka strukturalna- ma na celu podniesienie produkcyjności
Plan Sicco Mansholta— ówczesny komisarz ds. rolnych (od tego roku).
Celem planu było przekształcenie struktury agrarnej rolnictwa. Tworzenie dużych gospodarstw rolnych, wysoko produktywnych, wyspecjalizowanych, które należałyby do osób młodych, w średnim wieku, posiadające kwalifikacje rolnicze. Ważna była reforma w 1985r., która miała na celu ograniczenie produkcji rolnej.
Polegała na:
Zmniejszono ceny skupu artykułów rolnych, ograniczono wielkość skupu, obniżono ceny artykułów rolnych na rynku wewnętrznym, zachęcano do wprowadzenia nowych upraw i hodowli, zachęcano do ugorowania ziemi, zaczęto popierać przedsiębiorstwa rodzinne na wsi.
Reforma 1991r. wprowadzono plan Mc Sharny-ego, była kontynuacja planu 1985r., mówił o kolejnych limitach interwencyjnych, zmniejszenie cen skupu, dalsze ugorowanie ziemi.
Obecne perspektywy WPR:
Dąży się do konkurencyjności rolnictwa (wyrównanie cen produktów UE z produktami państwa członkowskich)
Przekształcenie produkcji ilościowej w jakościową
Dąży się do zmniejszenia interwencji państw w sprawy rolne
Proponuje się ugorowanie ziemi
Ekologiczne uprawy
Zachęca się do tworzenia rodzinnych firm małych i średnich przedsiębiorstw
Środki finansowe dostarczane przez Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej
Polityka przemysłowa i badawczo- rozwojowa- obejmuje wspieranie otwartych przemysłów tj. zanikających gałęzi, które mają przestarzałe formy produkcyjne i organizacyjne (hutnictwo, przemysł włókienniczy, tekstylny, stoczniowy itp.) Utrzymać zakłady przemysłowe, ale nadać im nowoczesny charakter.
- wspieranie nowych przemysłów ( nowej generacji)
Cele: ochrona przemysłu, zwiększenie wydajności, zwiększenie konkurencyjności.
Środki do realizacji:
Ekonomiczne:
- finansowanie badań naukowych
- tworzenie programów rozwoju przemysłu (regionalne, ogólnopolskie, obejmujące jedna dziedzinę przemysłu)
- kształcenie zawodowe
- nowe formy organizacji pracy
- wprowadzanie systemów jakości
- monitorowanie działań rynku wewnętrznego
- rozwój współpracy przemysłowej
Administracyjne:
- upraszczanie procedur administracyjnych
- działania antydumpingowe
- działania antysubwencyjne
- działania antymonopolistyczne
- taryfy celne
- standardy i normy techniczne
- promowanie przekształceń organizacyjnych
Dumping- sztuczne kreowanie towarów rodzimych na rynkach zagranicznych.
Po raz pierwszy o polityce przemysłowej mówiło się w traktacie paryskim i dotyczyła ona górnictwa, hutnictwa i gałęzi pokrewnych. Miała ona polegać na interwencji w zakresie modernizacji przedsiębiorstw, przekształceń organizacyjnych, podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Podniesienie konkurencyjności. O polityce mówiło się też w I traktacie rzymskim, dotyczyła ona przemysłu nuklearnego. W II traktacie rzymskim, nie było bezpośrednio mowy o polityce przemysłowej.
W Europie Zachodniej propagowany był liberalizm gospodarczy. Wprowadzano tzw. Pomoc dopuszczalną tzn. pomoc dla przemysłu w regionach bardzo spóźnionych w rozwoju. Dokumentem w którym mówiło się o polityce przemysłowej był Jednolity Akt Europejski (1987r.), wszedł w życie w 1989r. polityka przemysłowa miała polegać na konkurencyjności przedsiębiorstw przede wszystkim przez wspieranie badan naukowo- technicznych. Początki polityki przemysłowej datują się na lata 70. W 1973r. uchwalony został I program działania w zakresie polityki przemysłowej. Przewidywał on wspieranie starych przemysłów. W latach 80r. ze względu na szybkie uprzemysłowienie i modernizację zwłaszcza w USA i Japonii. Zaczęto kłaść nacisk na tworzenie nowych przemysłów zdolnych do konkurowania na globalnym rynku.
Zamierzano to osiągnąć w następujący sposób:
Skoncentrowanie się na badaniach naukowych i rozwoju technologii ( państwa innowacyjne, naśladowcze, pustyni technologicznej ( wszystkie kraje UE oprócz: Niemcy, Wlk. Brytania, Francja- nie inwestują w rozwój przemysłu)
Zakaz praktyk, Które zagrażają wolnej konkurencji ( w UE przeciwdziała się monopolą)
Zakaz udzielania pomocy państwowej, która prowadziłaby do zniekształcenia konkurencji
UE ma możliwość zablokowania praktyk, które zagrażają konkurencji, temu celowi służy rejestr pogwałcenia prawa.