EKONOMIKA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ – WYKŁADY.
Wykład z dnia 22.01.2011 r.
Podstawowe założenia traktatu o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej 1957.
Geneza.
Europejska Wspólnota Gospodarcza.
Utworzeniem tej wspólnoty zainteresowane były kraje Beneluksu i Niemcy.
W 1955 r. z inicjatywy rządu holenderskiego opracowany został plan Joha W. Beyena (holenderski minister spraw zagranicznych) i dotyczył on utworzenia Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.
Na konferencji państw CECA w 1955 r. w Messynie osiągnięto porozumienie a następnie na konferencji ministrów spraw zagranicznych 6 państw CECY podpisano traktat o powstaniu EWG w 1957 roku podpisany został w Rzymie.
Przeszedł do historii jako II traktat rzymski wszedł w życie w 1958 r., podpisany na czas nieograniczony. W traktacie zostały określone cele EWG.
W 1990 r. jednocześnie Francja i Niemcy w czasie sesji Rady Europejskiej(instytucji Unii) w Dublinie wystąpiły z inicjatywą przekształcenia całości stosunków między państwami członkowskimi w Unię Europejską. Chodziło o utworzenie Unii Ekonomicznej i Walutowej. Mówiło się również o podjęciu współpracy politycznej czyli o utworzeniu Unii Politycznej.
Przygotowano traktat o Unii Europejskiej który został podpisany w Maastricht w 1992 roku i miał wejść w życie po ratyfikacji(każde z państw z osobna) i przewidywano że nastąpi to z dniem 1.I.1993 r. ale proces ratyfikacji przedłużył się (nie wszystkie państwa członkowskie trzech wspólnot były za podpisaniem traktatu).
W wielu państwach odbyły się referenda np.: w Danii, Irlandii i Francji. Traktat wszedł w życie z dniem 1.XI.1993. Traktat składa się z 7 części zwanych tytułami. Ze względu na to, że wszystkie sprawy ujęte w traktacie podzielone zostały na trzy grupy, mówi się że traktat oparty jest na III filarach.
Reformy prawa unijnego.
Traktat Amsterdamski.
Zgodnie z postanowieniem traktatu w Maastricht w 1996 r., zebrała się konferencja międzyrządowa w Turynie i nazywała się Maastricht II .
Miała przeprowadzić reformę instytucjonalnej w Unii. Rozpoczęcie konferencji zostało poprzedzone powołaniem w 1995 r. tzw. Grupy Refleksyjnej, która miała przedstawić propozycję zmian.
Grupa Refleksyjna przygotowała trzy tematy ogólne o których miano dyskutować na Unii :
Reforma instytucji Unii Europejskiej
Umocnienie działalności Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej
Zbliżenie Unii Europejskiej do obywateli.
Trwała ona od 1996 r. do 1997 roku i zakończyła się podpisaniem Traktatu Amsterdamskiego w 1997 roku. Wszedł on w życie w 1999 roku. Osiągnięto uporządkowane prawo unijne.
Traktat Nicejski.
Z powodu małych osiągnięć zdecydowano się na kolejną konferencję międzyrządową. Rozpoczęła się ona w 2000 roku i trwała do 2001 roku w Nicei. Zakończyła się podpisaniem Traktatu Nicejskiego, który wszedł w życie w 2003 roku.
Na konferencji zajęto się reformą instytucji unijnej oraz kwestią przyjęcia nowych członków do Unii Europejskiej.
Wydany został dokument: Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, która mówiła o prawach i obowiązkach państw członkowskich i obywateli. Miał to być dokument, który funkcjonowałby w Unii Europejskiej ale nie byłby obowiązkowy.
W trakcie trwania konferencji nicejskiej podjęto deklaracje w sprawie przyszłości Unii Europejskiej. Na podstawie tej deklaracji zebrała się w 2001 r. Rada Unii Europejskiej, która wydała dokument zatytułowany „Ku konstytucji obywateli europejskiej”. Była to zapowiedź traktatu konstytucyjnego.
Dokument nie zawierał informacji o konstytucji ale sygnalizował, że należy :
uporządkować sprawy instytucji unijnych,
zwiększyć rolę obywateli w Unii,
dokonać wyraźnego podziału między obowiązkiem państw członkowskich a Unią Europejską,
Określić kartę podstawowych praw jako dokument obowiązujący.
Konwent europejski.
Na sesji Rady Unii Europejskiej zdecydowano się na zwołanie konferencji międzyrządowej w 2004 roku. W celu kompletnej reformy Unii Europejskiej. Ustanowiono organ zwany konwentem europejskim. Miał za zadanie przygotowywanie konstytucji do Unii Europejskiej.
Składał się ze 105 posłów. Byli to przedstawiciele państw członkowskich i Turcji, przedstawiciele parlamentów narodowych, państw kandydujących i Turcji, przedstawiciele parlamentu europejskiego, przedstawiciele komisji europejskiej.
Konwent przygotował projekt konstytucji w 2003 roku a ostatecznie w 2004 państwa członkowskie przyjęły projekt i potem go zatwierdziły na konferencji w Rzymie 2004 roku.
Zastanawiano się nad tym czy potrzebna jest konstytucja dla Unii Europejskiej. Powinna być udostępniona dla wszystkich obywateli oraz powinny być uporządkowane prawa unijne
Zastanawiano się jak szybko ma postępować integracja w Unii Europejskiej. Część państw opowiadało się za systemem pełzającym – Wolna Budowa Unii Europejskiej, natomiast część państw opowiadała się za systemem rewolucyjnym.
Jak silny ma być związek między państwami członkowskimi
Dwie koncepcje:
Europa Ojczym – polegała na luźnym związku między państwami członkowskimi
Ojczyzna Europy mówiła o silnym związku między państwami członkowskimi.
Rola poszczególnych instytucji unijnych to np.:
Dominowały głosy, żeby ograniczyć władze komisji europejskiej.
Francja, Niemcy proponowały utworzenie nowej instytucji tzw. prezydenta europejskiego, który przejąłby część komisji europejskiej.
Ponadto większość państw domagała się zwiększenia roli Parlamentu Europejskiego.
Były głosy, żeby zmienić głosowanie w poszczególnych instytucjach unijnych. W 2004 roku konstytucja została poddana ratyfikacji.
Dwie metody:
Parlamentarna
Referendum
Konstytucja nie została ratyfikowana i nie weszła w życie.
Uporządkowanie prawa unijnego.
Traktat Lizboński.
W 2007 roku odbyła się konferencja międzyministerialna w regionie z udziałem wszystkich państw członkowskich (27). Podpisano traktat lizboński, wszedł w życie po ratyfikacji w 2009 r., który zmienia traktat o Unii Europejskiej.
Dokładnie sprecyzowane zostały kompetencje Unii Europejskiej i państw członkowskich.
Karta praw podstawowych nabrała charakteru prawnie wiążącego – dokument obowiązujący.
Ustanowiono stanowisko przewodniczącego Rady Unii Europejskiej, który przygotowuje, organizuje i kieruje pracami tej rady.
Wprowadzono stanowisko wysokiego przedstawiciela do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, który jest jednocześnie vice przewodniczący w Komisji Europejskiej.
Przyznano prawo inicjatywy obywatelom.
Ograniczono zasadę jednomyślności w Radzie Unii Europejskiej.
Dominującą zasadą głosowania w Radzie Unii Europejskiej stała się zasada podwójnej większości. Zasada ta będzie obowiązywać od 2014 roku z możliwością przedłużenia do 2017 roku.
CZŁONKOSTWO W UNII EUROPEJSKIEJ
FRANCJA – 1951 r.
WŁOCHY - 1951 r.
NIEMCY – 1951 r.
BELGIA – 1951 r.
HOLANDIA – 1951 r.
LUKSEMBURG – 1951 r.
WIELKA BRYTANIA – 1973 r.
IRLANDIA – 1973 r.
DANIA – 1973 r.
GRECJA – 1981 r.
HISZPANIA – 1986 r.
PORTUGALIA – 1986 r.
AUSTRIA – 1995 r.
SZWECJA – 1995 r.
FINLANDIA – 1995 r.
POLSKA – 2004 r.
WĘGRY – 2004 r.
CZECHY – 2004 r.
SŁOWACJA – 2004 r.
SŁOWENIA – 2004 r.
LITWA – 2004 r.
ŁOTWA – 2004 r.
ESTONIA – 2004 r.
MALTA – 2004 r.
CYPR – 2004 r.
RUMUNIA – 2007 r.
BUŁGARIA – 2007 r.
Grenlandia była przeciwna przynależności do Wspólnot, ponieważ miała podzielić się łowiskami. Jedynym ewenementem była Grenlandia, która wystąpiła z Wspólnoty Europejskiej, ponieważ była uważana jako część terytorium Danii. Parlament Grenlandii podjął decyzję o wystąpieniu z Unii Europejskiej w 1985 roku. W 1998 r. Grenlandia zyskała autonomię.
Warunki wstąpienia (członkostwa) do Unii Europejskiej:
Położenie geograficzne
Przedstawienie zasady demokracji i poszanowania praw człowieka
Układ o stowarzyszeniu
Polska podpisała układ o stowarzyszeniu w 1994 r.
Etapy wstępowania do Unii Europejskiej:
Złożenie przez państwo kandydujące wniosku o członkostwo do Rady Unii Europejskiej
Żeby Rada Unii Europejskiej mogła podjąć decyzje o przyjęciu kandydata zwraca się do Komisji Europejskiej z prośbą o przygotowanie opinii o państwie kandydującym (avis) .
Komisja Europejska przygotowuje kwestionariusz pytań do państwa kandydującego (do rządu), który dotyczy gospodarki, systemu politycznego, prawnego oraz polityki zagranicznej.
Gdy Komisja Europejska wystawi pozytywną opinię wówczas Rada Unii Europejskiej podejmuje decyzję o rozpoczęciu negocjacji z państwem kandydującym.
Stanowisko negocjacyjne ze strony Unii Europejskiej uzgadniane jest przez wszystkie państwa członkowskie i jest ono zatwierdzane przez Radę Unii Europejskiej.
Negocjacje
Prowadzone na dwóch szczeblach:
Na poziomie szefów delegacji państw członkowskich i państwa kandydującego (ministrowie MSZ)
Negocjacje są prowadzone na poziomie zastępców szefów delegacji państw członkowskich i państwa kandydującego (zastępcy)
Zastępcy szefów delegacji państw członkowskich to komisarz i COREPER, a państw kandydujących to główny negocjator i negocjatorzy pomocniczy.
Na początku są negocjacje wstępne (screening) polegają one na przeglądzie prawa państwa kandydującego pod względem jego zgodności z prawem unijnym.
Potem są negocjacje właściwe. Negocjonowanie terminów i warunków, dostosowanie prawa i gospodarki państwa kandydującego do unijnego.
Na koniec zostaje wypracowany projekt wspólnego stanowiska i przedłożony Radzie Unii Europejskiej.
Wspólne stanowisko negocjacyjne zostaje przedstawione parlamentowi jako traktat akcesyjny, po zatwierdzeniu przez parlament traktatu akcesyjnego zostaje on ostatecznie przyjęty przez Radę Unii Europejskiej i państwo kandydujące
Ratyfikacja traktatu
Najpierw przez państwa członkowskie potem przez państwa kandydujące.
Ogólne zasady prawa międzynarodowego.
Wystąpienie z Unii Europejskiej.
Brane są pod uwagę ogólne prawa międzynarodowego.
Konwencja wiedeńska 1969 r. – każde państwo może wystąpić z ugrupowania pod warunkiem że spłaci swoje zobowiązania.
Istnieje możliwość prawa zawieszenia w Unii Europejskiej.