Zapewne spory odsetek z nas ma w domu jakiś starszy komputer, którego mało lub też w ogóle nie używa - bo wydajność jest niewystarczająca nawet do pracy w Internecie, o filmach HD nie wspominając. Zdarza się że taki komputer trzymamy nawet na działce za miastem, i wyjeżdżając na długi weekend chcielibyśmy wieczorem w coś zagrać lub posurfować po sieci - ale wydajność skutecznie zniechęca. Czy jest to sytuacja bez wyjścia? Z pewnością nie... Trzeba tylko zmodernizować taką maszynę z głową.
No właśnie... z głową. Co to jednak oznacza? Logika nakazuje przewertowanie instrukcji płyty głównej i sprawdzenie jaki najwyższy procesor obsługuje nasza płyta główna. Gdy już się dowiemy zwykle następuje spore zaskoczenie, czy wręcz zdumienie. Najwyższe modele procesorów zawsze trzymają wysoką cenę, która potrafi osiągać szalone ceny nawet po kilku latach po zakończeniu produkcji. Takim procesorem jest np. Athlon XP 3200+ który nie tak dawno był na allegro wyceniany (przez LICYTUJĄCYCH oczywiście) na nawet kilkaset złotych. Nawet dziś niektórzy - zupełnie nieświadomie kupują go po 200 zł. Ci bardziej obeznani wiedzą że można kupić tańszy model, i zająć się overclockingiem... Problem jednak w tym że żaden Athlon XP nie da sobie rady z filmem HD w większej rozdzielczości niż 360p. Nie inaczej jest ze starszymi platformami Socket 478 - żaden Pentium 4 nie odtworzy płynnie materiału o rozdzielczości 1080p. O tym, jak takie procesory radzą sobie z przeglądaniem stron www najlepiej świadczy rosnąca popularność blokerów reklam. Trzeba w komputerze zrobić rewolucję...
Wydawałoby się, że rewolucja musi oznaczać konieczność wymiany całości - bo przecież karta graficzna AGP (nawet jeśli jest mocna, i zapłaciliśmy kiedyś za nią kilkaset zł) nie pasuje do obecnych na rynku płyt głównych, a pamięci DDR1 nie włożymy do nowej maszyny. Intuicja podpowiada że trzeba kupić coś używanego, znacznie wydajniejszego - i jednocześnie kompatybilnego z tym co mamy. I tu znów zaczynają się schody.
Specyfiką Allegro czy innych serwisów aukcyjnych jest to, że zawsze sprzęt jest warty tyle ile ludzie za niego zapłacą. I tutaj można się mocno zdziwić - nawet dziś płyta główna z chipsetem nForce 3 dla gniazda 939 potrafi być wylicytowana za 200 zł, a wylicytowane ceny wysokich modeli Athlonów X2 potrafią osiągnąć poziom kilkuset zł! A wiadomo, że jest to totalnie nie adekwatna do wydajności cena, bo Athlony 64 to już pieśń przeszłości...
Jest jednak sposób (a nawet 3 sposoby) - aby stary komputer zmodernizować w oparciu o nowy 45 nm procesor ze sklepu, i będzie on działał z kartą graficzną AGP i starymi pamięciami DDR1. Są to płyty główne firmy AsRock:
AsRock Conroe865PE http://www.asrock.com/mb/overview.asp?Model=ConRoe865PE
AsRock 775i65G http://www.asrock.com/mb/overview.asp?Model=775i65G
AsRock 4CoreDual-SATA2 http://www.asrock.com/mb/overview.asp?Model=4CoreDual-SATA2%20R2.0
Najlepszy overclocking, dużo slotów PCI oferuje ta pierwsza (Conroe865PE) - ale ciężko ją spotkać na Allegro.
4CoreDual-SATA2 bardzo łatwo znaleźć na Allegro, ale cena jest dość nieciekawa. Płyta bardzo uniwersalna, można korzystać ze złącza grafiki PCI-Express x4 i AGP, można też stosować pamięci RAM DDR1 i DDR2. Bazuje jednak ona na chipsecie VIA, który do wydajnych nie należy. Występuje też problem z podkręcaniem - brak blokad częstotliwości AGP/PCI....
Czarnym koniem zostaje tu model 775i65G - którego cena zamyka się często w 50 zł (w moim przypadku było to 40 zł). Jest to model ze zintegrowaną kartą graficzną (o wydajności nawet nie śmiesznej) bazujący na starym, ale jarym chipsecie Intel 865G. Jako, że dużo komputerów dla firm miało zintegrowane karty graficzne, łatwo spotkać ten model na Allegro - pochodzący właśnie z rozbiórki takich komputerów.
Płyta obsługuje zarówno 65 jak i 45 nm!!!! procesory Core 2 Duo przeznaczone do pracy z FSB 800 oraz FSB 1066. Oznacza to że do płyty na 7 letnim chipsecie można z powodzeniem wsadzić Core 2 Duo E7500 i używać...
Można używać, i to całkiem wydajnie - bo chipset Intel 865 do słabych bynajmniej nie należał. Wręcz okazało się, że wiele przetrwa, bo dziś potrafi obsłużyć procesory 45 nm a nawet 4 rdzeniowe Core 2 Quady! (te działające z FSB 1066). Oczywiście trzeba było chcieć, żeby było to możliwe - ale firma AsRock już nieraz udowodniła, że nie ma rzeczy niemożliwych. Wiele płyt, nawet z drogim niegdyś chipsetem i975X, nie potrafiło działać nawet z 65 nm Core 2 Duo, a dla dziesiątek płyt z nowszymi jeszcze chipsetami procesory 45 nm procesory stanowią nieobsługiwaną abstrakcję. Wydajność tego rozwiązania sprawdziłem, ale o tym za chwilę...
Płyta jest wykonana w standardzie mATX. Na laminacie znajdziemy 3 sloty PCI, slot AGP i 2 sloty pamięci DDR1 (praca w trybie dwukanałowym jest możliwa). Dżwięk jest obsługiwany przez kodek firmy C-Media - daje on bardzo poprawny dźwięk w odniesieniu do średnich modeli kodeków Realteka (ALC888). Płyta jest także wyposażona w sieciówkę 100 Mbit Realteka. Chipset oferował Serial-ATA - 2 takie porty znajdziemy też na laminacie (bez możliwości utworzenia macierzy RAID).
Tylni panel jest dość standardowy, choć 6 portów USB może się podobać.
BIOS
Bios nie pozwala oczywiście na dużo w kwestii overclockingu, ale podstawowe rzeczy można zmieniać... Brak regulacji napięcia procesora, można jednak nieco podbić napięcie pamięci. Da się ustawiać 4 podstawowe timingi, oraz regulować FSB w zakresie 200-300 MHz. Co ciekawe do procesora z FSB 200 wystarczą nawet archaiczne kości DDR266 - jest taki dzielnik.
REALNA WYDAJNOŚĆ
Testów dużo nie przeprowadziłem - bo nie miałoby to większego sensu. Wydajność w Windowsie XP po zmianie z Athlona XP 2000+ jest po prostu świetna, nawet na domyślnych ustawieniach procesora Pentium DualCore E2160. Wszelkie reklamy, gry flash nie stanowią najmniejszego problemu - praca wielozadaniowa jest bardzo płynna.
Jednak potem zajrzałem do BIOSu i wybrałem kres górny FSB - 300 MHz. Komputer obudził się bez najmniejszego problemu, i jest w pełni stabilny! Pamięć pracuje z częstotliwością 200 MHz, ale może jeszcze pracować z zegarem 250 lub 300 MHz. Moja kość pamięci na to jednak nie pozwala.
Z tak przetaktowanym procesorem przeprowadziłem kilka testów w następującej konfiguracji:
- Pentium DualCore E2160@2,7 GHz
- wyżej wymieniona płyta :)
- 512 MB pamięci RAM (Kingson ValueRAM DDR400 CL 2,5)
- Medion Radeon 9600TX@390/300
Na początek SuperPI. Próbka 1M
Wynik na poziomie 27 sekund wskazuje na wydajność nieco wyższą (około 20%) od Athlona 64 SanDiego z 1 MB cache L2 taktowanego zegarem 3,1 GHz. Ale trzeba pamiętać, że nie jest tutaj wykorzystywany drugi rdzeń.
Następnie nieśmiertelny 3DMark 2001 SE
Wynik na poziomie 17500 pkt. wskazuje na pełne wykorzystanie potencjału tej karty. W przypadku poprzednio zainstalowanego Athlona XP 2000+ z pewnością tak nie było (wynik na poziomie 11 tys. pkt).
Starsze gry takie jak FarCry, Doom 3, Half Life 2, NFS Underground 2, NFS Carbon dostały dopałkę, lepszą niż towar ze sklepu Dawida Bratko. Wszystkie te tytuły w których procesor (Athlon XP 2000+) był ograniczeniem teraz są ograniczane co najwyżej przez kartę grafiki, która jednak do najwydajniejszych już nie należy. Nie ma mowy o spadkach płynności do 20 klatek/s spowodowanych mocą procesora.
Przykładowo mapa Fort w FarCry:
Athlon XP 2000+ - 32 fps
Pentium DC E2160@2,7 GH - 69 fps
Próbowałem także uruchamiać niektóre gry, które wymagają SSE2 do poprawnego działania (oczywiście tylko te, które nie wymagają Pixel Shadera 3.0). Call of Duty 4 było w pełni grywalne w rozdzielczości 800x600 z wysokimi detalami - na rozdzielczość 1024x768 nie pozwoliła karta.
I na koniec - film HD z Youtube w trybie 1080p
Jak widać płynność jest w pełni zadowalająca, procesor obciążony w 70-80%. Na Athlonie XP 2000+ tryb 720p był zupełnie niepłynny. To ostatecznie przesądziło o napisaniu tej krótkiej publikacji.
PODSUMOWANIE
Koszt prezentowanej tu modernizacji (w tym wariancie) zamyka się w 150 zł (bazując na wysokich cenach z Allegro, przy odrobinie szczęścia można zejść nawet do 100 zł). To mniej niż cena niejednej płyty głównej Socket 939 z AGP, i to z pewnością mniej niż cena Athlona XP 3200+. Modernizując wiekowy zestaw tak niskim kosztem można stać się posiadaczem zupełnie sensownej maszyny umożliwiającej granie w nowsze gry, bezstresowo surfować po Internecie oraz oglądać filmy HD. Co więcej - można włożyć tutaj jeszcze znacznie mocniejsze procesory niż tutaj zaprezentowany, nawet te wykonane w 45 nm. Wydaje się, że Pentium DualCore E5300 jest dla tego zestawu wymarzonym procesorem - a trzeba pamiętać że wydajną kartę AGP, i stare pamięci DDR1 możemy po prostu przełożyć ze starszej maszyny. Płyta, którą większość z pewnością nazwałoby wynalazkiem, uratuje niejeden starszy komputer.
Dlatego drogi czytelniku - zanim kupisz 6-7 letni procesor, który i tak nie da założonego efektu za kilkadziesiąt czy nawet kilkaset zł, zastanów się 3 razy i nie marnuj pieniędzy. Mam nadzieje że ten krótki tekst poglądowy daje do myślenia.
9
